<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Dağıstan'da düzenlenen özel operasyon sonucu Moskova'daki Crocus City Hall konser salonuna yönelik saldırı için para ve silah sağlayan şüpheli dört yabancı ülke vatandaşının yakalandığını bildirdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklama: FSB'nin açıklamasında "Gözaltına alınan militanların, terör saldırısının faillerine finans ve silah sağlanmasında doğrudan yer aldıkları tespit edildi"&nbsp; ifadelerine yer verildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: 22 Mart akşamı, Rusya’nın başkenti Moskova'da Crocus City Hall adlı konser salonunda silahlı saldırı düzenlenmişti. En az 144 kişinin hayatını kaybettiği ve 200'ün üzerinde kişinin de yaralandığı saldırıyı IŞİD-H üstlenmişti. Olaya ilişkin gözaltına alınanlardan dördü hâkim karşısına çıkarılmıştı.</li></ul>

Aposto Gündem

Rusya'nın paralı asker grubu Wagner'in kurucusu ve lideri Yevgeni Prigojin,&nbsp;Cuma günü Rusya ordusunun liderlerinin kamplarını vurma emri verdiğini ve ordunun Wagner'in kamplarına saldırı düzenlediğini ileri sürerek bunu "durduracağını" açıkladı. "Wagner'in komutanlar konseyi bir karar verdi. Bu ülkenin ordusunun getirdiği kötülük durdurulmak zorunda" diyen Prigojin, "Wagner konseyi karar aldı. Ülkemizin askerî yönetiminin yaptığı kötülüğün durdurulması gerekiyor. Herkesi buna karşı koymamaya çağırıyorum. Karşımıza çıkanı tehdit olarak kabul edeceğiz ve anında yok edeceğiz. Yolumuzu kesmeye çalışmayın. Herkesi bize katılmaya davet ediyorum. Bu bir askerî darbe değil. Bu adalet harekatıdır"&nbsp;diye konuştu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Açıklamanın ardından…</h2>Rusya Savunma Bakanlığı, Wagner liderinin konuşmasının ardından "Prigojin'in açıklamaları gerçeklikle uyuşmuyor" dedi ve Wagner'in kamplarına dair sosyal medyada yer alan görüntülerin "sahte" ve "provakasyon" olduğunu öne sürdü. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "gelişmelerden haberdar olduğunu" söyleyerek, "gerekli tüm önlemlerin alınacağını" vurguladı.Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Prigojin'in açıklamalarını "silahlı bir iç çatışmanın başlatılması için çağrı" olarak nitelendirerek Wagner üyelerine, Yevgeniy Prigojin'in yakalanması çağrısında bulundu.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Wagner nedir? Resmî adı PMC Wagner olan paralı asker grubu kendisini "özel askerî şirket" diye tanımlıyor. İlk olarak 2014'te, Ukrayna'nın doğusundaki Rusya yanlısı güçlere destek verirken tespit edilen grubun büyük kısmının hapishanelerden geldiği biliniyor. Wagner ayrıca Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde Bahmut kentinin Ukrayna güçlerinden alınması için yoğun ve kanlı bir savaş gerçekleştirmişti.</li></ul>Rusya Devlet Başkanı&nbsp;Vladimir Putin&nbsp;ise açıklamasında Wagner'in eylemini "silahlı isyan" olarak nitelendirdi. Wagner'in eylemini Rusya için "ölümcül bir tehdit" diye tanımlayan Putin,&nbsp;"Hainler cezalandırılacak, Rusya'yı yeniden bölmeye izin vermeyeceğiz ve halkımızı koruyacağız"&nbsp;ifadelerini kullandı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler yaşandı?</h2>Rusya devleti ile Wagner arasındaki kriz nedeniyle Moskova'da güvenlik önlemleri artırıldı. Moskova'daki önemli tesisler, devlet kurumları ve ulaşım altyapı tesislerinin tamamı güçlü koruma altına alındı. Moskova'da caddelerde askerî araçların yer aldığı görüntüler paylaşıldı.&nbsp;Açıklamadan saatler sonra Prigojin, Rusya'nın güneyindeki Rostov kentini ele geçirdiklerini duyurdu ve fotoğraflarını yayımladı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/5/0/1687681999641.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6496b8b9f2e5745fd8a78590.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Wagner'in Ukrayna sınırı yakınlarındaki Rusya kenti Rostov'un denetimini de ele geçirdiği iddia edilidi. Bir kent sakini BBC News Rusça'ya yapığı açıklamada tüm kentin çevrildiğini ve abluka altına alındığını söyledi.&nbsp;<p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6496b8b9f2e5745fd8a78590.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Lipetsk bölgesinin valisi İgor Artamanov Wagner Grubu güçlerinin bölgede dolaştığını söyledi. Moskova Belediye Başkanı da zorunlu olmadıkça evden çıkmama çağrısında bulundu. Bazı bölgelerde yollar ulaşıma kapatıldı.&nbsp;<p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6496b8b9f2e5745fd8a78590.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Tüm yaşananların ardından Prigojin'in ilk açıklamasının ardından henüz neredeyse 24 saat geçmişken Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in onayıyla Wagner lideri ile bir telefon görüşmesi yaptı. Lukaşenko'nun ofisinden yapılan açıklamada, Prigojin'le anlaşmaya varıldığı belirtildi.&nbsp;<p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-64973466f2e5745fd8a7866c.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Wagner lideri Yevgeni Prigojin&nbsp;açıklamasında "Wagner askeri şirketini dağıtmak istediler. Biz de bunun üzerine 23 Haziran'da Adalet Yürüyüşü'ne çıktık. 24 saat içinde Moskova'ya 200 kilometre yaklaştık. Bu süre zarfında savaşçılarımızın burnu bile kanamadı. Şimdi ise kan dökülebilecek ana geldik. Rus kanı dökülmesinin sorumluluğunu almıyoruz. Birliklerimiz ilerleyişlerini durduruyor ve onları planladığımız gibi üslerine geri gönderiyoruz" dedi.&nbsp;<p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6497482af2e5745fd8a7867a.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Rusya merkezli Tass haber ajansı, Wagner birliklerinin Rostov kentinden çekilmeye başladığını bildirdi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Wagner lideri Yevgeni Prigojin'in Belarus'a gideceğini, ona ve savaşçılarına yöneltilen suçlamaların düşürüleceğini açıkladı:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6497482af2e5745fd8a7867a.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">"Wagner'in paralı savaşçılarının üslerine dönmesi için anlaşmaya varıldı. Bu savaşçılardan bazıları, istemeleri halinde, Rusya Savunma Bakanlığı ile sözleşme imzalayacak. Bu, yürüyüşe katılmayanları ilgilendiriyor. Geri kalan savaşçılar da, cephedeki liyakatleri göz önünde bulundurularak yargılanmayacak. Onların cephedeki kahramanlıklarına her zaman saygı duyduk. Bu saygıyı her zaman muhafaza edeceğiz."</blockquote><p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6497656b1babaa614a47325b.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Reuters haber ajansı, Wagner lideri Prigojin'in Rostov'da bir askerî karargahtan çıkarken görüldüğü bir fotoğrafı yayımladı.&nbsp;<p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6497656b1babaa614a47325b.0.6.0.0:$post_1" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/5/0/1687684390449.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><p data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6497be9e1babaa614a473277.0.6.0.0:$post_0" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Wagner güçlerinin Rostov kentinden çekilmelerinin ardından, Rusya medyası otoyollardaki tüm kısıtlamaların kaldırıldığını duyurdu.<h2 data-reactid=".2ccr8dcgjsw.0.2.0.0.1.0.$lx-commentary.$lx-commentary.2.0.1.1.1:$post-6497be9e1babaa614a473277.0.6.0.0:$post_0" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Prigojin kimdi ve amacı neydi?&nbsp;</h2><a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c0wv34q2431o" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prigojin,</a> 1981 yılında soygun ve saldırı suçlarından hüküm giyerek 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Serbest kalmasının ardından 1990'larda St. Petersburg'da bir sosisli dükkanı açtı. İşleri yolunda gidince restoranlarının sayısını artırdı ve lüksleştirdi. 1990’ların ortasında restorantlarının birisinde St. Petersburg’un Belediye Başkanı Yardımcısı Vladimir Putin'i ağırlayan Prigojin, kendisiyle kurduğu bağın ardından Putin'in yükselişiyle yükseldi.&nbsp;<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Concord adlı yemek şirketiyle Kremlin’in yiyecek - içecek servislerini üstlenirken zamanla "Putin’in Şefi" lakabını aldı. Putin, Prigojin’in Neva Nehri üzerinde açtığı tekne restoranı o kadar sevmişti ki, dünya liderlerini burada ağırlamaya başladı. Resmî etkinliklerin organizatörü olan, Rusya devletinin beslenmesinde görevli Prigojin, bu yolla kolunu kamunun diğer kurumlarına da uzatabildi. Okulların, devlet kurumlarının hatta hapishanelerin yemek işlerini aldı. Concord'un asıl müşterisi ise Rusya savunma kurumlarıydı. Orduya yemek dağıtım işi zamanla onu ülkenin en önemli askerî figürlerinden birine dönüştürdü.&nbsp;</div><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya’nın 2014’te Ukrayna’nın doğusuna işgal girişiminden sonra Prigojin’in sıradan bir iş insanı olmadığını gösteren işaretler gelmeye başladı. Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’ta ortaya çıkan gizemli savaşçıların -ki bunların kollarında askerî amblem yoktu- Prigojin’le bağlantılı olduğu konuşuluyordu. Bu özel askerî şirketin Wagner olduğu ortaya çıktı. Ukrayna’nın "Nazilerden arındırılması"&nbsp;sloganıyla hareket ediyorlardı ama ilginç bir şekilde isimlerini Adolf Hitler’in en sevdiği klasik müzik bestecisi&nbsp;Richard Wagner’den almışlardı.<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Putin’in Ukrayna’ya müdahalesini topyekun bir işgale dönüştürdüğü Şubat 2022’den sonra binlerce Wagner savaşçısı da bu harekata destek vermeye başladı. Prigojin, Eylül 2022’ye kadar Wagner’le bağlantılarını reddetti. Ve o dönemde 2014’te bu grubu kurduğunu itiraf etti. Sadece silahlarla değil bilgisayar klavyeleriyle de Rusya’nın dış politikasında etkin rol oynadı.</div></div><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rusya, Ukrayna’da umduğunu bulamadığı sırada Prigojin’in de Rusya ordusuyla arası açılmaya başladı. Prigojin, Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’a eleştirilerin dozunu artırdı. Rusya ordusunun Wagner’e gerekli cephane ve silah sağlamadığını savunuyordu.</div><div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2023 yılı boyunca devam eden gerginlik, 23 Haziran’da Progjin'in Rusya ordusunu, Ukrayna'daki Wagner güçlerine karşı füze saldırısı düzenlemekle suçlamasıyla zirveye taşındı.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/c/s/www.bbc.com/turkce/articles/cm58k382expo.amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BBC News'tan Paul Kirby,</a> Progjin'in Rusya ordusu liderleriyle arasının bozuk olduğunun uzun süredir bilindiğini; ancak "Wagner güçlerinin 1 Temmuz’dan itibaren Rusya ordusunun kontrolüne gireceğinin bildirilmesinden sonra açık bir isyana dönüştüğünü" ifade ediyor. Belarus lideri üzerinden yapılan anlaşmaya değinen Kirby, "Hikayenin bu kadar basit sona ereceğine kimse inanmasa da bu tablo Prigojin’in hem savaşta hem de Rusya’da yolun sonuna gelmesi anlamına gelebilir" ifadelerini kullanıyor.&nbsp;Kirby,&nbsp;"Prigojin, Ukrayna’daki Rus işgaline değil, bunun başındaki askeri yetkililere karşı olduğunu söylüyor. Moskova’ya askerlerini yöneltmiş olmasına rağmen, Putin’in iktidarına karşı olmadığını da vurguluyor" ifadelerini kullansa da hızla gelişen durum karşısında Putin'in birkaç saatliğine kontrolü yitirmiş bir lider görüntüsü verdiğini söylüyor. Kirby bunun yanında madalyonun diğer yüzünü de vurguluyor ve "Ruslar Putin liderliğinin alternatifi olarak birkaç saatlik anarşi görüntüsüyle karşı karşıya kaldı. Ordu da bu işin sonunda, tehlikeli olabilecek 25 bin kişilik bir gücü kendi çatısı altına sokmanın yolunu bulmuş oldu"&nbsp;diyor.&nbsp;BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner da Lukaşenko ve Prigojin arasındaki telefonda "Bak, bu işte tek başınasın, kimse sana desteğe gelmeyecek, bu şekilde devam edersen çok kan dökülecek ve bu Rus kanı olacak"&nbsp;gibi ifadeler kullanıldığının tahmin edildiğini söyledi. İsyanın ardından Ukrayna'nın işgalinin devam edeceğini değerlendiren Gardner, Rusya Savunma Bakanlığı'nda birtakım görev değişimleri olacağını belirtti.</div><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"ABD biliyordu" iddiası&nbsp;</h2>New York Times'ın istihbarat kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, Wagner ve lideri Prigojin kalkışması hakkında ABD'li yetkililer bilgilendirilmişti. New York Times, çarşamba günü yetkililerin, Prigojin'in hamle yapmaya hazırlandığı hakkında bilgilendirildiğini aktardı. Habere göre, Pentagon ilk olarak, bu hamlenin Moskova'nın nükleer silah cephaneliği üzerindeki kontrolünü nasıl etkileyeceği hakkında endişesini bildirdi.Washington Post gazetesine konuşan ABD'li yetkililer de iddiayı doğruladı. Yetkililer, "Lider kadrosuna bir şeyler olduğunu söyleyecek kadar işaret vardı, ancak isyan başlamadan kısa süre öncesine kadar Prigojin'in tam olarak ne planladığı bilinmiyordu" dedi.

Geçtiğimiz hafta sonu Rusya'da başta Devlet Başkanı Vladimir Putin'i, ardından tüm dünyayı şaşırtan bir "darbe girişimi" yaşandı. Ancak iki gün dahi sürmeden sonlandı. Peki Rusya'nın paralı asker grubu Wagner, neden bu kalkışmayı gerçekleştirdi?

Rusya Federal Güvenlik Servisi ile ilgili hikayeler