Toplumsal Tarih

Bu yazıda Boğaziçi'nin uğrak mekanlarından Nazmi'nin Yeri'nin öyküsü, o dönemi tecrübe etmiş kişilerin hatıralarına atıf yapılarak değişen, betonlaşan ve belirli ölçekte kent kültürünü yitiren İstanbul'un da tasviri olarak ele alınmaktadır.

Boğaziçi’nin Daimi Hatırası: Nazmi’nin Yeri

Mehmet Selahattin’in yorgunluk atmak için oturduğu Asya Gazinosu, Kadıköy’ün en meşhur eğlence yerlerinden birisiydi. Dönemin bir diğer bilindik adresi <a fr-original-style="" href="http://blog.aysefugenarda.com.tr/2018/06/20/kadikoyun-gecmisine-kisa-bir-yolculuk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mardik Efendi’nin Kıraathanesi</a>’nden sıkılanlar soluğu karşıdaki Asya Gazinosu’nda alırdı. Mekânın sahibi ise Koço Bey’di. <a fr-original-style="" href="https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/79199/makaleler/7/1/arastirmax-osman-cemal-kaygilinin-gezi-yazilarinda-eski-istanbulun-eglence-mekanlari.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Osman Cemal Kaygılı</a> kendisini “İstanbul’un en kalantor gazinoculardandır ve perdahta (parlatmada) eli gayet hafif” biri olarak tarif eder ve emlak tellalı Koço Bey ile karıştırılmaması gerektiğini söyler. (İstanbul Köşe Bucak, s. 31-32)Maalesef ne Koço Bey ne de sahibi olduğu Asya Gazinosu ile ilgili ayrıntılı bilgi yok. Ancak bulduğum bazı bilgiler önemli. Bunlardan biri; 1921 yılında <a fr-original-style="" href="https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/254721/yokAcikBilim_10306894.pdf?sequence=-1&isAllowed=y" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Hilal-i Ahmer Cemiyeti</a>’nin (Kızılay) Kadıköy şubesi yararına düzenlenen bir yardım kampanyası kapsamında Asya Gazinosu’nda bir müzayede düzenlenmesi hakkında. Buradan gazinonun en azından 1920’lerde de var olduğu anlaşılıyor. Diğeri ise; gazinonun satışa çıkarılmasıyla ilgili. <a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/aksam/aksam_1934/aksam_1934_eylul_/aksam_1934_eylul_19_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Akşam</a> gazetesindeki bir ilana göre, İskele Caddesi’nde bulunan Asya Gazinosu 6000 lira bedelle Evkaf Müdürlüğü tarafından 12 Eylül 1934’te satışa çıkarılmış, ihalesi ise 10 Ekim’de yapılmış. Bu haberden de hem gazinonun yerini öğreniyoruz hem de söz konusu tarihte satışa çıkarıldığını. <a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/aksam/aksam_1936/aksam_1936_mayis_/aksam_1936_mayis_8_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">İki yıl</a> sonra ise “Asya gazinosu namıyla bilinen köhne bina” yıkılarak projesine göre inşası eksiltmeye çıkarılır.Gazino neden kapandı bilinmese de Koço Bey’in gazinoculuğa devam ettiği anlaşılıyor. Çünkü kendisi 1935 yılında Moda Gazinosu’nu işletirken karşımıza çıkıyor. Hatta 1900’lerin başında dönemin ünlü mekânlarından <a fr-original-style="" href="http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/GAZETE/aksam/aksam_1935/aksam_1935_kanunuevvel_/aksam_1935_kanunuevvel_9_.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mühürdar Bahçesi</a>’ni işletenin de o olduğunu öğreniyoruz. Belli ki Koço Bey, Kadıköy özelinde İstanbul’un gündelik ve eğlence hayatının önemli figürleri arasındaydı.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

     

“Gazinocular Kralı” Koço Bey’in Asya Gazinosu

Çekiştirmek: Meyhane ve gazino gibi yerlerde kullanılan argo bir söz. Bir iki kadeh alkollü içki içmek <a fr-original-style="" href="https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/157092" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlam</a>ında kullanılıyor. Mecazî <a fr-original-style="" href="https://sozluk.gov.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anlam</a>da ise “Bir kimsenin kötü taraflarını uzun uzadıya sayıp dökmek” demektir.

gazino ile ilgili hikayeler