<img src="https://images.aposto.com/2023/4/5/1683295448262.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Asmalı Mecmua. Bayinizden ısrarla isteyiniz.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geçen hafta: Bellek, ikâmet, birlik mahali: <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/82-mahalle-asmali-mescit" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Asmalı</a>'da.&nbsp;</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pera’da Peralılarla konuşmalarımızdan</h3><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Peralı olmak, özgürlükle alakalı. Özgür olmak isteyip çoğu zaman olamamakla. Burası hem İstanbul’un görece en özgür hem de polis gözetim ve kontrolünün en yüksek olduğu yeri. Yine Peralı olmak hem biricik olup hem de anonim kalabilmekle alakalı. Burada hayat tarzımla, kendimi ifade etme biçimlerimle, farklılıklarımla varım ve birey olarak önemliyim. Sözlerim, eylemlerim, ürettiklerimle buranın kaderine etki edebileceğimi biliyorum. Ama aynı zamanda da isteyerek veya kaçınılmaz olarak anonimim. Hem çok değerliyim hem de bir o kadar göz ardı edilebilirim.”&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6262f5b408b7290006271d47" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yaşar Adanalı</a>, Postane kurucusu, urbanist.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Benim burnuma muskat, defne yaprağı, karanfil ve bazen de biraz lavanta geliyor Pera’nın tadını, baharatlarını düşününce.”&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6262ff0a281f440007ff6393" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ömer Dicle</a>, bir modern meyhane: Aheste kurucu ortağı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Pera’nın müziğin merkezi olmasını sağlayan Babylon ve Salon İKSV’de gerçekleşmiş ve hâlâ unutulamayan konserlerden isimlerle bir festival programı yapardım: Galata Kulesi önünde Patti Smith, Tünel Meydan’da Manu Chao, St. Antuan avlusunda Ólafur Arnalds, Tepebaşı otoparkında önce Selda Bağcan’ın konuk olduğu bir Khruangbin ve ardından Erkin Koray’ın konuk olduğu bir King Gizzard &amp; The Lizard Wizard konserleriyle tüm gün müziğin susmadığı bir Pera’nın hayali bile güzel.”&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6262ff0a281f440007ff6393" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Deniz Kuzuloğlu</a>, müziksever, müzikbilir, Salon İKSV direktörü.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Peralı olmak geçmişe nostalji, saygı ve hüzün barındırdığı kadar, bugüne ait müthiş bir yaşama sevinci ve geleceğe dair iflah olmaz bir iyimserliği de kapsıyor.”&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/perada-peralilar" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Anlam Arslanoğlu</a>, sanat danışmanı, sanat dünyasının İsviçre çakısı, mahalleli.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“2000’lerin başı, Galatasaray’dan Tünel’e yürürken ‘Aman dikkatli olun, karanlık olunca da fazla oralarda gezinmeyin’ diye uyarıldığımız yıllardı. Refik’in sandalyelerinin ve insan kahkahalarının sokaklara taştığı, yoldan geçerken birinin masasına tabure çektiğimiz. Ela’nın salatalarından hardal ve nar ekşisinin muhteşem bir ikili olduğunu öğrendiğimiz. Gramafon’da Mor ve Ötesi’yle, Beyoğlu ahalisi için çıkardığımız fanfin adlı fanzinimiz için röportaja oturduğumuz; 50 nüshasını gittiğimiz mekânlara bıraktığımız. Henüz Babylon’un bile müziğinin başlamamış olduğu zamanlar.”&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/galata-hazal-yilmaz" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hazal Yılmaz,</a> doğma büyüme buralarlı.&nbsp;</li></ul>

Soli

Kendini bir yere ait hissetmek mekânsal olduğu kadar zamansal da. O yerin anlatısı içinde yer bulabilmek, o anlatıyı oluşturan hayalî topluluk içinde kendini görebilmekle alakalı. Hâliyle o yerin, hatıralarında veya gelecek planlarının arasında yer alması elbette önemli. Ancak geçmişi anlamlandırırken de gelecek hayalleri kurarken de yaşadığımız zamana fazlasıyla bağlıyız. Şu an neler yaşadığımız ve nasıl hissettiğimiz geçmişi sürekli yeniden kurmamıza sebep oluyor.Nostalji, şu anın duygu durumundan bağımsız değil. Aksine bugünle alakalı ve çoğu zaman tarihsel gerçeklik veya maddi bir zemin arayışını anlamsız kılacak kadar mitolojik. Pera’nın geçmişini anımsarken aslında mitik bir hikâyeyi sürekli yeniden yazıyoruz.&nbsp;Bu hikâyeleri bugünün ağırlığı altında ezilip içinden geçerken artık ucunu kaçırıyormuş hissiyle takip etmeye çalıştığımız dönüşümlerin hızıyla savrulurken yazdığımız için de sanki hep şu andan daha güzel bir geçmiş varmış, en güzel günleri artık geride kalmış gibi hissediyoruz.&nbsp;Peki gerçekten öyle bir geçmiş hiç oldu mu? Emin değilim. Sanırım Peralı olmak biraz da bu mitolojiyi sürekli canlı tutmakla alakalı. Belki de hiç var olmamış bir yerin geçmişini bugün sürekli yeniden yazmakla, onu aramakla. Hatta bugün "Peralı olmak nedir?" gibi hayalî bir arayışın kendisi de tam olarak bu bahsettiğim duruma iyi bir örnek teşkil ediyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1650652840534.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yaşar Adanalı, Postane'de<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Ah Beyoğlu, vah Beyoğlu miti”</h2>Kendi mitolojim içinde Peralı olmak, öncelikle çoklukla alakalı. Birbirine benzemeyen farklı sınıftan, kültürden, dinden, dilden insanların sürekli birbirleriyle temas edebilme imkânıyla. Muazzam bir çeşitliliğe, onunla tam olarak barışık olamasanız bile, teslim olmakla. Dolayısıyla kapsayıcı ve akışkan bir aidiyet.&nbsp;Bu kulübe üye olmak da üyelikten çıkmak da kolay. Peralı olmak, özgürlükle alakalı.&nbsp;Özgür olmak isteyip çoğu zaman olamamakla. Burası hem İstanbul’un görece en özgür hem de polis gözetim ve kontrolünün en yüksek olduğu yeri. Yine Peralı olmak hem biricik olup hem de anonim kalabilmekle alakalı. Burada hayat tarzımla, kendimi ifade etme biçimlerimle, farklılıklarımla varım ve birey olarak önemliyim. Sözlerim, eylemlerim, ürettiklerimle buranın kaderine etki edebileceğimi biliyorum. Ama aynı zamanda da isteyerek veya kaçınılmaz olarak anonimim. Hem çok değerliyim hem de bir o kadar göz ardı edilebilirim.&nbsp;Peralı olmak, hep bir huzursuzluğu içinde barındırmayı kabul etmekle de alakalı. Buna "Ah Beyoğlu, vah Beyoğlu miti" de diyebiliriz. Bu huzursuzluğun çoklukla, kırılgan bir özgürlük hissiyle, büyük kalabalıkların arasında biricik kalabilme mücadelesiyle ilgili bir yani var elbet. Ama bir taraftan da hiç bir zaman tam olarak yüzleşilmeyen, birbirleri üstüne katman katman binen geçmiş ve güncel haksızlıklar, adaletsizliklerle de ilişkisi var.&nbsp;Bir Ermeni mimarın Rum bir aile için yaptığı binada, cemaati kalmamış bir sinagog veya kilisenin sokağında yaşarken "Nerede bu Peralılar?" diye sormadan bugün huzurla Peralı olmak ne kadar mümkün olabilir ki? Veya artık eski emekçi sakininden en ufak bir iz dahi kalmamış, Peralı bir zanaatkâr atölyesinden dönüşmüş bir eğlence yerinde insan kendini kaybetmeden gerçekten tam olarak eğlenebilir mi?<img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1650652942804.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tarihiyle iç içe, Pera<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pera yolculuk gibi, gelgitlerle dolu</h2>Bugün Pera’yı, kendi mitolojinizden bağımsız anlatmanın mümkün olduğunu düşünmüyorum. Fiziki sınırları aşağı yukarı belli alandaki tekil sokak, bina ve mekânlarla kurduğum ilişki zamanda yolculuk gibi, gelgitlerle dolu. Sadece bugün oraları kullanmak üzerine değil, aynı zamanda hikâyelerimi biriktirdiğim ve birçoğu artık bambaşka bir şeye dönüşmüş Beyoğlu'nun bileşenlerini hatırlamak üzerine de kurulu bu ilişki.&nbsp;En eskilere gittiğimde benim için Pera, eski ABD üretimli otomobillerinden dönüşmüş dolmuşlara AKM önünde bir büyüğün elini tutarak bindiğim, 20 yıldır ağzıma sokmasam da Taksim’de Türkiye’nin ilk McDonald's restoranında hamburger yediğim yer. Lisede Mersin’den okul gezisi için geldiğimizde kaldığımız Talimhane otellerinden gece kaçıp İstiklal sokaklarında yaramazlık yaptığımız yer. Üniversitede Çiçek Pasajı’ndaki meyhanelerde arada demlendiğim; yıllardır şantiye hâlindeki Afrika Han’ın bağladığı Küçükparmakkapı ve Büyükparmakkapı Sokaklar’daki Hayal Kahvesi’nde, Line, ve Mojo gibi mekânlarda geceleri eğlendiğim; vejetaryen ilk sevgilim için restoran ararken yakın zamanda kapanan Zencefil'le tanıştığım yer Pera.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/3/6/1650734380161.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Çiçek Pasajı<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Her hafta Atlas, Emek, Beyoğlu veya Alkazar sinemalarında bir filme gittiğim; İstiklal Caddesi’ndeki yerinden taşınmak zorunda kalan Robinson Cruise Kitabevi’nden bir kitap ya da dergi aldığım; Asmalımescit Babylon’da ayda bir iki konser dinlediğim yer. Üniversiteden sonra biraz başka diyarlarda yaşadıktan sonra Beyoğlu’nda ilk evimi en yakın arkadaşımla Galatasaray’da, olayların tam merkezinde tuttuğumuz, gecenin ilerleyen saatlerinde kendimizi sık sık Kiki’de veya Gizli Bahçe’de bulduğumuz; Duduodaları Sokak’taki Balıkpazarı’nın eski esnafından düzenli alışveriş yaptığım; Hazzo Pulo’da küçük taburelerde oturup çay, Urban'da bira içtiğimiz, bayramlarda rahmetli teyzeme Haci Bekir’den mutlaka karışık şeker aldığım yer.Ve tabii ki Pera, Cumartesi Anneleri'nin, iş cinayetlerinde hayatını kaybeden yakınları için mücadele veren Adalet Arayan İşçi Aileleri'nin ve sesini duyurmak isteyen başka bir çok toplumsal hareketin buluşma mekânı Galatasaray Meydanı demek. Taksim Meydanı’nda 1 Mayıs'ı kutlayabildiğim, Emek Sineması yıkılmasın diye mücadele ettiğim yer.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1650654504383.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Panter Kırtasiye<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Artık 2010’a geldiğimizde, o zaman düzenli tuttuğum <a fr-original-style="" href="https://mutlukent.wordpress.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mutlu Kent blog</a>'unda her iki yazımdan biri Beyoğlu’ndaki dönüşümdü. Son 10 yılda kapanan hafıza mekânları; hızlanan soylulaştırma süreci; Tarlabaşı’ndaki yıkıcı dönüşümler; Taksim ‘Yayalaştırma' Projesi; Emek Sineması’nı Yıkma Projesi derken kendimi pozisyon almaya zorunlu hissettiğim, şehircilik çalışan biri olarak üretimlerim içinde artık daha doğrudan yer alan bir Pera var. Bakım, üretim ve eylemin iç içe geçtiği bir dönem.&nbsp;Gezi’nin hareketli günlerinin hemen sonrasında Ömer Abed Han’ın en üst katında önce bir "yazıhane" olan, sonra bir araştırma kolektifi ve en sonunda Mekanda Adalet Derneği’ne dönüşen mekânımızla Karaköy hayatımızda merkezî bir önem kazandı. Binlerce kere yürünen İstiklal Caddesi, katıldığımız onlarca eylem, sayısını hatırlayamadığım yazı sonrasında, son 3 yıldır da Beyoğlu’nun umut hikâyeleri arasında yer alması için çabaladığım Postane, sonunda açıldı.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1650654657008.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Postane'nin girişi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pera’nın sunduğu alternatif rotalar çoklukla teması sürekli imkânlı kılıyor</h2>Uzun süredir Beyoğlu’nda oturuyorum. Şu an evim Cihangir Caddesi’ne, işim de Galata Kulesi’ne yakın. Her gün evden çıktığımda ruh hâlime veya yapmam gereken işlere göre tercih ettiğim farklı yürüme rotalarım var. Kazancı Yokuşu'ndan Taksim’e çıkıp İstiklal boyunca yürüyebilirim; arka sokaklardan Cihangir, Çukurcuma, Galatasaray hattını takip edebilirim; Fındıklı’ya inip sahil boyunca yürüyebilirim; Defterdar Yokuşu’ndan aşağıya oradan Tophane ve Galata rotasını takip edebilirim. Ve tüm bunlar içinde dahi küçük varyasyonlar yapabilirim.&nbsp;Pera’nın sunduğu bu alternatif rotalar bahsettiğim çoklukla teması sürekli imkânlı kılıyor. Yaşadığınız yeri biraz da oyun alanı olarak tecrübe etmenize imkân veriyor. Tabii bu rotaları seçerken veya bu oyunun kurallarını yazarken her zaman irade sizde olmuyor. Farklı saatlere göre artan kalabalık, eylemlere göre yoğunlaşan polis barikatları, hava koşulları gibi faktörler bu oyunda kararlarınızı etkiliyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1650654718565.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kamondo Merdivenleri<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Eğer Çukurcuma, Galata, Cihangir, Tarlabaşı’ndan ayrı Peralı olmak diye bir şey varsa işte bu farklı ölçekler arasında geçişken ve kapsayıcı olabilmekle alakalı sanırım. Daha üst ölçekte bir mekânsal algı düzeyine sahip olmak gerekiyor. Alternatif rotalarımda bahsettiğim şekilde.&nbsp;Tekil bina ve hatta mekân ölçeğinde de bu mahalleler arasında geçişler yapabilmeyi gerektiriyor.&nbsp;Pera, tabii ki tüm bu mahalleleri kapsıyor. Ve bu kapsama 2 + 2 = 5 gibi bir zenginlik yaratıyor. Okyanusun ortasında küçücük takımadalardan oluşan bir ülkede yaşayan bir yerlinin, bir adadan diğerine geçerken suyla kurduğu organik ilişki gibi bir ilişki kurmayı gerektiriyor Pera’da Peralı olmak.

Mahalle: Pera. Mahalleli & Yazı: Yaşar Adanalı. Fotoğraflar: Deniz Sabuncu.

“Okyanusun ortasında küçücük takımadalardan oluşan ülkede yaşayan yerlinin, bir adadan diğerine geçerken suyla kurduğu organik ilişki gibi bir ilişki kurmayı gerektiriyor Pera’da Peralı olmak.”

Yaşar Adanalı ile ilgili hikayeler