<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022 yılının en değerli markaları <a fr-original-style="" href="https://interbrand.com/best-brands/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Twitter'da toplu işten çıkarma süreci <a fr-original-style="" href="https://techcrunch.com/2022/11/03/twitter-layoffs-elon-musk/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başladı.</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Netflix’in Reklamlı Abonelik Sistemi&nbsp;kullanıma <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/paultassi/2022/11/05/a-list-of-shows-you-cant-watch-with-netflixs-new-basic-with-ads-subscription-tier/?sh=4b928dee30fd" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıldı.</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Patreon, platforma doğrudan video yükleme özelliğini <a fr-original-style="" href="https://blog.patreon.com/introducing-patreon-video" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">getirdi.</a></li></ul>

5 Dakikada Teknoloji Gündemi

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Marka danışmanlık şirketi Interbrand, 2022 yılının en değerli markalarını <a fr-original-style="" href="https://interbrand.com/best-brands/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı.</a> Sıralamada yer alan markaların toplam değeri yüzde 16 oranında artarak 3,1 trilyon dolara ulaştı. 10 yıldır birinci olan Apple, bu yılda 18’lik değer artışıyla zirvedeki yerini korudu. Rapora göre listenin ilk 5’inde teknoloji markaları yer aldı. Listenin ilk beşini Apple’ın ardından Microsoft, Amazon, Google ve Samsung oluşturdu. Meta bünyesinde bulunan Instagram 16. sırada kendine yer bulurken Facebook ise 17. sırada yer aldı. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şirket satın alması tamamlanmadan önce Elon Musk, Twitter'ın 5 bin 600 çalışanından yüzde 75'ini işten çıkarmak istediğini açıklamıştı. The New York Times'ta yayınlanan şirket içi bir nota göre Musk, söz konusu işten çıkarmalara <a fr-original-style="" href="https://techcrunch.com/2022/11/03/twitter-layoffs-elon-musk/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başladı.</a> Habere göre tüm çalışanlar "Twitter'daki rolünüz" başlıklı bir e-posta aldı. İleti, eğer çalışanların iş e-posta adreslerine geldiyse, bu çalışanların Twitter'daki rolüne devam edeceği anlamına geliyordu. Eğer ileti, çalışanların özel e-posta adreslerine geldiyse, çalışanın şirketle ilişiğinin kesileceği bildirilmiş oluyordu. İşten çıkarılan Twitter çalışanları, 60 günlük ihbar süresini gözetmeden işten çıkarılmalarının California ve federal kanunlara aykırı olduğu gerekçesiyle dava açmak üzere mahkemeye <a fr-original-style="" href="https://techcrunch.com/2022/11/04/twitter-faces-a-class-action-lawsuit-over-mass-employee-layoffs-with-proper-legal-notice/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başvurdu.</a> </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Netflix’in reklam destekli abonelik planı, 12 ülkede kullanıma <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/paultassi/2022/11/05/a-list-of-shows-you-cant-watch-with-netflixs-new-basic-with-ads-subscription-tier/?sh=4b928dee30fd" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sunuldu.</a> Kullanıma sunulmasıyla birlikte abonelikle ilgili bazı sorunlar ortaya çıktı. Netflix’in, lisans anlaşmaları gereğince bazı dizi ve filmlere bu pakette yer veremediği ortaya çıktı. Ancak şirket, bu konu üzerinde çalışmalar gerçekleştirdiklerini belirtti. Paket ile alakalı çıkan bir başka sorun ise bu aboneliğin Apple TV’lerde kullanılamıyor olması oldu. Genel olarak iPhone, iPad ve Mac gibi Apple cihazlarından herhangi bir sorun çıkarmayan paket, Apple TV cihazlarında çalışmıyor. Önümüzdeki aylarda kapsamı genişletilmek istenen aboneliğin Türkiye’de ne zaman kullanıma sunulacağı henüz bilinmiyor. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Patreon, yaklaşık bir yıl önce duyurduğu platforma video yükleme özelliğini kullanıma <a fr-original-style="" href="https://blog.patreon.com/introducing-patreon-video" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sundu.</a> Özellikten Patreon'un Pro&nbsp;ve&nbsp;Premium aboneliklerine sahip kullanıcılar yararlanabilecek. Patreon Video, içerik oluşturucuların içeriklerini doğrudan platforma yüklemelerine, videoları için küçük resimler seçmelerine ve görüntüleme sayısı gibi izleyici verilerini görüntülemelerine imkan sağlayacak.</li></ul>

Podcast bölümümüzdeki haberlerin ayrıntıları

475. Bölümün Transkripti

Dünya Ekonomik Forumu’nun (<a fr-original-style="" href="https://www.weforum.org/agenda/2022/04/new-research-reveals-best-countries-entrepreneurs/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">WEF</a>) Global Entrepreneurship Monitor başlıklı araştırmasının sonuçlarına göre, bu yıl girişimciler için en iyi olanaklar sağlayan ülkeler listenin başında 6,8 puanla Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Hollanda ve Finlandiya yer alıyor. WEF’in 2 bin uzmanın katılımıyla birlikte 40 ülkeyi yeni girişimlere sağladığı fon miktarı, fonlara erişim kolaylığı, nitelikli destek programlarının varlığı, altyapı yeterliliği gibi ölçütleri dikkate alarak sıraladığı listede Türkiye ise Uruguay, Meksika ve Polonya’nın ardından 4,2 puanla 35. sırada bulunuyor.&nbsp;Genel olarak bir ülkede iş kurmak için dikkat edilen faktörler arasında ülkenin büyüme potansiyeli, gelir düzeyi, büyük pazarlara coğrafi yakınlığı, iş gücünün niteliği, gerekli altyapı şeklinde sıralanırken WEF’in raporunda hükümet desteklerinin sağladığı fayda da vurgulanıyor. Araştırmada ölçüt olarak kabul edilen ve okullarda girişimcilik eğitimi verilmesi de dahil olmak üzere 13 faktörün en az 4’ünün hükümetlerin doğrudan sorumluluğu kapsamında olduğu belirtiliyor. Nitekim pandeminin şirketler üzerindeki etkilerini en aza indirmeye yönelik programlar hayata geçirerek Ulusal Girişimcilik Bağlamı Endeksi’nde (NECI) istikrarlı bir iyileşme sağlayan BAE gibi ülkeler, listenin üst sıralarında geliyor.&nbsp;Birleşik Krallık merkezli Small Business Price’ın ülkedeki Ar-Ge yatırımları, yeni şirket kurulma ve kurulan şirketlerin hayatta kalma oranı gibi faktörleri dikkate alarak hazırladığı listedeyse en üst sıraya ABD, Birleşik Krallık, Avustralya ve Fransa yerleşiyor. Başka bir araştırmaysa bir ülkede iş yapmanın her zaman ekonominin büyüklüğü ve gelişmişliğiyle bağlantılı olmayabileceğini gösteriyor. Muhasebe ve vergi süreçlerinin, şirket veya ticari bir varlık kurma ve sürdürmenin, insan kaynakları ve bordro kurallarının karmaşıklığı bakımından iş kurmak için en uygun ülkenin Danimarka, en elverişsiz koşullara sahip ülkelerden birininse Fransa olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/simonconstable/2021/06/30/denmark-tops-list-of-best-countries-for-business/?sh=32ee20ef2b76" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya koyuyor.</a> Danimarka’nın bu performansı elde etmesinde etkili faktörlerden biriyse ülkede şirket kurmak için gerekli tüm kayıtların tek bir noktadan yapılması ve bilginin gerekli tüm kurum ve kuruluşlara otomatik olarak aktarılması, bu sayede şirket kurmak için 1 günün dahi yeterli olması olarak öne çıkıyor.Bu verilerden de anlaşılacağı üzere, başka bir ülkede şirket kurmak ve geliştirmek için gerekli koşullar girişimcinin uzun vadeli hedefine ve işin doğasına göre farklılık gösteriyor. Bu nedenle özellikle Türk lirasının döviz karşısında değer kaybettiği günümüzde döviz ile kazanmak ve yurt dışında şirket kurmak isteyen girişimciler genellikle iş yapacakları ülkeye ve faaliyet gösterecekleri sektöre bağlı olarak lokasyona karar veriyor. Peki bu bağlamda yurt dışında iş kurmak isteyenlere ne gibi avantajlar sunuluyor?<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Öne çıkan ülkeler</h2>İstanbul Ticaret Odası’nın verilerine göre, Türkiye kaynaklı yurt dışı yatırımların bölgelere dağılımı incelendiğinde toplam 2 bin 43 yatırımın 756'sı AB ülkelerine, 450'si "Diğer Avrupa Ülkeleri" kategorisinde bulunan Birleşik Krallık, Rusya, Balkanlar, EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) üyeleri ve Doğu Avrupa bölgesine yapıldı. Bunun bir nedeni, AB’de kurulan şirketlerin üyelerin tabi olduğu ve birçok ülkeyle karşılıklı imzalanan serbest ticaret anlaşmalarından yararlanabilmesi. Üstelik EFTA ülkeleri, bölgenin ürün ticaretinin %80'inin gerçekleştirilmesini sağlayan ticaret ilişkileri ağlarından birine erişebiliyor ve bugün EFTA'nın Çin, Mısır, Singapur gibi, AB dışında 40 ülke ve bölge ile 29 serbest ticaret anlaşması var.İki bölgede de yer alan Estonya, özellikle dijital teknolojilerin süreçlere entegrasyonu sayesinde sağladığı kolaylığın etkisiyle yurt dışından girişimcilerin şirket kurmak için öncelikli olarak tercih ettiği ülkelerden. Öyle ki, Invest Estonia’nın sitesinde yer alan bilgilere göre ülkede kurulan şirketlerin %98’i online ortamda kuruluyor, bankacılık işlemlerinin %99’u online ortamda yapılıyor ve vergi beyanlarının %98’i online ortamda gerçekleşiyor. Ayrıca Estonya, neredeyse tüm ülkelerin vatandaşlarına lokasyondan bağımsız olarak şirket kurmalarına, uzaktan yönetmelerine ve vergi, gümrük, kayıt işlemleri gibi farklı hizmetlere erişebilmesine olanak sağlayan ve Estonya tarafından verilen bir dijital kimlik olan "e-İkamet" sunan ilk ülke. Ortalama şirket kurma süresinin 3 saat olduğu belirtilen Estonya’da e-İkamet hakkına sahip olan Avusturyalı girişimci Dominik Panosch, haziran ayında gerçekleştirilen London Tech Week’te sahnedeyken 15 dakika 33 saniye içinde Estonya’da bir şirket kurarak ülkenin önceki rekoru olan 18 dakika 3 saniyeyi geride bıraktı. Üstelik ilgili komite, belirlenen kriterleri karşılayan ve özellikle teknoloji odaklı girişimlerin kurucuları için, ülkede kaldıkları her ay en az 200 avro harcama taahhüdü karşılığında Startup Vizesi de <a fr-original-style="" href="https://startupestonia.ee/visa/eligibility-foreign-founder#eligibilityStart" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">veriyor.</a> Tüm bunlar Estonya’yı cazip bir girişim&nbsp;merkezi haline getirme potansiyeli taşıyor.Macaristan ise Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından sergilediği ve Batı ülkelerinin eleştirilerine yol açan, Rusya’ya karşı ılımlı olarak değerlendiren tavrından önce büyük olasılıkla yurt dışında şirket kurmanın en cazip olduğu <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-europe-63317158" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ülkelerdendi</a>, zira 2017’de Macaristan’da kurumlar vergisi oranı %9’a, işverenlerin sigorta katkı paylarıysa 2022'de %13'e düşürüldü. Öte yandan Macaristan merkezli şirketlerin, kuruluşundan itibaren 8 gün içinde ülkede bir banka hesabı açması yasal bir zorunluluk. Macaristan'da birçok banka, yabancıların geçerli pasaportlarıyla hesap açmasına izin verirken bazılarıysa oturma izni veya çalışma izni talep edebiliyor. Oturma izni almanınsa temellerinden biri, bir iş sahibi olmak olarak öne çıkıyor. Macaristan yine de Avrupa’da oturma izni konusunda süreçlerin en hızlı işlediği ülkelerden biri sayılıyor, çünkü ülkede şirket kuran ve en az 3 kişiye istihdam sağlayan şirket sahiplerine oturma izni alma imkanı veriliyor bu da 3 yıl sonra kalıcı oturma iznine dönüşebiliyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’den yurt dışına açılmak</h2>Yurt dışında sıfırdan şirket kurmaktan ziyade Türkiye’de var olan operasyonlarını yurt dışına taşımak isteyenler içinse yurt dışında şube açmalarına veya markalarını küresel bir marka haline getirmelerine yardımcı olacak, Ticaret Bakanlığı’nın sunduğu bazı destek ve teşvikler söz konusu. Bunlardan akla ilk gelen şüphesiz 2004’te yürürlüğe giren ve Türkiye merkezli markaların uluslararası alanda güçlenmesine katkı sağlamayı amaçlayan Turquality teşvik programı. Program kapsamında başvuru, ön inceleme ve danışmanlık şirketi tarafından yapılan değerlendirmeyi geçen markalara mağaza, ofis, servis, tanıtım gibi harcamaları için destek sunulurken aynı zamanda pazar araştırması çalışmaları ve raporları gibi bilgiler ile yönetim danışmanlığı ve liderlik gelişimi programı gibi çeşitli olanaklar <a fr-original-style="" href="https://www.turquality.com/destekler" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sağlanıyor.</a> &nbsp;Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın yayımladığı 2005/4 Sayılı “Yurt Dışında Ofis-Mağaza Açma İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” kapsamındaysa yurt dışında şirket kuran yatırımcıların kira, ofis, tanıtım gibi harcamalarının&nbsp;%60’a varan kısmı, belirli limitler çerçevesinde Para Kredi Koordinasyon Kurulu tarafından karşılanıyor. T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ise yurt dışı pazarlarda faaliyet göstermek isteyen işletmelere en az 6, en fazla 24 ay boyunca, %30’u geri ödemeli olmak üzere toplamda 300 bin TL destek sunuyor.

Aposto Gündem

Uluslararası pazarlara açılmak isteyen girişimciler için öne çıkan ülkeler, destekler ve süreçler.

Şirket Göçü

• Kadınların menstrüel, hormonal ve üreme sağlıklarını anlamak, takip etmek ve iyileştirmek için yöntemler geliştiren Birleşik Krallık merkezlik girişim <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/marijabutkovic/2022/10/26/daye-launches-worlds-first-tampon-based-at-home-screening-kit-raises-10-million-in-latest-funding-round/?sh=50af29b5b0af" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Daye</a>, Seri A yatırım turunda 11.5 milyon dolar yatırım aldı. Girişim yeni yatırımı tampon bazlı evde vajinal mikrobiyom tarama kitini ve kadınların menopoza kadar olan yolculuklarını iyileştirmek amacıyla jinekolojik sağlık odaklı dijital platformunu piyasaya sürmek için kullanacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önemi: Kadın cinsel sağlığı küresel çapta yeterince temsil edilmediği ve araştırılmadığı gibi yeterince finanse de edilmiyor. Kadın cinsel sağlığının ikinci plana atılmasının bir sonucu olarak regl dönemine ve hormonlara yönelik yanlış bilinen bilgiler nedeniyle de birçok kadın, cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve jinekolojik kanserler gibi sağlık sorunlarına karşı yüksek risk altında bulunuyor. Geliştirdiği kit ve platform ile Daye de kadınların regl, cinsel, hormonal ve üreme sağlıklarına hakim olmalarını sağlayarak jinekolojik sağlık standardını yükseltmeyi hedefliyor.</li></ul>

Quando

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">YouTube, tüm uygulamalarında tasarım değişikliğine gideceğini <a fr-original-style="" href="https://blog.youtube/news-and-events/an-updated-look-and-feel-for-youtube/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı.</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">IKEA, otonom tırlarla teslimata <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/edgarsten/2022/10/18/ikea-and-kodiak-robotics-strike-deal-for-driverless-deliveries/?sh=4919d3883efe" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başladı.</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">WhatsApp’a Avatar sistemi <a fr-original-style="" href="https://wabetainfo.com/whatsapp-is-releasing-the-ability-to-set-up-an-avatar-on-android-beta/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geliyor.</a></li></ul>

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Elon Musk Tesla’nın, Apple'ın mevcut piyasa değerini aşabileceğini <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/qai/2022/10/20/elon-musk-tesla-could-be-worth-more-than-apple-and-saudi-aramco-combined-as-q3-revenue-target-misses/?sh=7c3ed7954fad" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi.</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yurt dışından telefon getirme şartı <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/yurt-disindan-getirilen-cep-telefonlarina-iliskin-yeni-duzenleme-kasimda-devreye-giriyor/2716463" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">değişti.</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Otonom sürüş teknolojilerine odaklanan yerli girişim Leo Drive, tohum <a fr-original-style="" href="https://webrazzi.com/2022/10/20/otonom-surus-teknolojilerine-odaklanan-yerli-girisim-leo-drive-tohum-yatirim-aldi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yatırım aldı.</a></li></ul>

<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2022 yılının üçüncü çeyreği ile ilgili sonuçlarını paylaşan Tesla'nın piyasa değer ile ilgili konuşan Elon Musk, Tesla'nın piyasa değerinin ilerleyen dönemlerde Apple ve Saudi Aramco'nın piyasa değerlerinin toplamını aşabileceğini <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/qai/2022/10/20/elon-musk-tesla-could-be-worth-more-than-apple-and-saudi-aramco-combined-as-q3-revenue-target-misses/?sh=7c3ed7954fad" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi.</a> Musk tarafından aktarılan bilgilere göre Tesla, 5 ila 10 milyar dolarlık bir hisse geri alım programı başlatabilir. Tesla'nın planı, gerçekleştireceği hisse geri alım programı ile birlikte kendi hisselerini toplayarak hisse fiyatını artırmak. Musk, şu an için bu durumun tartışıldığını fakat kesin bir karara varmadıklarını belirtti. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ticaret Bakanlığı, yaptığı açıklamayla birlikte 1 Kasım 2022 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yurt dışından telefon getirme şartının değiştiğini <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/ekonomi/yurt-disindan-getirilen-cep-telefonlarina-iliskin-yeni-duzenleme-kasimda-devreye-giriyor/2716463" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu.</a> Değişiklikle beraber yurt dışına çıkan vatandaşlar yanlarında her 3 yılda 1 adet telefon getirebilecek. Bu süre içerisinde 2. bir cihaz getirmek istendiği takdirde gümrük vergisinden muaf olmayacak. IMEI kayıt ücretine ek olarak bir de vergi ödemesi gerekecek. Ayrıca yurt dışından getirilen telefon kimin pasaportuna kaydettirilmiş ise yalnızca o kişiye ait hat ve SIM kart ile kullanılabilecek. Henüz netlik kazanmamış olsa da 2. kuralın 3 yıl süre ile geçerli olacağı tahmin ediliyor. </li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">&nbsp;Otonom sürüş teknolojileri üzerinde çalışan yerli girişim Leo Drive, tohum yatırım aldığını <a fr-original-style="" href="https://webrazzi.com/2022/10/20/otonom-surus-teknolojilerine-odaklanan-yerli-girisim-leo-drive-tohum-yatirim-aldi" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu.</a> Leo Drive tarafından aktarılan bilgilere göre girişim tohum yatırımı, Japonya merkezli otomotiv şirketi TIER IV’dan aldı. Yapılan yatırım anlaşmasının finansal detayları ile ilgili herhangi bir bilgi paylaşılmadı. Girişim, alınan tohum yatırım, şirketin gelecek projeler için bant genişliğini artırmak, proje geliştirme ekibini büyütmek ve ürün ekibi oluşturmak için kullanılacak.&nbsp;</li></ul>

464. Bölümün Transkripti

• Dünyanın En İyi İşverenleri: Forbes'un Statista ile hazırladığı "Dünyanın En İyi İşverenleri" listesinde bu yıl ilk 5'te Samsung, Microsoft, IBM, Alphabet ve Apple yer aldı. 800 şirketin sıralandığı listede Türkiye'den Koç Holding 161'inci, Sabancı Holding ise 574'üncü <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/lists/worlds-best-employers/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oldu.</a>

Pareto

• <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/lists/worlds-best-employers/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Forbes’un</a>&nbsp;Statista ile hazırladığı “Dünyanın En İyi İşverenleri” listesinin 2022 sonuçları yayımlandı. 800 şirketin sıralandığı ve Türkiye'den Koç Holding’in 161'inci, Sabancı Holding’inse 574'üncü olduğu listede ilk 5’te Samsung, Microsoft, IBM, Alphabet ve Apple yer aldı.

İnternetin büyük bir kısmının platformların kontrolünde olması ve bunun beraberinde getirdiği moderasyon sorunları sıkça ele aldığım konulardan birisi. Bunun hem internetin yapısına hem de kültüre nasıl etkileri olduğunu anlamanın çok önemli olduğunu düşünüyorum.Bu moderasyon sorunu ile birlikte büyük şirketlerin giderek yapay zekâ temelli araçlara başvurması da sosyal medyadaki tecrübemizi ciddi bir şekilde etkileyen konular arasında. Hatalı filtreler, aşırı katı kurallar ve benzeri birçok şey internet kullanıcılarını daha yaratıcı olmaya zorluyor.Bunun bir sonucu olarak karşımıza yeni bir internet dili çıkmaya başladı: <a fr-original-style="" href="https://futureparty.com/stories/Algospeak-Talk-Controversial-Illegal?utm_medium=email&utm_campaign=The%20hidden%20emoji%20language%20%20Fast%20food%20trashes%20dining%20rooms&utm_content=The%20hidden%20emoji%20language%20%20Fast%20food%20trashes%20dining%20rooms+CID_2c2c762258ebc830d867e1c1ec82c702&utm_source=CampaignMonitor&utm_term=SHARE%20THIS%20STORY" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">algospeak</a>. Geniş bir şekilde tanımlayacak olursak algoritmaların içerik moderasyonuna takılmadan istediğinizi konuşmak için kullandığınız bütün yolların bir araya gelerek oluşturduğu konuşma biçimine algospeak ya da algoritmaca <a fr-original-style="" href="https://www.forbes.com/sites/alexandralevine/2022/09/16/algospeak-social-media-survey/?sh=2614627c55e1" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">diyoruz</a>.&nbsp;Bunun içerisinde uzun zamandır internet kullananların aşina olduğu <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Leet" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">leetspeak</a> etkisiyle çıkan o harfi yerine 0 kullanmak, s harfi yerine $ kullanmak gibi şeyler var fakat bununla da sınırlı değil. Emojilerin farklı anlamda kullanılması, yeni kelimeler üretilmesi gibi daha gelişmiş yollara da denk gelmek mümkün.Örneğin yengeç emojisinin kullanımı 2. Elizabeth'in <a fr-original-style="" href="https://trends.google.com/trends/explore?date=today%201-m&q=crab%20rave" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ölümüyle</a> <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/tumblr/status/1567932283822436359" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tavan yaptı</a> çünkü algoritmacada bu emoji göz devirme ve üstü kapalı bir şekilde sevinmek için kullanılıyor. Kökeni ise <a fr-original-style="" href="https://knowyourmeme.com/memes/crab-rave" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Crab Rave isimli</a>, şaka amaçlı yapılan bir şarkıya dayanıyor.&nbsp;Kelimelerin değiştirilmesi de sıkça başvurulan bir yol. Özellikle de algoritmaların otomatik olarak negatif olarak etiketlediği ve YouTube gibi platformlarda para kazanmanızı engelleyecek konularda bunu sıkça görüyoruz. En sık denk gelinen örneklerden birisi unalive (yaşamayan) kelimesini ölü ve ölüm yerine kullanmak. ABD'de kürtajla ilgili alınan karar sonrası kürtaj (abortion) yerine kampa gitmek (camping) kullanılması da güncel örneklerden.&nbsp;Bazen de yeni kelimeler üretmek yerine telafuzu benzeyen şekilde yazmak da <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/technology/2022/04/08/algospeak-tiktok-le-dollar-bean/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kullanılan yollar arasında</a>, sex yerine seggs yazmak gibi. Tek amaç yeterince anlaşılır bir şekilde algoritmaya yakalanmamak olunca bunun gibi değişiklikler genellikle ilk başvurulan yol oluyor.Bu yollara bir tek gençler de başvurmuyor. Örneğin aşı karşıtları Facebook gruplarının isimlerini "dans partisi" olarak değiştirerek platformda kalmaya <a fr-original-style="" href="https://www.nbcnews.com/tech/tech-news/anti-vaccine-groups-changing-dance-parties-facebook-avoid-detection-rcna1480" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çalıştı</a>. Türkiye'de de aşı yerine sıvı kelimesini kullanmaları en bilinen yöntemlerden birisi.Bütün bunlar interneti aşırı kontrol etmeye çalışmanın sonuçlarını görmek açısından önemli. İnsanların yaratıcılığı söz konusu olduğunda bu tarz moderasyon yollarının hiçbir işe yaramayacağı ortada.Diğer yandan internette bir şeyler konuşabilmek için dile bu kadar takla attırmak zorunda kalmanın da nasıl toplumsal ve kültürel etkileri olacağını kestirmek çok zor. Eskisi gibi bunları görmezden gelmek mümkün değil, algoritmaca ile ortaya çıkan birçok şey, tıpkı internette ortaya çıkan diğer kültürel yenilikler gibi, zaman içerisinde ana akım kültüre de sızıyor ve onu etkilemeye başlıyor. O yüzden bu kontrol çabasının etkisiyle ortaya çıkabilecek dönüşümlere de hazırlıklı olmak lazım.

forbes ile ilgili hikayeler