• Ertuğrul Özkök, Warner Bros-Discovery'nin BluTV'yi satın aldığını bildirdi.

Aposto Gündem

🧐 Bugün neler okuduk?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/ninja-kaplumbagalar-kabul-gorme-arzusu-uzerine" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Duende</a> | Ninja Kaplumbağalar: Kabul görme arzusu üzerine</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/bitki-bazli-et-satislarinda-dusus-yasaniyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">apéro</a> | Bitki bazlı ‘et’ satışlarındaki düşüş</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/turkiyede-iki-yeni-banka-daha-doguyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">FinTech İstanbul</a> | Türkiye'de iki yeni banka daha doğuyor</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/ertugrul-ozkok-recep-tayyip-erdogan-20-abdulhamid-33-hip-hop-50,1123537" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ertuğrul Özkök</a> | Küçük Güzel Şeyler Dükkânı: Hip hop bugün 50 yaşında</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.fastcompany.com/90934179/google-graveyard-best-worst-weirdest-products" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fast Company</a> | Google’s product graveyard: the company’s best, worst, and weirdest ideas</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.economist.com/briefing/2023/08/10/saudi-arabia-is-spending-a-fortune-on-sport" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Economist</a> | Sportswashing: Why Saudi Arabia is buying the world’s sporting stars</li></ul>💡 İpucu: Chrome kullanıcıları, alan adı çubuğunun sol başında yer alan "site ayarları" sekmesinden JavaScript'i engelleyerek Fast Company ve Economist içeriklerine ücretsiz olarak ulaşabilir.🗣 Sosyal medyada neler konuşuldu?<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/elonmusk/status/1689963696703848449" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(64, 169, 255); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: 0px; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/7/2023-08-11T14:06:46.057Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.33" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">📣 Günün sözü:</h3><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Atatürk'ün dünyada izlenmesi için elimden geleni yapacağım.”</h2></blockquote>– Aras Bulut İynemli

Türkiye’nin Karadeniz’de doğal gaz bulması geçtiğimiz haftaya damga vuran gelişmeydi. Bu gelişme&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hYS5jb20udHIlMjUyRnRyJTI1MkZwb2xpdGlrYSUyNTJGY2hwbGktYWtpbi11bGtlbWl6aW4tc2luaXJsYXJpLWljaW5kZS1kb2dhbC1nYXotYnVsdW5tdXMtb2xtYXNpLWFtYXNpei1mYWthdHNpei1iaXppLXNldmluZGlybWlzdGlyJTI1MkYxOTQ5NDA4"">muhalefet</a> ve&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnR3aXR0ZXIuY29tJTI1MkZtYW5zdXJ5YXZhczA2JTI1MkZzdGF0dXMlMjUyRjEyOTY3OTY3NTAyNjM1OTUwMDklMjUzRnMlMjUzRDIw"">belediye</a>&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnR3aXR0ZXIuY29tJTI1MkZla3JlbV9pbWFtb2dsdSUyNTJGc3RhdHVzJTI1MkYxMjk2Nzk0ODU2ODEyMDk3NTM2JTI1M0ZzJTI1M0QyMA=="">başkanları</a> dâhil genelde tebrik ve sevinçle karşılansa da endişeleri olanlar da vardı. Bugün endişelerin siyasi boyutlarına girmeyecek ancak ileride çokça konuşulacak doğal kaynak laneti kavramını inceleyeceğiz.&nbsp;“Allah’ın bize en büyük lütfu petrol vermemesidir. Çünkü verseydi biz de Araplar gibi petrolün üzerine yatar sanayimizi geliştiremezdik…” – 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal<ul><li>Geçen hafta&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5odXJyaXlldC5jb20udHIlMjUyRmd1bmRlbSUyNTJGc29uLWRha2lrYS1oYWJlcmxlci1odXJyaXlldC15YXphcmxhcmkteW9ydW1sYWRpLXRhcmloaS1hbi1idS1kYWhhLWJhc2xhbmdpYy00MTU5Mjc5OA=="">Ertuğrul Özkök</a> ve&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5oYWJlcnR1cmsuY29tJTI1MkZ5YXphcmxhciUyNTJGbXVoYXJyZW0tc2FyaWtheWElMjUyRjI3ODA5MDMtZ2F6YS11bGFzbWFuaW4tZ2V0aXJpc2k="">Muharrem Sarıkaya</a> tarafından hatırlatılan bu sözler aslında kaynak lanetinin halk diliyle ifadesi. Bir ülkenin zengin kaynaklara sahip olması muhakkak çok sevindirici. İlginç olan, Orta Doğu ve Venezuela gibi doğal kaynaklarıyla meşhur bölgelerin durumu ve bu durumla tezat oluşturan kaynak zengini Norveç. &nbsp;</li><li>Doğal Kaynak Laneti:&nbsp;Zengin bir doğal kaynağa sahip ülkelerin ekonomilerini getiri garantili ve çok kârlı bu kaynağa gittikçe daha fazla yöneltmeleri sonucu içine düştükleri ekonomik ve siyasal kısır döngüyü anlatan bir kavram. “<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5qc3Rvci5vcmclMjUyRnN0YWJsZSUyNTJGMjUwNTQwNzclMjUzRnNlcSUyNTNEMSUyNTI2YW1wJTI1M0J1dG1fc291cmNlJTI1M0RhcG9zdG8lMjUyNmFtcCUyNTNCdXRtX21lZGl1bSUyNTNEdW5kZWZpbmVk"">Lanet</a>” sözcüğü, doğal kaynakların bolluğuna rağmen ülke ekonomisinin ve sosyal durumunun gittikçe kötüye gitmesini ifade ediyor. Tabii bu “lanet” kaçınılmaz bir son değil; bilinçli davranarak bu laneti nimete çeviren devletler&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZuZXdzJTI1MkZidXNpbmVzcy0yODg4MjMxMg=="">mevcut</a>. Lanetli döngüyü özetlersek; &nbsp;</li></ul><ol><li>Süreç doğal kaynağın - somutlaştırmak için&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jYW1icmlkZ2Uub3JnJTI1MkZjb3JlJTI1MkZqb3VybmFscyUyNTJGd29ybGQtcG9saXRpY3MlMjUyRmFydGljbGUlMjUyRmRvZXMtb2lsLWhpbmRlci1kZW1vY3JhY3klMjUyRjY3NjY1RDhEMjQwQzhGNDNDRDRBMkRDQjM1ODk0MDcx"">petrol</a> diyelim - keşfinin ardından hükümetlerin yatırımların çoğunu bu kaynağı çıkarmaya kaydırmasıyla başlıyor. &nbsp;</li><li>Ardından petrol gelirinin bir kısmı ekonominin diğer sektörlerine veya teknolojik yatırımlara aktarılmak yerine tekrar daha fazla petrol çıkarılması için ayrılırken, diğer kısmı kamu harcamalarını finanse etmekte kullanılıyor. Ekonomik faaliyetler çeşitlendirilmiyor. &nbsp;</li><li>Kamu kesimi, bollaşan geliriyle gittikçe daha fazla harcama yapıyor ve kamuda verimlilik de tasarruf da azalıyor. &nbsp;</li><li>Hükümetler o gün için “sınırsız” görülen bu geliri iç veya dış siyasette yaptıkları hataları örtmek ve halktan gelecek tepkileri bastırmak için popülist harcamalarda kullanıyor, vergileri düşürüyor. Bu da ülkeyi geleceğin petrol gelirlerine daha da bağımlı hâle getiriyor. &nbsp;</li><li>Şirketler, başta hükümete yakın olanlar olmak üzere çok lezzetli görünen petrol/enerji pastasından pay almaya yöneliyor. Ekonominin diğer sektörleri âtıl kalıyor, gelişmiyor. &nbsp;</li><li>Üç, dört ve beşinci adımlar ülke içinde yolsuzlukların artmasına, demokrasi ve özgürlüklerden uzaklaşılmasına da vesile oluyor. Yapılabilen ithalat ve yurtdışı seyahatleri kısa vadede “medenileştik” yanılsaması yaratsalar da aslında uzun vadeli eğitim yatırımları gerektiren “kaynakların adil dağıtılması” ve “demokratikleşme” gibi kavramlar topluma yerleşmiyor. &nbsp;</li><li>Bu döngü, yöneticiler ve şirketler için siyaseten ve ekonomik olarak çok kârlı olduğundan, halk kısa vadede yapılan harcamalardan memnun olduğundan, ayrıca yapılan harcama ve borçlanmalar gelecekte daha fazla petrol geliri elde edilmesini zorunlu kıldığından ilk adıma (sektörün önceliklendirilmesi) geri dönülüyor. &nbsp;</li></ol><ul><li>Tüm bunların sonunda halk, doğal kaynağa ve dünya piyasasındaki fiyatına aşırı&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5mdC5jb20lMjUyRmNvbnRlbnQlMjUyRjg1YmM3Y2M0LTYyZDgtMTFlYS1hNmNkLWRmMjhjYzNjNmE2OA=="">bağımlı</a>, doğal kaynak sektörü dışındaki sektörleri ve teknolojisi fazla gelişmemiş, demokratikleşme talepleri ve hükümetin yanlış hamlelerine itirazları parayla bastırılmış duruma geliyor. &nbsp;</li><li>Döngüyü herhangi bir adımında kırmak kolaylıkla mümkün. Tabii bir sorunu çözmek öncelikle o sorunun (doğal kaynakların lanetli olabileceğinin) farkına varmayı gerektiriyor. “Lanet”in farkında olan bir devlet, döngüyü ekonomik çeşitlendirme ve teknolojik yatırımlarla ikinci adımda, kamu harcamalarını verimli planlayarak üçüncü adımda, demokratik kurumlar, hukukun üstünlüğü ve yolsuzluklarla mücadeleyle sonraki adımlarda kırabilir. Örnek mi? &nbsp;</li><li>Norveç: 1959’da Hollanda’nın Groningen’deki doğal gaz keşfinden evvel kaynak zengini olabileceğini&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ub3Jza3BldHJvbGV1bS5ubyUyNTJGZW4lMjUyRmZyYW1ld29yayUyNTJGbm9yd2F5cy1wZXRyb2xldW0taGlzdG9yeSUyNTJG"">tahmin etmeyen</a> Norveç, bu gelişmenin verdiği cesaretle 60’larda petrol aramaya başladı. 200’ü aşkın verimsiz aramanın ardından beklenen haber 1969’da&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmVuLndpa2lwZWRpYS5vcmclMjUyRndpa2klMjUyRkVrb2Zpc2tfb2lsX2ZpZWxk"">Ekofisk</a> petrol yatağından geldi. 70’lerden beri birçok keşifte bulunan Norveç, kaynak gelirlerini yukarıdaki döngüde harcamak yerine “petrol bittiğinde gelecek nesillerin refahını sağlayacak sorumlu ve uzun vadeli gelir yönetimi”&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uYmltLm5vJTI1MkZlbiUyNTJGdGhlLWZ1bmQlMjUyRmFib3V0LXRoZS1mdW5kJTI1MkY="">amaçlayan</a> bir fon kurdu ve yalnızca yatırım yapılması için tahsis etti. Hükümetin bu fonun ürettiği fazla’dan %3’ün üzerinde harcaması yasak. Kriz durumları dışında harcanmıyor da. Örneğin yıllar sonra yapılan ilk harcama bu yıl koronavirüs sebebiyle&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmZvcnR1bmUuY29tJTI1MkYyMDIwJTI1MkYwNSUyNTJGMTIlMjUyRm5vcndheS1vaWwtc292ZXJlaWduLXdlYWx0aC1mdW5kLWNvcm9uYXZpcnVzLWJhaWxvdXQlMjUyRg=="">yapılacak</a>. Norveç’in kaynak gelirleriyle kurduğu bu fon, 1 trilyon doların üzerinde bir değere ve Apple, Microsoft, Samsung, Nestle dâhil 9202 şirketteki hisseleriyle dünyanın tüm halka açık şirketlerinin %1.5’ine tek başına&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDdlOWFhZjY0ODVhMDAwODE1ZDRlOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYwZjc2NmNmOGY1MTQwMDA2OTcwNjhkJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uYmltLm5vJTI1MkZlbiUyNTJG"">sahip</a>.</li></ul>

Türkiye'nin Karadeniz'de doğal gaz bulması, doğal kaynak laneti kavramını gündeme getirdi.

Doğal kaynak laneti

<ul><li>En önemli sorunlar ve sebepleri: Araştırmaya göre toplumun %23,5'i koronavirüs salgınının, %20,7 hayat pahalılığı ve işsizliğin, 12,3 ekonominin, %12,3 hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasının, %8 terörle mücadelenin, %6 da mültecilerin en önemli sorun olduğunu düşünüyor. Ekonomik sıkıntıların sebeplerine ilişkin düşünceler ise aşağıdaki gibi:</li></ul>&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-01-13T14:59:00.320Z.png" alt="Ekonomik zorlukların temel nedeni"><figcaption>Kaynak: Türkiye Eğilimleri 2020 Araştırması</figcaption></figure>&nbsp;<ul><li>Yorumlar: Hürriyet gazetesi yazarı Ertuğrul Özkök, araştırmanın “halkın ‘İslami aidiyet’ duygusunda istikrarlı bir düşüş, ‘Türklük aidiyetinde’ ısrarlı bir duruş olduğunu gösterdiğini” savunuyor. Özkök, “cami siyasetinin azalan verimler trendine girdiğini, ekonomi, demokrasi ve hukuk alanında reformlara sarılınması gerektiğini” ifade ediyor. Duvar English yazarı Nevşin Mengü ise araştırmanın “toplumda demokrasinin en iyi yönetim tarzı olduğuna dair inancın zayıfladığını gösterdiğini, bunun da yakın geçmişte demokrasi kavramının aşındırılması sebebiyle olduğunu düşündüğünü” söylüyor.</li></ul>

Ertuğrul Özkök ile ilgili hikayeler