Geçtiğimiz hafta sizlerle paylaştığımız, içinden geçtiğimiz makro ekonomik durumun hayatlarımıza etkisini sorguladığımız anket çalışmamızı tamamlamış bulunuyoruz. Anket çıktılarına hemen aşağıdan ulaşabilirsiniz. Bir yandan da siz değerli okurlarımızla görüşmelerimiz devam ediyor. Ağustos ayı boyunca her cuma sizlerle yaptığımız görüşmelerin çıktılarını buradan paylaşacak, aynı zamanda farklı sektörlerden uzman isimlerden süreçle ilgili öngörü ve öneriler dinliyor olacağız.&nbsp;Çalışma esnasında elbette ben de kendimi sorgulamadım değil. Kendi yaş grubumda olan görüştüğümüz birkaç kişiden biraz tüyo ile başlamak gerekirse çoğunluğun bu dönemde sosyalleşme, dışarıda yeme içme, kişisel bakım ürünlerinde daha az maliyetli olanı yapma yoluna gittiğini gördüm. Ancak özellikle pandemi önlemlerinin kalkması ile birlikte bende ilginç bir şekilde durum bunun tam tersi olarak gerçekleşti. Birikim yapmamaya ve normalde ödemek istemediğim tutarda bir hizmet ya da ürünü üzerinde çok fazla düşünmeden satın almaya başladım. Tüm bunların üzerine kafa yorarken geçtiğimiz gün Nesibe Kırış’ın aşağıdaki Tweet’ini gördükten sonra yalnız olmadığımı fark ettim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659082224349.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.24" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Anket Çıktıları</h2>Aposto okurlarından ankete 140 kişi katıldı. Katılım gösterenlerin %50’si 23- 34 yaş arası genç profesyonellerden oluşuyor.<img alt="Forms response chart. Question title: Kaç yaşındasınız?. Number of responses: 140 responses." title="Kaç yaşındasınız?" src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659082353723.png" width="550" height="263" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.09" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">En yoğun katılımın olduğu sektörler sırasıyla üretim ve sanayi, bilişim, perakende, bankacılık, medya ve gayrimenkul oldu.<img alt="Forms response chart. Question title: Hangi sektörde çalışıyorsunuz?. Number of responses: 140 responses." title="Hangi sektörde çalışıyorsunuz?" src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659082384888.png" width="550" height="263" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.09" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Ankete katılanların yaklaşık % 43’ünün aylık geliri 5 bin 500- 15 bin TL arasında. Bunu ise % 24.3 ile 15 bin- 25 bin arasında aylık geliri olan kesim takip ediyor.<img alt="Forms response chart. Question title: Aylık geliriniz nedir?. Number of responses: 140 responses." title="Aylık geliriniz nedir?" src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659082438540.png" width="550" height="263" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.09" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Ankete katılanların yaklaşık % 48’inin hanesinde iki kişi maaşlı olarak çalışırken, % 44.3’ünün hanesinde tek kişi maaşlı olarak çalışıyor.<img alt="Forms response chart. Question title: Hanenizde kaç kişi maaşlı çalışıyor?. Number of responses: 140 responses." title="Hanenizde kaç kişi maaşlı çalışıyor?" src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659082480757.png" width="550" height="263" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.09" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Katılımcıların yüzde 35’i kira ödemiyor, yüzde 27.1’i 0-3000 TL arasında bir kira öderken, yüzde 18.6’sı 3000-5000 TL arasında bir kira ödüyor. &nbsp;<img alt="Forms response chart. Question title: Ne kadar kira ödüyorsunuz?. Number of responses: 140 responses." title="Ne kadar kira ödüyorsunuz?" src="https://images.aposto.com/2022/6/5/1659082503024.png" width="550" height="263" style="width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.09" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Anket çıktılarını ve görüşmelerimizi iş dünyası perspektifinden uzmanlarla birlikte incelemeye bir sonraki haftaki başlıyoruz. Bunun yanı sıra sizin bu dönemde iş dünyasına dair paylaşmak istediğiniz, gözden kaçtığını düşündüğünüz farklı gözlemleriniz varsa bize her zaman ulaşabilir, paylaşabilirsiniz. Görüşleriniz bizim için çok değerli.

İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.

İş dünyasındaki en önemli gelişmeler.

Pareto

Makro ekonomik durumun hayatlarımıza etkisini sorguladığımız anket çalışmamızı sonuçlandırdık.

Enflasyon etkisi

Ekonomik belirsizlik giderek artarken teknoloji şirketlerinde işten çıkarmalar devam ediyor. Ocak ayından bu yana 150'den fazla şirkette 28 binden fazla teknoloji çalışanı işten çıkarıldı.&nbsp;Microsoft, önümüzdeki aylarda çalışan sayısını artırmayı planlarken, "iş gruplarını ve rollerini yeniden düzenlemeye" odaklandığı için 180 bin kişilik işgücünün yaklaşık %1'ini işten çıkarmaya gidiyor. Bu oran kulağa az gibi gelse de yaklaşık&nbsp;2 bin kişi bu karardan etkilenecek.Pandemi esnasında çok hızlı büyüme gösteren ABD merkezli teslimat girişimi Gopuff, 76 deposunu kapatma kararı aldı. Küresel işgücünde ise yüzde 10 azalmaya gidecek. Bu demek oluyor ki yaklaşık bin 500 çalışan işlerinden çıkarılacak.Gopuff,&nbsp;600 deposunun yaklaşık yarısını geçen yıl piyasaya sürmüştü. Şirket azalan harcamalar, düşük performanslı depoların ayıklanması ve reklamcılık gibi daha yüksek marjlı gelir akışlarına odaklanma yoluyla 2024 yılına kadar toparlanmayı hedefliyor.Twitter tarafında ise Elon Musk’ın satın alma anlaşmasını feshi ile birlikte işten çıkarmalar gündeme geldi. İşe alımlar durduruldu ve işe alım ekibinin % 30’u işten çıkarıldı.Geçtiğimiz ay ise Tesla, çalışanlarının %10'unu işten çıkarma planlarını açıkladıktan sonra, 229 çalışanını işten çıkardı ve San Mateo ofisini kapattı.Haziran ayında işten çıkarmalardaki diğer çarpıcı rakamlar ise şöyle:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Netflix : %4 (450 kişi)</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Coinbase: %18 (1.100 kişi)</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Deep Instinct: %10</li></ul>Bunun yanı sıra, Google CEO’su Sundar Pichai, Google'ın küresel ekonominin belirsizliğini sebep göstererek işe alım hızını yavaşlatacağını bildirdi.Pichai, şirketin bu yıl şimdiden binlerce çalışanı işe aldığını ve işe almaya devam edeceğini ancak işe alımlarda mühendislik ve diğer teknik rollere odaklamaya başlayacağını belirtti.Özetle, işten çıkarmalar birçok sektörden şirkette görülse de siber güvenlik, fintech ve e-ticaret gibi alt sektörler işten çıkarmalardan daha fazla payını almış durumda. Küresel ekonomide toparlanma yaşanana dek bu firmalar daha fazla sözleşmeli, geçici ve yarı zamanlı çalışanla operasyonlarını yürütme yolunu tercih ediyor.

Geçtiğimiz günlerde Microsoft, Gopuff ve Twitter işgücünde küçülmeye gidildi.

Teknoloji devlerinde işten çıkarmalar

<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD merkezli ulaşım şirketi Uber'e ait çok sayıda belge <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/news/2022/jul/10/uber-files-leak-reveals-global-lobbying-campaign" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">basına&nbsp;</a>sızdırıldı. Bu belgelere göre şirket, birçok ülkede kurallara uymadan büyümek için aralarında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve eski Avrupa Birliği (AB) yöneticilerinden Neelie Kroes da olmak üzere bazı üst düzey politikacılardan ve bakanlardan gizli destek aldı.Uber'in diğer güçlü Avrupalı isimlerle yakın ilişkiler kurduğu; Rusya, Almanya ve İtalya'daki güçlü isimlerden, onları "stratejik yatırımcılar" olarak adlandırarak destek aldığı ve tanınmış akademisyenlere araştırmaları için yüz binlerce dolar ödediği bildiriliyor."Uber Files" adıyla yayımlanan bu belgeler, şirketin kurucu ortağı Travis Kalanick tarafından yönetildiği 2013-2017 yılları arasındaki beş yıllık bir dönemi kapsıyor ve 83 bin e-mail ve 1.000'den fazla diyalog kanıtı içeren 124 bin kayıttan oluşuyor.Kalanick'in sözcüsü The Guardian'a yaptığı açıklamada , eski Uber CEO'sunun "herhangi bir ülkede adaleti engelleyecek” herhangi bir eyleme izin vermediğini söyledi.Ancak yaşanan kriz sonrası Uber'in bugünkü CEO'su Dara Khosrowshahi, "Geçmişteki eylemlerinin bugünkü değerleriyle uyumlu olmadığı" ve "bugün farklı bir şirket olduğu" aynı zamanda halktan bizi son beş yılda yaptıklarımıza ve gelecek yıllarda yapacaklarımıza göre yargılamasını istiyoruz” şeklinde bir açıklama yaptı.</div>

Uber'e ait çok sayıda gizli belge basına sızdırıldı.

Uber'in büyümesine gizli destek

Avrupa'da birçok havayolları şirketi ve havalimanı işletmeleri işgücü sıkıntısı ve grevler nedeniyle normalleşme sonrası artan seyahat taleplerine cevap vermekte zorluk çekiyor. Özellikle yaz sezonunun başlamasıyla birlikte binlerce uçuş iptal edildi, havalimanlarında uzun kuyruklar oluştu ve bazı bölgelerde seyahatler durma noktasına geldi. Peki bu noktaya nasıl gelindi?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İşgücü yetersizliği: Covid-19 döneminde seyahatlerin kısıtlanmasıyla birlikte pilotlardan bagaj görevlilerine kadar birçok havayolu ve havaalanı çalışanı işten çıkarıldı ya da maaş kesintileri nedeniyle işten ayrılmak zorunda kaldı. Normalleşmenin başladığı mart ayından bu yana ise havayolu şirketleri pandemi dönemi öncesindeki istihdamı yeniden yaratmak için işe alımlar yapıyor fakat bu çalışanları eğitmek ve havaalanlarında çalışmaları için gerekli güvenlik izinlerini almak aylar alıyor, çabalar yetersiz kalıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Grevler:&nbsp;Pandemi sırasında maliyetlerini düşürmeye çalışan çoğu havayolu şirketi çalışanlarının maaşlarında kesintiye gitti. Normalleşme dönemi ile birlikte çalışanlar, artan enflasyonu da düşünerek bu kesintinin karşılanmasını talep ediyor ve yapılan işin fiziksel zorluğu nedeniyle de çalışma koşullarının iyileştirilmesini istiyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Paris Charles de Gaulle Havaalanı'nda, &nbsp;grevler nedeniyle geçtiğimiz cuma ve cumartesi uçuşlarının yaklaşık yüzde 20’si iptal edildi. &nbsp;8-10 Temmuz tarihleri arasında havalimanı çalışanlarının yeni bir grev daha yapması planlanıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lufthansa'nın temmuz ve ağustos ayları uçuş iptalleri sayısı saha personeli ve pilot yetersizliği nedeniyle 900’den 3 bin 100'e yükseldi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ryanair'in İspanya, Portekiz ve Belçika kabin ekipleri geçtiğimiz hafta hafta 3 günlük bir grev düzenledi. Ryanair’in İspanya merkezli kabin ekipleri ise bu ay 12 gün boyunca grev yapmayı planladıklarını söylüyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İspanya merkezli easyJet kabin ekibi daha yüksek ücret talebi için bu ay 9 gün grevde olacak. Havayolu geçtiğimiz cumartesi grev nedeniyle İspanya'daki beş uçuşunu iptal etti.</li></ul>Öte yandan&nbsp;kayak.co.uk verilerine göre, Avrupa yaz rotalarında bilet fiyatları 2019 yılından bu yana üç katı oranda artış gösterdi. Yolcular, havayolu şirketleri ve çalışanların olumsuz etkilendiği bu kriz bir süre daha gündemde olacakmış gibi görünüyor.

Yonca Altun