<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/busrak%C4%B1l%C4%B1c/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dr. Büşra Kılıç</a>Avrupa Komisyonu'nun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Olivér Várhelyi ile Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından hazırlanan Türkiye-AB ilişkilerinin geleceği hakkında&nbsp;“AB Konseyi’ne tavsiye niteliğinde”&nbsp;rapor, 29 Kasım'da Brüksel'de sunuldu.Rapor, 22 Mart 2021'de yine Komisyon tarafından sunulan raporun devamı ve iki yıllık süreçteki gelişmelerin değerlendirilmesi niteliğinde. 2021 yılı raporunda yer alan “kademeli / progresif, orantılı ve geri dönülebilir şekilde işbirliği geliştirme”&nbsp;hedefi&nbsp;2023 yılında da tekrarlandı. Toplam 18 sayfalık raporun ilk beş sayfası, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz de dahil olmak üzere, dış politika hedeflerini ve jeopolitik gelişmeleri özetliyor. “İkili İlişkiler” başlığı altındaki 7 temel maddede ticari ilişkiler, vize serbestisi, göç ve dış politika alanları ele alınıyor. Sonuç bölümünde ise işbirliğinin geliştirilmesi için iyileştirme önerileri sıralanıyor. Raporun ana hatlarını özetlemek gerekirse...2019 yaptırımları kalkıyor: Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki sondaj faaliyetlerini durdurması ve Ankara-Atina ilişkilerinin normalleşmesi sonucunda, Türkiye’ye 2019 yılında getirilen yaptırımların kaldırılması öneriliyor. Söz konusu başlıklar arasında askıya alınmış olan ekonomi, siyaset, enerji ve ulaştırma konularında üst düzey diyalogların yeniden başlatılması, Ortaklık Konseyi'nin tekrar toplanması ve Türk Dışişleri Bakanı'nın Gymnich Toplantısı olarak da bilinen gayriresmî dışişleri bakanları toplantılarına davet edilmesi önerileri bulunuyor.Kıbrıs düğümü: Raporun hem giriş bölümünde hem de “Gümrük Birliği’nin Güncellenmesi”, “Vize Serbestisinin Sağlanması” gibi adaylık ilişkilerinden sonraki en önemli başlıklarda Kıbrıs “sorunu”na genişçe yer veriliyor. AB, Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin ve Birliğin ortak fayda sağlayacağı bir “refah alanı” talebini yineliyor ve Birlik üyesi Kıbrıs’ın “egemenlik haklarına saygı” bekliyor. Ayrıca Türkiye’nin Kıbrıs konusunda BM kararlarından farklı olan iki devletli çözüm tezi eleştiriliyor. Kıbrıs’ta barışın sağlanması için BM çerçevesi örnek gösteriliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için Türkiye’nin Güney Kıbrıs dahil olmak üzere tüm üye ülkelerle ticaret ilişkisi kurması bekleniyor. Temmuz 2005'te Türkiye, AB ile Gümrük Birliği'ni genişleten İlave Protokolü, Kıbrıs Cumhuriyeti'ne yönelik uygulamama kararı aldı. Bu tek taraflı kararı, Güney Kıbrıs'ın 2009'da Türkiye’nin adaylık sürecinde altı müzakere bölümünü engellemesi izledi. "Türkiye’nin Kuzey Kıbrıslı Türklerin haklarını koruma" tutumu değişmediği için Gümrük Birliği’nin güncellenmesi mümkün görünmüyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Vize Serbestisi Yol Haritası için Türkiye’ye sunulmuş olan 72 kriterden büyük bir çoğunluğunu tamamlayan Ankara’nın yalnızca altı kriteri tamamlaması gerekiyor. Ancak bu altı kriter yine Kıbrıs sorununda kilitlenmekte. Zira geri kalan altı maddeden birisi "Tüm AB üye devletlerine etkili bir şekilde ceza hukuku alanında yargı işbirliği sağlamak" ve Güney Kıbrıs ile işbirliği sağlamıyoruz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Raporda, Türkiye'nin Güney Kıbrıs'ın, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü de dahil olmak üzere uluslararası organizasyonlara üyeliğini engellemesi yoğun bir şekilde eleştiriliyor. Komisyon’a göre bu durum, Türkiye'nin Kıbrıs'ı tanımamasının ötesinde, Türkiye ile doğrudan bilgi alışverişini kısıtlıyor. Örneğin, yargı işbirliği veya vergi kaçakçılığıyla mücadele gibi alanlarda bilgi değişimini engelliyor ve aynı zamanda Gümrük Birliği'nin sorunsuz işleyişini olumsuz yönde etkiliyor.</li></ul>Suriye ve Libya:&nbsp;Raporda, Türkiye’nin AB ile paylaşılan bölgede "önemli bir aktör" olduğu vurgulanıyor.&nbsp;Bu kapsamda Kafkasya ve Ortadoğu bölgelerindeki çatışmalarda ortak çalışmanın önemine değiniliyor. Öte yandan Türkiye’nin Suriye ve Libya’daki aktif askerî faaliyetleri eleştiriliyor.&nbsp;Ankara’nın “AB’nin çıkarlarını dikkate almadan kendi dış politikasını sürdürdüğü” ifade ediliyor.Göç Mutabakatı:&nbsp;Mart 2016'da hayata geçen AB-Türkiye Göç Mutabakatı, raporda başarıyla anılıyor. Türkiye, bu mutabakatta öngörülen katılım müzakerelerinin canlandırılması, Gümrük Birliği'nin modernizasyonu ve vize serbestisi gibi unsurların hızlandırılmış bir şekilde uygulanmasını talep ediyor, ancak rapor Türkiye’nin bu alanlarda koşulları henüz karşılamadığını belirtiyor.Sonuç Önerileri:&nbsp;Komisyon son olarak Konsey’e işbirliği için dört temel öneri sunuyor:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Göç yönetiminde 2016 Mutabakatı’nın daha etkili ve karşılıklı fayda sağlayacak şekilde uygulanması, bu çerçevede Türkiye'den Birlik'e yönelik yerleştirmeleri artırılması için Türkiye'deki en savunmasız Suriyeli mülteci gruplarının hedeflenmesi (böylece Türkiye’nin göç yükünün azaltılması),</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gümrük Birliği'nin modernizasyonu için üye ülkeler anlaşması ve Komisyon’u müzakereleri başlatmak için yetkilendirmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ekonomi, enerji, ulaştırma, siyasi gelişmeler, dış politika ve güvenlik üzerine üst düzey diyalogların artırılması; diyalog çerçevesine yeşil dönüşüm, iç güvenlik, dinler arası diyalog, kültür gibi yeni konuların eklenmesi,</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son olarak da insanlar arası teması artırmak için Türkiye'nin Erasmus+, Horizon Europe gibi AB programlarına katılımını sürdürülmesi ve Komisyon’un Türkiye'ye Vize Serbestleştirme Yol Haritası'nda belirlenen hedefler konusunda danışmanlık yapması.&nbsp;</li></ul>İyileştirme önerilerinin ardından Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de “yasa dışı” faaliyetlerine devam etmesi durumunda “ekonomik ve politik” sonuçlarla karşılaşacağı açıkça&nbsp;belirtiliyor.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Görüşler:</h2><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">&nbsp;Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, raporu son derece olumlu karşıladıklarını belirtti. Şimşek, “Komisyon ve Yüksek Temsilci tarafından önerilen önlemler cesaret verici ve olumlu gelişmelere işaret etmektedir” ifadesini kullandı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haliç Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aylin Ünver Noi, SETA’ya verdiği röportajda “Türkiye, anayasa değişikliklerini ve uyum paketlerini, yani siyasi ve ekonomik reformları güvenilir bir tam üyelik perspektifi sağlandığı dönemde gerçekleştirmiştir. Bu perspektif olmadığı sürece Türkiye’den hem reform konusunda hem de Türkiye-AB arasında dış politikada uyum beklemek pek de gerçekçi bir beklenti değildir Tam üyelik perspektifinin bu bağlamda motivasyon etkisi daha büyüktür”&nbsp;değerlendirmesinde bulunuyor.</li></ul>Yazarın Notu: 29 Kasım raporu her ne kadar yapıcı öneriler içerse de 2021 raporundan farklılaşmıyor. Bu bakımdan AB’nin “kozmetik bir revizyon” yaptığı öne sürülebilir. Raporda üyelik, vize serbestisi, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi gibi konular Kıbrıs meselesinde düğümleniyor. Bu konuda Türkiye’nin de AB’nin de tezlerini kısa zamanda değiştirmeyeceği aşikar. Ada’nın geleceği hakkında ortak bir paydada buluşulmadığı sürece, Türkiye-AB ilişkilerinin seyri, göç yönetişiminde işbirliği ve mevcut ekonomik ilişkilerin devam ettirilmesinden öteye gitmeyecek.

Spektrum

Türkiye-AB ilişkilerinin geleceği hakkında “AB Konseyi’ne tavsiye niteliğinde” rapor, 29 Kasım'da Brüksel'de sunuldu.

AB-Türkiye ilişkilerinde işbirliği yine Kıbrıs'a endeksli

6 Şubat günü arka arkaya yaşanan depremler sonucu 10 ilimizi etkileyen yıkımın ardından hem deprem bölgesinde hem de diplomaside yetersizlikler ve problemler devam ediyor. Bu yazıda Türkiye’nin diğer ülkelerden gördüğü toplumsal destekle zıtlık yaratan pozisyonlara, özellikle Belçika Başbakanı Alexander De Croo’nun 12 Şubat günü yaptığı açıklamaya değineceğim.Deprem sonucu oluşan yıkım ve toplum olarak kendimizi içinde bulduğumuz çaresizlik 20 yıllık AK Parti iktidarının ülkemiz coğrafyasında en önemli olgulardan birini görmezden geldiğine işaret ediyorsa, diplomasideki son gelişmeler de Türkiye’nin devlet seviyesinde uluslararası sistemde ne kadar yalnızlaştırıldığını gösteriyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"AB aşırı kalabalık. Bu nedenle Türkiye ile iyi anlaşmalar yapılmalı"</h2>Depremden iki gün sonra açıklama yapan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, "Hayat kurtarmak için şu anda zamanla yarışıyoruz. Türkiye ve Suriye AB’ye güvenebilir."&nbsp;dedi. İlk depremden iki saat sonra, AB Sivil Koruma Mekanizması kapsamında bölgeye arama-kurtarma ekipleri, çadır ve yatak ve devletin müdahalelerini geliştirmek için de 3 milyon avroluk acil insani yardım sağlandı.Depremden birkaç gün sonra bir televizyon programında konuşan Belçika Başbakanı De Croo ise, Türkiye ve Suriye’de 5 buçuk milyon insanın evsiz kaldığını vurgulayarak Avrupa’ya doğru yeni bir göç dalgası oluşmasına karşın, şimdiden Türkiye ile "iyi anlaşmalar" yapılması gerektiğini <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/dunya/belcika-basbakani-de-croo-suriyeli-depremzedelerin-turkiyede-barindirilmasi-gerektigini-savundu-2051177" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtti</a>. Depremlerden hemen sonra harekete geçen AB ve üye ülkelerin insani duygular ve değerlerin etkisinde oldukları hissiyatı varken Başbakan De Croo’nun ifadeleri şüphe yarattı.<img src="https://images.aposto.com/2023/1/3/1676465809789.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="de croo" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">APUkrayna'nın işgali dolayısıyla kabul edilen mültecilerden sonra AB’nin daha da kalabalıklaştığını belirten De Croo’nun, yeni bir göç dalgası oluşmasını engelleme ve göçmenlerin Türkiye’de kalması için anlaşmaya gitme fikri tabii ki bir temele dayanıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Geri kabulden bugüne</h2>Başbakan De Croo’nun ima ettiği -iyi- anlaşmalardan biri, 2015-2016 yıllarında AB-Türkiye arasında görüşmeler sonucu Suriyeli mültecilerin Türkiye sınırları içinde kalmasını ve Türkiye’nin mültecilere gereken yardımı ve koşulları sağlayabilmesi için AB’den 3 milyar avro almasını <a fr-original-style="" href="https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2016/03/18/eu-turkey-statement/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">öngörüyordu</a>. Gümrük Birliği anlaşmasında yenilikler ve Türk vatandaşlarına AB vize serbestisi gibi vaatler de sunulmasına karşın, mülteciler için alınan fon dışında bir gelişme gözlemlememiştik.Felaketten günler sonra Belçika Başbakanı’nın yaptığı bu açıklama zamanlama açısından oldukça yanlış olmakla beraber AK Parti hükümetinin geçmiş dış politikasının da ağır bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor. Diğer bir deyişle, Batı devletlerinin insan haklarını araçsallaştırarak kendi bölgesel ve ülkesel çıkarlarını öncelediği, AK Parti hükümetinin de günü kurtarma amaçlı aldığı kararların bugün daha zor koşullar altındayken kendisine tekrar önerildiğini görüyoruz.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hızlı ve kolay vize imkanı</h2>Öte yandan, AB üye ülkelerinde veya Birleşik Krallık'ta yaşayan Türk vatandaşlarının depremden dolayı evini kaybetmiş akrabalarını yaşadıkları ülkeye getirtme ihtimali söz konusu. Bazı ülkelerde vatandaşlar tarafından Türk ve Suriyeli depremzedeler için vize kolaylaştırılması yapılması için baskı oluşturuluyor.Lahey’den bildiren BBC Türkçe muhabiri Yusuf Özkan’ın haberine göre, Avrupa’da en çok Türk vatandaşının yaşadığı ülkeler arasında olan Almanya ve Belçika’nın depremzedeler için planladığı "hızlı vize" süreci, gerektiği kadar hızlı ve kolay olmayacak. En büyük sorunlardan biri, Schengen vizesi için normalde istenen evrakların sayısının düşürülmemesi ve depremzedelerin belgelerinin de enkaz altında kalmış olması.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık'ta parlamentoya sunulan dilekçeler</h2>Vize imkanı konusunda bir başka ilgi çekici olay ise Birleşik Krallık'tan. Depremin hemen ardından parlamentoya Türk ve Suriye vatandaşlarına ayrıcalık sağlanmasıyla ilgili dilekçeler yağmaya başladı. "Hükümet, Türkiye ve Suriye'deki deprem bölgesinden etkilenen vatandaşlar için bir acil durum programı başlatmalı" gibi genel yargılar içeren dilekçeler reddedilirken bazıları kabul edilip imzalanması için parlamentonun internet sitesinde <a fr-original-style="" href="https://petition.parliament.uk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yayınlanmakta</a>.&nbsp;Dilekçeler içinde en çok imzalananlardan biri, "Deprem nedeniyle evsiz kalan insanlar için Türk Aile Programı vizesi oluşturulmasını" öneriyor. Dilekçenin yayılmasına öncü olanlardan biri de depremde ailesinden birçok kişiyi kaybeden, tek başına kalan 16 yaşındaki kuzen çocuğunu Birleşik Krallık'a yanına getirmeye çalışan bir Türk <a fr-original-style="" href="https://www.lbc.co.uk/opinion/turkish-caller-appeals-to-govt-to-make-refugee-scheme/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oldu</a>. Bu yazının yazıldığı tarihte dilekçenin hükümete sunulması için gereken 100 bin imzadan 76 bin 404’ü tamamlanmış gözüküyor.10 ilde yaşanan yıkım sonucu evini kaybeden binlerce vatandaş için ülke içinde bir çözüm bulunması ideal bir senaryo olmakla beraber, devlet organizasyonunun ve hükümetin bir haftadır içinde bulunduğu tutuk durum, böylesine acil ve büyük bir sorunu çözemedi. Alternatif yollar arayan vatandaşlar ise akrabalarının yaşadığı ülkelerin vizeleri için gerekli belgeleri sağlayamıyor. "Göç dalgası" şeklinde ifade edilen korku bugün gördüğümüz tabloda muhtemel gözükmese de Türk dış politikası daha iyi yönetilmiş olsaydı tıpkı savaştan sonra Ukrayna için yapıldığı gibi Türkiye içinde vize kolaylığı, bazı belge şartlarının kaldırılmasıyla gerçekleştirilebilirdi.

Depremden hemen sonra diplomaside göze çarpanlar

20 yıllık yıkım ve deprem diplomasisi

2020 yazını Doğu Akdeniz gündemi ile meşgul olarak geçirdik. Aradan geçen bir yılda AB Liderler Zirveleri, pozitif gündemin oluşturulması yönünde karşılıklı iyi niyet göstergeleri ve istikşafi görüşmeler tansiyonu düşürdü. Yine de gelinen noktada Ankara’nın somut adım beklentilerinin AB tarafından karşılanmadığı görülüyor. Son olarak 24-25 Haziran tarihlerinde Brüksel’de bir araya gelen Avrupalı liderler yayımladıkları sonuç bildirisinde, yoğun gündemlerinin yanı sıra Türkiye’ye de özel başlık ayırdılar. Son Zirve’nin yankılarına ve geri planını birlikte inceleyelim.Birkaç adım geriden: &nbsp;2020 sonlarında AB’den Türkiye’ye karşı yaptırım kararı çıkması bekleniyordu. 10-11 Aralık 2020 tarihlerinde gerçekleşen Zirve’den yaptırım kararı çıkmadı. Türkiye’nin tutumuna göre alınacak kararlar Mart ayına ertelendi.&nbsp;25-26 Mart 2021’de gerçekleşen Zirve’de &nbsp;“pozitif gündem” adımı atıldı. Türkiye’ye Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, vize serbestisi, düzensiz göç ile mücadelede destek gibi konularda destek vaadi verildi. Haziran Zirvesi’nde ise bu vaatlerin üzerinden somut bir şekilde geçilmediği görüldü.Doğu Akdeniz’de sakin yaz:&nbsp;Cumhurbaşkanı Erdoğan, 14 Haziran’da Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ile Brüksel'de görüştü. Görüşme öncesinde Fransa basınına demeç veren Miçotakis, iki ülkenin NATO müttefiki olduğuna ve görüş ayrılıklarına rağmen çözüm bulma gerekliliğine dikkat <a fr-original-style="" href="http://www.gazetevatan.com/yunanistan-dan-turkiye-itirafi-micotakis-ten-ilimli-mesaj--1396305-dunya/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çekti</a>. Aynı gün Yunanistan merkezli Real gazetesi Türkiye İHA’larının Ege’deki faaliyetlerinin kaygı verici olduğu yönünde manşet <a fr-original-style="" href="https://www.cnnturk.com/dunya/yunan-basini-atina-turk-ihalarina-karsi-caresiz?page=1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">attı.</a>Türkiye başlığı: 24-25 Haziran Zirvesi’nin sonuç bildirgesinin Türkiye başlığında sekiz madde sıralanıyor. Bu maddelerin ilkinde, AB'nin Doğu Akdeniz’de “stabil ve güvenli” bir ortam beklediği <a fr-original-style="" href="https://www.consilium.europa.eu/media/50763/2425-06-21-euco-conclusions-en.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurgulanıyor.</a>Göç yönetişimi: Son Zirve’nin basına yansıyan en önemli gündem maddelerinden biri, AB’nin Suriyeli sığınmacılara vermeyi taahhüt ettiği 3 milyar avroluk yardım paketi oldu. Paketi basına duyuran Almanya Şansölyesi Angela Merkel, Türkiye ile AB arasında 18 Mart 2016’da mutabakata varılan Geri Kabul Anlaşması’nın uzatılmasına dair bir rapor verdiğini de <a fr-original-style="" href="https://www.sde.org.tr/avrupa/ab-3-milyar-euroluk-ek-goc-fonu-icin-onay-verdi-haberi-22776" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>.&nbsp;Ankara ise bu paketin göç ile mücadelede iş birliği sağlamaktan &nbsp;oldukça uzak olduğunun altını çiziyor. Dışişleri Bakanlığı’nın 28 Haziran tarihli Zirve değerlendirme açıklamasında “Önerilen yeni mali yardım paketi, Türkiye’ye değil, Suriyeli sığınmacılara yönelik olup, esasen AB’nin kendi huzur ve güvenliğinin teminatı için atılacak bir adımdır.” ifadeleri yer alıyor.Suriyelilere yönelik &nbsp;mali yardım paketleri yalnızca Türkiye’yi değil, bölgede sığınmacılara ev sahipliği yapan Ürdün ve Lübnan’a da verilecek. Bu paketler hükümetlere değil yalnızca Suriyeliler ile ilgili projelere <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ab-liderleri-turkiyenin-de-icinde-bulundugu-konulari-gorusmek-uzere-toplanacak/2283125" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">aktarılacak</a>. Türkiye’nin alacağı yardımlar, her yıl birer milyar dolar olmak üzere üç yıla yayılacak.Gümrük Birliği’nin güncellenmesi:&nbsp;Gümrük Birliği’nin güncellenmesi konusu, 18 Mart mutabakatından beri masada duruyor ve bu konudaki beklenti her Zirve öncesi dile getiriliyor. 14 Haziran’da AB Komisyonu Kıdemli Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis ve AB Komisyonu Ekonomiden Sorumlu Üyesi Paolo Gentiloni ile görüşen Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Zirve öncesinde Türkiye ve AB ticaretinin geliştirilmesi için Gümrük Birliği’nin önemine vurgu <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/bakan-mus-tan-gumruk-birligi-ni-guncelleme-vurgusu-2282211" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yapmıştı.</a>&nbsp; Zirve sonrasında, konu ile ilgili “teknik çalışmaların başlatıldığı” yönünde duyuru yapıldı. Güncelleme sürecinin başlatılması ihtimali, Gazete Duvar yazarı Sezin Öney tarafından Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de sakin bir dönem geçirmesi ile<a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/ab-ile-iliski-durumu-karisik-makale-1526682" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;ilişkilendiriliyor</a> ancak güncellemeye kesin gözle bakılmıyor.Ne söylendi: Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, son zirvenin bir hayal kırıklığı olduğunu belirtti ve AB’yi “güçsüz ve plansız” olarak<a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/ibrahim-kalin-avrupa-birligi-gucsuz-ve-plansiz-haber-1527483" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;niteledi</a>. On birinci Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ise AB üyeliği sürecinde Türkiye’nin de hataları olabileceğine dikkat çekti. Almanya radyosu ARD’ye açıklamalarda bulunan Gül,&nbsp;“Kendi irademizle AB kurallarını fasıl fasıl iç mevzuatımıza yansıtmayı ve AB standartlarını yakalamayı beceremedik. Türkiye’nin noksanlığı da bu oldu.”&nbsp;dedi.

AB-Türkiye ilişkileri fasit daireye dönüştü

• Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ve AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Josep Borrell, AB'nin kendisini Türkiye ve AB arasındaki sığınmacı anlaşmasının gözden geçirilmesi için görevlendirdiğini, anlaşmanın sadece sığınmacıların ülkede tutulmasından ibaret olmadığını, "anlaşma kapsamında çok çalışan" Türkiye'nin vize serbestisi, Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve AB'nin genişlemesi konusundaki beklentilerine cevap verilmesi gerektiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.haberturk.com/ab-yuksek-temsilcisi-borrell-turkiyenin-beklentilerine-cevap-vermeliyiz-haberler-2652691">söyledi</a>.&nbsp;<ul><li>Arka plan: 2016 yılında Türkiye ve AB arasında Türkiye üzerinden AB'ye geçmek isteyen sığınmacıların Türkiye'de tutulmasını öngören bir anlaşma <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160318_ab_turkiye_anlasma_sonuc">imzalanmış</a>, Şubat ayının sonunda Suriye'den gelmesi muhtemel yeni sığınma talebi dalgasının taşınamayacağı gerekçesiyle Türkiye AB'ye geçmek isteyen sığınmacılar için sınırları açtığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/03/160318_ab_turkiye_anlasma_sonuc">duyurmuştu</a>.</li></ul>

Aposto Gündem

Erdoğan’ın 2 Mart’ta açıkladığı eylem planıyla 2020’de ilan edilen Yargı Reformu Strateji&nbsp;Belgesi’ndeki hedeflerden biri gerçekleşmiş oldu. Muhalefet; on bir ilke, dokuz amaç ve farklı faaliyet hedeflerinden oluşan planın fon kaynağının Avrupa Birliği olduğunu söylüyor. AB ve Avrupa Konseyi tarafından finanse edilen ve Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı’nın yararlanıcısı olduğu “İnsan Hakları Eylem Planının Uygulanmasını ve Raporlanmasını Destekleme Projesi” 1 Eylül 2019’da <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwNDAwN2ZmNmE5MzgwMDAwN2ZkNTA2MSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jb2UuaW50JTI1MkZ0ciUyNTJGd2ViJTI1MkZhbmthcmElMjUyRnN1cHBvcnRpbmctdGhlLWltcGxlbWVudGF0aW9uLWFuZC1yZXBvcnRpbmctb24tdGhlLWFjdGlvbi1wbGFuLW9uLWh1bWFuLXJpZ2h0cy1pbi10dXJrZXklMjUyMyUyNTNBJTdFJTI1M0F0ZXh0JTI1M0RQcm9qZW5pbiUyNTI1MjB0ZW1lbCUyNTI1MjBhbWFjJTI1MjVDNCUyNTI1QjElMjUyNTJDJTI1MjUyMCUyNTI1QzQlMjUyNUIwbnNhbiUyNTI1MjBIYWtsYXIlMjUyNUM0JTI1MjVCMSUyNTJDaGFrbGFyJTI1MjVDNCUyNTI1QjFuJTI1MjVDNCUyNTI1QjFuJTI1MjUyMGtvcnVubWFzJTI1MjVDNCUyNTI1QjElMjUyNTIwJTI1MjVDMyUyNTI1QTdhYmFsYXIlMjUyNUM0JTI1MjVCMW5hJTI1MjUyMGthdGslMjUyNUM0JTI1MjVCMSUyNTI1MjBzdW5tYWt0JTI1MjVDNCUyNTI1QjFyLg==""">başladı</a>. Projenin Mart 2021’de tamamlanması öngörülüyordu ki ilk sonuçlar Eylem Planı adı altında kamuoyuyla paylaşıldı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu planın AB kurumlarıyla ilişkilere katkı sağlayacağına dair umutlu olduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwNDAwN2ZmNmE5MzgwMDAwN2ZkNTA2MSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hYS5jb20udHIlMjUyRnRyJTI1MkZwb2xpdGlrYSUyNTJGZGlzaXNsZXJpLWJha2FuaS1jYXZ1c29nbHUtaW5zYW4taGFrbGFyaS1leWxlbS1wbGFuaS1hYi1pbGUtaWxpc2tpbGVyaW1pemUtZGUta2F0a2ktc2FnbGF5YWNhayUyNTJGMjE2MzM0OA==""">açıkladı.</a> Bu planın mart ayındaki AB Liderler Zirvesi’nden önce açıklanmasının, 7 Aralık 2020’den itibaren “Küresel İnsan Hakları Yaptırım Rejimi” kararı alan AB tarafından olumlu karşılanması bekleniyor. Öte yandan, açıklanan eylem planında Türkiye’nin ilerletmeyi umduğu vize serbestisi görüşmelerine bir çözüm getirilemiyor. Uzmanlar, AB’nin vize serbestisi için en önemli kriterinin “terörün tanımının değiştirilmesi” olduğunu hatırlatıyor ve paketin kapsamının yetersiz olduğunu dile <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwNDAwN2ZmNmE5MzgwMDAwN2ZkNTA2MSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iaXJndW4ubmV0JTI1MkZoYWJlciUyNTJGaW5zYW4taGFrbGFyaS1leWxlbS1wbGFuaS1hYi1pbGUtdml6ZS1tdWFmaXlldGluaS10ZWdldC1taS1nZWN0aS0zMzYxOTQ=""">getiyor.</a>Dış politikanın yanı sıra Türkiye kamuoyunda da planın işlevselliğiyle ilgili farklı görüşler var. Cumhurbaşkanı Erdoğan, planı özetlediği konuşmasında nihai hedefin "yeni ve sivil bir anayasa" olduğunun altını çizmişti.&nbsp;CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu konuyla ilgili olarak “Eğer bir ülkede bir siyasi parti, bir devleti 19 yıl yönettikten sonra kalkıp da 'Ben İnsan Hakları Eylem Planı açıklıyorum' diyorsa o ülkede insan hakları yok demektir.” demecini verdi. CHP’li milletvekili Sezgin Tanrıkulu paketin AB tarafından fonlanıyor olduğunu belirtti ve mevcut hükümetin “yerli ve millî” bir insan hakları rejimi oluşturamayacağını iddia etti. DEVA Partisi lideri Ali Babacan, olumlu reformları destekleyen bir çizgileri olduğunu ancak mevcut Anayasa’ya dahi uyulmadığını belirttiği açıklamasında “Her gün insan onurunu çiğneyen zihniyetin planına güvenmiyoruz." sözlerini sarf etti.Muhalefetin tutumu göz önünde bulundurulduğunda, Cumhur İttifakı ile Millet İttifakı’nın ortak bir Anayasa çalışmasında bulunması zor görülüyor.• Planın içeriği: Vizyonu “özgür birey, güçlü toplum, daha demokratik bir Türkiye” olan Eylem Planı, 11 ilkenin sıralanmasıyla başlıyor. İlkelerin genel çerçevesi, insanların doğuştan sahip oldukları temel haklara ve yargının bağımsızlığına değiniyor. Buna göre bireylerin ifade özgürlüklerinin güvence altında olduğu, hak arayışında hukuki mevzuata kolayca erişebildiği ve adil yargılanmanın sağlandığı bir sistem vadediliyor. Bu genel çerçevenin ardından dokuz amaç sıralanıyor.<ul><li>Amaçlar; temel ilkelerin teminatı olarak, insan hakları konusunda toplumsal ve idari farkındalık oluşturacak şekilde tasarlanıyor. Bu kapsamda kişilerin maddi/manevi bütünlüklerinin koruma altına alınacağı, özgürlüğün ve toplumsal refahın güçlendirileceği bir sistem vadediliyor. Amaçları gerçekleştirmek için 50 Hedef ve 393 faaliyetin hayata geçirilmesi düşünülüyor.&nbsp; &nbsp;</li><li>Hedefler arasında yargının işleyişinin hızlanması için atılan adımlar dikkat çekiyor. İdari yargının başvurulara cevap vermesi ve gerekçeli karar açıklaması için 30 günlük bir süre öngörülüyor. Ayrıca noter, dava, icra masraflarının azaltılması; e- tebligat ve e-duruşma uygulamalarının yaygınlaştırılması hedefleniyor. Hukuk Fakülteleri’nde verilen eğitimin beş yıla çıkarılması ve kontenjanlarının gözden geçirilmesi kararı kamuoyunun dikkatini çeken bir diğer konu.</li></ul> • Türkiye’nin İnsan Hakları Karnesi: Freedom House 2021<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwNDAwN2ZmNmE5MzgwMDAwN2ZkNTA2MSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmZyZWVkb21ob3VzZS5vcmclMjUyRmNvdW50cnklMjUyRnR1cmtleSUyNTJGZnJlZWRvbS13b3JsZCUyNTJGMjAyMQ=="""> verilerine göre</a> Türkiye Siyasal ve Sivil Haklar konusunda “özgür olmayan (not free)” ülke statüsünde yer alıyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde de Türkiye’ye karşı birçok dava açıldığı biliniyor. HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş’ın eylem planı yorumunda “AİHM’in 2020 bilançosuna göre Türkiye ifade özgürlüğü alanında Avrupa’da en çok ihlal alan ülke konumunda. Bu eylem planını hazırlayanlar ya hukukçu değil ya da bu ülkede yaşamıyorlar.” ifadeleri yer alıyor.• “Kuşkulu” yorumlar: Eski Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Yargıcı Rıza Türmen, BBC Türkçe'den Ayşe Sayın'ın haberinde yer alan değerlendirmesinde kuvvetler ayrılığı ve yargı bağımsızlığının sağlanamadığı durumda düzenlemelerin "kozmetik ve palyatif (geçici, geçiştirici)" olacağı görüşünü belirtiyor. Türmen, Eylem Planı'nın AB ve Avrupa Konseyi ile gerçekleştirilen bir proje kapsamında hazırlandığının "gizlendiğini" düşünüyor. Eski Anayasa Mahkemesi Raportörü Prof. Dr. Osman Can ise bu hazırlığın altında yatan sebebin, "AK Parti'nin tabanından gelen talepler nedeniyle baskı altında olması" olduğunu savunuyor. Anayasa hukukçusu Prof. İbrahim Kaboğlu DW Türkçe'ye verdiği değerlendirmede programı "inandırıcı bulmadığını" söyleyerek toplantı ve gösteri hakkının güvence altına alınacağı bir sisteme gönderme yapan programla Boğaziçi Üniversitesi'ndeki protestolarda yaşananların tezatlığına gönderme yapıyor. İdare hukukçusu Prof. Metin Günday da Eylem Planı'nı "Yargıya sürekli mesaj veren bir Cumhur İttifakı'nın insan hakkı ihlallerini bitiremeyeceğini biliyoruz." ifadeleriyle yorumluyor.

vize serbestisi ile ilgili hikayeler