Geçtiğimiz günlerde ülkenin önemli müzik firmalarından Kalan Müzik’in kurucusu Hasan Saltık’ı kaybettik. Ve bu sadece müzik sektörünün veya birlikte çalıştığı müzik emekçilerinin değil, ülkemizin kültürel mirasının da bir kaybıydı. Zira dinleyicilerinin yakından bildiği üzere Kalan Müzik bize sadece kendi müziğini yapan yahut geleneksel müzikleri yorumlayan sesleri tanıtmamış; kaybolup giden, farkına varılmayan ve kayıt altına alınması pek de düşünülmemiş(!) sesleri de bize kazandırmıştı.&nbsp;1991 yılında Hasan Saltık tarafından kurulan <a fr-original-style="" href="https://kalan.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kalan Müzik</a>, kuruluş amacını kendi tabiriyle “az bilinen kültürleri ve müzik türlerini bir arşiv halinde toplayıp müzik piyasasında bu birikime bir pazar yaratmak” olarak söylüyor. Bu farklı amacını gerçekleştirmek için de öncelikle 78 devirli taş plakların temizlenerek yeniden basımını gündeme getirmiş ve yine kendi ifadesine göre bunu Türkiye’de ilk gerçekleştiren kurum olmuş; onca konservatuar, arşiv, radyo, televizyon ve benzeri kurumlar arasında bağımsız bir birey tarafından kurulmuş bir plak şirketi olarak…Benim Hasan Saltık’la yolum hiç kesişip de tanışma fırsatım olmadı; ama Kalan Müzik’le yolum bir dinleyici olarak sık sık kesişti ve her zaman kesişecek. Zira nadide kayıtlardan oluşan “Arşiv” serisinin albümleri etnomüzikoloji serüvenimde her daim başucu dinlemeleri olmuş ve Anadolu ile kardeş coğrafyalarının seslerini, kültürlerini tanımamda birer okul gibi çalışmıştır ve çalışmaktadır. Elbette bir müziğin, geleneğin kayıt altına alınması ve arşivlenmesi üstüne düşünülüp konuşulması gereken bir süreç. Zira çoğu hayatın akışında gerçekleşen bu yazısız ve standartlara göre bir nevi kuralsız icraları bir stüdyoda kayda alıp bir albüme sığdırmak, performansın kendisi ve ürününü de direkt bir değişime uğratan süreç. Bu yüzden bazı şeyleri yerinde ve zamanında, yani alanda kaydetmek (yine kayıt işleminin kendisi ve kaydedici faktörlerin etkisine rağmen) belki bu “doğal” icrayı nispeten koruyabilir. Fakat neyse ne, bunların hiçbirinin senelerce yapılmadığı, hatta yapılmasının düşünülmediği seslerin bize ulaşmasını sağlamış ya Hasan Saltık, burada biraz buna sevinelim ve teşekkür edelim. Ben de kendisine kişisel şükranlarımı iletirken, size de Kalan Müzik’ten ve bilhassa da Arşiv’inden birkaç albüm önererek bitirmek istedim yazımı. Ama fark ettim ki o kadar çok albümü var ki Kalan’ın benim için hem araştırmacı hem dinleyici olarak kıymeti yüksek, hangilerini seçip yazayım bilemedim. O yüzden kendimce bir sınır koyarak alan araştırmalarım ve akademik çalışmalarda en çok faydalandığım iki büyük kaynakla teşekkür etmek istiyorum Saltık’a ve bu albümlerden sizlere bahsetmek…&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fethiyeli Ramazan Güngör ve Üç Telli Bağlaması&nbsp;</li></ul>Özellikle benim gibi Teke Yöresi insanlarının aşina olduğu boğaz havalarıyla, zeybeklerle dolu; hem repertuar hem icra açısından kelimenin hakkını verecek şekilde “eşsiz” bir arşiv çalışması üç telli üstadı Fethiyeli Ramazan Güngör’ün <a fr-original-style="" href="https://kalan.com/audio/fethiyeli-ramazan-gungor-ve-uc-telli-baglamasi-ramazan-gungor/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kayıtları</a>. Günümüzde ne mutlu ki Ramazan Güngör’ün öğrencilerinden gidip çalgıyı öğrenen, çalışan, aktaran pek çok arkadaşımız var; ama bu albüm, işin büyük ustasının sanıyorum en kapsamlı kaydı ve herkes için bir nevi kutsal baş ucu kitabı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yörüklerde Müzik ve Boğaz Çalma</li></ul>İşte bu albüm de benim kişisel merak ve çalışmalarımın <a fr-original-style="" href="https://muziklimevzular.blog/2015/11/07/yoruklerde-muzik-ve-bogaz-calma/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başucu albümü ve kutsal rehberi</a><a href="https://muziklimevzular.blog/2015/11/07/yoruklerde-muzik-ve-bogaz-calma/" rel="noopener noreferrer" target="_blank" fr-original-style="" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;"></a>. Yörük hayatından bihaber kentli, ama atalarından Yörük kökenli bir araştırmacı olarak Yörük müzikleri üzerine çalışmaya başladığımda etrafta müziğe dair çok az kaynak vardı. Olanların ise hiçbiri ise bu kadar kapsamlı ve öğretici değildi. Yetkin Özer, Levent Ergün ve İbrahim Yükseksin’in 1996-1998 yılları arasında yapmış oldukları alan çalışmalarının kayıtlarından oluşan bu albümün yanı sıra yine Levent Ergun hocamızın albümle aynı ismi taşıyan 2004 tarihli doktora tezi de sanırım tekrar tekrar ve en çok okuduğum akademik çalışma.&nbsp;Kubbede kalan hoş sâdâların elçisi olarak hatırlanacak Hasan Saltık. Umarım bizler de bu çalışmaların kıymetini bilir ve bunları çoğaltabiliriz.&nbsp;

Müzikli Mevzular

Kalan Müzik, “Arşiv” Serisi ve Ben

Hasan Saltık'ın Ardından

Karanlık bir pazar akşamı çoğu pazar olduğu gibi köyde geçen bir hafta sonunun ardından şehir merkezine doğru yol alıyoruz. Bu anım aslında çocukluğumun her yaşında olan bir anı ama ben kendimi sekiz yaşındaki halimle hayal etmek istiyorum. Köy yolunda radyo kanalları çok iyi çekmediği için babamın favori kasetiyle başlıyor yolculuğumuz, yörenin nefesli bir çalgısı olan tulum, sağda ağaçlı yol solda coşkuyla akan dereyle gayet uyumlu. Virajlar keskin, babam yorgun ama kulağındaki ezgilerden dolayı keyifli. Otoyola çıkıyoruz. Devam eden yol çalışmaları, açılmaya çalışılan tüneller... Pazar (Atina) Kız Kalesini sağımda görüyorum. Bu, polis radyosu ya da TRT çekiyor ve radyo tiyatrosu zamanı demek. Bu tiyatrolar annemin favorisi arka koltukta oturan biz üç kız kardeş içinse babamın artık uykusu gelmez bizim onu uyanık tutmamıza gerek yok demek. Tabii ki de radyoda bir Rus oyunu var. Sağımda Karadeniz'e bakarken denizin ötesinden bir tiyatro oyununu dinliyoruz aslında diye düşünüyorum. Biraz büyüyorum, yollar da büyüyor beş şerit oluyor denizi iyi göremiyorum, yüzme bilmediğime hayıflanıyorum, “Deniz neden kızgın?” diye düşünüyorum, ağaçların büyük kısmı yok, istinat duvarları griliğiyle içimi açmıyor, radyo yine açık, içinde olmadığımız İstanbul trafiğine dair konuşan spikere onun favori müzikleri eşlik ediyor ve tabii bize de. Biraz daha büyüyorum okul korolarına giriyorum. Türküleri, doksanların şarkılarını bağıra bağıra söylüyorum iyi geliyor. Biraz daha büyüyorum genç oluveriyorum. Annemin evde hep bir köşede duran sazını elime alıyorum, olmuyor, kardeşimin gitarına hevesleniyorum, kemana başlıyorum, notalar matematik kadar zor geliyor, olmuyor . Resim mi çizsem acaba diyorum elmayı neden bir kurala göre çizmem gerektiğini anlamıyorum, olmuyor. Bunlar hobidir zaten yapmasan da oluverir diyorlar. Babamın eski makinasıyla bakışmaya devam ediyoruz artık onu elime alıyorum, fotoğraf çekmeye başlıyorum, oluyor, seviyorum... Aynı yıllar şehre beklediğim film gelsin diyorum gelmiyor, bir kitabın içinde bir şarkının adı geçiyor onu bulup da dinleyemiyorum mesela, sanatçı listeleri yapıp şehirdeki tek müzik markete gidip sipariş vermeye çalışıyorum, sadece Kalan Müzik'ten çıkan bir iki albüme ulaşabiliyorum. Okumaya heves ettiğim dergiler ay ortası ancak elime geçiyor, film festivalini, izleyemediğim filmleri Altyazı' dan okumaya, takip etmeye bayılıyorum. “Bir film nasıl çekilir?” ,“Bir kitap nasıl basılır?” ,“Stüdyo nasıl bir yerdir?” derken yol ve yolculuk İstanbul'a eviriliyor. Bundan sonrası İstanbul'a ve üretenlere dair. Nasılların peşinde halen koşuyorum, öğrendiklerimin, tanıştıklarımın hayallerine ve ürettiklerine hayran oluyorum. Üretenler dışında bu üretimleri sunan insanlardan bu şehir sayesinde haberdar oluyorum, sanatı sevmenin onun içinde olmanın sadece sanatçı olmak demekle olmadığını buradaki ilk senemde öğreniyorum, mutlu oluyorum. Bu cümlemle bu kanalı sonlandırırken Üretim Kaydı' nın içinde üreten ve üretimi sunanlardan bahsetmek istememin benim için neden bu kadar önemli olduğunu bu anılarımla kendime hatırlatmak istiyorum. Birileri görmek istemese de sanat, hayatımızın içinde hep var! Hep olacak! Bizim pelerinimiz Harry'nin görünmezlik pelerini değil, süper kahraman pelerini.

Kalan Müzik ile ilgili hikayeler