• Metropoll Araştırma'nın anketinde "Türkiye'de cemevleri nasıl faaliyet göstermeli?" sorusuna katılımcıların %37,7'si "bağımsız", %25'i "Diyanet bünyesinde", %15,5'i de "Kültür Bakanlığı bünyesinde" yanıtını verdi. Fikir beyan etmeyenlerin oranı %21,7 oldu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/11/2/1670943880748.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="erdoğan cemevi" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">TRT<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Cemevlerini Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesine alan düzenlemeyle ilgili "Alevi Cemevleri Başkanlığı: Açılım mı 'kayyum' mu?" başlıklı yazımıza <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/alevi-cemevleri-baskanligi-acilim-mi-kayyum-mu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">göz atabilirsiniz</a>. </li></ul>

Spektrum

TBMM&nbsp;Bu haftayla birlikte yasama yılının bir buçuk aylık kısmı geride kaldı. Bu bir buçuk aylık dönemde haftada üç oturum yapılıyor ve bu oturumlar uzun saatler sürüyordu. Bu hafta 9 Kasım Çarşamba günkü oturum ise bu sene için alışılmadık şekilde sadece bir buçuk saat sürdü. Ancak bu bir günlük kaçamağa rağmen TBMM gündemi hem nicel hem nitel açıdan oldukça doluydu. Birçok farklı konuda düzenleme içeren bir torba teklifin görüşmelerine başlandı ve birçok araştırma önergesi gündeme geldi. Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun TeklifiToplamda 25 maddeden oluşan teklif üzerinde hem içerik hem de kanun yapma usulü açısından &nbsp;iktidar ve muhalefet partileri arasında uzlaşma sağlanamadı. Perşembe günkü oturumla birlikte teklifinin &nbsp;13 maddelik ilk kısmı kabul edildi. Cemevleriyle alakalı 6 maddelik bir bölüme sahip teklif; transit ticaret, ithalat, çeşitli vergi istisnaları ve maden kazaları gibi bir çok &nbsp;farklı konuda düzenlemeler içerirken teklifle toplamda 14 farklı kanunda değişiklikler öngörülüyor.&nbsp;Bu sayımızda milletvekillerin teklifle alakalı konuşmalardan dikkat çeken kesitleri size sunarken bütünlük sağlayabilmek adına teklifin maddeleriyle alakalı incelememizi görüşmelerin tümü tamamlandıktan sonra gerçekleştireceğiz. Bu kesitleri sunarken de teklifin ve görüşmelerin önemli bir kısmını oluşturuyor &nbsp;olması sebebiyle odağımız cemevleri düzenlemeleri &nbsp;olacak.&nbsp;Teklifin görüşmelerine CHP Grup Başkan Vekili Özgür Özel’den gelen usul tartışması talebiyle başlandı ve teklifin anayasaya aykırı olup olmadığı tartışıldı. Bu talep reddedildikten sonra ise teklifin tümü üzerindeki görüşmelere başlandı.İYİ Parti Grubu adına Samsun Milletvekili Erhan Usta – Dernekler bizleri de, İYİ Parti Grubunu da ziyaret etti yani böyle bir meselenin yani Alevi toplumunu ilgilendiren, milyonlarca insanı ilgilendiren bir konunun böyle bir torba kanun içerisinde yer almasını çok incitici bulduklarını söylüyorlar ve biz de buna yürekten katılıyoruz. Hakikaten, bu, çok yanlış oldu. Tamam, burada yapılan bir kısım maddeler, ne bileyim, elektrik, su giderlerinin devlet tarafından karşılanması, cemevlerinin imar sorununun çözülmesi, cemevlerinin yapım, bakım, onarım giderlerinin karşılanması gibi meseleler çok geç kalmış olsa bile bunların devlet tarafından üstlenilmesi meseleleri doğru. Ancak bu mesele, çok etraflı bir şekilde, tamamını ilgilendirecek bir şekilde bir kod kanunla yapılmalıydı.MHP Grubu adına Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı – Reform mahiyetindeki bu kararlardan kanuni düzenleme gerektirenler, bu kanun teklifinde 8, 14, 15, 16, 17 ve 22’nci maddeler olmak üzere 6 madde hâlinde yer almaktadır. Bu maddelerde imar planlarında cemevi yerleri ayrılması öngörülmekte, cemevleri için bina ve tesisler yapımı, bunların her türlü bakımı, onarımı ve gerekli malzeme desteğini sağlama hususları büyükşehir belediyelerinin görev ve sorumlulukları arasına alınmaktadır. Yine, tüm belediyelerin ve il özel idarelerinin görev ve sorumluluklarının arasına cemevlerinin yapımını, bakımını ve onarımını yapabilmeleri eklenmektedir. Ayrıca, belediyelerin, cemevlerine indirimli ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilmeleri, cemevlerinin aydınlatma giderlerinin Kültür ve Turizm Bakanlığının bütçesine konulacak ödenekten karşılanması hükme bağlanmaktadır. Cemevi gerçeğinin ilk defa yasal düzenlemeye gidiyor olması da çok önemli ve tarihî bir adımdır.HDP Grubu adına Mersin Milletvekili Rıdvan Turan – Halkların Demokratik Partisinin Halklar ve İnançlar Komisyonu aylardır Alevi köylerini geziyor ve aylardır Alevi köylerinde “Bu insanların temel talepleri nedir, kendilerini siyaset arenasında nasıl görmek isterler?” Bu sorunun cevabını alıyor, söyleşiler yapıyor ve gezdikleri yüzlerce köy içerisinde tek bir talep yoktur ki&nbsp;“Ya, şu bizim cemevine bir su bağlasınlar da bir dedemize maaş bağlasınlar, elektrik bedava olsun da, bu iş böyle çözülsün.” diyen tek bir Allah'ın kulu yoktur.Bizim temel talebimiz, anayasal güvence altına alınmış bir eşit vatandaşlık talebidir. Bizim talebimiz, sizin söylemeye dilinizin varmadığı, cemevinin bizim ibadethanemiz olduğu gerçeğinin Anayasa tarafından kabul edilmesidir. Bizim talebimiz, Alevileri toplumsal, kamusal yaşamda, ekonomik yaşamda yok sayan anlayışın ortadan kalkmasıdır; Alevi katliamlarına ilişkin olarak -Maraş’ı, Çorum’u hepimiz hatırlıyoruz, değil mi; Gazi’yi hepimiz hatırlıyoruz, Sivas’ta yakılan canları hiçbirimiz unutmadık- bunlarla bu toplumun yüzleşmesidir. Çünkü biliriz ki, katliamlardan çok çekmiş bir parti olarak, bir halk olarak biliriz ki eğer bir katliamla layıkıyla yüzleşmiyorsanız onun tekrarı kaçınılmazdır, onun tekrarı artık bir kader hâline gelmiş durumdadır. O sebeple, bu kanun teklifi içerisinde yer alan maddelerin Alevilerin taleplerini en küçük biçimde dahi karşılamadığını ifade etmek lazım.&nbsp;CHP Grubu adına İstanbul Milletvekili Emine Gülizar Emecan – Bu 6 maddenin temel kanun olarak görüşülmesi gerektiği ve bu nedenle kanun metninden çıkarılması gerektiği net bir şekilde ifade edildi ama geldiğimiz nokta çıkarılmadan işte, görüşüyoruz. İşte, gördüğünüz gibi Türkiye Büyük Millet Meclisinin son geldiği nokta bu. Nedir burada yaşanan sorun ve düzenlemeler dersek onlardan bahsetmek istiyorum. Özellikle Alevi vatandaşlarımızın uzun yıllardır iktidardan talepleri var. Aleviliğin bir inanç ve cemevlerinin de ibadethane olarak kabul edilmesi ve eşit yurttaşlık temelinde gerekli desteklerin devlet tarafından sağlanması ancak teklifte bu taleplere yönelik düzenlemeler yok.Cemevleriyle ilgili düzenlemeleri Anayasa’ya açıkça aykırı birçok düzenlemeyi içeren bir torba teklifinin içine koyarak Türkiye Büyük Millet Meclisine getirmeniz çok samimiyetsiz bir durum ve Alevi vatandaşlarımızı da kırmıştır.&nbsp;Şahsı adına AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç – Teklifle, cemevleriyle ilgili önemli düzenlemeleri hayata geçiriyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın cemevleriyle ilgili olarak açıkladığı yasal düzenlemeyi gerektiren hususlara da teklifimizde yer veriyoruz.&nbsp;2009-2010&nbsp;yıllarında Cumhurbaşkanımızın Başbakanlığı döneminde hükûmetimizin Alevi sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, akademisyenler, sendikalar, meslek odaları, üniversiteler, medya temsilcileri ilahiyatçılar, Diyanet, siyasi parti temsilcilerinin katılımıyla çalıştaylar düzenlenmişti.Ve bu çalıştaylarda dile getirilen bazı hususların bu teklifle hayata geçirildiğini görüyoruz.Sonuç olarak, &nbsp;Kültür ve İçişleri Bakanlarımızın koordinasyonunda yürütülen çalışmalar, 1.585 cemevi ziyareti ve konunun ilgililerinden elde edilen fikir ve düşünceler dikkate alınarak yapılan düzenlemelerle Kültür ve Turizm Bakanlığımızın bünyesinde Alevi Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığının kurulacak olmasını önemli buluyoruz. Bu, önemli bir adım, buna itiraz etmemeniz gerekir.&nbsp;Hem içerikle hem de usülle alakalı tartışmalar geçtiğimiz hafta boyunca sürerken teklifin önümüzdeki hafta içinde kabul edilip kanunlaşması bekleniyor. Araştırma Önergeleri&nbsp;Geçtiğimiz hafta Meclis gündemine yedi adet araştırma önergesi gelirken görüşülen önergelerin tam listesi ise şu şekildeydi:1- Stajda geçen sürelerin emeklilik kapsamında sayılmamasından kaynaklanan sorunlar hakkında çözüm önerileri geliştirilmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.İYİ Parti Eskişehir Milletvekili Arslan Kabukcuoğlu tarafından verilen önerge 8 Kasım’da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;2- Mersin Limanı üzerinden ortaya çıkan uyuşturucu trafiğinin bütün boyutlarıyla araştırılmasına yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan tarafından verilen önerge 8 Kasım’da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;3- Ülkede yaşanan madde bağımlılığı sorununun nedenlerinin ve sonuçlarının araştırılmasına yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.CHP Ankara Milletvekili Murat Emir &nbsp;tarafından &nbsp;verilen önerge 8 Kasım’da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;4- &nbsp;Karayolları Genel Müdürlüğü bünyesinde taşeron olarak görev yapan personelin yaşadıkları sorunların araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.İYİ Parti Samsun Milletvekili Bedri Yaşar &nbsp;tarafından &nbsp;verilen önerge 9 Kasım’da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;5- İstanbul’da şehir içinde yer alan kamu kurumlarına ait bazı arazilerin boşaltılma amaçlarının ve amacına uygun kullanılıp kullanılmadıklarının &nbsp;araştırılmasına &nbsp;yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.İYİ Parti İstanbul Milletvekili Hayrettin Nuhoğlu tarafından &nbsp;verilen önerge 10 Kasım’da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;6- &nbsp;İş cinayetlerinin önlenmesi için alınacak tedbirlerin belirlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.HDP Adana Milletvekili Tulay Hatımoğulları Oruç &nbsp;tarafından &nbsp;verilen önerge 10 Kasım’da TBMM Gündemine geldi.&nbsp;7- Yargı bağımsızlığının ihlal edilmemesi ve siyasetin yargıya müdahalesinin önlenmesine yönelik verilen araştırma önergesinin görüşülmesi TBMM Genel Kurulunda reddedildi.CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel tarafından &nbsp;verilen önerge 10 Kasım’da TBMM Gündemine geldi.&nbsp; Kapanış Seçime giden bu yasama yılında bu haftaki gibi birçok torba yasa teklifi gündeme gelecek ve kanunlaşacak. Bu tekliflerin detaylarını ve &nbsp;yoğun geçen TBMM ve Ankara, İstanbul, İzmir Büyükşehir Belediye Meclislerinin Gündemini yakından takip edebilmek için bir sonraki yazımızı kaçırmayın!

Parlamento

Bu sayıda Türkiye Büyük Millet Meclisinin önemli bir gündemle geçen altıncı haftasına mercek tutacağız. 

Mecliste Bu Hafta #6

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevleri Başkanlığı'nın kurulacağını duyurdu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/9/3/1665581437060.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Erdoğan'ın cemevi ziyareti" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar:&nbsp;Bakanlığın 1585 cemevini ziyaret edip 7 binden fazla talebi toplamasının ardından hazırlanan plana göre muhtarlıklara, derneklere, belediyelere, federasyonlara bağlı cemevleri, kurulacak Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevleri Başkanlığı tarafından idare edilecek. Alevi Bektaşi inancının önderlerinden talep edenlere bu kurum bünyesinde kadro verilecek. Valilikler cemevlerinin masraflarının ve imar planlarıyla ilgili sorunların çözümünü üstlenecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İbadethane desteği:&nbsp;MHP lideri Devlet Bahçeli, Cemevlerine yönelik "Şayet, Alevi kardeşlerimiz cemevini ibadethane görüyorsa, ki öyledir, bize düşen buna saygı duymak ve peşin hükümlerin ambargosundan kurtularak yapıcı ve destekleyici bir tavır almaktır."&nbsp;açıklamasında bulundu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kayyum eleştirisi: HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın "Alevi- Bektaşi Kültür ve Cemevi Başkanlığı cemevlerinin tamamının yönetimini yürütecektir" açıklamasını "İktidar, Alevilerin binbir çabayla oluşturdukları öz kurumlarına kayyum atamaya çalışıyor" ifadeleriyle eleştirdi.</li></ul>

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevleri Başkanlığı'nın kurulacağını duyurdu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar:&nbsp;Bakanlığın 1585 cemevini ziyaret edip 7 binden fazla talebi toplamasının ardından hazırlanan plana göre muhtarlıklara, derneklere, belediyelere, federasyonlara bağlı cemevleri, kurulacak &nbsp;Alevi-Bektaşi Kültür ve Cemevleri Başkanlığı tarafından idare edilecek. Alevi Bektaşi inancının önderlerinden talep edenlere bu kurum bünyesinde kadro verilecek. Valilikler cemevlerinin masraflarının ve imar planlarıyla ilgili sorunların çözümünü üstlenecek.</li></ul>Cumhuriyet tarihi boyunca Aleviliğin tanımı, cemevlerinin statüsü, zorunlu din dersleri, Madımak katliamının yargı süreci gibi konular tartışma konusu olmuştu. Son olarak CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun Cumhurbaşkanı adayı olması hâlinde "Alevi olduğu gerekçesiyle kazanamayacağı" şeklindeki yorumlar, Alevilerin maruz kaldığı ayrımcılığın boyutunu gözler önüne sermişti. Muhafazakâr siyaset Alevilerin sorunlarını uzun yıllar göz ardı etmiş, Aleviler de büyük oranda merkez sol partilere destek olmuştu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler oldu?&nbsp;</h2>2009'da AK Parti hükümetinin başlattığı Alevi açılımı çerçevesinde Alevi din önderleriyle vatandaşlar, ilahiyatçılar ve sivil toplum temsilcileriyle yedi çalıştay düzenlenmişti. 2010'da hazırlanan raporda "Devletin herhangi bir inanç alanının içeriğine müdahale edemeyeceği ve onu düzenleyemeyeceği; ancak bu alanların güvence altına alınması için koruyucu roller üstlenebileceği" ifade edilmişti.Öte yandan o dönemde açılıma rağmen Alevilerin talepleri yerine getirilmemişti. Hatta, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 2014'te cami, kilise ve sinagogların yararlandığı elektrik faturasından muaf olma uygulamasının cemevleri için de geçerli olmaması nedeniyle açılan davada Türkiye'yi suçlu bulmuştu. Ayrıca, 2018'de zorunlu din dersi müfredatına Alevilikle ilgili bilgilerin eklenmesinin de "AİHM taleplerini karşılamadığı" kararına varılmıştı.Geçtiğimiz aylarda cemevlerine yönelik saldırıların ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir cemevini ziyaret etmişti. Ziyaret öncesinde Mustafa Kemal Atatürk, Hz. Ali ve Hacı Bektaş-ı Veli portrelerinin Cumhurbaşkanının oturacağı bölümden kaldırıldığı iddiası tepki çekmişti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler ne oldu?</h2>Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın duyurduğu düzenleme, Alevi kanaat önderleri tarafından tepkiyle karşılandı. Sekiz Alevi kuruluşundan yapılan açıklamada girişim "sözüm ona demokratik bir reform" ve "Alevi dinselliğine darbe ve el koyma girişimi" olarak tanımlandı.Açıklamada, "Alevilerin sorunları, doğrudan negatif ayrımcı esaslara göre yapılandırılmış, buna göre işleyen siyasal rejimden kaynaklanan, siyasal rejimin 12 Eylül askerî faşist darbesinden beri dinselleştirilmesi ile kronik hâle gelen sorunlardır. Dün olduğu gibi, bugün de Cumhurbaşkanının reform diye müjdelediği paket Alevilerin dinsel varlığını, kimliğini inkâr etmekte, Aleviliği devletli Sünniliğin bir eklentisine indirgemektedir. Dolayısıyla Alevilik kendisinden her an vazgeçilebilir, gerektiğinde malı, canı yağmalanabilir artı bir kaynak olarak konumlandırılmaktadır."&nbsp;ifadelerine yer verildi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"İnanç değil, folklor"</h2>Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı Genel Başkanı Ercan Geçmez&nbsp;hiçbir talebi karşılamayan uygulamanın&nbsp;"cemevlerine kayyum atamak" anlamına geldiğini ifade etti. "Aleviliğin inanç değil, folklor olarak görüldüğünü" söyleyen Geçmez,&nbsp;"Biz en başından beri 'Alevilik bir inançtır, cemevleri de ibadethanedir' diyoruz. Zorunlu din derslerinin kaldırılmasını istiyoruz. Eşit yurttaşlık talebimiz var. Biz yıllardır Diyanet'in kaldırılmasını istiyoruz. Burada Alevi Dedelerine kadro vermekten bahsediliyor. Bu ne kadar doğru bir çözüm? Bir de sanki sorunlarımız elektriğimiz, suyumuz. Bu siyasi bir polemik ve seçime yöneliktir. Kendi Alevilerini yaratma dertleri var. 'Bizim belirlediğimiz sınırlar dâhilinde inancınızı yaşayabilirsiniz' deniliyor."' ifadelerini kullandı.Alevi açılımı konusunda aktif rol oynayan eski AK Parti Milletvekili Reha Çamuroğlu da "Bakanlığa bağlı bir inanç söz konusu olamaz” yorumunda bulundu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Topluluktan topluma gidiş adımı"</h2>Öte yandan, Milliyet yazarı Deniz Bayramoğlu ise "Sünni, muhafazakâr demokrat bir Cumhurbaşkanının" bu adımına yönelik eleştirilerin haklı olabileceğini, ancak önemli olanın&nbsp;"atılan adımın değeri" olduğunu savundu. Bayramoğlu, CHP'nin başörtüsü güvencesi çıkışına benzer şekilde bu adımı da "topluluk olmaktan toplum olmayan gidişin adımı" olarak değerlendirdi. Hem bireylerin hem de toplumsal grupların merkezden uçlara meylettiği bu dönemde "toplumsal merkezi güçlendirecek itidalli adımların" öneminin altını çizdi. &nbsp;

Aposto Gündem

Alevi Cemevleri Başkanlığı: Açılım mı "kayyum" mu?

Geçen hafta İstanbul Ali Baba Sultan Cemevi ve Kültür Merkezi'ne saldırı gerçekleşti. Cemevinin arka penceresi kırılırken, Valilik ve İçişleri Bakanı 2 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Şüpheliler savunmalarında art niyetli olarak yapmadıklarını, gece alkol aldıklarını, cemevini sığınmak için kullandıklarını belirtti. Cemevi yetkilileri ise şüphelilerin savunmaları sonrası saldırının kötü niyetle yapılmadığını düşündüklerini iletti. İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı da yetkililerin şikayetçi olmadığını açıkladı. Savcılığın bu hususta şikayeti ön plana atması ise cemevlerinin ibadethane olarak görülüp görülmediğine dair sosyal medyada tartışma yarattı. Ayrıca 31 Mayıs 2021'de Sedat Peker’in atmış olduğu cemevlerine saldırı planı tweet’leri akıllara<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/sedat_peker/status/1399386205033316355?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1399386205033316355%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.diken.com.tr%2Fsedat-peker-bir-cemevine-saldiri-plani-var%2F" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;geldi.</a>Neden:&nbsp;Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında ibadethaneler ve mezarlar olağan mal varlıklarından ayrılmakta ve ayrı bir korumaya tabii tutulmaktadır.TCK madde 153: İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçuna karşı bu mekanlar korunmaktadır. Mal varlığına zarar verme suçundan en büyük farkı ise şikâyet kapsamında olmamasıdır. İbadethane olarak kabul edilen mülklere karşı verilen zararlarda mal varlığı sahibinin şikayetine bakılmadan yargılama yapılır.&nbsp;Daha önce Alevilik ve Alevi inancının ibadethanesi olan cemevlerinin hukuki statüsü ile alakalı siyasi olarak birçok tartışma ve bu sebeple yaşanan hak kayıpları Türkiye’nin AİHM karşısında Alevi inancı özelinde birçok yargılamayla karşılaşmasına neden oldu. Bunlardan biri de özellikle Aleviliğin hukuki statüsünün tanınmasının öneminin vurgulandığı İzzettin Doğan davası.İzzettin Doğan ve diğerleri kararı:&nbsp;Daha önce AİHM önünde Alevi inancı özelinde eğitim hakkı, din ve vicdan özgürlüğü kapsamında ayrımcılık yasağına dayanarak ayrı kararlar verilmişti. Fakat Doğan ve diğerleri davası, önceki kararlar sonucu alınan aksiyonların yetersizliği ve davanın kapsam/önemin göz önünde bulundurularak 7 yargıçlı küçük daire yerine, kararları nihai olan 17 yargıçlı Büyük Daire’ye gönderildi. Bu sebeple de daha özel bir karardı.Belirtmek gerekir ki 47 ülkenin konsensüs içerisinde olmadığı din ve laiklikle ilgili kararlar çok tartışmalıdır. Üye ülkeler, laiklik mevzu olduğunda bunun çerçevesinin devletin takdir yetkisi altında olduğunu ve bu takdir yetkisinin de çok geniş olduğunu söylüyor. &nbsp;Ancak Doğan kararı biraz farklı.Cem Vakfı 2005 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Alevi ve diğer inançları da kapsayacak şekilde kamu hizmeti vermemesinden şikayetçi olmuştu. Vakfın talepleri arasında, Aleviliğe hukuksal statü tanınması, cemevlerinin ibadethane olarak tanınması, cemevi inşasına imkan tanınması, cemevlerinin işleyişi için kamusal fon öngörülmesi ve Alevi dedelerine devlet memuru statüsü kazandırılması da vardı. Başbakanlık, Diyanet İşleri’nin tüm dinlere “eşit” yaklaştığını, cemevlerine ibadethane statüsü verilemeyeceğini ve dieğr taleplerin gerçekleşmeyeceğini belirtmişti. Başbakanlığın bu yanıtı üzerine Alevi inancına bağlı bin 919 vatandaş Başbakanlığı yargıya şikayet etti, ancak mahkemeler Başbakanlığın ret yanıtının yürürlükteki yasalarla uyumlu olduğuna hükmetti. Bu karar 2 Şubat 2010 tarihinde Danıştay tarafından da onanmıştı. Bunun üzerine Cem Vakfı Başkanı Doğan, beraberinde 202 kişiyle birlikte konuyu 2010 yılında AİHM gündemine taşıdı.AİHM; devletin Alevileri resmen tanımaması ve hukuksal statü sağlamamasıyla, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin din ve vicdan özgürlükleriyle ilgili 9’uncu maddesinin ihlal edildiği sonucuna vardı. Mahkeme, Alevilerin hiçbir kamusal hizmetten faydalanamamalarını da “dini ayrımcılık” olarak tanımladı. Alevi inancını inkârın “laik devleti koruma” teziyle gerekçelendirilmesini de reddeden AİHM, Türkiye’de din ve inançlarla ilgili hukuksal yapının “nötr” kriterlere dayanmadığını ve bu durumun bazı inançların ayrımcılığa maruz kalmasına neden olduğunu not etti. Türkiye’de devletin din ve inançlara yaklaşımını “hedefle orantısız” olarak tanımlayan AİHM, Alevilere yönelik uygulamanın “akla uygun ve objektif temele dayanmadığına” ve bu nedenle Alevilere “dinsel ayrımcılık” yapıldığına hükmetti.Hukuksal açıdan bağlayıcı nitelikteki kararın Türkiye’de uygulanışıyla ilgili denetim sürecinin üç ay içinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi önünde başlaması bekleniyordu ancak 5 yıl geçmesine rağmen ilerleme olmadı.İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi başkanı Av. Tuğçe Duygu Köksal ile görüşmemizde şunları söyledi:&nbsp;“İzzettin Doğan davası büyük daire tarafından karar verildiğinde bireysel olarak başvuruculara ilişkin alınacak tedbirlerin yanında&nbsp;özellikle&nbsp;cemevlerinin&nbsp;ibadethane olarak tanınması konusunda genel tedbirleri de öngörmüştü.&nbsp;Okullarda müfredat ile ilgili çalışmaların devam ettiği bakanlar komitesine bildirmesine rağmen, kararın verildiğinden bu yana 5 yıldır ibadethane statüsünün tanınmasına yönelik herhangi bir gelişme ya da adım gözlemlenmemekte.&nbsp;Dolayısıyla bakanlar komitesi önünde bu soruşturmada yapılacak ibadethane değerlendirmesi önemli bir gelişme olabilirdi.&nbsp;Hala&nbsp;de suçun nitelik değiştirdiğinin kabulü mümkün. Yeter ki bu yönde yani kararın icrası yönünde bir irade olsun.”&nbsp;Cemevlerine yönelik saldırı iddiaları ve saldırılarda kamu kurumlarının aldığı tavır; art niyetle olmadığı iddia edilen saldırılarda bile Alevi yurttaşların kendisini güvensiz hissetmesi için sebep. Doğan kararına dair gelişmeler devletin yurttaşlarını güvende hissettirmesine dair yükümlülüğünü icra etmesi için önemli adımlar.

cemevleri ile ilgili hikayeler