• Türkiye, İklim Değişikliği Performansı Endeksi'nde 2024 yılında dokuz sıra gerileyerek 56'ncı sıraya düştü. Böylece Türkiye, "çok düşük performans" gösteren ülkeler arasında sınıflandırıldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Germanwatch, Yeni İklim Enstitüsü ve İklim Eylem Ağı (CAN) tarafından hazırlanan endeks her yıl güncellenerek BM iklim zirvesi (COP) sırasında açıklanıyor. Raporda dünyadaki sera gazının %90'ından sorumlu olan 63 ülkenin iklim performansı değerlendiriliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Yeni araştırma, 20 yılda iklim krizi nedeniyle aşırı hava olaylarından kaynaklanan zararın saatte 16 milyon dolar olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.nature.com/articles/s41467-023-41888-1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirledi</a>. Analize göre, 2000’den 2019 yılları arasında artan fırtınalar, seller ve sıcak hava dalgaları, en az 2.8 trilyon dolar zarara neden oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir detay: Araştırmacılar, özellikle düşük gelirli ülkelerdeki veri eksikliği nedeniyle araştırma çıktılarının ciddi anlamda altında tahmin edildiğini belirtiyorlar. Ayrıca araştırmaya deniz seviyesinin yükselmesi gibi ek iklim maliyetleri de dâhil edilmedi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu arada: Araştırma, ek olarak, iklim krizi nedeniyle aşırı hava olaylarından etkilenen insan sayısının son 20 yılda 1,2 milyar olduğunu ortaya koydu.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/9/4/1697709193693.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.69" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İnsanlar, Harvey Kasırgası tarafından sel altında bırakılan&nbsp;evlerinden kurtarılmayı bekliyor (Ağustos, 2017) Fotoğraf: Joe Raedle, Getty Images</h4><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bulgular neden önemli?:&nbsp;Çıktılar, 2022’deki BM İklim Zirvesi’nde aşırı hava felaketlerinin ardından yeniden inşa süreçleri için ödeme yapmayı amaçlayan bir kayıp ve zarar fonu için ne kadar finansman gerektiğini hesaplamak için kullanılabilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırma, iklim değişikliğinin aşırı hava olaylarını nasıl kötüleştirdiğine dayalı kapsayıcı bir yaklaşım benimseyerek insan kaynaklı hasar oranının tahmin edilmesine olanak tanıyor.</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar:&nbsp;Hesaplanan hasar maliyetlerinin %66’sı can kayıplarından, %33’ü mülk ve diğer varlıkların zarar görmesinden kaynaklandı. Dünya Meteoroloji Örgütü’ne (WMO) göre, 1970’lerden bu yana aşırı hava felaketlerinden kaynaklanan kayıplarda 7 kat artış oldu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öne çıkan yıllar:&nbsp;Yüksek iklim maliyetlerine sahip yıllar, 2003’te Avrupa’yı etkileyen sıcak hava dalgası; 2008’de Myanmar’ı etkileyen Siklon Nargis; 2010’da Somali’yi etkileyen kuraklık ve Rusya’yı etkileyen sıcak hava dalgası olarak listelendi. Yüksek mülk değerlerine sahip olan ABD’ye kasırgaların vurduğu yıllarda (2005 ve 2017) mülk hasarları daha yüksekti.</li></ul>

Angst

İklim krizi, saatte 16 milyon dolar maliyetle sonuçlanıyor.

Araştırma: Aşırı hava olaylarının maliyeti

Küresel ısınma, gezegenin geleceği karşısında en büyük tehditlerin başında geliyor... Dünya, ekolojik kaynakları verimsiz bir biçimde kullanıyor. Bugün, ekosistemin yenileyebileceğinden %75 daha fazla doğal kaynak <a fr-original-style="" href="https://www.wwf.org.tr/?12540/Limit-Asim-Gunu" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullanılıyor</a>.&nbsp;Doğal kaynakları, yarım yüzyılı aşkın süredir dünyanın limitini aşarak tüketiyoruz. Geçtiğimiz yıl, bir yıllık doğal kaynakların tamamını 28 Temmuz itibarıyla tüketmiştik. Limit aşımının hızlanması gıda ve enerji krizleri, aşırı hava olayları ve afetler karşısında çok daha savunmasız hâle gelmemiz anlamına geliyor.Bu noktada, İklim krizi etkilerinin hafiflemesi ve uyum eylemlerinin desteklenmesi çalışmalarına yönelik kamu, özel ve alternatif aktörlerden sağlanan finansman türünü ifade eden iklim finansmanı; emisyonları azaltma ve iklim değişikliğine uyum sağlama konularında önemli araçlar bütünü olarak <a fr-original-style="" href="https://marmara.gov.tr/tr/iklim-finansmani-neden-onemli" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değerlendiriliyor</a>.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim finansmanı tartışmaları</h2>Özellikle iklim krizi karşısında kırılgan ülkelere finansman sağlanması, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, gıda ve enerji fiyatlarındaki artış ve tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklar neticesinde – azaltım başta olmak üzere diğer önemli meselelere kıyasla– iklim gündeminin seyrini belirleyen bir mesele hâline <a fr-original-style="" href="https://sefia.org/blog/cop-27-ciktilari-ve-turkiyenin-konumu/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geliyor</a>.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kayıp-hasar finansmanı tartışması: Gelişmiş ülkelerin endüstriyel faaliyetleri sonucunda, emisyon artışlarına diğer gelişmekte olan ülkelere kıyasla daha çok katkı sağlaması ve buna karşılık iklim felaketleri karşısında en kırılgan ülkelere tazminat ödemeye isteksiz olmaları, “kayıp-hasar finansmanı” başlığı altında ele alınan ve iklim adaletiyle oldukça ilişkili bir tartışma açıyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">100 milyar dolar finansman taahhüdü: Gelişmiş ülkelerin 2009’da Yeşil İklim Fonu altında, 2020’den itibaren iklim krizi karşısında kırılgan ülkelere yıllık 100 milyar dolar sağlamak üzere verdiği sözü hâlâ yerine getirmemesi ve iklim krizi karşısında savunmasız ülkeler arasında yer alan Pakistan’ın topraklarının geçtiğimiz yıl üçte birinin sular altında kalması sonucunda ülkede hasarın maddi boyutlarının 30 milyar dolara ulaşması; iklim finansmanı gündeminin merkezinde yer alıyor.</li></ul>İklim finansmanı alanında yakın dönemde atılan en büyük adım, geçtiğimiz yıl 27. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP 27) özel bir&nbsp;kayıp ve hasar fonu&nbsp;oluşturulması kararının verilmesiydi. Fakat fona kimin ödeme yapması gerektiği, hangi ülkelerin fondan yararlanabileceği ve fona ne kadar ödeme yapılacağı gibi çoğu önemli kararın alınması gelecek yıla bırakılmıştı. Buna karşılık fonun kurulması, başta Almanya, Belçika, Avusturya ve İrlanda olmak üzere ülkelerin fon için –sembolik de olsa– finansman sağlamaya başlaması ve Avrupa Birliği’nin (AB) kendi adına kayıp-hasar fonunu kurduğunu duyurması olumlu gelişmeler olarak yorumlanmıştı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim finansmanında güncel gelişmeler</h2>İklim finansmanı konusunda yenilenebilir enerji, enerji-kaynak verimliliği ve çevre dostu teknolojiler gibi birçok farklı alanda tema öne çıkıyor. Bu yönüyle teknik, sosyal ve hukuki boyutlarıyla konvansiyonel finansmandan farklılaşan bir alana dönüşüyor. Politika yapıcılardan özel sektöre kadar birçok aktöre farklı görevler <a fr-original-style="" href="https://www.tskb.com.tr/blog/surdurulebilirlik/iklim-degisikliginin-finansmaninda-yeni-bir-perspektif" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tanımlanıyor</a>.Öte yandan, iklim finansmanında büyük bir bütçe açığı söz konusu. Geçtiğimiz yılın sonunda belirtildiği üzere küresel iklim finansmanı ihtiyacı yıllık 5 trilyon dolar olarak tahmin edilirken, o ana kadar ulaşılan finansman miktarı yıllık 700 milyar doların altında <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/uluslararasi-iklim-finansmaninda-buyuk-bir-butce-acigi-var/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kalmıştı</a>. Buna karşılık, küresel finans sisteminde iklim krizi odaklı bir reform yapılmazsa; 2050’ye kadar iklim değişikliğinin küresel ekonomiye zararının 8 trilyon dolara ulaşması bekleniyor.&nbsp;İklim krizi odaklı bir finansal reform beklentisi altında, küresel finansmanda artık fosil yakıt kullanımına dair fon bulmanın zorlaştığı bir gerçek. Fakat bir diğer taraftan, büyük finans kuruluşları tarafından hâlâ fosil yakıtlara fon sağladığı da görülüyor. Petrol ihracatçısı ülkelerde fosil yakıt finansmanı güçleniyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim Kaosu Bankacılığı raporuna göre, sadece 2022 yılında fosil yakıtlara aktarılan finansmanın 673 milyar dolara <a fr-original-style="" href="https://www.bankingonclimatechaos.org/wp-content/uploads/2023/04/BOCC_2023_vFinal-1.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ulaşıyor</a>. Paris Anlaşması’nın imzalanmasından bu yana dünyanın en büyük 60 bankasının, fosil yakıtlara 5,5 trilyon dolarlık finansman sağlanıyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avrupa’da gaz santrali yatırımları olan özel ve kamu elektrik şirketlerine odaklanan “Gaslighting” başlıklı rapor, bankaların 2019’dan 2022’ye kadar gaz sektörüne 314 milyar dolardan fazla destek sağladığını <a fr-original-style="" href="https://reclaimfinance.org/site/wp-content/uploads/2023/04/2023-04-05-GASLIGHTING_FOSSIL_GAS_POWER_REPORT.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya koyuyor</a>.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Suudi Arabistan, petrol ve doğal gaz sektöründeki yatırımlara devam edeceğini <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/surdurulebilir-bir-gelecek-icin-firsat-penceresi-kapaniyor" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söylüyor</a>. Bu yıl COP 28’e ev sahipliği yapacak olan Birleşik Arap Emirlikleri’nin ulusal petrol şirketi Adnoc, kısa dönem planları dâhilinde 7,6 milyar varil petrol eşdeğerinde petrol ve gaz üretmeyi <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/environment/2023/apr/04/revealed-uae-plans-huge-oil-and-gas-expansion-as-it-hosts-un-climate-summit" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">planlıyor</a>.</li></ul>Buna karşılık fosil yakıt finansmanının son bulması adına gelişmeler de var.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kömür projeleri özelinde Mayıs 2019'dan bu yana 40 milyar dolarlık finansman sağlayan Dünya Bankası'nın özel sektör kolu olan Uluslararası Finans Kurumu (IFC), yeşil sermaye yaklaşımı politikasında yaptığı değişiklikle yeni kömür projelerini desteklemeyeceğini duyurmuştu. Bu durum, kömür çağının bittiği yönünde değerlendiriliyor..</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Amerika Birleşik Devletleri (ABD), çelik, alüminyum ve çimento gibi enerji yoğunluğu yüksek endüstrilerdeki karbonsuzlaşma projelerini hızlandırmak için 6 milyar dolarlık finansman ayırdığını <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/abd-agir-sanayide-karbonsuzlasma-hedefine-6-milyar-dolar-ayirdi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurmuştu</a>.Finansmanın, 2021’de imzalanan Altyapı Yasa Tasarısı ve geçen yıl imzalanan Enflasyon Azaltım Yasası’ndan sağlandığı belirtiliyor.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de iklim finansmanı</h2>Türkiye’de iklim finansmanı söz konusu olduğunda ise son dönemde iki yeni gelişme öne çıkıyor. Bunlardan ilkini yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarının finansmanında kullanılmak üzere Türk Sınai Kalkınma Bankası’nın (TSKB), Avusturya Kalkınma Bankası (OeEB) ile 25 milyon avro tutarında yeni bir kredi anlaşmasına imza atması <a fr-original-style="" href="https://www.paraanaliz.com/2023/sirketler/tskb-avusturya-kalkinma-bankasindan-25-milyon-euro-tutarinda-kaynak-temin-etti-g-52786/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oluşturuyor</a>. 2014 yılında OeEB’den 20 milyon avro tutarında kaynak temin eden TSKB, 12 yıl vadeli olarak temin ettiği bu yeni kredi ile özel sektörün yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarını desteklemeyi hedefliyor. İkinci bir gelişme olarak da Kalkınma ve Yatırım Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı ikrazı ile iklim finansmanı için Alman Kalkınma Bankası KfW'dan 100 milyon avro kredi ve Alman Hükümeti tarafından karşılanan 10 milyon avro hibe finansmanı sağlaması <a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/ekonomi/kalkinma-ve-yatirim-bankasina-iklim-kredisi-haberi-690667" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öne çıkıyor</a>.&nbsp;

Pareto

İklim gündeminin seyrini hangi başlıklar belirliyor?

İklim finansmanında son gelişmeler

IPCC, küresel iklim değişikliği hakkında en güncel ve kapsamlı bilgiyi derlemek ve analiz etmek amacıyla uluslararası bilim insanlarından oluşan bir ekibin çalışmalarını kullanır. IPCC’nin en son yayımlanan&nbsp;Altıncı Değerlendirme Raporu,&nbsp;iklim değişikliğinin küresel ölçekte ve insan faaliyetleriyle ilişkili olduğunu doğrulamakta ve bu değişikliğin etkilerinin arttığını&nbsp;belirtmektedir. Raporda, küresel ısınmanın sınırlandırılmasının önemine vurgu yapılmaktadır.Rapor,&nbsp;insan faaliyetlerinin sera gazı salımları yoluyla atmosferde biriken karbondioksit ve diğer gazların küresel ısınmaya yol açtığını&nbsp;tartışmasız biçimde göstermektedir. Sera gazı salımlarının COVID-19 pandemisinin en üst noktasından sonra arttığı ve küresel ısınmanın kısa sürede 1,5°C sınırını aşabileceği uyarısı yapılmaktadır.IPCC, raporda,&nbsp;küresel sıcaklık artışının neden olduğu iklim değişikliğinin bir dizi etkiye neden olduğunu&nbsp;vurgulamaktadır. Bu etkiler arasında deniz seviyesinin yükselmesi, orman yangınları ve su kıtlığı gibi doğal afetlerin artması yer almaktadır. Raporda, bu değişikliklerin insanların sağlığı, gıda güvenliği, su kaynakları ve doğal ekosistemler üzerinde ciddi bir etkisi olacağı belirtilmektedir.Sera gazı emisyonlarının azaltılarak küresel ısınmanın sınırlandırılması ve olumsuz etkilerinin hafifletilmesi son derece önemlidir. Bu amaçla yapılması gereken değişiklikler, özellikle enerji üretimi ve tüketimi, ulaşım, gıda üretimi ve tüketimi, sanayi ve inşaat gibi sektörlerde yapısal dönüşümleri içermektedir.Bu değişim hızla yapılmadığı takdirde iklim krizi küresel ekonomiye önemli bir tehdit oluşturarak finansal sistemi etkileyecektir. İklim krizi doğal afetlerin sıklığını ve şiddetini artırarak ekonomik faaliyetleri engelleyebilir veya olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, finansal sistemin bu riskleri yönetme konusunda büyük bir rolü bulunmaktadır. Finans kuruluşlarının iklim risklerine karşı giderek daha fazla farkındalık kazandığı ve bu risklerin yönetilmesi için çeşitli araçlar geliştirdiği görülmektedir. Ancak IPCC raporu,&nbsp;finans kuruluşlarının iklim risklerine yönelik daha da acil bir müdahalede bulunmaları gerektiğini&nbsp;belirtmektedir. Raporda, finans kuruluşlarının, iklim risklerine yönelik risk yönetimi stratejileri geliştirmeleri, iklim riskleri hakkında şeffaf raporlama yapmaları ve iklim dostu yatırımlara yönelmeleri önerilmektedir.Raporda ayrıca,&nbsp;iklim krizinin en çok düşük gelirli ülkeleri ve toplumları etkilediğini ve bu etkilerin, gelir, cinsiyet, yaş, etnik köken ve diğer sosyal faktörler açısından farklılık gösterdiğini&nbsp;belirtmektedir. Örneğin, düşük gelirli ülkelerde yaşayan insanlar, doğal afetlerin etkilerine daha fazla maruz kalmakta ve bu afetlerin yol açtığı kayıplarla daha zor başa çıkmaktadır. Bu tür eşitsizliklerin, iklim krizinin önlenmesi ve etkilerinin azaltılması açısından önemli bir engel teşkil ettiğini de vurgulamaktadır. Düşük gelirli ülkelerin, gerekli iklim değişikliği önleme ve uyum stratejilerini uygulama konusunda yeterli kaynağa sahip olmamaları, eşitsizliklerin bir sonucudur.Bu eşitsizlikler ayrıca iklim krizinin etkilerinin azaltılması için alınacak önlemlerin tasarlanmasında da bir engel teşkil etmektedir. Özellikle az gelişmiş ülkeler iklim krizi ile mücadelede daha fazla söz sahibi olma ve karar alım süreçlerinde daha fazla temsil edilme hakkına sahip değillerdir. Bu da ilerlemeyi güçleştiren unsurlardan biridir.Sonuç olarak, IPCC'nin en son değerlendirme raporu, küresel iklim değişikliği hakkında en kapsamlı bilgiyi sunmakta ve almamız gereken önlemleri göstermektedir. Bilim insanlarının 7 yıllık emeklerinin ürünü olan bu raporun en azından yönetici özeti kısmının karar vericiler tarafından okunarak özümsenmesi yeryüzünün geleceği açısından son derece önemli olacaktır.

Dünyahali

Küresel iklim değişikliği hakkında en kapsamlı bilgi

IPCC’nin Altıncı Değerlendirme Raporu

Türkiye, 11 Ekim 2021'de Paris İklim Anlaşması'na ilişkin onayını Birleşmiş Milletler Genel Sekretaryası'na bildirdi ve anlaşma, 10 Kasım 2021'de yürürlüğe girdi. İklim politikaları alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, aradan geçen bir yılda, Türkiye'nin iklim değişikliğini önlemek için attığı adımları <a fr-original-style="" href="https://halktv.com.tr/cevre/turkiyenin-1-yillik-performansi-iklim-karnesi-sifirlarla-dolu-697201h" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değerlendirdi</a>.&nbsp;Yapılan açıklamada, Türkiye’nin bazı önemli gelişmeleri hayata geçirdiği, ancak Paris Anlaşması’nın gerektirdiği 1,5°C hedefini tutturmaya yönelik adımlar açısından, birçok noktada geride kaldığı belirtildi. 2030’da –2020’ye göre– en az %35 mutlak emisyon azaltım yapılması için çağrıda bulunuldu.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1 yılda neler oldu?</h2>İklim Şûrası gerçekleşti: 21-25 Şubat 2022 tarihleri arasında yedi farklı komisyonda –farklı sektörlerden kamu idaresi, özel sektör ve sivil toplum temsilcilerinin katılımıyla– Türkiye’nin kısa, orta ve uzun vadeli iklim adımları <a fr-original-style="" href="https://iklimsurasi.gov.tr/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tartışıldı</a>. Fakat;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şûra’nın iklim değişikliği ile mücadele bağlamında en kritik komisyonu olan Emisyon Azaltımı Komisyonu’na, iklim alanında faaliyet gösteren kuruluşlar davet edilmedi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kömürden çıkış ve kömür kapasitesini azaltma gibi komisyon toplantılarında oylanarak kabul edilen kararlar, Şûra sonunda gerçekleşen üst düzey toplantılarda Bakanlık düzeyinde müdahalelerle kararlardan çıkarıldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kömürden çıkış planlaması yerine&nbsp;Türkiye’nin kömür kullanımına –ticari ve teknolojik uygulanabilirliği henüz tartışmalı olan– karbon yakalama ve tutma teknolojileri aracılığı ile devam edeceğine ilişkin bir karar, sonuç metnine dâhil edildi.</li></ul>İklim yasası çalışmaları başladı:&nbsp;Türkiye’nin iklim politikaları için hukuksal altyapı oluşturmak üzere, iklim yasası hazırlıklarına başlandı. Bu adım, iklim politikasına uygun plan ve uygulamaların yasalar ile güvence altına alınabilmesi ve aykırı uygulamalara karşı da hukuksal bir düzenleme çerçevesinde yaptırımlar uygulanabilmesi bakımından önem arz ediyor. Fakat;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim STK’larının sürece dâhil olma çabaları karşılıksız kaldı. Yasa, 2 senedir hiçbir iklim STK’sı dâhil edilmeden hazırlanıyor. Toplantı taleplerine karşılık, STK'lar süreçte yer almıyor.</li></ul>İklim Değişikliği Başkanlığı, Türkiye’nin iklim hedefini güncellemek üzere çalışmalar yürütüyor:&nbsp;Bu çalışmalarda, yeni iklim hedefinin tespiti için bilimsel araçlar da kullanılıyor. Fakat;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açılış toplantısı dışında iklim STK’ları sürece dâhil edilmedi. İklim hedefinin belirlenmesini sağlayacak modellemede, hangi varsayımlar altında nasıl bir referans senaryo hazırlandığı ve azaltım için ne tipte politikaların değerlendirmeye alındığı paylaşılmadı.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Enerji projelerinde fosil yakıtların ağırlığı sürüyor</h2>Türkiye’deki kömür madenlerinin güneş panelleri ile kaplanması durumunda 6,9 milyon haneninin elektrik ihtiyacının karşılanabilmesi mümkün <a fr-original-style="" href="https://ekosfer.org/wp-content/uploads/2022/03/komur-sahalarinin-gunes-potansiyeli.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gözüküyor</a>. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), tam da bu noktada, güneş yatırımlarını hızlandıracak mevzuat değişiklikleri gerçekleştirdi. Öte yandan, Türkiye'nin Paris Anlaşması'na taraf olmasından bu yana, dünyadaki ilk ekonomi ve iklim değişikliği temalı fuarı da kapsayan <a fr-original-style="" href="https://mobile.twitter.com/eko_iklim" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Eko İklim Zirvesi</a> yapıldı.Fakat enerji projelerindeki gerçekleşmeler, aksi yönde bir gidişata işaret ediyor:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı ardından Avrupa Birliği’nde ciddi enerji verimliliği ve tasarrufu önlemleri alınırken Türkiye’nin gündeminde tasarruf yok. Son 1 yılda 72,8 milyar dolarlık fosil yakıt ithal edildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerji Bakanlığı, Paris Anlaşması'na taraf olduktan sonra fosil yakıtların kullanımının azaltılmasına ilişkin bir politika değişikliği yapmadı ya da bir eylem planı açıklamadı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Muş, Edirne, Tekirdağ, Aydın, Denizli, Ankara, Nevşehir, Amasya ve Çorum'da toplam 75.394,75 hektar alan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından kömür çıkarmak için ihale edildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İthal kömürlü Emba Hunutlu Termik Santrali’nin ilk ünitesi çalışmaya başladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Denizli Avdan’da kömür çıkarmak için tarım alanları kazılmaya başlandı&nbsp;ve Muğla İkizköy’de de&nbsp;kömür madeni genişletmesinde ısrar ediliyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Enerji aktörleri fosilde ısrarcı</h2>Kömürden çıkış 2030 raporu kapsamında gerçekleştirilen <a fr-original-style="" href="https://sefia.org/wp-content/uploads/2021/12/komurden-cikis-2030-min.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">modelleme çalışması</a>, en geç 2030 yılına kadar kömürden çıkışın mümkün olduğunu ortaya koyuyor. İstanbul Politikalar Merkezi tarafından “Türkiye’nin Karbonsuzlaşması Yol Haritası: 2050 net-sıfır” raporu da farklı senaryolar altında karbonsuzlaşma yol haritaları <a fr-original-style="" href="https://ipc.sabanciuniv.edu/Content/Images/CKeditorImages/20211026-23105368.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sunuyor</a>. Bu çabalara karşılık;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">EÜAŞ “Termik Santrallerin Geleceği” çalıştayı yaptı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Eko İklim Zirvesi’nde Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallerini işleten Limak’ın YK Başkanı Ebru Özdemir "Söylem, Eylem ve Misyon olarak Sürdürülebilirlik: Limak" başlıklı bir konuşma yaparken, eş zamanlı olarak sahip oldukları santraller için yeni kömür madeni açmak amacıyla İkizköy'de zeytin ağaçları söküldü.</li></ul>

SEFiA İklim Gündemi

İklim politikaları alanında çalışan sivil toplum kuruluşları, Paris İklim Anlaşması’na taraf olan Türkiye’nin, aradan geçen bir yılda iklim değişikliğine karşı attığı adımları değerlendirdi.

Paris'ten bu yana artılar ve eksiler

İklim krizi dendiğinde neler hissediyorsunuz? Kimi zaman bizden çok bağımsız ve uzakta olup biten bir şey gibi hissettirse de kendini, aslında bu geniş çaplı problem hayatımızın tam içinde! Neden mi? Çünkü en temelde dünya bizim yuvamız ve tüm canlılar gibi biz insanlar da barındığımız, beslendiğimiz, faydalandığımız, içinde yaşadığımız evi kaybetme riski karşısında doğal bir endişe duyuyoruz. Yine de iklim krizi, küresel ısınma, hava kirliliği, su kirliliği gibi kavramları yıllardır öyle çok duyuyoruz ki zamanla bu kavramlara alışıyor ve bir nevi bağışıklık geliştirircesine yeni duyduğumuz bilgilerin önemini kaçırabiliyoruz. Bu durum karşı karşıya olduğumuz krizi yok saymamızla sonuçlanabiliyor. Belki bu sayede hayatımıza devam etmemiz kolaylaşıyor ama durum gerçekte hiç de böyle ilerlemiyor.Hiç “sıfır günü” diye bir kavram duymuş muydunuz? İlk olarak 2018 yılında Cape Town’da kullanılan bu kavram, kaynakların tam olarak tükeneceği güne işaret ediyor. Öyle ki bu kavram ilk ortaya atıldığında sıfır günü itibariyle dört milyon insanın musluklarından bir daha su akmaması bekleniyordu. Bu kavram, insanların dikkatini konuya çekerek geri dönüşü olmayan günlere ne kadar kaldığını takip edebilmelerini sağlamak için ortaya atılmıştı. Bu strateji gerçekten de işe yaradı çünkü sadece Cape Town’da yaşayan insanlarla kalmayıp tüm dünyanın ilgisini çekti.Sıfır günü ile ilgili bir iyi bir de kötü haberimiz var. İyi haber, insanları bilinçlendiren bu kampanya sayesinde sıfır gününün önce bir ay, sonra iki ay derken bilinmeyen bir tarihe kadar ertelenmiş olması! Kötü haber ise bu kavramın hayatımıza tek seferliğine giren bir kavram olmayışı. Yakın gelecekte sıfır günü için bir tarih belirlenmesi gerekecek şehirler arasında İstanbul da yer alırken 2040 yılına kadar dünyanın birçok yerinde su ihtiyacının karşılanamayacağı öngörülüyor.Bu satırları okumak sizde hangi duyguları uyandırdı? Dünyamızla ilgili gelişmeleri takip etmek, öğrenmek, bu felaket senaryolarının önüne geçebilmek için araştırmalar yapmak isteyen bir insan olsak bile bu tarz haberleri okuduğumuzda sıklıkla korku, panik, endişe gibi hislere kapılabiliyoruz. Eko-anksiyete kavramı, tam da bu noktada türlerin yok olmasından, kaynakların tükenmesinden ve bir gün içinde yaşanabilir bir dünya bulamamaktan duyulan kaygıyı ifade etmek için kullanılıyor. Peki günümüzde birçok kişi tarafından hissedilen bu kaygı bizi hangi açılardan etkiliyor?&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fiziksel semptomlar: Kaynakların günden güne kirleniyor oluşu sindirim sistemi, solunum sistemi, bağışıklık sistemi gibi birçok mekanizmamızı derinden etkiliyor. Bunun sonucunda da insan vücudunda astım, damar tıkanıklıkları, besin yetersizliği, alerjik reaksiyonlar gibi semptomların ortaya çıkması maalesef ki kaçınılmaz bir hal alıyor. Bunların yanında hissedilen kaygı, uyku ve iştah problemleri gibi sonuçlar da doğuruyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Psikolojik ve bilişsel semptomlar: Travma sonrası stres bozukluğu, depresyon ve hafıza kaybı iklim krizi sonucu rastlanan psikolojik ve bilişsel sorunlardan yalnızca birkaçı. Stres seviyesinin sürekli yükselişte olması toplumsal bir soruna dönüşerek ilişkilerimizi de oldukça olumsuz etkiliyor. Toplum gitgide daha agresif bir yapıya sahip olurken şiddet unsuru daha çok öne çıkıyor. İlişkilerde umutsuzluk ve çaresizlik duyguları sıklıkla gözlemlenebiliyor.</li></ul>Bir doğal afet ya da çevresel bir sıkıntı yaşandığında deneyimlediğimiz fiziksel ve psikolojik semptomlar bazen bizi daha da umutsuzluğa sürüklüyor, kederli hislere boğuyor ve adeta bir yas sürecine sürüklüyor. Ekolojik yas kavramı, ekosistemin ve canlıların gördüğü zarardan ve onları kaybetmekten dolayı duyduğumuz üzüntüyle beraber ortaya çıkan tüm duyguları barındırıyor. Hatta yukarıda bahsettiğimiz “durumu yadsıma” da yasın ilk aşaması olan reddetme adımını oluşturuyor. Gerçekten elimizdeki şansı değerlendirip kaderimizi değiştirmekse kızgınlık, pazarlık, depresyon süreçlerinin ardından gelen kabullenme sürecinde mümkün oluyor. Durumu kabullenip bilgilendiğimizde bireysel olarak da, sosyal ortamlarımızda da etki alanımızı genişleterek kendi “sıfır günü”müzü çok daha uzak bir geleceğe erteleme ihtimalimiz olabiliyor! Peki bu konuda bilinçlenmek için ne yapabiliriz?<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Karbon, su ve plastik ayak izinizi hesaplayarak alışkanlıklarınız üzerinden doğada bıraktığınız izleri görün!</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Okuyun, izleyin! Örneğin Netflix belgeseli <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=dM0krSvAQuw" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Explained</a>’in su krizi ile ilgili bölümüne, <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=hjoTRiopP4Q" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cowspiracy</a> isimli belgesele, “Muz Ne Kadar Kötüdür?”, “Sürdürülebilir Yaşam Rehberi” ve “Vegan Bir Dünya” isimli kitaplara göz atabilirsiniz!</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sosyal medyada yer alan <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/greenpeaceturkiye/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Greenpeace</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/yuvamdunya/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yuvam Dünya</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/1.5derece/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">1.5derece</a>, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/dogadernegi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Doğa Derneği</a> gibi iklim aktivisti hesaplardan güncel bilgileri edinebilirsiniz!</li></ul>

Yakın İlişkiler

Yuvamızdaki kaynakların tükenişi bizi nasıl etkiliyor?

Kaynaklarımızın Tükenişine Geri Sayım

İklim krizini odağımıza alarak pek çok konuyu inceledik.

2021 Biterken

Türkiye İklim Politikasında ‘Orta Yolu’ Benimseyecek<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/11/3/1638951058880.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.51" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında gerçekleştirilen Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu Toplantısı‘nda, Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı Meclis’te onaylamasının ardından yaşanacak <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/erdogan-turkiye-iklim-politikasinda-orta-yolu-benimseyecek/?utm_source=pocket_mylist" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gelişmeler ele alındı.</a>İklim değişikliğiyle mücadelenin, hayatın her alanına etki eden köklü bir anlayış değişikliğini de gerektirdiği üzerinde duran kurul üyeleri, iklim değişikliğine yönelik politika, hedef ve düzenlemelerin yer aldığı ve hazırlıkları süren İklim Kanununa ilişkin görüşlerini dile getirdiler.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, iklim değişikliği konusunda Türkiye’nin uluslararası toplumla işbirliği halinde sürecin içinde yer almayı sürdüreceğini belirterek, Türkiye’nin bu süreci kendi kalkınma hedefleri ile insanlığın hassasiyetleri arasında orta yolu bulacak bir anlayışla yürüteceğini ifade etti.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Çevreci Geek

<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/wwf_turkiye/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">WWF-Türkiye</a>: Ece Özkan &amp; Duygu Naz YaldızYaşadığımız orman yangınları, sel felaketleri, aşırı hava olayları tesadüf değil. İklim krizi kapımızda değil, evimizde. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından açıklanan 9 Ağustos 2021 tarihli rapora göre, küresel ısınma, radikal önlemler alınmadığı taktirde kritik 1,5°C eşiğini geçecek. Ancak söz konusu radikal önlemler, 1-13 Kasım tarihleri arasında Birleşik Krallık başkanlığında Glasgow’da gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi’nden de çıkmadı.&nbsp;İklim kriziyle mücadeleye tavizsiz devam etmek gerekiyor. Bununla beraber, toplumun tamamını etkileyen her sorun gibi iklim değişikliğinin sonuçları da etkilenen kişinin konumuna, milliyetine, cinsiyetine, kimliğine ve dünyanın neresinde bulunduğuna göre değişiyor. İklim değişikliğinin yıkıcı sonuçlarından en çok geçimini tarım, hayvancılık, balıkçılık gibi sürdürülebilirliği ekosistemlerin sağlığına bağlı sektörlerde çalışanlar etkileniyor.&nbsp;İklim krizinin etkilerinden bahsederken, gelişmiş ülkelerle gelişmekte olan ülkeleri aynı şartlarda değerlendirmediğimiz gibi, yıkıcı etkilerle yüzleşmek zorunda kalan topluluklara da toplumsal cinsiyet perspektifinden yaklaşmak gerekiyor. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://genderandiwt.org/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Toplumsal Cinsiyet ve Yasadışı Yaban Hayvanı Ticareti&nbsp;raporu</a>na göre, toplum hafızasının en derin katmanına yerleşmiş toplumsal cinsiyet rollerini dikkate almadan çevre sorunlarına bütüncül yaklaşım gösteremeyiz.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Daha adil, eşitlikçi ve doğayla uyumlu bir dünya için mücadele</h2>İnsanın doğa üzerindeki egemenliği yüzyıllar önce başladı. İnsanlığın, doğa tarafından sunulan kaynaklar üzerindeki egemenlik isteğine karşı doğaya siper çevre koruma hareketiyle yüzyıllardır sesleri bastırılan, her alanda ayrımcılığa maruz kalan; eğitim, oy verme, seyahat başta olmak üzere kişilik haklarını yıllar süren mücadeleyle kazanan toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle mücadele hareketleri arasındaki koşutluğun farkına varmak hiç de zor değil. Aslında hepsi daha adil, eşitlikçi ve doğayla daha uyumlu bir dünya mücadelesi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1638213612838.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">26. Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi'nde delegeler Fotoğraf: Justin Goff<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Araştırmalara göre toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve doğa kayıpları birbiriyle bağlantılı. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği arttıkça doğa tahribatı da artıyor. İkili cinsiyet sistemi üzerinden düşünülecekse araştırmalara göre kadınlar, erkeklere göre çevreye; organik ürün kullanımı, plastik kullanımı azaltma, sürdürülebilir gıda ve giyim alışverişi konularında daha duyarlı. Dört bir yandan alarm veren doğanın sesini çoğunlukla cinsiyet eşitsizliğinin yükünü taşıyan kadınlar duyuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim krizi neden kadınları daha fazla etkiler?&nbsp;</h2>İklim krizinden de kadınlar, erkeklere göre daha fazla etkileniyor. Genel olarak kadınların geçim kaynakları doğaya daha bağımlı. Birleşmiş Milletler verilerine göre gelişmekte olan ülkelerde gıda üretiminin %45-80’ini kadın çiftçiler gerçekleştiriyor — zaten toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin baskın olduğu toplumlarda eğitime erişemeyen kadınlar tarıma yöneliyor.&nbsp;Geçim kaynağı: Kuraklık, azalan su kaynakları, aşırı hava olayları ve kıyı bölgelerinin sular altında kalma ihtimali hem gıda güvenliğini hem de geçimi tarıma bağlı kadınları riske atıyor. İklim değişikliğine bağlı olarak toprağın verimi azaldıkça kadınlar daha uzun çalışma saatlerine rağmen daha az gelir elde ediyor.Özel alan: Atanan toplumsal cinsiyet rolleriyle ilişkili şekilde daha çok kadınlar tarafından üstlenilen gıda, temiz içme suyu, yakacak temini ve ev işleri her geçen gün zorlaşıp uzuyor. Bu da kadınların ve kız çocuklarının eğitime daha az zaman ayırması anlamına geliyor. Oysa eğitimli kadınlar, biyolojik çeşitliliğin korunması konusunda daha fazla bilgi sahibi olabiliyor ve iklim değişikliğinin etkilerinden korunacak çözümlere daha kolay uyum sağlayabiliyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/10/1/1638213822959.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.54" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fotoğraf: Ola Jennersten<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Eğitim bariyeri: Kadınlar, eğitim bariyerini aştığında tüm insanlığı doğrudan etkileyen iklim politikalarında karar verici mekanizmalara yerleşerek toplumsal cinsiyet bazlı çevre politikaları oluşturulmasında daha etkin rol de oynayabilir. Ancak toplumda açıkça görüldüğü üzere, ne yazık ki ailede erkek bireyler eğitim ve iş fırsatlarının peşinden giderken kadınlar çocuklara, kardeşlere veya ailenin yaşlı bireylerine bakma sorumluluğuyla baş başa kalıyor.&nbsp;Zorunlu göç etkisi: Benzer şekilde iklim krizine bağlı olarak deniz seviyesinin yükseldiği veya aşırı hava olaylarının görüldüğü yerlerde insanlar göçe zorlanıyor. Zorunlu göç, açlık, fakirlik gibi sorunlar da aile içi şiddet olaylarını artırıyor.&nbsp;İklim krizi gezegenimizin üzerini kaplayan, var olan kırılganlıkları artıran karanlık bir örtü. Bu nedenle iklim kriziyle mücadeleyi ve doğa koruma politikalarını cinsiyet, dil, din, ırk, ekonomik statü gibi bireyleri daha da kırılganlaştıran etkenlerden ayrı düşünemiyoruz.&nbsp;Bu krizden çıkış, doğa üzerindeki baskımızı azaltan eşitlikçi ve adil politikalarla #BirlikteMümkün.

İklim krizinin gölgesinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği.

TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ VE DOĞA KAYIPLARI

Prof. Dr. Güler ArasÇok yakın bir zamana kadar sadece çevresel perspektiften değerlendirilen iklim değişikliği konusu, artık devletlerin ve iş dünyasının en kritik ve giderek büyüyen risk unsurlarının başında geliyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun her yıl yayınlamış olduğu “Küresel Riskler Raporu” başta olmak üzere pek çok araştırma,&nbsp;iklim değişikliğinin artık insanlık olarak karşı karşıya olduğumuz en önemli risk olduğunu çok kez ortaya koydu. Son olarak geçtiğimiz günlerde yayımlanan “IPCC İklim Değişikliği 2021” raporu ise, iklim krizinin ölçeği ve aciliyetine yapmış olduğu vurgu ile Dünya’nın gündemine oturdu. Dünya genelinde orman yangınları ve aşırı hava olaylarını yaşadığımız bir dönemde açıklanan bu rapor, yaşanan eşanlı felaketlerin hiç de tesadüf olmadığını, dünyanın kırmızı alarm verdiğini çarpıcı bir şekilde açıklıyor. Nereye gittiğimizi, ne yapılabileceğini ve nasıl hazırlanabileceğimizi anlamak için gerekli olan geçmiş, şimdiki ve gelecekteki iklimin çok net bir resmini güçlü bilimsel temelde bir araya getiren rapor, bizlere adeta bir uyanma çağrısı yapıyor.Bilim dünyasından uyanma çağrısıİklim değişikliği ile ilgili bilimi değerlendirmek üzere 1988 yılında Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından kurulan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli , “İklim Değişikliği 2021: Fiziksel Bilim Temelli Değerlendirme Raporu’nun” 6.’sını Ağustos başında yayımladı. Raporun ilk bölümü olan Fiziksel Bilim Temeli raporu, 2014 yılında yayımlanan 5. Rapordan bu yana iklim bilimi hakkındaki büyük bilgi güncellemesini sunuyor.&nbsp;Dünya genelinde binlerce bilim insanının gönüllü katkılarıyla hazırlanan rapor, iklim değişikliğinin itici güçleri, etkileri ve gelecekteki risklerine ilişkin yayımlanan binlerce bilimsel makalenin güçlü bir sentezini içeriyor. Bilim insanlarının her bölgede ve tüm iklim sisteminde Dünya'nın iklimindeki değişiklikleri gözlemlediği raporda, iklim değişikliklerin çoğunluğunun, binlerce yıldır görülmemiş düzeyde olduğuna dikkat çekiliyor. Ve halihazırda harekete geçmiş olan bazı değişikliklerin ise yüz binlerce yıl boyunca geri döndürülemeyecek seviyeye ulaşmış olduğu belirtiliyor.&nbsp;Paris Anlaşmasının 1,5-2 derece ısınma hedefi ne kadar mümkün?İnsan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının 1850-1900'dan bu yana yaklaşık 1,1 derecelik ısınmadan sorumlu olduğunu ortaya koyan rapor, önümüzdeki 20-30 yılda bu değerin 1,5 derece düzeyini aşma olasılığına ilişkin yeni tahminler sunuyor. Sera gazı emisyonlarında ani, hızlı ve büyük ölçekli azalma sağlanamadığı sürece ısınmayı 1,5 derece, hatta 2 derece seviyesinde tutabilmenin ulaşılamaz olacağına ilişkin sonuçları ortaya koyuyor.&nbsp;İklimin sesi: ‘Net Sıfır’İnsan eylemlerinin iklimin gelecekteki seyrini belirleme potansiyeline sahip olduğuna vurgu yapan rapor, aynı zamanda&nbsp;karbondioksitin iklim değişikliğinin ana itici gücü olduğuna dair açık kanıtlar sunuyor.&nbsp;İklimi stabilize etmek için daha da geç olmadan, son kritik eşikler de aşılmadan tek çözüm yolumuz,&nbsp;sera gazı emisyonlarında güçlü, hızlı ve sürekli azalmayı sağlamak ve net sıfır karbon emisyonlarına ulaşmak.&nbsp;Atılması gereken adımların temeli işbirliğine dayanıyorAnlamlı ve ölçülebilir ilerleme sağlamak devletlerin, kurumların ve tüm bireylerin sorumluluğunda. Kurumların ve devletlerin iklim değişikliğiyle mücadelede adım atması, net sıfır taahhütlerini gerçek anlamda yerine getirmesi ve acil önlem alması, gezegenimiz ve gelecek nesiller adına hayati önem taşıyor. Bu noktada şüphesiz atılacak&nbsp;ilk adım, karbon emisyonlarının azaltılması.&nbsp;Bunun yanı sıra hem makro hem de mikro düzeyde risk analizi ve bu risklerin küresel raporlama standartlarına uyumlu olarak açıklanması anlamlı ve ölçülebilir ilerleme için olmazsa olmaz unsurların başında geliyor. Tabii bu noktada&nbsp;bireylerin farkındalığın ötesinde eğitilmesi de atılması gereken kritik adımlar arasında.&nbsp;Tüm atılan bu adımların başarısının temelinde ise kurumlar ve devletler arasındaki “güçlü işbirliği” yatıyor. Zira Kasım ayında gerçekleşecek COP26 yaklaşırken, Paris Antlaşmasının uygulanmasını hızlandırmak ve küresel sıcaklık artışlarını 1,5 derece seviyesinde tutma konusunda çabaları acilen artırmak için tüm ülkelerin işbirliği içerisinde çalışması kritik önem taşıyor.Taahhütleri eyleme dönüştürme zamanıGiderek daha fazla devlet ve kurum, iş yapma biçimlerini değiştirmek için şimdi harekete geçmeleri gerektiğini biliyor ve net sıfır ekonomi için planları ve eylemleri uygulamaya koyuyor. Ancak ne yazık ki, taahhütleri gerçekleştirme ve aksiyon alma düzeyi pek çok devlet ve kurumun bu acil durumun önemini henüz anlamadığını gösteriyor.&nbsp;Özetle, iklim değişikliği konusunda yol alabilmemiz için taahhütlerin bir an önce eyleme dönüşmesi gerekiyor. Bu noktada, Paris Anlaşması ve AB Yeşil Mutabakata ek olarak radikal emisyon azaltımı için gereken ekonomik ve sistem değişikliklerini sağlamak üzere ülkelerin gerekli düzenleyici ulusal çerçevelerini geliştirmeleri de büyük önem taşıyor.

İklim ile ilgili hikayeler