Biray Kolluoğlu, Evren M. Dinçer, Zafer Yenal“Şehir kurmak” denince muhtemelen çoğumuzun aklına hemen bilimkurgu edebiyatı ve bilgisayar oyunları gelir. Öte yandan şu sıralar “şehir kurma” projeleri dünyanın dört bir yanında pıtrak gibi çoğalıyor: “Boş arazilere” yüksek binalar dikiliyor, yollar yapılıyor, kanallar açılıyor, göller kazılıyor.Bu projelerden en küçükleri bile hayrete düşüren ölçeklerde. Mısır’ın Kahire’nin dışında inşasına devam ettiği<a fr-original-style="" href="https://www.theatlantic.com/photo/2023/08/photos-egypt-new-administrative-capital-megaproject/675179/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;yeni Kahire</a> mesela... Kadim Kahire’nin 45 kilometre güneyinde 6 milyon nüfus barındırması planlanan bu şehrin esas yürütücüsü Mısır Savunma Bakanlığı. Bu yeni kentin ulaşım, altyapı ve konut sorunları korkunç boyutlara ulaşan Kahire’nin yükünü hafifleteceği düşünülüyor ve merkezî yönetim teşkilatının da buraya taşınması hedefleniyor. Halihazırda Afrika’nın en uzun binası, devasa bir başkanlık sarayı, bir takım bakanlık binaları dikilmiş ve bu uğurda şimdiye kadar 50 milyar dolar harcanmış durumda.&nbsp;Umman’ın dünyanın en ünlü mimarlık firmalarından Amerika merkezli Skidmore, Owings &amp; Merrill'a (SOM) yaptırdığı, yeni Dubai olması umulan "akıllı şehir" <a fr-original-style="" href="https://www.cnn.com/style/oman-smart-city-som/index.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sultan Haitham</a>'ın yapımına yakında başlanıyor. Çin güdümlü Kuşak ve Yol Girişimi (<a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Belt_and_Road_Initiative" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Belt and Road Initiative</a>) kapsamında sıfırdan inşa edilen Kazakistan’daki dünyanın en büyük kara/kuru limanı Horgos kentini de atlamayalım. Yine Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında yapılan Doğu Afrika’daki<a fr-original-style="" href="https://toposmagazine.com/djibouti-city-cities-on-the-new-silk-road/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Cibuti Şehri</a> de kendini yeni Dubai olarak sunuyor. Suudi Arabistan’ın Kral Abdullah kenti, Güney Kore’nin Songdo’su, Malezya’nın Putrajaya’sı da bilinen örneklerden.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/2/0/1711273203197.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.70" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Songdo, Güney Kore, The AtlanticÜstelik bu listede daha Çin’in son 30 yılda köy ve kasabaları milyonlarca insanı barındıran üslere çevirdiği onlarca kent yok. Son zamanlarda Çin’de bu dev kentleşme adımlarının önemli aktörlerinden olan mega-müteahhit<a fr-original-style="" href="https://www.npr.org/2024/01/30/1227554424/evergrande-china-real-estate-economy-property-collapse" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Evergrande’nin çöküşü</a> üzerine pek çok haber çıktı. Çin’de kimsenin yaşamadığı hayalet kentler gündemde. Afrika’da kurulan şehirler ise başlı başına ayrı bir konu. Daha önceki yazılarımızda<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/koca-yasli-deli-dunya" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Afrika’nın genç nüfusundan</a> bahsetmiştik. Bu nüfus, şehirli bir nüfus olacak. 2050’ye kadar Afrika’nın şehirlilerinin sayısının üçe katlanması bekleniyor. Bunlar için de bir dizi<a fr-original-style="" href="https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0042098017700574" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;yeni şehir girişimi</a> söz konusu. Nijerya’nın Eko Atlantic şehri de bu girişimlerin en ünlülerinden.Şehir kurma işi yeni değil. 19. yüzyıldan itibaren birçok örnek var elimizde, özellikle de başkentler söz konusu olduğunda: Brezilya’nın sıfırdan yaratılan başkenti Brasilia, 1990’lardaki bir dizi keskin müdahaleyle bugünkü hâlini alan Kazakistan’ın başkenti Astana, bataklık kurutularak yapıldığı artık bir galat-ı meşhur hâline gelen Amerikan başkenti Washington DC, Avustralya’nın başkenti Canberra gibi pek çok modern başkent sıfırdan kurulmuş şehirler arasında.&nbsp;Ankara da bir bakıma bu listede tabii. Brasilia kadar sıfırdan değil tabii ama Osmanlı döneminden geriye kalan topraklarda Türkiye’de İstanbul, İzmir, Konya, Bursa, Eskişehir gibi daha yerleşik şehirler dururken yepyeni bir Ankara kuruluyor. Millî devletin kendini yaratma sürecinde çok önemli bir yere oturuyor şehirlerin kimliği. Millî devletlerin kendilerine biçtikleri, biçmeye çalıştıkları kimlikleri yansıtmak için mimarisiyle, mekansal özellikleriyle, sosyal ve idari dokusuyla başkentler özellikle önemli. Velhasıl Türkiye’de de Osmanlılık karakterini daha kuvvetli taşıyan şehirlerden ya da “gavur İzmir’den” uzak durulmasının ardındaki temel itki bu. Yeni vatan Anadolu’nun ortasında kurulan Ankara’nın caddelerine, meydanlarına, parklarına yakından bakmak, yeni Cumhuriyetin mekan politikasının zaman içerisindeki dönüşümünü anlamak için Güven Argın Sargın’ın derlediği<a fr-original-style="" href="https://iletisim.com.tr/kitap/ankara-nin-kamusal-yuzleri/7652" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Başkent Üzerine Mekân-Politik Tezler: Ankara'nın Kamusal Yüzleri</a> çok iyi bir kaynak. Hararetle tavsiye ederiz.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/2/0/1711273066151.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.45" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Cumhuriyet Bulvarı 1930’lar, Eski Türkiye ArşiviKüresel güneyi anlattık, eskiye baktık, bir de küresel kuzeye bakalım. Oralarda daha fantastik süreçler işliyor. New York Times gazetesinin "Daily" adlı günlük podcast serisine geçen hafta <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2024/03/11/podcasts/the-daily/california-forever-tech-housing.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ilginç bir bölüm</a> düştü. Bu bölüm “Bu zaten sadece Amerika’da olur” dedirten bir meseleyi ele alıyor. Silikon Vadisi’nin Karun kadar zengin kocabaşları biraraya gelmişler ve bölgenin kontrolden çıkan konut krizine bir “çare bulmak” için son 10 yılda California’nın nispeten kırsal bir köşesinde, gizlice San Francisco’nun iki katı kadar arazi toplamışlar! 202 kilometre kare! Bu alan İstanbul’un 750 bin nüfuslu Bağcılar ilçesinin dokuz katı, İzmir’in yarım milyonluk Karabağlar ilçesinin iki katı, Ankara’nın milyonluk Keçiören ilçesinden 50 kilometre kare kadar daha büyük bir arazi. Büyük ölçüde tarım alanı olan bu bölgede kodamanların on yılı aşkın bir süredir 800 milyon dolardan fazla para harcayarak arsa toplamaları ilk olarak basının ilgisini çekiyor.&nbsp;Ardından topladıkları arazinin dibindeki hava üssünden ötürü devlet de kuşkulanmaya başlayınca 2023 yılı sonunda gizlenmekten vazgeçip projelerini halka açık toplantılarda anlatmaya karar veriyorlar. Amaç söz konusu alanda Silikon Vadisi’nin hem pahalı hem de yaşamsallıktan uzak araba bağımlısı kentsel dokusunun yerine yürünebilir, yeşil ve “sürdürülebilir” bir kent&nbsp;kurmak. 50 bin kişinin yaşayacağı, 20 bin konutluk<a fr-original-style="" href="https://www.pressdemocrat.com/article/news/billionaire-backers-of-new-solano-county-reveal-map-details-of-proposed-de/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;bir rüya kent</a>.&nbsp;ABD'de sadece yeni sermaye değil yeni siyasi elitler de şehir kurmak istiyor. Seçim kampanyasının yeni bir şeyler vadetmediği eleştirilerine “özgürlük kentleri” projesi ile cevap veren Donald Trump, seçilirse kendi dünya görüşünü paylaşanlar için<a fr-original-style="" href="https://www.cnn.com/2023/03/03/politics/donald-trump-freedom-cities-flying-cars/index.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;10 yeni kent</a> kurmayı vadetti. Silikon Vadisi zenginleri gibi gizli gizli arsa toplamasına da gerek yok. Trump, federal hükümet olarak federal hazine arazilerinde bu kentleri kuracağını söylüyor. Yönettikleri devletleri benzer zihniyetle yöneten petro-dolar zenginleri ya da otoriter rejimlerde de böyle davranışlar sık görülüyor. Trump ise her zamanki gibi lafı hiç dolandırmıyor. Büyük kentlerde sağlam bir güce sahip Demokrat Parti'ye karşı genelde kırsal ve küçük kentlerde yaşayan tabanına “Siz onları boşverin, ben size sadece sizin olacak yeni kentler kuracağım” diyor.&nbsp;Bu farklı arka planlardan gelen kişi ve kurumların yeni şehir kurma ihtiyacı ve iştahı nereden geliyor? Bu yaşadığımız dönemin bir fantezisi ise bunun kaynağı nedir? Bunlar kent çalışmalarında sıkça tartışılan konular. Bir tane cevabı da yok. İklim değişikliği ve sürdürülebilirlik krizleri en çok altı çizilen faktörlerden. Ama derinleşen ekonomik ve kültürel ayrışma da gözden kaçmamalı. Şehirlerin içindeki ayrışma ve bunların yarattığı mekansal yeniden-yapılanmalardan (mutenalaşma, kentsel dönüşüm vs.) şimdi şehirlerin ayrışmasına geldik belki de.Silikon Vadisi örneği bu yüzden önemli bir gösterge. Yoksulluk ve barınma krizini iyi gösterdiği için değil. Aksine zenginliğin ne kadar küçük bir kesimin elinde kümelendiğini ayan beyan yansıttığı için. İçinde bulundukları kentlerin yapısını ve kültürünü beğenmeyen zenginler—aslında mekanlarıyla, yaygın pratikleriyle, değerleriyle bu kent kültürünü yaratanların başında da onlar yok mu?—her şeyi kendi istediğimize göre yapalım diyebilecek güce erişmiş durumdalar.&nbsp;Sosyalleşmek, paylaşmak, yardımlaşmak gibi insanı insan yapan temel nitelikleri devre dışı bırakmayı ilke hâline getiren bu yaklaşımlarda öne çıkan ortak özellik büyük sosyal ve kültürel yarıklar inşa etmek. Öte yandan bu girişimler evet ilginçler ve evet çoğalıyorlar ama dünya nüfusunun yaşadığı alanlara kıyasla hâlâ devede kulaklar. Ekonomik ya da siyasi, biraz güç elde edince yeni ve sorunsuz kentler kurmak ve eskilerinden kaçmak isteniyor belli ki, ama çoğumuz yumak yumak sorunlarıyla eski kentlerde yaşamaya devam ediyoruz. Sorunları ne kadar büyük ve derin olursa olsun bu kentler bir yere gitmiyor. Daha demokratik, birleştirici ve kapsayıcı bir şekilde bu kentler yaşamak üzerine düşünmek o kadar da imkansız değil. Hatta bu, “sorunsuz ve mükemmel” yeni kentler inşa etmekten çok daha kolay olabilir. Mesele belki de kaçmadan nelerden kurtulmamız gerektiğini bilmekte…&nbsp;Bu uğurda ilham almak için<a fr-original-style="" href="https://kiraathane.com.tr/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Kıraathane</a>’de 29 Mart’a kadar devam eden “Italo Calvino 100+1 Yaşında” sergisi muazzam bir durak olabilir. Bu serginin küratörlüğünü Bilge Bal, Orhan Cem Doğan ve Sevil Enginsoy Ekinci yapmış. Italia Calvino’nun özellikle Görünmez Kentler&nbsp;kitabından esinlenilerek hazırlanan bu sergide şehir, insan, insandan öte canlılar ve mekan etkileşimi üzerine düşünmek için çok etkileyici eserler var. Vakit az, gidemem diyorsanız da bu sergiye altlık teşkil eden Arredamento Mimarlık ve Tasarım Kültürü dergisinin Ocak-Şubat 2024 (362)<a fr-original-style="" href="https://yemkitabevi.com/products/arredamento-mimarlik-tasarim-kulturu-dergisi-362-sayi-italo-calvino-100-1-yasinda?variant=44720830185715" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;sayısındaki</a> aynı isimli dosyayı okumak isteyebilirsiniz.&nbsp;

Zappa Zamanlar

“Şehir kurma” projeleri pıtrak gibi çoğalıyor: “Boş arazilere” yüksek binalar dikiliyor, yollar yapılıyor, kanallar açılıyor, göller kazılıyor. Peki bunlar bize dünyanın gidişatıyla ilgili ne anlatıyor?

Kentlerimiz sorunlu ve çirkin. Hadi yeni kentler yapalım!

<img src="https://images.aposto.com/2024/1/4/1708602036372.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">BBC'nin Çarşamba günü çektiği Rubymar'a ait görüntü&nbsp;<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Yemen'deki Husilerin Pazartesi günü Kızıldeniz'deki Birleşik Krallık'a ait&nbsp;Rubymar&nbsp;adlı kargo gemisine yaptıklarını saldırı sonucu geminin battığı, mürettebatın da tahliye edildiği <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c4n6yzdmx76o" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurulmuştu</a>. BBC doğrulama servisi, Rubymar'ın hasar gördüğünü ancak batmadığını ortaya çıkardı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dahası: Geminin sahibi Rubymar’ın Cibuti’ye çekildiğini ancak hâlâ batma riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi.</li></ul>

Aposto Gündem

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://joint-research-centre.ec.europa.eu/jrc-news/severe-drought-and-warm-winter-spells-affect-maghreb-and-turkiye-2023-03-10_en" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Şiddetli kuraklık Mağrip ve Türkiye'yi etkiliyor</a></h3>AB Komisyonu tarafından yayımlanan "<a fr-original-style="" href="https://edo.jrc.ec.europa.eu/documents/news/GDO-EDODroughtNews202302_Maghreb_Turkiye.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mağrip ve Türkiye'de Kuraklık - Şubat 2023 Raporu</a>", su mevcudiyeti, mahsul verimi ve enerji kullanımı üzerindeki etkilerin yakından izlenmesi gerektiğini ortaya koyuyor.Mağrip ve Türkiye'de, yağışların ciddi anlamda eksik olmasına ve buna bağlı olarak kuraklık, tarım, su mevcudiyeti, enerji üretimi ve kullanımı üzerindeki potansiyel etkilere ilişkin endişeler artıyor. Şubat 2023'te Türkiye ve Suriye'de meydana gelen yıkıcı depremin bu etkileri daha da şiddetlendirebileceği tahmin ediliyor.2022'deki aşırı kuraklık ve sıcak hava dalgalarının ardından, Akdeniz'deki iki büyük bölge 2023'ün başlarında ciddi kuraklık koşulları gösteriyor. Bu durumun, 2023 yaz sezonu öncesinde tarımı etkileyebileceği tahmin ediliyor. &nbsp;Kış mevsimi &nbsp;Akdeniz'in birçok yerinde ılık ve kurak geçti, toprak nemini ve nehir akışlarını etkiledi; başta Tunus, Cezayir ve Türkiye'nin tamamında kritik değerler gözleniyor. Şiddetli yağış eksikliği ve ortalamanın üzerindeki sıcaklıklar nedeniyle - özellikle Ocak ayında - Türkiye ciddi kuraklık koşullarıyla karşı karşıya. Toprağın normalden daha az nemli olması ve normalden daha yüksek sıcaklıklar, mahsul verimi açısından önemli bir tehdit durumunda. Buğday ve arpa ekili alanların çoğunda ortalamanın önemli ölçüde altında mahsul alınması ilgili endişeler artıyor. İlkbahar ve yaz aylarında sulama konusunda endişeler mevcut. Bunun yanısıra, düşük kar seviyeleri &nbsp;gelecekteki su akışını etkileyecek.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://phys.org/news/2023-03-starvation-horn-africa.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Afrika Boynuzu'nda kuraklık ve açlık sorunu büyük</a></h3>Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Cibuti, Etiyopya, Kenya, Somali, Güney Sudan, Sudan ve Uganda’yı içine alan bölgede yaklaşık 48 milyon insanın kriz seviyelerinde gıda güvensizliği ile karşı karşıya olduğunu söyledi. Bu kişilerin yaklaşık altı milyonu acil yardıma ihtiyaç duyuyor.DSÖ'nün Afrika Büyük Boynuzu'ndaki sağlık krizi olay yöneticisi&nbsp;Liesbeth Aelbrecht&nbsp;burada yaşayan halkın ölümle yüz yüze olduğunu belirterek Cenevre'de gazetecilere verdiği demeçte şu konulara vurgu yaptı:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bölgenin büyük bölümü son 40 yılın en kötü kuraklığıyla mücadele ediyor. Diğer bölgeler ise geniş çaplı açlığa yol açan selden etkilendi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hastalık salgınlarında bir artış görülüyor. Ayrıca yetersiz beslenen çocuk sayısı da artmakta.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Beş yaşın altındaki yaklaşık 11,9 milyon çocuğun bu yıl akut yetersiz beslenmeyle karşı karşıya kalması muhtemel.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bölge kızamık, kolera, sıtma, dang humması, hepatit E ve menenjit salgınlarıyla karşı karşıya.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Afrika'nın Büyük Boynuzu'nda bildirilen hastalık salgınlarının sayısı, çoğu bölgedeki sağlık sistemlerinin başa çıkmakta zorlanmasıyla beraber bu yüzyılın en yüksek seviyelerine ulaştı.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu hastalıkların sıklığı doğrudan aşırı iklim olaylarıyla bağlantılı olabilir.</li></ul>Bölge, giderek sıklaşan ve yoğunlaşan krizlerle iklim değişikliğine karşı en savunmasız bölgelerden biri. Art arda gelen beş yağmur mevsimi, milyonlarca hayvanın ölümüne ve ekinlerin yok olmasına neden oldu ve milyonlarca insanı başka yerlerde su ve yiyecek bulmak için evlerini terk etmeye zorladı. Aelbrecht ayrıca, “İklim değişikliği artık bir gerçeklik haline geldiğinden, bu tür acil durumların artan sıklıkta meydana gelmesine hazırlanmalıyız" dedi.

Dünyahali

Neler oluyor?

Haberler

• Birleşik Krallık merkezli yardım kuruluşu Oxfam'ın raporu, iklim krizinden en çok etkilenen 10 ülkede akut açlığın 6 yılda %123 yükseldiğini ortaya koydu. Somali, Haiti, Cibuti, Kenya, Nijer, Afganistan, Guatemala, Madagaskar, Burkina Faso ve Zimbabwe'de tahminen 48 milyon insanın akut açlık yaşadığı <a fr-original-style="" href="https://www.oxfam.org/en/research/hunger-heating-world" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurgulandı</a>.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/10/2/1667900030011.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="açlık" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">AP<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Zengin ülkelere çağrı: G20 gibi çevreyi kirleten sanayileşmiş ülkelerin dünyanın karbon emisyonlarının dörtte üçünden fazlasından sorumlu olduğu, bahsedilen 10 ülke içinse bu oranın %0.13'te kaldığı ifade edildi. Kuruluş, zengin ülkelere emisyonlarını azaltması çağrısı yaptı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sular yükseliyor: Dünya Meteoroloji Örgütü'nün raporu, dünya genelinde artan sıcaklık nedeniyle son 10 yılda deniz seviyesindeki yükselmenin 1990'lı yıllardaki yükselmenin iki katına çıktığını ortaya koydu. Bu durumun milyonlarca kıyı sakini ve düşük rakımlı bölge için uzun vadeli ve büyük tehdit olduğu <a fr-original-style="" href="https://www.inspiredminds.de/tr/i%CC%87klim-raporu-deniz-seviyesi-art%C4%B1k-daha-h%C4%B1zl%C4%B1-y%C3%BCkseliyor/a-63664126" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurgulandı</a>. &nbsp;</li></ul>

Spektrum

ABD Ulusal Bilimler Akademisi’ne göre fotovoltaik sistemlerin fiyatlarındaki keskin düşüş, Çin’de güneş enerjisinin kömüre rakip olmasını sağladı. Fotovoltaik sistemler, güneş panelleri üzerine düşen güneş ışığını elektrik enerjisine dönüştürüyor. Çin’de yayınlanan son rapora göre 2050 yılına kadar ülkenin enerji ihtiyacının neredeyse yarısı güneş enerjisinden karşılanabilecek.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?</li></ul>Çin hükümeti, ülkenin hava ve su kirliliği sorunlarıyla mücadele etmesini ve sosyo-ekonomik istikrarsızlık risklerini azaltmasını sağladığı için yenilenebilir enerjiye yatırım yapmaya öncelik veriyor. Pew Research’in yaptığı araştırma sonuçlarına göre Çin’deki katılımcıların yüzde 73’ü su, yüzde 70’iyse hava kirliliğinden<a fr-original-style="" href="https://www.pewresearch.org/global/2016/10/05/1-chinese-views-on-the-economy-and-domestic-challenges/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;endişeli</a>. Bununla birlikte, yenilenebilir enerji piyasasının toplam geliri son beş senede ortalama yüzde 8,9 artışla 692 milyar dolar seviyesine<a fr-original-style="" href="https://www.google.com/search?q=renewable+energy+market+size&rlz=1C1EJFC_enTR914TR914&oq=renewable+energy+market+size+&aqs=chrome..69i57j0i19l5j0i19i22i30l4.8557j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;ulaştı</a>. Kısacası, yenilenebilir enerjiye olan talep ve arz artış gösteriyor ve bu yüzden Çin gibi gelişmekte olan piyasalar yatırım yapmaya devam ediyor.Ayrıca jeopolitik nedenleri gözden kaçırmamak gerekiyor. Yenilenebilir enerjiye yapılacak her yatırım Çin’in enerji bağımsızlığı açısından büyük bir fırsat oluşturuyor. Petrol üretimi ve sevkiyatı özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da sekteye uğrayabiliyor ve bu durum enerji piyasasında istikrarsızlık yaratıyor. Nitekim, 2015 yılında Çin hükümeti enerji ticaret yollarındaki sevkiyatı güvence altına alma gerekçesi ile ilk denizaşırı askeri üssünü Aden Körfezi’nin batısına yani Cibuti’ye<a fr-original-style="" href="https://www.eastasiaforum.org/2020/05/16/chinas-djibouti-naval-base-increasing-its-power/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;kurdu</a>. Enerji bağımsızlığını kazandığı takdirde Çin’in askeri misyonu için daha zayıf bir meşruiyeti olacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fırsatlar ve maliyetler neler?</li></ul>RAND Corporation araştırmasına göre 2012 yılında Çin sadece hava kirliliğinden dolayı iş gücü verimliliğinden 535 milyar dolar kaybetti. Berkeley Üniversitesi’ne göre hava kirliliği yılda 1,6 milyon dolaylı ölüme yol açıyor. Unutmamak gerekir ki Çin, dünyadaki en büyük yenilenebilir enerji üreticisi ve yakın gelecekte bu pozisyonunu Bir Kuşak Bir Yol projesindeki politik ve ekonomik gücünü artırmak için kullanabilir. Birleşmiş Milletler’in istatistiklerine göre Çin’in yenilenebilir enerji ürünlerinin toplam ticaret hacmi 2007’de 139,4 milyar dolarken, bu sayı 2017’de<a fr-original-style="" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0960148120310569#:~:text=According%20to%20UN%20comtrade%20statistics,by%20%2462.261%20billion%20or%2045.51%25." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;202 milyar dolara</a> ulaştı. Öte yandan Çin’in güneş enerjisini ürettiği kuzeybatı bölgesi ile yerleşimin yoğun olduğu güneydoğu bölgesi arasındaki binlerce kilometre elektrik hattının inşası güvenlik ve istikrar açısından sorun yaratıyor. Bu zorlu mühendislik problemini nasıl çözeceği konusunda büyük soru işaretleri var.&nbsp;

Cibuti ile ilgili hikayeler