Bazen imgeler sayfalarca açıklamadan çok daha fazla şeyi çok daha güçlü bir biçimde anlatır. Tıpkı MÖ 3500'te bugünkü Girit adasında doğan Minos medeniyetinin yaşam üzerine binlerce yaprak yazmak yerine sanatlarında, kültürel pratiklerinde tekrar eden bazı desenler kullanarak anlatmaya çalıştıkları gibi. Birbiriyle kesişmeyen paralel doğrular, sınırlar, gruplar yok yaşamda. Bağlantısal, ilişkisel bir döngü var. (Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof Dr Türker Kılıç’ın <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=4TgWsvmIY10" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yeni Bilim&nbsp;Bağlantısallık, Yeni Kültür: Yaşamdaşlık</a> kitabında beyin özelinde anlattığı gibi ya da.)<img src="https://images.aposto.com/2022/0/6/1642246460919.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu açıdan bakıldığında Minos medeniyetinin sanatla dışa vurduğu hakikati görmekten bizi uzaklaştıran şeyin yine medeniyet olması ne kadar ironik! Bu ironi Yunanca bir kavramda dile gelir, φάρμακον (phámakon). Bugün farmakoloji, eczabilim kelimesinin de kökenini oluşturan bu kavram üç anlamın birleşimidir: Çare, zehir ve günah keçisi. Fransız düşünür Jacques Derrida, “Platon’un Eczanesi” adlı kitabında pharmakon kavramından yola çıkarak kavramların kendi kendisinde kesin bir şekilde belirlenmemiş olmadığını gösterir. “Her şey içinde bulunduğu bağlam ile anlamlıdır.” O halde insan, kültür, teknik, medeniyet kavramımız ne olursa olsun, onu bağlamın dışarısına çıkartarak sabit bir tanım yapılması olanaksızdır. Kültür, medeniyet ve teknik çare midir, zehir midir? İnsanın doğa karşısında hayatta kalmak için ürettiği teknik bugün de bir açıdan kendi kendisini yok etmesine yol açıyor olabilir mi?&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/0/6/1642288816554.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.59" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu noktada peşi sıra kriz senaryolarından bahsetmeden önce bu krizin kökensel nedeninin üstündeki perdeyi kaldırmak adına bazı sorular üzerine düşünmeye davet ediyorum sizi: İnsan için insan olmak ne anlama geliyor? Kendimizi içinde bulduğumuz bu doğada nasıl anlamlandırıyoruz?<img src="https://images.aposto.com/2022/0/6/1642288930700.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.05" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu sorular vazgeçilmez olarak insanın doğayla ilişkilenme biçimleri üzerine düşünmeyi gerektiriyor. İlişkiselliği tamamen unutulan, insan-doğa, doğa-kültür, insan-hayvan gibi ikilikler, ayrımlar, çatışmalar üzerinden kavranan çarpık ve tehlikeli bir yaşam kavrayışımız var hala. Bu yüzden Aydınlanma geleneğinin öznesinin gözden düşmeye başladığı 19. yüzyıldan itibaren başta Friedrich Nietzsche ve Martin Heidegger&nbsp;gibi insanı bulunduğu dünyadan soyutlamayan düşünürler, Sokrates öncesi Yunan düşüncesine bir açıdan geri dönüşü temsil ederler. Heidegger’e göre Yunan doğa felsefesinin üzerinden yüzlerce yıl geçmesine rağmen varlık sorusunun hala yanıtlanamamış olmasının nedeni kadim Greklerin varlığa yönelik organik, yekpare kavrayışının bir noktada terk edilmiş olmasıdır.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/0/6/1642289122099.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.22" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu terk ediş, insanın düşünen bir hayvan olarak belirlenmesi ve diğer varlıklarla arasında sınır çizilmesi meselesi milattan önce 4. yüzyılda yaşamış Yunan filozof&nbsp;Aristoteles’e kadar geri götürülebilir. Aristoteles felsefesinde animal rationale (düşünen hayvan), yalnızca akıl sahibi olma, mantıksal karar verme, düşünüp taşınmadan ibaret değildir; sanat ve tekniğe dair becerilere de sahip olmayı gerektirir. Sadece hedeflerine ulaşmak üzere eyleme geçen değil aynı zamanda sanat ve teknik üretmek adına doğayı araçsallaştıran hayvanlarız. Bu yüzden batı dünyasında insanın diğer şeylere karşı üstün ve ayrıcalıklı konumda olduğu düşünülmüştür. Ve sonrasında kaçınılmaz olarak insanı merkeze alan, hiyerarşik bir ilişkilenme biçimi kuruldu.<img src="https://images.aposto.com/2022/0/6/1642289206735.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Heidegger, insanı Aristoteles’in animal rationale kavramından farklı olarak, insanın yetilerin içerisine sıkıştırılamayacağını söyler. İnsan ne aklıdır, ne akıl-beden ikiliği üzerinden tanımlanan öznedir. Onun Dasein adını verdiği bu insanın, en temel karakteristiği onun dünya içerisinde diğer şeylerle birlikte varoluşudur. Nitekim dünyanın içinde olmak bir nesnenin kutunun içinde olmasına benzemez; burada dönüştürücü bir ilişki vardır. İnsan kendisini yaşadığı şeylere taşır ve bu etki ile değiştirdiği dünya en sonunda geri dönerek kendi kendisini de dönüştürmesine yol açar. O yüzden bu bağlantısal, döngüsel, dev etkileşim ağlarının kendisini, -yani yaşam fenomenini- felsefi bir mesele olarak görmemiz sanıyorum ki en büyük kusurumuz. Nitekim bugün kapımızda bizi bekleyen en büyük krizler, iklim değişikliği, ormansızlaşma, hava, su, toprak kirliliği, endüstriyel hayvancılık, karbon ayak izimiz, plastiklerimizle yarattığımız yedinci kıta ve daha türlü felaket insanın kendisini diğer varolanlardan ayrı konumlandırması ve doğayı istediği yönde yakışıksızca dönüştürebilme hakkını kendisinde görmesiyle ortaya çıktı.<img src="https://images.aposto.com/2022/0/6/1642289237964.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yine de kişisel olarak insanlığın henüz emekleme döneminde olduğunu düşünüyorum. İnsan ve hayvan hakları, demokrasi, cinsiyetler arası eşitlik, cinsel yönelim özgürlüğü gibi konularda (henüz hayal ettiğimiz yerde olmasak da) yol alan insanlığın -eğer gerekli adımların atılması konusunda kitlesel olarak siyasilere baskıda bulunursak- böylesi bir radikal dönüşümün de üstesinden gelebileceğine inanıyorum. “Henüz” çok geç değil.

Dilozof

Antroposantrizm

İnsan İçin İnsan Olmak 

📌 Kaynaklar ve ek önerilerin tamamını&nbsp;Wiser Media'da hazırladığım İnsanlığın Derdi Ne? başlıklı kürasyonda bulabilirsiniz. <a fr-original-style="" href="https://open.joinwiser.com/jgCkxxXRLfGmthCA6" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://open.joinwiser.com/jgCkxxXRLfGmthCA6</a>Konuya dair önemli kitap ve makaleler:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Donna Haraway, “Başka Yer”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rosi Braidotti, “Transpositions”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bernard Stiegler, “Technics of Memory and Life”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elizabeth Kolbert, “Feild notes from a Catastrophe”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türker Kılıç, “Bağlantısal Yaşamdaşlık”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cogito Dergi, “Yerküre Krizi” ve “İnsan Sonrası”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Doğu Batı 95: “Ekolojik Kriz”</li></ul>

Türker Kılıç ile ilgili hikayeler