Her yerel seçim döneminde "belediye ve aşk" meselesi tekrar dikkatimi çekiyor. Her yerde "gönül belediyeciliği", "İstanbul bizim sevdamız" gibi sloganlar görüyoruz. Bu "aşk söylemi", genel seçimlerde de kullanılıyor, fakat yerel seçimler söz konusu olunca daha bir absürt görünüyor sanki. Yerel seçimlerden vatandaşlar olarak oldukça pratik beklentilerimiz var çünkü. Deprem riskine karşı alınacak önlemler, şehirlerin altyapı sorunları, ulaşım sıkıntıları, belediyelerin annelere, gençlere, iş arayanlara sağladığı imkanlar... Evet bunlar da konuşuluyor seçim kampanyalarında, fakat propaganda dünyasında seçmeni duygularla coşturmak hepsinin önüne geçiyor.&nbsp;Duygu antropolojisinde aşk, nefret, korku, merhamet gibi duyguların politik işlevlerinin analizi yapılır. Bir duygu, bir toplumu nasıl harekete geçirir; hangi duygu nasıl organize eder; nasıl hiyerarşiler kurar ve hangi duygular hangi söylemleri dolaşıma sokar... Korku, otorite talebi olarak işlev görebilir örneğin: "Korkuyorum bize zarar verecekler, baskı uygulayacaklar, kimliğimize saldıracaklar, aile yapısını bozacaklar, işimizi elimizden alacaklar, biz gelmezsek onlar gelecek."&nbsp;Tanıdık geldi mi?Aşk da siyasette bir topluluğu biraraya getiren, zihinlerde sembolik bir aile kuran, zaman zaman küçük fedakarlıklar yapmanı bekleyen bir duygu olarak işlev görür. Zaman zamansa kendini feda etmeni, âşık olunan özne için ölmeni, onun içinde kaybolmanı, bir olup yok olmanı bekleyebilir. Sezen Aksu’nun dediği gibi "Aşk için ölmeli, aşk o zaman aşk." Evet aşkın ölümü meşrulaştırıcı, hatta meşrulaştırmaktan da öte ölüme anlam katıcı bir yanı var.&nbsp;Ulus-devletlerle aşk bu yüzden her daim elele yürür, birbirine çok benzer. Devletler romantiktir, bağlılık yeminleri ettirir, kıskanır. "Devlet, işlevselliğinin dışında bizde ne diye yoğun duygular uyandırsın?" diye sorabilirsiniz. Fakat modern zamanlarda bürokrasiler baba gibi işlev görür; devlete baba, toprağa ana denir. "Dövse de sövse de, aile ailedir" demenin imkanı oluşur böylece. Kıskanç bir sevgili gibi davranır bazen. Sürekli ona ihanet ettiğinizi iddia edebilir. Etmediğiniz hâlde. Size kırılır, sonra "Dövüyorum çünkü çok âşığım" diyebilir aşk söylemleri sayesinde.&nbsp;AK Parti’nin İzmir tanıtım toplantısında arkada çalan şarkının sözleri şöyle diyor mesela:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Sevdik sevdalandık Biz İzmir’e bağlandık Artık ayrı gayrı Olmaz olmaz"</blockquote>Daha sonra konuşma yapan biri mikrofonu alıyor ve şöyle diyor: "İzmir ile aramıza kimseyi sokmadık sokmayacağız."Başka bir şarkının sözleri şu şekilde devam ediyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Gönül işi Bu bir yürek işi Bu sevda işi İşte bu Ak Parti."</blockquote>Genel seçim zamanında, bu yüzden olsa gerek "Bunlar AK Parti’nin kazanmasını istemiyor" söylemi, bir ihanetmiş gibi söylemler arasında yerini almıştı. Demokratik seçimlerin temel mantığının zaten rakip partiden daha fazla oy alarak iktidar olmak olduğu unutulmuş ve bu gizli bir ihanet planıymış gibi konuşulur olmuştu.&nbsp;Sosyolog Eva Illouz, Romantik Ütopyayı Tüketmek adlı kitabında aşka dair reklamlarda, fimlerde, şarkılarda gördüğümüz modern imgeler birarada düşünüldüğünde, modern zamanlarda aşkın insanlara hazır kalıplarla mutluluk formülleri sunmaya başladığını söylüyor. Aşkın, tüketimin ve kapitalizmin devamını sağladığı hiyerarşiler, bu şekilde yeniden üretiliyor.Baudrillard’a göre romantik ütopya kopuk bir şekilde dağılmış olan tüm bu imgelerin kolajı olarak dağınık arzuların somutlaşmış en mükemmel ifadeler bütünü olarak işlev görür. Bu yüzden önemlidir ve bu yüzden bir türlü yok olmaz.İnsanların aşk tecrübelerini tasvir ediş biçimleri, dinsel tecrübenin tasvir ediliş biçimiyle de benzerlik gösterir:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Daha önce hissedilmeyen yoğun duygular.”&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Arada kurulmuş bir bağ hissetme.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Âşık olunan kişide kaybolma, bir olduğunu hissetme.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Maddi boyuttan arınıp, ruhani bir boyutta gündelik kimliğini kaybederek kendi özüne ulaşma.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Mahremiyet, içe dönme, özlem.”</li></ul>Hatta modern zamanlarda aşk, tanrı imgesinin de yerine geçer; hayatın nihai anlamının temel sembolü haline gelir. Artık âşıklar birbirinin tanrısı görevini üstlenir. Romantik aşk böylece dinden ve tüm değer sistemlerinden bağımsız olarak kendisi bir değer hâline gelir. Kitlesel kültürler ise onu hızla küresel çağdaş dönemin en yaygın mitlerinden biri hâline getirir (Illouz, 1997).Böylece seküler bir çağda ulus-devleti birarada tutacak bir tema işlevi görür aşk. Romantizm de seküler bir davranış biçimi olmasına rağmen ritüelistik anlamlarla dolduğunda tecrübe sonuna kadar yaşanabilir ve seküler bir maneviyat biçimi yakalanmış olur. &nbsp;Tabii ki bu Türkiye’ye has değil. Dünyanın pek çok yerinde aşk söylemleri siyaset ikliminde sık sık karşımıza çıkıyor. Örneğin antropolog Sara Ahmed, Avrupa siyasetinde "aşk"a bakarken, nefret ile beraber kullanıldığından bahsediyor. Beyaz Avrupalı gruplar "aşk ve aile" kavramları etrafında biraraya geliyor ve bu kavramlar beyaz grupları "öteki"ne karşı organize edebiliyor. Bu tarihten de aşina olduğumuz bir durum.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Kimi seviyoruz?" "Beyaz ırksal ailemizi." "Öyleyse kimden nefret ediyoruz?" "…"</blockquote>Böylece kendine "aşk grupları" adını veren bu grupların aslında nefret grupları olduğunu söylüyor Ahmed. Özellikle sağ, nasyonalist, liberal ideolojilerin nefret söylemlerinin tarihte bu şekilde kurulduğunu biliyoruz.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir kördüğüm</h2>Seçim şarkısının orijinali "Sevdik sevdalandık, kördüğümle bağlandık" diye devam ediyor. Psikolojide, aşkın travmalarla ilişkisi kuruluyor. Psikologlara göre o sıkı kördüğümle bağlanılan aşk, size mutluluğu getirmeyecektir aslında. Size travmalarınızı hatırlattığı için sizde derin duygular uyandıran, aslında sizi tam da aynı yerlerden incitecek olan, fakat tanıdık olduğu için içinden çıkmak istemediğiniz bir yoğun hisler bütünüdür bu. &nbsp;Ekonomik krize, üzerimizde denenen heterodoks epistemolojilere, kurumsallıkta yaşanan sorunlara rağmen devlet bize, "Bunlar hep sevdiğimden" diyor. Belediye başkanı adayları her gün bizlere ilan-ı aşk ediyor. Ülkemiz bir insan olsaydı en derin travmasının Batı karşısında yenilmek olduğunu söylerdik. Buradan yola çıkarak, Türkiye’deki tüm ideolojilerin aslında "hasta adam"ı iyileştirme çözümleri olduğunu söyleyebiliriz. AK Parti de yıllarca değersiz hissetmiş kitlelere değerli hissetmeyi vadediyor. Ve görüyoruz ki bu istek hâlâ çok güçlü. İnsanları "aşk"la bağlayacak kadar...

Her sabah 06.30'da 5 dakikalık gündem özeti e-posta kutunda. Piyasalar, ekonomi, iş dünyası, politika, teknoloji ve hafta sonu ekleri; kısa, yalın, öz bir şekilde.

5 dakikada gündeme hakim ol.

Aposto Gündem

Yerel seçim kampanyaları hız kazandıkça her yerde "gönül belediyeciliği", "İstanbul bizim sevdamız" gibi sloganlar; "Sevdik sevdalandık" gibi şarkılar görüyor ve duyuyoruz. Antropolojik perspektiften bu romantik benzetmeler nereye dokunuyor? Devlet ve siyasiler neden oyumuzdan çok aşkımıza talip oluyor?

Sümeyye Kavuncu