<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Üç farklı 29 Ekim’den bize kalan</h2>Umur Talu, GazeteciCumhuriyet’in 100'üncü yılı, aynı zamanda Cumhuriyet'in belki de yolunu açan iki felaketin de yıldönümü.Onlar da hatırlanmadan Cumhuriyet’in kıymeti belki biraz daha az anlaşılır.Birinin 109, diğerinin 105’inci yıldönümü 29 Ekim.O zaman ilk sorumuz: Osmanlı son büyük savaşına girmeseydi ne olurdu? Yahut farklı taraf seçmiş olsaydı?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kurtuluştan kuruluşa: Cumhuriyetin kadınları</h2>Canan Güllü, Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Ey kahraman Türk kadını, sen yerde sürüklenmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın.</blockquote>– Mustafa Kemal Atatürk Osmanlı İmparatorluğu'nda 2. Meşrutiyet’ten sonra giderek dernek kurma yoluyla etkinleşen bir kadın hareketine tanıklık ederiz. Kurulan bu derneklerle kadınlar sosyal hayata giderek daha çok girmeye ve daha önce erkeklerin olan bir dünyada vazgeçilmez bir yer edinmeye başlarlar.Kadın dernekleri Millî Mücadele'nin örgütlenmesi ve yürütülmesi sürecinde de etkin rol almışlardır. Birinci Dünya savaşı kadınların iş hayatına–çıkmamak üzere–girmesini sağlamıştır. Bu gelişmeler için kadın meselesinde cesur davranan lider Mustafa Kemal Atatürk ile siyasi kazanımlar elde edilmeye başlanmıştır.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Cumhuriyet’in sonuna mı geldik?</h2>Evren Balta, Siyaset Bilimi Profesörü—Özyeğin ÜniversitesiTürkiye Cumhuriyeti yüzyıllık tarihi boyunca hiçbir zaman ideal anlamda bir cumhuriyet olamadı. Haklar ve özgürlükler ağır aksak ilerledi. Cumhuriyet tarihi neredeyse kalıcılaşan olağanüstü hâl rejimleri&nbsp;ve Türkiye’nin kurumsal ve siyasal alt yapısını alt üst eden askerî darbelerle sarsıldı. Her darbe dönemi arkasında ordu için ayrılmış özerk alanlar bıraktı. Darbeler Türkiye’yi bir türlü kurumsallaşamayan bir siyasal parti sistemine ve kendini düzen koruyucu olarak inşa eden bir ulusal güvenlik devletine mahkûm etti. İç tehditler araçsallaştırıldı ve özgürlükçü bir anayasal sisteme sahip olamamanın gerekçesi olarak kullanıldı.Yine de 20. yüzyıl tarihi boyunca siyasal elitlerin söylemlerine, kamusal tartışmalara ve kurumsal düzenlemelere güçlü bir biçimde sirayet eden bir gün tam anlamıyla bir cumhuriyet&nbsp;olabilme fikri her zaman mevcuttu. 2010'a gelinceye kadar da askerî darbe dönemleri dışında Türkiye'de cumhuriyet değerleri OECD ülkelerinin artış ya da düşüş eğilimlerine sıkı sıkıya bağlı bir paralellik gösteriyordu. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına sağladığı haklar ve özgürlükler bakımından yakalamak istediği (medeni) ülkelerin altındaydı; ama cumhuriyet değerlerinin seyrine bakıldığında bu kümenin içindeydi.&nbsp;Ancak Türkiye’de cumhuriyetçilik ve demokrasi, 2010’lardan itibaren 20. yüzyılın eğilimlerinden farklı bir yöne doğru ilerlemeye başladı.🇹🇷 Politika yayınımız Spektrum’un 100. yıl coşkusunu kutlayan sayı <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/ilelebet-payidar-cumhuriyetimiz-100-yasinda" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada</a>.

Aposto Gündem

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/Evreki" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Evren Balta</a> Özyeğin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı&nbsp;Türkiye Cumhuriyeti yüzyıllık tarihi boyunca hiçbir zaman ideal anlamda bir cumhuriyet olamadı. Haklar ve özgürlükler ağır aksak ilerledi. Cumhuriyet tarihi neredeyse kalıcılaşan olağanüstü hâl rejimleri&nbsp;ve Türkiye’nin kurumsal ve siyasal alt yapısını alt üst eden askerî darbelerle sarsıldı. Her darbe dönemi arkasında ordu için ayrılmış özerk alanlar bıraktı. Darbeler Türkiye’yi bir türlü kurumsallaşamayan bir siyasal parti sistemine ve kendini düzen koruyucu olarak inşa eden bir ulusal güvenlik devletine mahkûm etti. İç tehditler araçsallaştırıldı ve özgürlükçü bir anayasal sisteme sahip olamamanın gerekçesi olarak kullanıldı.Yine de 20. yüzyıl tarihi boyunca siyasal elitlerin söylemlerine, kamusal tartışmalara ve kurumsal düzenlemelere güçlü bir biçimde sirayet eden bir gün tam anlamıyla bir cumhuriyet&nbsp;olabilme fikri her zaman mevcuttu. 2010'a gelinceye kadar da askerî darbe dönemleri dışında Türkiye'de cumhuriyet değerleri OECD ülkelerinin artış ya da düşüş eğilimlerine sıkı sıkıya bağlı bir paralellik gösteriyordu. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına sağladığı haklar ve özgürlükler bakımından yakalamak istediği (medeni) ülkelerin altındaydı; ama cumhuriyet değerlerinin seyrine bakıldığında bu kümenin içindeydi.&nbsp;Ancak Türkiye’de cumhuriyetçilik ve demokrasi, 2010’lardan itibaren 20. yüzyılın eğilimlerinden farklı bir yöne doğru ilerlemeye başladı. Bireysel haklar, hukukun üstünlüğü, bağımsız yargı ve yürütme gücünün sınırlanması için gereken etkili denge ve denetleme mekanizmaları&nbsp;buharlaştı. Demokratik norm ve değerler aşındı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez temel haklar ve özgürlükler açısından, hem de sivil bir yönetim altında, askerî darbe dönemlerinin altında bir performans sergilemeye başladı. Bütün dünyada yaşanan demokratik ilke ve kurumların kademeli olarak aşındığı "demokratik aşınma" Türkiye’de bütün dünyada yaşandığından çok daha sert bir biçimde gerçekleşti.Bu aşınmaya muhalif aktörlerin pek çoğunun tepkisi ise geçmişe duyulan bir özlem etrafında şekillendi. Oysa cumhuriyet değerlerinin bu aşağı doğru hızlı seyrini önceki otoriter dönemlerin kurumsal mirası kolaylaştırıyordu. Gerçekten de&nbsp;toplumsal bölünmelerin ve farklılıkların gayrimeşru olarak görülmesi eğilimi, katı bir toplum ve güçlü bir devlet düzenine olan inanç ve otorite ihlallerinin ağır bir şekilde cezalandırılması gerektiğine yönelik vurgu, Türkiye siyasal sisteminin ve kültürünün geçmişte de en temel özelliklerindendi. Türkiye’nin demokratik aşınması hâlihazırda mevcut otoriter eğilimlerin ve kurumların genişlemesi, kendi sınırlarına taşınması ve her birisi tanıdık olan ama bir araya geldiklerinde bambaşkalaşan bir süreçle mümkün oldu.AK Parti, milliyetçilik, din ve otoriter devlet geleneğinden kendi muhafazakâr ideolojisine yakın, sembolik ve kurumsal unsurları seçti ve bunları uygunluklarına, sürdürülebilirliklerine veya uygulanabilirliklerine bağlı olarak eklektik bir şekilde birleştirdi. Bir araya getirdiklerinin neredeyse tamamı tek tek tanıdık olsa da, bir araya getirilmeleri yepyeniydi. Bu aşinalık, toplumun bunları "normal" yerli/ulusal kültür olarak kabul etmesini kolaylaştırırken, benzersiz kombinasyonları siyasi ve sosyal ilişkileri&nbsp;radikal bir şekilde yeniden yapılandırdı.&nbsp;Hollandalı siyaset bilimci Cas Mudde, demokratik erozyonu mümkün kılan bu sürece&nbsp;patolojik normallik&nbsp;adını verir. Patolojik normallik hem elit hem de kitle düzeyinde sorun olarak görülen konuların ve bu sorunların çözümüne yönelik var olan görüşlerin ve uygulamaların radikalleşmesi ve kendi sınırlarına taşınması sürecini ifade eder. Kim Scheppele bu farklı farklı alanlarda toplanıp bir araya getirilen görüş ve uygulamaların bir "Frankenstein devlet (Frankenstate)" yarattığını iddia eder. "Frankenstate"i yaratan değişikliklere tek tek bakmak, değişikliklerin bir araya gelerek yarattığı canavarı anlamakta yanıltıcı olacaktır.&nbsp;Türkiye Cumhuriyeti ikinci yüzyılına geçmişinden pek çok tanıdık unsur barındıran ama bir araya gelişleri açısından bambaşka bir sisteme işaret eden bir “Frankenstate” olarak giriyor. Bu yeni durumu, onu oluşturan tek tek parçaların hâlâ mevcut olup olmadığını tartarak anlamak ise mümkün değil. Geçmişi ile bugünü arasında ciddi benzerliklerin bulunduğu ama yepyeni bir ülkenin içinde yaşıyoruz. İlan edilmemiş, kabul edilmemiş bir kopuş döneminde. &nbsp;Türkiye’de cumhuriyet fikrinin ikinci bir şansı olacaksa, gelecek tahayyülümüzün hayıflanan bir nostaljiden öteye gitmesi gerekiyor. Geçmişin kutsanması değil, bugünkü mevcut durumu mümkün kılan otoriter olukların kapatılmasına odaklanan bir siyasi tahayyül gerekiyor.&nbsp;Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girerken, bir yüzyıl sonra geriye baktığımızda paranteze alınan demokrasi ve modernleşme değil, otoriterlik olması dileğiyle…

Spektrum

Türkiye’nin demokratik aşınması hâlihazırda mevcut otoriter eğilimlerin ve kurumların genişlemesi, kendi sınırlarına taşınması ve her birisi tanıdık olan ama bir araya geldiklerinde bambaşkalaşan bir süreçle mümkün oldu.

Cumhuriyet'in sonuna mı geldik? 

Rapor Bülteni | Seçim 2023

Seçim İttifakı Deklarasyonu

AK PARTİ & Yeniden Refah

<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/OyveOtesi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Oy ve Ötesi</a>Hepimizi derinden sarsan deprem afeti ve çalkantılı siyaset gündemi arasında duygu ve düşünce dünyalarımızın uçlara savurulduğu bu günlerde, şüphesiz ki dinginleşmeye ve “serin düşünmeye” ihtiyacımız var.Biz de Oy ve Ötesi olarak bu dinginleşmeye aracı olmak amacıyla bir yazı dizisine başlıyoruz. Bilgileri tazeleyip, farkındalığı arttırmak istediğimiz içeriklerimizde, sandık güvenliği ve seçim sürecine dair temel kavramları paylaşacağız. Fayda göreceğinizi umarız.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neyi seçiyoruz?</h2>Demokrasi -kelime anlamıyla “ halkın egemenliği”-, vatandaşların yönetimde söz sahibi olduğu bir yönetim biçimidir. Türkiye Cumhuriyeti de anayasal tanımıyla demokratik bir hukuk devletidir.Günümüzde geçerli olan “temsili demokrasi” ise halk iradesinin seçilen temsilciler vasıtasıyla uygulanmasını sağlar.Yaklaşan seçimler her birimizin yönetime katılabileceği, karar verici olduğu yeni süreci işaret ediyor.Bu seçimlerde önümüzdeki 5 yıl boyunca görev yapacak Cumhurbaşkanı ve bizleri temsil edecek milletvekillerini seçeceğiz. Bu iki konu her seçmen tarafından, birbirinden bağımsız ama eş zamanlı oylanacak. Her iki tercihimiz için ayrı pusulalara mühür basıp, aynı sandığa oy atacağız.Cumhurbaşkanlığı seçimi yasal olarak 2 turda yapılacak şekilde düzenleniyor. Birinci turda adaylardan bir tanesi oyların %50'sinden fazlasına ulaşamadığı durumda, en çok oy alan 2 aday, ikinci turda oylanacak. Gerektiği halde yapılacak ikinci tur, ilkini takip eden ikinci pazar günü, yani 2 hafta sonra yapılacak.Milletvekilleri ise il bazında çıkacak adaylara verilecek oylarla belirlenecek. Mecliste bir ilin kaç milletvekiliyle temsil edileceği o ilin kayıtlı nüfus oranıyla doğru orantılı. (2839 Sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu. Md.5)Bu sayı Türkiye İstatistik Kurumu’nun verileri baz alınarak Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilan ediliyor. Deprem bölgesindeki illerimizin milletvekili temsiliyetleri yürürlükteki yasa uyarınca 31 Aralık 2022 verilerine göre hesaplandığı için çıkacak milletvekili sayısında bir değişiklik olması beklenmiyor.Bu durumda afet sonrası büyük oranda göç veren illerimizin vekillerinin temsil ettikleri nüfus oranında düşüş olması ve aynı şekilde göç alan illerimizdeki oran artışı önümüzdeki dönemde düzenleme gerektirecek bir konu oluyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">OY HAKKINA SAHİP OLMAK ve SEÇMEN olmak aynı şey değil..</h2>Tanım itibarıyla&nbsp;18 yaşını doldurmuş bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmanız size oy verme hakkını kazandırır.Bu hak sadece “kişinin taksirli suçlarda hüküm giyenler hariç, ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunması durumunda” kısıtlanabilir. Askeri öğrenciler, silah altında bulunan er ve erbaşlar da oy kullanma hakkına sahip değildir. ( Anayasa Md.67 )Seçmen olmanız ise hem bu hakka sahip olmanızı, hem de seçmen kütüğünde yer almanızı gerektirir. Seçmen kütüğüne kayıtlı olmak için, oy kullanacağınız bölgede ikametgah kaydınızı yaptırmış olmalısınız. Bir vatandaş, sadece yasal olarak kayıtlı olduğu yerde oy kullanabilir.Nüfus kaydınızı yurt içinde Nüfus Müdürlüklerinden, yurt dışında konsolosluklardan yaptırabilirsiniz.Oy verme hakkınızı kullanabilmek için seçmen listelerinin askıya çıkacağı süre içerisinde lütfen ikametgah kaydınızı kontrol ediniz.Ana hatlarıyla değindiğimiz bu konuya dair “ sınır kapılarındaki sandıklar, seçim günü görevliler” gibi istisna hallerini, ilan edilecek yasal güncellemeleri Oy ve Ötesi Derneği sosyal medya hesaplarından ve tüm yurtta düzenlenecek açık kapı eğitimlerimizden takip edebilirsiniz.&nbsp;

Oy hakkına sahip olmak ve seçmen olmak aynı şey değildir.

Seçim dediğimiz nedir?

TRT, spiker Deniz Demir'in kurumla ilişiğini kesti. Demir, TRT ekranlarında yayınlanan Cumhuriyet Bayramı mesajı nedeniyle sosyal medyada hedef gösterilmişti.<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/denizdmrtrt/status/1587019586741870592" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/9/2022-10-31T11:36:19.816Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>29 Ekim'deki ana haber yayınının sonunda aşağıdaki ifadelerle Cumhuriyet Bayramı'nı kutlayan Demir'in, bu cümleleri haber akışından çıkarak sarfettiği iddia edilmişti:&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/FUATUGUR/status/1586746132092387330" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/9/2022-10-31T11:41:04.702Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">“Bugün Cumhuriyetimizin 99’uncu kuruluş yıl dönümüydü. Bizi ümmet olmaktan çıkarıp birey olma bilincini, Cumhuriyet aydınlığını, ilmini armağan eden Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü ve tüm şehitlerimizi sevgi ve saygı ile anarken, Cumhuriyet’i zihninde ve kalbinde yaşayan, yaşatan ve bunu gelecek nesillere aktaran siz bu büyük millet, bu büyük devlet… Atatürk’ün kurduğu büyük Türkiye Cumhuriyeti ilelebet yaşasın! 29 Ekim kutlu olsun!”</blockquote>

Demir, Atatürk’ü “bizi ümmet olmaktan çıkarıp birey olma bilincini armağan ettiği için” teşekkür ederek anmıştı.

🔔 Spiker Deniz Demir, TRT’den kovuldu

"Ulus, hayal edilmiş bir siyasal topluluktur. Aynı zamanda hem egemenliği hem de sınırlılığı barındıracak şekilde hayal edilmiş bir cemaattir." Benedict Anderson, milliyetçiliğin kökenlerini tartıştığı "Hayalî Cemaatler" eserinde ulus kavramını bu sözlerle tanımlıyor.&nbsp;Anderson, ulus devletlerin doğmasından önce insanların hanedan mülkü ve dinî cemaat üyesi olarak yaşadığını, heterojen topluluklara sahip, sınırları daima genişleyebilen veya daralabilen, "tanrısal vergilerle geçinen" hanedanlıkların da meşruiyetlerinin kaynağının çeşitli kutsallıklar olduğunu ifade ediyor. Bu kutsallıkların sorgulanamamasının da imparatorlukları uzun ömürlü kıldığını söylüyor. Bugün, modern ulus devletlerin meşruiyetlerinin temelindeyse "millet" ve vatandaşlar yer alıyor.17. yüzyıl itibarıyla "kutsal" krallıkların etkisini kaybetmeye başladığını ifade eden Anderson, bunda Latince gibi kutsal yazı dillerindense insanların konuştukları dillerde basın yayın faaliyetlerinin gelişmesine bağlıyor. Ulusal dillerin okuma diline dönüşmesi ve kapitalizmin gelişmesiyle insanların hayallerinin ve düşüncelerinin ortaklaştığını, topluluk ruhu yakaladığını ve&nbsp;"uluslaştığını" öne sürüyor. 1500'lü yıllarda 20 milyon olan basılı kitap sayısının 1600'lerde 200 milyona çıkmış olması da bu tezi doğruluyor.18. yüzyılda meydana gelen Fransız Devrimi ile Fransa'da mutlak monarşinin yerle bir edilmesi, 1'inci Cumhuriyet'in kurulması ve Katolik Kilisesi'nin ülke yönetimindeki rolünün sınırlanması, önceki yüzyılda ortaya çıkan millet kavramının siyasileşmesini, milliyetçiliğin siyasi bir ideoloji olarak dünyada yayılmasını sağladı. Hanedanların kutsallığının dünya genelinde sorgulandığı, imparatorlara karşı "milleti" temsil eden devrimcilerin güç kazandığı bu çağ ile başlayan süreçte çok uluslu imparatorluklar yerlerini teker teker ulus devletlere bıraktı. Modern devleti tanımlayan eserleriyle bilinen Max Weber de Anderson'a benzer şekilde "duygu topluluğu" olarak tanımladığı ulusların "normal olarak kendi devletini üretme eğiliminde olduğunu" ifade ediyor.20. yüzyılda özellikle 1'inci Dünya Savaşı'nın sonuçlanmasıyla imparatorlukların parçalanması ve ulus devletlerin ortaya çıkması süreci hız kazandı. Keza Türkiye Cumhuriyeti de savaşın kaybedeni Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasının sonunda Türk milletinin ulus devleti olarak kuruldu.İki dünya savaşı arasındaki süreçte ise özellikle 1'inci Dünya Savaşı'nın kaybedeni Almanya'ya dayatılan ağır ekonomik ve askerî şartlar, milliyetçiliğin faşizme doğru evrilmesine alan açtı. 2'inci Dünya Savaşı'nın sonunda faşist devletlerin yenilgiye uğratılması, belki de dünyayı başka soykırımlardan, faşist bir dünya düzenin egemen olmasından ve sonu gelmeyecek savaşlardan kurtardı.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663834221607.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="nazi almanyası" ratio="1.49" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Soğuk Savaş döneminde demokrasilerle komünizm arasındaki cepheleşmede milliyetçilik, liberal demokrasilerde ulus bilincini sağlayan, Türkiye gibi ülkelerdeyse komünizmle mücadele adına silahlanan bir ideoloji oldu. Tarih sahnesine devrimci bir ideoloji olarak çıkan, daha sonra faşizme evrilen milliyetçilik, bu dönemde aynı ülkenin vatandaşlarını bir arada tutan bir tutkala,&nbsp;"komünizm tehlikesine" karşı batı blokundaki ülkelerin işbirliği yapmasına da elveren bir ideolojiye dönüştü. Sol, milliyetçiliğin bu dönemde "dünyanın tüm işçilerinin birleşmesini", sınıf mücadelesinin ortaklaşmasını engelleyen bir bariyer olarak kullanıldığı eleştirisini yaptı. Komünizmin yıkılmasıyla Post-Sovyet devletler de milliyetçilik sayesinde ulus devletler olarak doğdu.&nbsp;Soğuk Savaş'ın sona erdiği, liberal demokrasilerin egemen olduğu dönemde güçlenen küreselleşmenin milliyetçiliğin de sonunu getireceği düşüncesi yaygınlaşmıştı; ancak gerçekler öyle olmadı. Ulus devletlerin varlığını tartışmasız şekilde sürdürdüğü günümüzde hâkim olan milliyetçilik, küreselleşmenin her sorunu çözmek yerine daha fazla sorun doğurduğunu öne süren Donald Trump, Viktor Orbán ya da Jair Bolsonaro gibi liderler eliyle popülistleşti ve sekülerlikten uzaklaştı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663834304381.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="TRUMP" ratio="1.44" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Milliyetçiliğin uzun yıllar boyunca dünya tarihini şekillendireceği de neredeyse kesinleşti.

Fransız Devrimi ile siyasileşen millet kavramı, o günden bu yana dünya tarihini şekillendiriyor. 

Tebaadan millete: Milliyetçiliğin doğuşu ve küresel seyri

Demirtaş söylemleriyle hem muhalefete hem de partisindeki "güvercinlere" alan açıyor. 

Güvercinlerin şahinlerle mücadelesi

Yuvarlak Masa’nın 24. bölümü; yeni medya servislerindeki üç temel yapı olan teknoloji, tasarım ve içeriğin Aposto’nun e-posta yayınlarından dijital medya servisi olma yolculuğundaki yansımalarıyla başladı. Orhun Canca, Aposto 2.0’da bu üç temel unsurun bir araya getirildiğini ve yolculuktaki ilk adım olan Aposto Gündem’in de bu unsurları yanına alarak dönüşümü başlattığını söyledi. İçeriğin önemi ve 21. yüzyılda getirdiği zorunluluklar, Aposto’nun medya şirketi yerine dijital medya servisi olma tercihi üzerinden konuşuldu. Orhun Canca, herkesin istediğini yazabildiği bir platform veya mecra olmak yerine Aposto’nun servis sağlayarak üretilen tüm içeriklerin moderasyon sürecini üstlendiğinden bahsetti. Sözlerini Aposto olarak medya servisindeki tüm içeriklerin kalitesinden, güvenilirliğinden ve tatmin ediciliğinden sorumlu olduklarını söyleyerek tamamladı.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(93, 42, 66); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(93, 42, 66); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kendimize bir dijital medya servisi dediğimizde nasıl çalıştığımız, nasıl bir ekip yapısı kurduğumuz, geleceğe yönelik nasıl planlarımızın olduğu gibi pek çok konu şekilleniyor.” - Orhun Canca</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1656010451959.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sinem Uğurdağ, Aposto COO'su<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Ardından kaliteli içeriklerin verimli ve sürdürülebilir bir şekilde kullanıcıya sunulabilmesinin gerektirdiği incelikli süreçler konuşuldu. Sinem Uğurdağ; uzmanlık, düzenli yayın frekansı, perspektifini farklı cephelerden aşılayabilmesi, Aposto’nun etik değerleriyle uyumu ve güvenilirliği gibi kriterler sayesinde medya servisindeki tüm yayınların arkasında durabildiklerini ifade etti.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(93, 42, 66); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(93, 42, 66); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Aposto Ethos’u İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve etik çizgimiz kapsamında oluşturduk. Yayınları yakından incelerken bunu kontrol ediyoruz. Bu bizim için bir çerçeve oluşturuyor ve yol haritasını çok daha net belirliyor.” - Sinem Uğurdağ</blockquote>Bölüm, Aposto’da hem gürültüden uzak ve yalın hem de çeşitli ve derinlikli içeriklerin dengesinin nasıl sağlandığı sorusuyla devam etti. Niteliğin ve niceliğin ayrı ayrı baskın olduğu iki ucu da deneyimlediklerini belirten Orhun Canca, Aposto’nun attığı her adımda çok dikkatli ve sabırlı olduğunu vurgulayıp girişim olmanın getirdiği agresifliği de taşıyarak bu dengeyi yakaladıklarını aktardı.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(93, 42, 66); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(93, 42, 66); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Medya ve yayıncılık hem sabır hem de yıllar gerektiren; itibar anlamında, marka değeri anlamında, editoryal yaklaşımın oturması anlamında çok uzun vadeli bir yolculuk. Biz de bu yolculuğun hızlı bir yarış değil, bir maraton olduğunu biliyoruz. Ona göre davranıyoruz.” - Orhun Canca</blockquote><img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1656010491101.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Orhun Canca, Aposto CEO'su<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Podcast’in devamıda Aposto’ya olan ihtiyacı ortaya çıkaran faktörler ve Aposto’nun kullanıcıya vadettikleri konuşuldu. Orhun Canca, her hesabın bilgi ve içerik kaynağına dönüşmesinin yarattığı zihin bulantısına değindi. Bilgi kirliliği, yalan habercilik ve tık tuzağı içerikler, demokratik süreçlerin yavaşlayıp işlevsiz hâle gelmesinin yanı sıra sosyal medyada sürekli devam eden bir kültürel çölleşme hâlinin de zihnimiz için taze bir başlangıcı çağırdığını belirtti. Sinem Uğurdağ, bu kültürel çölleşmeye karşı bir vaha olarak geniş bir dijital dergi evreni yarattıklarını ve bunun için çeşitli kategorilerde, spesifik ilgi alanlarına hitap eden içeriklere ev sahipliği yaptıklarını ifade etti. <a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/0rGkzU1zObOzQq4G0HYhss?si=3661da30f9f248a0" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2022/5/2022-06-24T14:34:39.736Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a> Son olarak sponsorluk ve reklamların medya servislerinin gelir modellerindeki yeri ve Aposto’nun burada kendini nasıl konumlandırdığı konuşuldu. Orhun Canca, Aposto’nun geleneksel medyayı sınırlı ve gelişime açık bulmakla beraber geleneksel medyadan, özellikle dergi reklamcılığından ilham aldığından bahsetti. Podcast; Aposto’da reklamın tatmin edici, yaratıcı, içerik deneyimini zenginleştirici ve kullanıcılara yeni keşif imkânları tanıyan bir inovasyon alanı olarak görüldüğü açıklamasıyla sonlandı.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#5d2a42" color="#faf7e3" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#5d2a42 !important;color:#fafbfc !important" href="https://open.spotify.com/episode/0rGkzU1zObOzQq4G0HYhss?si=3661da30f9f248a0" rel="noreferrer" style="background-color: transparent; color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Son bölümü dinle</a>

Aposto P.S.

Yuvarlak Masa’nın yeni bölümünde dijital medya servisinin tanımların dışına çıkan anlamı ve Aposto’nun yeni medya ekosistemindeki yolculuğu konuşuldu. Konuklar: Sinem Uğurdağ ve Orhun Canca

Dijital medya servisi nedir?

Türkiye’de laiklik kavramı, cumhuriyetin kuruluşundan itibaren hem siyasetin hem de toplumun temel çatışma alanlarından birini oluşturuyor. Başörtüsü yasağı, Diyanet İşleri Başkanlığı, zorunlu din dersi gibi birkaç konu etrafında sürekli olarak kutuplaşma ve çatışma üreten laiklik tartışmaları siyaseten de bitmek tükenmek bilmeyen bir mücadele alanı olmaya devam ediyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rejimin kuruluşunda laiklik</h2>1923 yılında kurulan Türkiye Cumhuriyeti, ulus-devlet anlayışı üzerinde toplum ve siyasetin her alanında cumhuriyetin kurucu ilkelerini yerleştirme anlayışıyla inşa edildi. Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünden Doç. Dr. &nbsp;Murat Akan’ın da ifade ettiği üzere “Bu dönem, devletin toplumun önünde olduğu bir dönemdir. Hiçbir kamusal alan devletin ve kurucu iradenin kontrolü dışında bırakılmıyor. Keza din de kontrol altına alınarak devletleştiriliyor.”&nbsp;Dolayısıyla, laik cumhuriyet ideolojisine karşı tehdit oluşturabilecek her türlü fikir, ideoloji veya dini inanış bu dönemde devlet kontrolü altına alınıp yok edilerek veya revize edilerek bir tehdit unsuru olmasının önüne geçilmeye çalışılıyor. Akan bu durumu şu şekilde özetliyor:“Rejimin kuruluş aşamasında, rakip bir ideolojinin İslam üzerinden örgütlenerek cumhuriyete bir tehdit oluşturma olasılığı var. Bu engellenmek isteniyor. Buradaki düşünce şu: Eğer İslam’ı biz örgütlemezsek, başkaları örgütleyebilir. Bu da cumhuriyetin altını oyar.”Bu politika etrafında, erken cumhuriyet döneminde gerçekleşen 4 önemli gelişme bulunuyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1924 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kurulması ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitiminden dinden ayrılması</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1928 yılında anayasadan devlet dini ibaresinin kaldırılması</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1937 yılında anayasaya laiklik ibaresinin eklenmesi</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1980 darbesiyle değişen paradigma</h2>1980’e geldiğimizde, iktisadi ve siyasi bir krizin içindeki Türkiye’de 12 Eylül askeri darbesiyle asker yönetime el koymuştu. Askeri yönetim altında yeni bir anayasa hazırlanmış ve Türkiye sol hareketlerin baskılandığı, işçi örgütlenmelerinin dağıtıldığı, siyasi baskıların artırıldığı bir döneme girmişti. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri, toplumda yükselen sol hareketlere bir alternatif oluşturma amacıyla milliyetçiliğin ve Sünni İslam’ın devlet eliyle güçlendirildiği bir dönemin başlamış olmasıdır.Murat Akan, bu dönemi şu şekilde anlatıyor:“1980 darbesi, siyasal İslam’ın yükselişini sağlayan bir unsurdu. Hem soldan potansiyel rakiplerinin örgütsel yapısını ortadan kaldırmıştı hem de darbe öncesi yaşanan siyasi ve iktisadi krizlerin çözümü ve makbul vatandaşın bir özelliği olarak dini ahlakı doğrudan desteklemişti. Sivil toplumun askeri şiddet tarafından yeniden düzenlenişini Sünni İslam’ı toplumun çimentosu olarak kuran kurum siyaseti izledi.”1980 darbesiyle birlikte, askeri yönetim ülkenin ekonomik, siyasi ve toplumsal dinamiklerini değiştirdiği gibi cumhuriyetin kurucu ilkelerinde de bir dizi değişikliğe gitti. Bunlardan en önemlisi, rejimin İslam dinini algılama pratiğinin değiştirilmesidir. Erken cumhuriyet döneminde yeni kurulan ulus-devlete bir tehdit olarak görülen ve bu nedenle devlet kontrolü altında tutulan İslam, 1980 darbesiyle birlikte ülkenin içinde bulunduğu krizlere karşı bir çözüm olarak görülmüş ve Sünni İslam’ın kamusal alana nüfuz etmesi teşvik edilmiştir.“Dinin, toplumun çimentosu olarak harekete geçirilmesi 1982 anayasasının 24. ve 136. maddelerinde ifade edilir. 136. maddede şöyle yazar: Genel idare içinde yer alan Diyanet İşleri Başkanlığı, laiklik ilkesi doğrultusunda, bütün siyasi görüş ve düşünüşlerin dışında kalarak ve milletçe dayanışma ve bütünleşmeyi amaç edinerek, özel kanunda gösterilen görevleri yerine getirir. 24. maddenin 4. paragrafı, ilk ve ortaokullardaki din ve ahlak derslerini zorunlu hale getirir.”&nbsp;Sol hareketlerin 1980 darbesi ile zayıflatılması, Diyanet İşleri Başkanlığı üzerinden Sünni İslam’ın devlet eliyle hâkim ideolojiye dönüştürülmesi, toplumdaki muhafazakâr hareketlerin güçlenmesine, İslam’ın siyasallaştırılarak siyasete dahil edilmesine ve 1990’larda Refah Partisi ile yükselen İslamcı partilerin güç kazanmasına zemin hazırlamıştır. Bir diğer ifadeyle, 1980’lere kadar Diyanet İşleri Başkanlığı üzerinden kontrol altında tutulmaya çalışılan siyasal İslam, askeri rejimin İslam’ı toplumu bir arada tutacak hâkim ideolojiye dönüştürme politikasıyla zincirlerini kırmış ve siyasetin kılcal damarlarına kadar nüfuz edecek yeni bir dönemi başlatmıştır.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Dinin dozunu ayarlama mekanizması: Diyanet İşleri Başkanlığı</h2>1924 yılında kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB), genç cumhuriyete karşı bir tehdit olarak görülen İslam’ı devletleştirerek kontrol altına alma mekanizması olarak kullanıldı.Akan, Diyanet İşleri Başkanlığı'nı şu şekilde tanımlıyor:“Diyanet İşleri Başkanlığı, ‘biz örgütlemezsek başkası örgütler’ yaklaşımıyla İslam’ı belirli sınırlar içinde tutma projesi olarak başlamıştır. Ulus-devlet oluşturma döneminde din, cumhuriyete bir tehdit oluşturmaması için devlet kontrolü altına alınmıştır. Bu anlayış çerçevesinde kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı da yürütme kimin elindeyse onun kontrolü altında olan ve politikaları etrafında şekillenen bir kuruma dönüşmüştür. Diyanet, rejimin sorunlarına göre dinin dozunu ayarlama mekanizmasına dönüşüyor. 1980’lerdeki ekonomik krize ve rejim krizine karşı dinin çözüm olarak önerilmesi çok iyi bir örnektir. Aslında, rejim krizlerine karşı çözüm olarak dinin ve diyanetin kullanılması cumhuriyetin kuruluşundan beri uygulanan bir politikadır.”<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Vatandaşların kanun önünde eşitliğinin ihlali</h2>Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye’de laikliğin önünde engel oluşturması önermesiyle birçok açıdan eleştiriliyor. Peki Diyanet, laikliğe neden ve nasıl bir tehdit oluşturuyor? Murat Akan ile yaptığımız söyleşide bu konuyu de detaylı bir şekilde ele aldık.Akan, bu soruyu şu şekilde cevaplıyor:“Türkiye’de laiklik hep ideoloji üzerinden tartışılır ancak bu vergi meselesi ile ilgili bir konudur. Devletin, tüm vatandaşlarından topladığı vergi ile tek bir dini, hatta tek bir dinin belirli bir yorumunu finanse etmesi ‘vatandaşların kanun önünde eşitliği’ ilkesinin ihlali demektir. Devlet tek bir yaşama biçimine veya bir dinin tek bir yorumuna vatandaşlarının vergisi üzerinden yatırım yapamaz.”Laiklik tartışmalarını ideolojik bir döngüden çıkararak daha somut bir alana taşıyan Murat Akan, Diyanet İşleri Başkanlığı ile ilgili ikinci büyük sorunun diğer kamu kurumları ve bakanlıklarla imzalanan protokoller olduğunu belirtiyor.“Diyanet İşleri Başkanlığı’nın, Kemalist rejime yaptığı eklemelerin en sorunlusu başka devlet kurum ve bakanlıkları ile imzalanan protokollerdir. AK Parti döneminde devletin diğer kurumlarıyla imzalanan protokoller, dinin politika alanını genişletiyor, laikliğin temeli olan alanlar ayrımı prensibi ve pratiğinin kurumsal seviyede ihlalini derinleştiriyor, devlet içindeki iş bölümünü, bürokratik ayrışmayı hiçe sayıyor ve dolayısıyla sadece devleti dinselleştirmekle kalmıyor, aynı zamanda devleti de zayıflatıyor.”<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Siyasal İslam'ın bayrak taşıyıcısı</h2>1990’larda Refah Partisi ile başlayan siyasal İslam’ın yükselişi, AK Parti’nin 2002 yılında iktidara gelmesiyle yeni bir ivme kazandı. AK Parti’nin kesintisiz 20 yıllık iktidarı süresince hâkim ideoloji haline gelen siyasal İslam, başta emniyet ve yargı olmak üzere neredeyse devletin tüm kurumlarına nüfuz etti. Diyanet İşleri Başkanlığı da bu dönemde bütçe, çalışan sayısı ve diğer devlet kurumları ile imzaladığı protokoller neticesinde güçlenerek AK Parti’nin siyasal İslam anlayışının bayrak taşıyıcısı konumuna geldi. Her ne kadar Diyanet İşleri Başkanlığı’nın AK Parti döneminde büyüyüp güçlendiği düşünülse de kurum erken cumhuriyet döneminden beri kriz dönemlerinde bir kurtuluş reçetesi olarak kullanılıyordu.“Diyanet kurulduğu günden beri, kimin iktidarda olduğundan bağımsız bir şekilde kurumsal olarak büyüyor. Kemalist laiklik ve AK Parti’nin Siyasal İslam’ı, her ne kadar başörtüsü konusunda ayrışsa da devlet bütçesiyle finanse edilen bir Diyanet İşleri Başkanlığı konusunda ortak paydada buluşabiliyor. AK Parti dönemini diğerlerinden ayıran şey devlet içindeki görevler ayrılığı ve sınırların ihlal edilmesidir. 2021-2022 Adli Yıl Açılışında Diyanet İşleri Başkanının dua etmesi, bu sınırlar ihlalinin en net örneğidir. Laikliğin merkezinde yer alan ‘vatandaşların kanun önünde eşitliği’ ilkesinin koruyucusu yargıdır. Diyanet ile yargının bu şekilde iç içe geçmesi, din ile yargı arasındaki sınırın ihlal edilmesi devlet içindeki güçler ayrılığı ve laikliğin koruyucusu olan kurumun da ihlal edilmesi anlamına gelir.”Murat Akan buna ek olarak, CHP’nin 4+4+4 eğitim kanunundaki seçmeli din dersleri hakkında açtığı davada Anayasa Mahkemesi’nin kararında ‘Müslüman çoğunluk’ fikrine yer verilmesinin hem vatandaşların eşitliği hem de laiklik ilkesinin açıktan ihlal edilmesi anlamına geldiğini belirtiyor.“Fransa’da laiklik, Katolik çoğunlukçuluğa karşı kazanılmıştır. Bizim şu an rejim seviyesinde laiklikten uzaklaşıyor oluşumuzun en büyük örneği ‘Müslüman çoğunlukçuluk’ fikrinin yargıya nüfuz etmesidir.”Ayasofya’nın camiye çevrilme kararını da yorumlayan Akan, şu ifadeleri kullanıyor:“Son bir yıl içinde Diyanet çok ön plana çıktı. Siyasi ve ekonomik krize karşı diyanet ve vicdan mobilize edildi. 60’lardan beri İslamcı kesimin Ayasofya’yı cami yapma projesi vardır. 24 Temmuz tarihi, Ayasofya’nın ibadete açılmasına ek olarak aynı anda Lozan Anlaşması’nın da yıldönümüdür. Ankara’da Lozan Anlaşması’nın yıldönümü kutlanırken, İstanbul’da Ayasofya’nın ibadete açılması kutlanıyordu. Yani, vatandaşları ikisi arasında bir seçim yapmak zorunda bırakıldı. Bu durum, toplumu kutuplaştırmanın bir örneğidir.”&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeniden fetih sembolizmi</h2>Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş’ın Ayasofya’nın ibadete açılmasının ardından kılınan ilk namazda, elinde kılıçla minbere çıkarak hutbe okuması aslında bir “yeniden fetih” sembolizmiydi. Halihazırda biri 1453’te Fatih Sultan Mehmet tarafından bir diğeri de 1923 yılında Lozan Barış Anlaşması’nın imzalanmasının ardından Şükrü Naili Paşa komutasındaki 3. kolordu tarafından iki kez fethedilmişti. 1453’te yapılan fetih Bizans İmparatorluğuna son verirken 1923’teki yeniden fetih de işgal kuvvetlerinin hakimiyetine son vermişti.Peki, Ali Erbaş aracılığıyla iktidarın fethi kime karşı yapılmıştı? Bu soruya verilebilecek birçok cevap olmakla birlikte en tatmin edici cevap şu olabilir: 1980 darbesiyle arkasına askeri rejimin desteğini alan siyasal İslam, 1990’larda ivme kazanan siyasi gücü ve AK Parti iktidarıyla devletin en kılcal damarlarına kadar nüfuz edebilme imkânı bulmuş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin laikliğinin en önemli sembollerinden biri olan Ayasofya’yı tekrar ibadete açabilmişti. İşte kılıçla hutbe okuyup namaz kıldırmanın arkasındaki sembolizm, siyasal İslam’ın eski laik rejime karşı zaferini temsil eder.“Peki, Diyanet sadece Sünni İslam’ı değil de tüm inanışları kapsayan bir kurum olsaydı, bu yine de laikliğin ihlali anlamına gelir miydi?” sorusunu Akan şu şekilde cevaplıyor:“Tarafsızlık ilkesi ya da vatandaşların kanun önünde eşitliği ilkesi tüm dinleri kapsayan bir Diyanet olsa da ihlal edilebilirdi. Türkiye’nin daha laik bir noktaya nasıl evrileceği konusuna tüm aktörlerin bir araya getirilerek karar verilmesi lazım. Laiklik aslında birlikte yaşayabilme pratiğidir ancak otoriter yönetimler bunu istemezler. Dolayısıyla, din üzerinden toplumun kutuplaştırılması ve laikliğin ihlal edilmesi insanların birlikte yaşayabilme pratiğine zarar vererek otoriterleşmeyi besleyen bir mekanizma oluşturuyor.”

Boğaziçi Üniversitesi'nden Doç. Dr. Murat Akan'la laik düzende Diyanet İşleri Başkanlığı'nın yerini ve siyasal İslam'ı konuştuk

Dinin dozunu ayarlama mekanizması: Diyanet İşleri Başkanlığı

Antik çağların Imbros’u, Osmanlı döneminin İmroz’u, günümüzün Gökçeada’sı, ismiyle müsemma, "Ana Tanrıça’nın Evi"ndeyiz. İlk yerleşimin net tarihi bilinmese de ilk yerleşenlerin M.Ö 4-5. yüzyılda Pelasglar olduğu tahmin ediliyor. Ada, yüzyıllar boyu savaşlarda sürekli el değiştiriyor; Persler, Atinalılar, Romalılar, Bizanslılar, Cenevizliler ve Osmanlı İmparatorluğu gibi bir çok yönetimin etkisinde kalıyor. Son olarak 22 Eylül 1923’de Lozan Barış Antlaşması ile ada Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katılıyor.&nbsp;Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olsa da hâkim kültürün hâlâ Rum olduğunu adaya ayak bastığın anda anlıyorsun. 1960’da yapılan sayımda 5500 Rum, 300’e yakın Türk yaşıyormuş adada. 1964 yılında başlayan Türkleştirme politikaları, adanın Rum halkına büyük acılar yaşatmış. Olaylar silsilesinin ilki, Rum okullarının kapatılmasıyla başlamış. Açık cezaevi kurulmasıyla asayişin bozulması, 1970’de adının İmroz’dan Gökçeada’ya dönüştürülmesiyle adanın tarihi yavaş yavaş silinmiş. Adada kalan son Rumlar da 1974 Kıbrıs Harekâtı sonrası adalarını terk etmiş. Sonrasında ada göçmenler adası olmuş, Anadolu’nun belli yerlerinden insanlar farklı aralıklarla adaya yerleştirilmiş. Yeni yerleşim yerlerinde ada ruhu eksik kalmış, eski yerleşim yerleri de sahipsiz ve ıssız.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654241879539.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Cansın, Kaleköy kalıntılarında&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">2000’li yıllardan sonra ada için yeni bir dönem başlamış, Avrupa Birliği müzakere koşullarıyla Rumların hak ve mülkiyetleri garanti altına alınınca İmrozlu Rumlar yurtlarına dönmeye başlamış. Bugün köylerin eski sahipleri tersine göçle, döndükleri köylerinde Rum kültürünü tekrar yaşatıyor, dostça. Köşebaşında mahallelinin Rumca sohbetini duyuyoruz, Rum tavernalarında Rumca şarkılar eşliğinde kadeh tokuşturuyoruz, köy kahvelerinde hep birlikte soluklanıyoruz. Birlikte var ediyoruz adayı. Kimse misafir değil, ayrım yok, en çok da bu durum mutlu ediyor bizi. Aynı gökyüzüne bakarak koyuyoruz başımızı yastığa, sakinliği içimize çekerek dalıyoruz uykuya.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Adanın üç Rum köyü: Kaleköy, Zeytinliköy, Tepeköy</h2>Otelimiz Kaleköy’de, burası adanın deniz kenarına kurulmuş tek yerleşim yeri, aynı zamanda görmek istediğimiz köyler listesinin başında. Sit alanı statüsünde olduğundan taş bina dışında yapılaşma yasak. Önce Aşağı Kaleköy ve Yukarı Kaleköy’ü birbirine bağlayan, 1440’larda bölgenin hükümdarı Palamede Gattilusio tarafından Kraliçe Valentina’nın kullanımı için yaptırılan Kraliçe Valentina Yolu’nu görmek istiyoruz. Kraliçe adaya geldiğinde kaleye çıkmak ve kaleden denize inmek için bu incecik patika yolu kullanıyormuş. 600 yıllık tarihe ayak basarak limandan yürüyüşümüze başlıyoruz. Yaklaşık 250 metrelik yol belediye tarafından ziyaretçilerin kullanımı için bugünkü hâline getirilmiş, akşam yürüyüşleri için ışıklandırılmış. Liman manzarası ve adanın simgelerinden biri olan badem ağaçlarını izleyerek kaleye doğru tırmanıyoruz. Bir şey dışında her şey çok güzel: yol boyunca atılmış bolca çöp, bazı kırık ışıklar. Bize miras kalmış bu güzel geçmişi koruyabildiğimiz bir gelecek hayal ediyoruz.Yolu tamamladık, karşımızda kale kalıntılarıyla batıyor gün, burası bugüne kadar gün batımını izlediğim en güzel yer. Helenistik öncesi dönemde inşa edilmiş kalenin kalıntılarından günümüze çok az parça kalmış, yine de görmeden yemeğe oturmak istemiyoruz. Kalıntılara tırmanması biraz zor, ayakkabılarımızın da yardımıyla, birbirimize tutunarak başarıyoruz. Gözleriyle adayı izliyormuş gibi duran büyük kalıntının yanındayız. Solumuzda Kaleköy Limanı, sağımızda Semadirek adası. Güneş tam karşımızdan tüm kızıllığıyla ve ihtişamıyla az sonra hoşçakal diyecek. Yemek için kalıntıların yanıbaşında İmroz Poseidon’dayız şimdi.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654242257712.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Damla sakızlı muhallebi ve keçi sütü dondurması<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Ertesi sabah Mustafa’nın Kayfesi’nde çınar altında kahvemizi içip rotayı Zeytinliköy’e çeviriyoruz. Notlarımızda köyün meşhur üçlüsünü tatmadan dönme yazıyor: sakızlı muhallebi, dibek kahvesi ve&nbsp;frappe. Köyde iki tane de şarap evi var fakat sezon dolayısıyla kapalı olduğundan gidemiyoruz. Çoğu eski Rum evi sahipleri tarafından restore edilip canlanmış olsa da bazılarının terkedilmiş harabe hâli üzüyor bizi gezerken, kırık camlardan evde hüküm süren hüznü izliyoruz. Köşebaşında eski bir çamaşırhane çıkıyor karşımıza. İçinde su akıyor ama burada son çamaşır ne zaman yıkandı bilmiyoruz. &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654242068245.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tepeköy Kilisesi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Akşam yemeği için yine Kaleköy’deyiz, bu sefer limanda. Önce el işi ürünler satılan tezgâhlara uğruyoruz. Sonrası lakerda kokusu, sezonun ilk karpuzu, bol buzlu rakı, levrek külbastı. Eleni Rum Tavernası’ndayız. Güneş yine kendine âşık ede ede batıyor.Adada üçüncü sabahımız.&nbsp;Artık müdavimi olduğumuz Mustafa’nın Kayfesi’nde uyanıyoruz güne. Çınar ağacı altında Aya Marina Kilisesi’ne karşı kahvelerimizi içiyor, yanında damla sakızı macunlu suyumuzu yudumluyoruz. Bugün rotamız Gökçeada’nın tavernalarıyla meşhur köyü Tepeköy. Kilisenin yanında, köy meydanında, büyük çınarın altında köy kahvesindeyiz önce. Yine önce sakızlı muhallebi ve dibek kahvesiyle keyifteyiz, buranın süt böreği de çok meşhur. Ismarlıyoruz hemen. Şimdiden aklımızda akşam yemeği için yer ayırttığımız Angelikis’in tavernası var.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654242403649.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Angelikis'in tavernası <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sezonda masalar köy meydanına kuruluyor, buzuki eşliğinde sirtaki şöleni izliyorsun. Meşhur oğlağı tadıyoruz, sirtakiler yapılıyor, tabaklar kırılıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gökçeada’nın meşhur rüzgârı</h2>Gökçeada rüzgârıyla meşhur, adada hemen hemen her gün rüzgârı hissediyoruz. Varlığı pozitif bir duruma çevrilmiş, ada rüzgâr ve kite sörfü için yurt dışından sporcuları ağırlıyor. 300 gün rüzgâr sörfü için ideal esinti bulunabiliyor. Kefaloz ve Aydıncık sörf için tercih edilen plajlar. Kefaloz daha çok başlangıç eğitimleri için öneriliyor. Aydıncık’da ise hem rüzgâr sörfü hem de kite sörf için özel ders alınabilecek okullar var. Burası rüzgâr yapısı gereği ileri düzey eğitimler için daha uygun.Biz bu sefer mayısta adadaydık, yazın geldiğimiz zamanlara göre oldukça boş ama bu boşluk hissi bizi ayrı bir yerden keyiflendiriyor. Kat kat giyiniyoruz, gündüzleri güneş yaksa da akşamları esinti titretiyor içimizi. Gün batmadan, henüz güneşi hissederken oturuyoruz akşam yemeklerimize, doğanın sesine kulak veriyoruz, o bizi yönlendiriyor.

Türkiye Cumhuriyeti ile ilgili hikayeler