İklim değişikliğine karşı mücadele eden sivil toplum kuruluşu <a fr-original-style="" href="https://caneurope.org/content/uploads/2022/06/Komure-Dayali-Enerji-Politikasinin-Su-Etkisi-Bilgi-Notu-1.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Avrupa İklim Eylem Ağı’nın</a> (CAN Europe) bilgi notu, Türkiye'nin kişi başına düşen 1,544 metreküp kullanılabilir su miktarı ile su stresi yaşayan ülkeler arasında yer aldığını ortaya koyuyor. Kömürlü termik santrallerin, yoğun su tüketimine neden olarak, Türkiye’de yarattığı su stresine dikkat çekiliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Termik santrallerin su tüketimi: Çırpılar Termik Santrali’nin yıllık su tüketimi ile 43 bin kişinin yıllık su ihtiyacını karşılamak <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/komurlu-termik-santrallar-turkiyenin-su-kaynaklarini-tehdit-ediyor/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mümkün</a>. Yatağan Termik Santrali, 45 bin nüfuslu Yatağan ilçesinin yıllık ihtiyacının 7,5 katından fazla su tüketiyor. Yeniköy Termik Santrali, bulunduğu 132 bin nüfuslu Milas ilçesinin yıllık su ihtiyacının 2,5 katına yakın su tüketiyor</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuraklık tehdidi: Türkiye’de karla kaplı gün sayısı iki yıl önce 9 gün iken, bu rakam 2023 için 2-2,5 güne <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/turkiyede-karla-kapli-gun-sayisi-9-gunden-2-25-gune-dustu/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geriledi</a>. Son 50 yılda karla kaplı gün sayısı ortalama 28,4 idi.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Barajların doluluk oranları:&nbsp;Baraj doluluk oranları İstanbul’da %36,7, Ankara’da %30,2 ve İzmir’de %29,3 ile kuraklık konusunda tehdit <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/boylesine-dusuk-bir-su-butcesi-ile-yaz-aylarina-girmemistik/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oluşturuyor</a>. Öte yandan, Edirne’nin Keşan ilçesinde kuraklık nedeniyle su kullanımına kısıtlamalar getiren <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/kesanda-su-kullanimina-kisitlamalar-getirildi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kararlar alındı</a>.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aşırı hava olayları:&nbsp;1940 yılından bu yana hazırlanan Meteoroloji raporlarına göre, Türkiye’de son 8 yılda aşırı hava olayları rekor seviyede <a fr-original-style="" href="https://www.iklimhaber.org/turkiyede-son-8-yilda-asiri-hava-olaylari-rekor-seviyede-artti/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">arttı</a>. 2018’den bu yana senede 750'nin üzerinde aşırı hava olayı yaşanıyor.</li></ul>

SEFiA İklim Gündemi

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/mine-durusu-tanriover-53015336?miniProfileUrn=urn%3Ali%3Afs_miniProfile%3AACoAAAd_GDQBAkzWkCzwAbMHYu57H5rZe_c3j2A&lipi=urn%3Ali%3Apage%3Ad_flagship3_search_srp_all%3BqyFTfsYXRCemEpDvrDeqUQ%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver</a>Merhaba! Büyük bir yıkımın ve acının içinde zorlayıcı duygularla yaşama devam etmeye çalıştığımız bir dönemden geçiyoruz. Sağlık camiasının da gözü kulağı afet bölgesinde. En temel insanlık hakkı olan temiz suya ulaşmakta yer yer ciddi zorluklar yaşanan bölgede halk sağlığını tehdit edecek salgınların ortaya çıkmasından endişe ediyoruz. Milyonlarca insanı doğrudan etkileyen bu afet maalesef ülkemiz için ne ilk ne de son. Ülkemiz sadece deprem açısından değil sel ve kuraklık açısından da oldukça yüksek riske sahip. Dünya Sağlık Örgütü’nün yakında zamanda yayınladığı <a fr-original-style="" href="https://apps.who.int/iris/handle/10665/353977" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sağlık ve İklim Değişikliği Ülke Raporu</a>'nda, Türkiye’nin giderek artan bir kuraklık etkisi altında olacağı, bunun tarımsal üretimde belirgin bir düşüşe yol açacağı ve ülkemizin şu anda bununla ilgili bir sağlık acil durum hazırlık planına sahip olmadığı vurgulanıyor.Kuraklığın pek çok çevresel etkisi mevcut:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Su miktarı ve kalitesinde azalma</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Vektör aracılı hastalıkların yayılımlarında değişme</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aşırı hava olaylarında artış</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Orman yangınları</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Toz fırtınaları ve hava kirliliği</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarımın etkilenmesi</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Doğal ekosistemlerde yıkım</li></ul>Tüm bunlar <a fr-original-style="" href="https://www.annualreviews.org/doi/abs/10.1146/annurev-publhealth-071421-051636" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sağlık üzerine de pek çok olumsuz etkiyi</a> beraberinde getirir.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Durağan olan sularda hem enfeksiyon ajanları daha kolay çoğalabilmekte hem de kimyasal maddeler ve kirleticiler daha yoğun şekilde bulunmaktadır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuraklık suların tuzlanmasına yol açarak artan sıcaklıkların da etkisi ile kolera etkeni olan Vibrio gibi bakterilerin daha geniş alanlarda etkin olmasını sağlamaktadır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Suya erişimin kısıtlı olması gerekli kişisel hijyen şartlarının sağlanamamasına yol açmaktadır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuraklık sivrisineklerin çoğalma alanlarını artırarak sıtma, deng ateşi, Batı Nil virüsü enfeksiyonu gibi vektör ilişkili hastalıkların yayılım şeklini değiştirmekte ve alanı genişletmektedir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kurak hava şartlarında havayı kirleten maddelerin ve yeryüzeyi ozonunun yoğunluğu artmakta, bu da hava kirliliği ilişkili solunum ve kardiyovasküler hastalıklarda belirgin bir artışla sonuçlanmaktadır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kurak mevsimlerin artmış üst solunum yolu enfeksiyonları ve zatürre ile bağlantısı gösterilmiştir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Orman yangınlarındaki artış özellikle toksik maddelerin havaya salınması ile insan sağlığını tehdit etmektedir.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Toz fırtınaları patojenik mikroorganizmalar, mantar sporları, alerjenler ve zehirli maddelerin taşınmasına yol açarak pek çok solunum yolu hastalığına ve enfeksiyonuna neden olmaktadır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tarım ve hayvancılığın sürdürülememesine, hasatın azalmasına yol açan kuraklık gıda güvensizliği, kıtlığa ve belirgin beslenme bozukluklarına yol açar.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuraklığın doğrudan ya da iş, gıda ve geçim kaybı gibi dolaylı nedenlerle ruh sağlığı üzerine ciddi derecede olumsuz etkileri vardır.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çölleşen bir dünyada yaşam şartları her geçen gün zorlaşmakta, susuzluk ve kıtlık kaynaklı göçler ciddi başka halk sağlığı sorunlarını da beraberinde getirmektedir.</li></ul>Su, yeryüzündeki tüm canlılığın esas kaynağıdır.&nbsp;Apollo 17 uzay aracından 1972 yılında Dünya'ya 29.000 km mesafeden çekilen <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mavi_Bilye" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ikonik fotoğrafta</a> yuvamız dünyamıza bir ‘mavi bilye’ görünümü veren, yeryüzünün büyük bir kısmını kaplayan sudur. Maalesef, sulak bir gezegen olan dünyamız iklim değişikliğinin tüm etkileri yanında büyük bir kuraklık tehdidi ile de yüzleşiyor. Anadolu toprakları daha önce de kuraklıkla sınanmış ve kuraklığın yol açtığı siyasi ve toplumsal olaylar o devre damgasını vuran diğer gelişmelerle birlikte Bronz Çağı’nın kapanıp Demir Çağı’nın başlamasına yol açmıştır. Milattan önce 1198–1196 yıllarında <a fr-original-style="" href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36755146/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">üç yıl süren aşırı kuraklıklar</a> Hitit Devleti’nin siyasi ve ekonomik krize girip gücünü kaybetmesine ve tarih sahnesinden silinmesine neden olmuştur.&nbsp;Tarihten ders alan bir toplum olmayı öğrenmemiz ve binlerce yıllık Anadolu uygarlıklarının tarihinden pek çok ders çıkarmamız gerek. Yapılması gereken bir taraftan kuraklığın getireceği riskler için bir acil durum hazırlık planı yaparken diğer taraftan da ekokıyıma izin vermeyen bir politika ile karbon ayak izi düşük ve nefes alan yerleşim yerleri kurmak, su kaynaklarımızı korumak ve geliştirmek gibi orta ve uzun vadeli planları hayata geçirmek.&nbsp;

Dünyahali

Kuraklığın dünyaya, sağlığımıza etkileri

Yaşam Kaynağımız Su 

Hani gazete başlıkları var ya “Kuraklık Kapımızda” diye, ülkemizin önemli kısmı o noktayı geçeli epey oldu, şimdi “Kuraklık Yanımızda” dememiz gerekiyor. Ancak yaşadığımız büyük deprem felaketinin ardından herkesin dikkati yerin altına çevrilmişken yerin üstünde olanlara dikkat edebilmemiz oldukça zor görünüyor.Şubat ayının son günleri oldukça sıcak geçti. Aslında Şubat ayının başındaki birkaç günlük dönem hariç fazla soğuk bir kış geçirmedik. Yağış ise beklentilerin oldukça gerisinde kaldı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün hazırladığı kuraklık haritalarına bakacak olursak,&nbsp;Ege Bölgesi hariç neredeyse tüm ülke normalin yarısından az yağış almış durumda.İstanbul’da artık İSKİ’nin sayfasından barajların doluluk oranlarına bakmaya alıştık. Ama İstanbul barajlarındaki su oranı sizi dertlendirmesin. İstanbul’un ne bugün ne de yakın gelecekte bir su sorunu olmayacak. Çünkü İstanbul’un barajlarını besleyen ana unsur gökten düşen yağış değil Yeşilçay ve Melen’den boru hatlarıyla İstanbul’a aktarılan su. O da yetmeyecek olursa, hazırda duran Sakarya hattı kullanılarak Sakarya Nehrinin daha az arzu edilir kalitedeki suyu da İstanbul barajlarına eklenir ve İstanbul susuz kalmaz.Bu demek değildir ki siz araba veya halınızı serbestçe yıkayıp havuzunuzu doldurabilirsiniz. İstanbul suyun dikkatli kullanılması gereken bir şehirdir ve öyle de kalacak. Artık hepimizin ayağımızı yorganımıza göre uzatmamız gerekiyor ve o yorgan da aslında bizim değil, komşudan aldığımız bir yorgan.&nbsp;Gelecekte diğer havzalardan bize transfer edilen suyun başına iki şey gelebilir, ilki çok ihtimal dahili değil, ama ikincisi çok ciddi bir tehdit oluşturur: Yeşilçay ve Melen Havzalarında yaşayanlar nehirlerinin suyu kendilerine yetmemeye başladığı zaman bu suyun İstanbul’a aktarılmasına karşı çıkabilirler. Ama daha da olası ihtimal, yaşadığımız kuraklığın orta ve uzun vadede İstanbul’a su aktaran bölgelerde de ciddi değişimlere yol açması ve İstanbul’a aktarılacak su kalmamasıdır.Bugün bir gazeteci arkadaşla sohbet ederken yarı şaka yarı ciddi “Peki Karadeniz’den su taşınamaz mı?” diye sordu. Bu sorunun yanıtı oldukça kolay aslında: “Biz Karadeniz’e taşınsak?” Doğru çözüm suyu bize getirmektense suyun olduğu yere göçmektir ama gazeteci arkadaşın dediği gibi, “oralarda da ekmek yok”. O zaman günü kurtarma yerine uzun vadeli plan yaparak “ekmeği” İstanbul’dan başka yerlere de yaymamız gerekiyor. İstanbul’un karşı karşıya olduğu deprem tehlikesini ve bunun yaratacağı korkunç yıkımı haftalardır konuşuyoruz, ama deprem bir seferlik bir felaket. Kuraklık ise artık sıkça kapımızı çalacak, hatta bangır bangır çalıyor bile. Bu nedenle de&nbsp;bulduğumuz bir damla suyu bile çok iyi korumak zorundayız çünkü gelecek bugün kadar iyi olmayacak.İklim krizi içinde yaşadığımız Akdeniz Havzası’nda yağışların yüzyılın sonuna kadar yüzde 30 azalacağını bize gösteriyor. “Aman canım bana ne, o zaman kadar kim öle kim kala” diyorsanız diyecek sözümüz yok ama “benim çocuklarımın dünyası çok daha sıkıntılı bir yer olacak” diye düşünüyorsanız, harekete geçmenin vakti geldi ve meteoroloji verileri belki de geçmekte olduğunu söylüyor.

Bulduğumuz bir damla suyu bile çok iyi korumak zorundayız.

Kuraklık Yanımızda

Aralık ayından bu yana günlük konuşmaların başlıklarından biri “Kış neden gelmedi?” sorusu üzerine kurulu. Öyle ki özellikle ocak ayına girdiğimizden bu yana&nbsp;“Bu nasıl ocak?”&nbsp;diye sormaya başladık. Bu yazıda, bu soruların cevabını arayacağız.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hava soğumuyor, yağış olmuyor</h2>Geçtiğimiz günlerde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Twitter'dan yaptığı açıklamada "Bugün Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden (MGM) gelen verileri inceledim. Son 52 yılın en sıcak aralık ayını yaşadık. Yağışlar ciddi oranda azaldı. Bu tablo umut vermiyor. Hep söylüyoruz, kaynaklarımız sınırsız değil! Bu bilinçle çalışıp adımlarımızı atıyoruz. Hepimiz üzerimize düşeni yapmalıyız." ifadelerini kullandı.&nbsp;Havanın soğumamasının yanında yağışlarda da bir düşüş görülüyor. MGM'nin sitesinde yağışlara ilişkin verilerde ise son dönemde yağışlarda düşüş yaşandığı şöyle aktarılıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"1 Ekim 2022-31 Aralık 2022 dönemini kapsayan 2023 su yılı yağışları normalinin ve geçen yıl yağışlarının altında gerçekleşti. Yağışlarda normaline göre %38, geçen yıl aynı dönem yağışlarına göre %29 azalma mevcuttur. Üç aylık kümülatif yağışlarda tüm bölgelerimiz normallerinin altında yağış almış, en fazla azalma %53 ile Marmara Bölgesi’nde&nbsp;gerçekleşmiştir. İl geneli yağışlarda tüm illerimiz normallerinin altında yağış almış, en fazla azalma gösteren il %65 ile Yalova olmuştur. En yüksek yağış 438.8 mm ile Rize’de, en düşük yağış 39.9 mm ile Iğdır’da kaydedilmiştir."</blockquote>Buna karşılık, barajlardaki doluluk oranının da düştüğü ifade ediliyor. BBC Türkçe'nin "Kuraklık: Türkiye yeni bir krizle mi karşı karşıya?" <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/cx9vx1wjgjro" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberinde,</a> İstanbul'daki barajların doluluk oranının 10 Ocak tarihi itibarıyla %31,65 seviyesinde olduğu, Ankara'daki aktif doluluk oranı ise %18,18 olduğu ifade ediliyor. Haberde, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi'nin açıklamasındaki şu ifadelere yer veriliyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(37, 44, 60); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"İstanbul'da hiç su gelmemesi hâlinde 3,5 aylık ihtiyacımızı karşılayacak su rezervi var. Ankara bu konuda daha şanslı. Barajlara su gelmemesi hâlinde tüm içme suyu talebini 6 aydan daha fazla karşılayacak kapasitemiz var. İzmir'de %19,1 doluluk oranı var; hiç su gelmemesi hâlinde 7 aylık suyumuz vaz. Bursa'da %16,5 maalesef, hiç su gelmemesi hâlinde 2 ayı karşılama kapasitesi var."</blockquote>BBC Türkçe'nin haberinde ayrıca; yağışların olmaması nedeniyle kuralık tehlikesine de dikkat çekilirken tarımda da sıkıntı yaşandığı, İç Anadolu başta olmak üzere farklı bölgelerden basına konuşan Ziraat Odası temsilcileri ve çiftçilerin, yağış azlığı nedeniyle verim kaybı kaygısı yaşadıkları ifade ediliyor.&nbsp;<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hürriyet'ten İsmail Sarı'nın haberinde,&nbsp;"Türkiye'de neden bir türlü hava soğumuyor?" sorusunu İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir,&nbsp;"Aralık ayından beri etkili olan Yüksek Basınç Blokajı nedeniyle"&nbsp;diyerek cevaplıyor. Özdemir, "Yüksek Basınç Blokajı, soğuk ve yağışlı havanın Avrupa’ya doğal olarak da ülkemize gelmesini engelledi. Bu nedenle eylül, ekim, kasım ve aralık aylarını kurak geçirdik. Bugün itibarıyla yağışsız ve kurak havanın en az ocak ortasına kadar devam edeceği öngörüsü ağır basıyor. Yüksek Basınç Blokajı’nın etkisini ocak ayının ortasından sonra kaybedeceğini şimdilik söyleyebilirim."&nbsp;diyor. Özdemir ayrıca, geçtiğimiz yıl yaşanan yoğun kar yağışının ardından bu yıl yeniden karı görüp görmeyeceğimiz sorusuna "Ocak ortasından sonrasını görmek lazım" cevabını veriyor.&nbsp;</div><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu sorun yalnızca Türkiye'de mi?&nbsp;</h2>Hayır. Avrupa'da Türkiye'ye benzer şekilde "kış gelmiyor." Yaz aylarında rekor kıran sıcak hava dalgasının yaşandığı Avrupa'da sıcaklıklar nedeniyle Fransa, Almanya, İspanya ve Birleşik Krallık'ta en az 20 bin kişi hayatını kaybetmişti.&nbsp;<div dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dünya Meteoroloji Örgütü'ne (WMO) göre Avrupa genelinde yüzlerce meteoroloji istasyonu, aralık ve ocak'ta tüm zamanların en yüksek hava sıcaklıklarını kaydetti.</div>Avrupa'nın yanı sıra Orta Doğu, Orta Asya ve Çin ve Pakistan ile Hindistan'ın bazı bölgelerinde de sıcak hava dalgası nedeniyle önemli sıcaklık rekorları meydana geldi.Avrupa Birliği'nin İklim Değişikliği Servisi Copernicus'un araştırmasına göre; 2022 yılı küresel olarak en sıcak beşinci yıl&nbsp;olarak kayda geçti. Bu sıcaklık artışından en çok Avrupa ve kutup bölgeleri etkilendi. Avrupa, en sıcak ikinci yılını yaşadı.&nbsp;Ancak durum son bulmadı; 1 Ocak'ta da <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/weather/2023/01/02/record-warm-new-year-europe/?outputType=amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">en az 7 Avrupa ülkesinde</a>, ocak ayında kaydedilen en yüksek sıcaklık yaşandı. Letonya, Danimarka, Litvanya, Belarus, Hollanda, Polonya ve Çek Cumhuriyeti'nde ocak ayının en yüksek sıcaklıkları kaydedildi.&nbsp;<a data-type="embed" fr-original-style="" href="https://twitter.com/ScottDuncanWX/status/1609643109100445701" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank"><img src="https://embed.apos.to/assets/2023/0/2023-01-11T10:43:46.639Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.68" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></a>İklim bilimci ve hava durumu tarihçisi Maxmiliano Harrera, durumu "Avrupa klimatolojisinde şimdiye kadar görülen en aşırı olay. Hiçbir şey buna yakın olamaz." ifadeleriyle değerlendirdi. Meteorolog Scott Duncan, "Şu anda Avrupa'daki sıcaklığın yoğunluğunu ve boyutunu anlamak zor" dedi. Yılbaşında Avrupa'da kırılan rekorların bir kısmını Washington Post şu şekilde derlemiş:&nbsp;<div data-qa="article-body" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Polonya'da Glucholazy kasabasında ocak ayının ilk günü saat 04:00'te sıcaklık 18.7°C olarak kaydedilmiş.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İspanya, Bilboa'da sıcaklık 25.1°C'ye ulaşmış.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fransa, Trois-Ville'de sıcaklık 24,9°C'ye ulaşmış.&nbsp;</li></ul></div><div data-qa="article-body" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><h2 data-el="text" data-qa="drop-cap-letter" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nedeni ne?&nbsp;</h2>Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nin müdür yardımcısı Samantha Burgess, "Şimdiden iklim değişikliğini yaşıyoruz"&nbsp;diyor. Araştırmacılar, bu değişimde birden fazla faktörün etkisinin olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/science-environment-64213575" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade ediyor.</a> Kara alanlarının denizden daha hızlı ısınması ve küresel ortalamanın yaklaşık dört katı kadar ısınan Kuzey Kutbu'na daha yakın olması&nbsp;nedeniyle Avrupa'daki sıcaklığın rekor seviyelerde olduğu ifade ediliyor. Uzmanlar faktörlerden birinin de La Niña&nbsp;olduğunu ifade ediyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">La Niña nedir?&nbsp;Pasifik okyanusu üzerinde etkili olan bir hava akımına verilen ad olarak tanımlanan La Niña döneminde deniz yüzeyi sıcaklığı normalden 3 ila 5°C daha düşük olur.&nbsp;</li></ul>Direkt olarak olmasa da bu hava olayının Türkiye'ye dolaylı etkileri bulunuyor. Meteoroloji Uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen,&nbsp;La Niña'nın Türkiye'ye ve dünyaya etkilerini "Avrupa'da sonbahar ve ocak ayında yüksek sıcaklık rekoru kırıldı. ABD'nin batısı sıcak ve kurak olurken doğusu ve kuzeyi ise düşük sıcaklık ve aşırı kar yağışına sahne oldu. Türkiye'de ortalamanın üzerinde sıcak ve kuraklık görüldü."&nbsp;diye sıralıyor.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c5128z91053o" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bunun yanında</a> Dünya 1850'lerde katı yakıt tüketiminin arttığı sanayileşmeden bu yana 1,1 °C ısınmış durumda. Bilim insanları, ısınmayı 1,5°C tutmak için karbondioksit emisyonunun 2010'dan 2030'a dek %45 azaltılması gerektiğini ifade ediyor; Birleşmiş Milletler de hükümetlerin bu yönde politikalar izlememesi hâlinde emisyonun 2030'a kadar yaklaşık %11 oranında artacağını öngörüyor. Bilim insanlarına göre bu; daha fazla aşırı hava olayı görüleceği anlamına geliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?&nbsp;</h2>Bilinmiyor. İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Deniz Demirhan "Tahminler yine kurak bir kış mevsimi geçireceğimizi gösteriyor" diyor. "Ancak bu durum tüm kış boyunca havaların soğumayacağı anlamına gelmiyor." diyen Demirhan, "Ani hava koşullarının gelişebileceği, ani yağışların görülebileceği unutulmamalı. Fakat ufukta kar görünmüyor. Ama 11 Ocak itibarıyla sıcaklıkların 5-6 derece kadar düşmesini bekliyoruz." diyor.&nbsp;Copernicus'ta kıdemli bilim insanı Freja Vamborg, sera gazlarındaki artışların küresel sıcaklığın ana itici gücü olduğunu vurgulayarak&nbsp;"Bir şey kökten değişmedikçe yakın gelecekte hiçbir şey değişmeyecektir." diyor. Uzmanlar hava koşullarının "endişe verici" olduğunu vurguluyor.&nbsp;Avrupa Komisyonu yetkilisi Mauro Facchini, "Uzmanlar, küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak için zamanımızın tükendiği konusunda uyarıda bulundular. Bu rapor, Avrupa'da iklimle ilgili aşırı olaylar hâlihazırda meydana geldiği için acilen harekete geçilmesi gerektiğini vurguluyor." diyor.&nbsp;<div data-ad-status="rendered" data-adtype="leaderboard" data-align="center" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;" tabindex="-1"><div data-google-query-id="CP7Vv6O-v_wCFX6D_Qcdu1IPwA" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"> </div></div></div>

Aposto Gündem

Kış neden gelmiyor? 

İklim krizinin bir nedeni olarak da değerlendirilen tarım endüstrisi aynı zamanda krizin etkilerini de en derinden yaşayan sektörlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Tarım teknolojileri iklim krizinin çözümüne katkı sağlayabilir mi?

<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://www.unccd.int/resources/publications/drought-numbers" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sayılarla Kuraklık</a></h3>Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi (UNCCD) tarafından <a fr-original-style="" href="https://www.unccd.int/resources/publications/drought-numbers" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sayılarla Kuraklık 2022</a> Raporu yayımlandı. İklim değişikliği ile şiddetlenen kuraklıkların dünya genelinde en büyük tehditlerden biri olduğuna dikkat çeken rapordan bazı önemli başlıklar&nbsp;şöyle:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1970 ve 2019 yılları arasında kuraklık, toplamda sebep olduğu yaklaşık 650.000 ölümle en büyük insan kayıplarına yol açan felaketlerden biriydi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuraklıktan kaynaklanan ekonomik kayıplar&nbsp;son on yılda kat kat arttı. 1998-2017 yılları arasında oluşan toplam kayıp 124 milyar dolara ulaştı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel olarak yaklaşık 55 milyon insan her yıl kuraklıktan doğrudan etkileniyor. Kuraklık dünyanın hemen her yerinde hayvancılık ve tarım için en ciddi tehlike halinde.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği, dünyanın özellikle hızlı nüfus artışı ve gıda güvenliği sorunları olan hassas bölgelerinde kuraklık riskini arttıracak.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2050 yılına kadar 216 milyon insanın su kıtlığı, kuraklık, tarımsal verimin azalması gibi faktörlere bağlı olarak göç etmek zorunda kalabileceği tahmin ediliyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca, 30 yıla kalmadan dünyada her dört kişiden üçünün yılın en az bir ayında&nbsp;su kıtlığı ile karşı karşıya kalacağı öngörülüyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Küresel ısınmanın 1,5 derece ile sınırlandırılması, yenilenebilir arazi ve iyileştirilmiş su yönetimi uygulamaları ile aşırı kuraklık olaylarının olasılığı önemli ölçüde azaltılabilir.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/4/5/1653027642684.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://public.wmo.int/en/media/press-release/wmo-update-5050-chance-of-global-temperature-temporarily-reaching-15%C2%B0c-threshold" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kritik ısınma eşiği önümüzdeki 5 yıl içinde aşılabilir</a></h3>Dünya Meteoroloji Organizasyonu (DMO) tarafından yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://public.wmo.int/en/media/press-release/wmo-update-5050-chance-of-global-temperature-temporarily-reaching-15%C2%B0c-threshold" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Küresel İklim Güncellemesi</a> ’ne göre:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önümüzdeki beş yıl içinde dünyanın 1,5 dereceden fazla ısınma olasılığı yüzde 50.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2015'te bu olasılık sıfıra yakındı.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önümüzdeki beş yıldan birinin kayıtlardaki en sıcak yıl olma olasılığı ise yüzde 93.&nbsp;</li></ul>DMO Genel Sekreteri&nbsp;Prof. Petteri Taalas 1,5 derecenin sıradan bir sayı olmadığına dikkat çekerek şöyle dedi:“1,5 derece rastgele bir istatistik değil. Daha ziyade iklim etkilerinin insanlar ve hatta tüm gezegen için giderek daha zararlı hale geleceği eşiğin bir göstergesi. Sera gazı yaymaya devam ettiğimiz sürece, sıcaklıklar yükselmeye devam edecek. Bunun yanı sıra, okyanuslarımız daha sıcak ve daha asidik olmaya, deniz buzu ve buzullar erimeye, deniz seviyesi yükselmeye devam edecek ve hava olayları daha da aşırı hale gelecek.”<img src="https://images.aposto.com/2022/4/5/1653027886542.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://journals.plos.org/climate/article?id=10.1371/journal.pclm.0000028" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Restoran menülerinin tasarımı, yemeklerden kaynaklanan karbon ayak izini etkileyebilir</a></h3>Restoran menülerinin etkilerinin araştırıldığı <a fr-original-style="" href="https://journals.plos.org/climate/article?id=10.1371/journal.pclm.0000028" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bilimsel bir çalışma</a>,&nbsp;iklim dostu seçeneklerin ve de yemeklerin karbon ayak izini gösteren etiketlerin, yemek yiyenlerin yemek seçimlerini ve bunun sonucunda ortaya çıkan çevresel etkileri etkileyebileceğini&nbsp;ortaya koyuyor.Menülerde yemeklerin karbon ayak izi hakkında bilgi veren etiketler, katılımcıların yüksek sera gazı salımına sebep olarak seçenekler yerine düşük sera gazı salımına sebep olan, daha iklim dostu yemekleri tercih etmesine sebep oldu.

Neler Oluyor?

Haberler

Türkiye’de Tarımda Kriz Derinleşiyor<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/11/0/1639324264601.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.09" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Kuraklık ve kur değişiminin etkisi ile değişen fiyatlar ve üretim zorlukları tarımdaki krizi derinleştiriyor.Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre 2022 su/tarım yılı iki aylık yağışlarının, uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 29 azaldığı ortaya çıktı.2022 su/tarım yılı 2 aylık yağışları Burdur, Konya, Aksaray, Karaman, Nevşehir, Malatya, Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye çevreleri ile Güneydoğu Anadolu’nun büyük kısmında normallerine göre yüzde 60’tan fazla azalırken, Gaziantep, Kilis ve Şanlıurfa çevrelerinde bu oran yer yer yüzde 80’lere ulaştı.2022 su/tarım yılı 2 aylık yağışları normaline göre en çok düşüş yüzde 62 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kayıtlara geçti. Bölgenin su/tarım yılı yağışları son 22 yılın en düşük seviyesinde kaydedildi.Tarımda sadece kuraklık değil, yükselen dolar kuru da cidi sorunlar yaratmakta. Gübredeki fiyat artışının yüzde 600-700’lere ulaşmış durumda ve bu nedenle de önümüzdeki dönemde gıda fiyatlarının ciddi oranda artması bekleniyor.Uzmanlar gübre kullanılmadığı takdirde rekolte kaybının ortaya çıkacağını, bu durumda da yurt dışında ithalatla ürün alınamaması halinde gıda krizinin yaşanabileceğini belirtiyor.Kuraklık ile beraber 5-6 milyon ton rekolte kaybı yaşanabilecceğini belirten uzmanlar, Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜİK, TMO ve sanayicinin rekolte kaybını 1 milyon ton olarak duyurduğunu kaydetti.Tarımda giderek derinleşen bir kriz var, ve hükümet harekete geçmezse bu çok ciddi boyutlara ulaşabilir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">

Çevreci Geek

Kuraklık ve kuraklığın doğrudan sebep olduğu ekolojik kayıplar.Bunlar, insanlık tarihi boyunca göçlere sebep vermiş, insanlık su ve gıda kaynaklarının peşinden koşmuş. Kuraklık kimi zaman savaşlara sebep olmuş, kimi zaman da dönemin en gelişmiş, en güçlü medeniyetlerinin sonunu getirmiş.Yıl 2021, hala kuraklık konuşuyoruz.&nbsp;Biz zaten “konuşmayalım” demiyoruz, ancak yanlış zamanda konuşuyoruz.&nbsp;Tek söylemek istediğimiz bu. Kuraklık, sadece barajdaki sular bitmek üzereyken konuşmaya başlayıp, “hadi herkes duşlarını üç beş dakika kısaltsın” demekle bitmiyor.&nbsp;İlk sayımızdaki gibi, bu sayıda da Google Trends verileri çerçevesinde, Türkiye’den “kuraklık” teriminin son 5 yıldaki aranma istatistiklerine bakıyoruz.&nbsp;<img data-fr-image-pasted="true" src="https://lh3.googleusercontent.com/StcetAvatWbclP7_kvIWlU7xWLg5Re_uqPBD8yDOYWwsNXb4PwIZTzlcR9ytX-mHLWTLvT4UFQ_hsinCm_tZsqyNgdu6UybZuPCgario9nDVQ5L2ThQq4RwSFwaMuvXbn_fmY6w4=s0" width="550" height="155" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="3.47" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İstatistiklerin tavan yaptığı şu kırmızı ok var ya, işte o İstanbul’da baraj doluluklarının %20’lerin altına düştüğü, Kasım 2020 - Ocak 2021 dönemine denk geliyor. Hatırlarsanız Ocak ayının ikinci haftasıyla birlikte, İstanbul’da nihayet yağış mevsimi başlamış ve baraj dolulukları çok hızlı şekilde artmıştı. Kuraklık da gündemden o hızla düştü. Yeşil ok ise, özellikle İç Anadolu bölgesinde 2021 yazı başı itibariyle yaşanan kuraklık ve kuraklık yüzünden kaybedilen tarım mahsullerine ilişkin haberler.&nbsp;Bu grafiği 5 yıllık değil, 15 yıllık da yapsak &nbsp;çok bir şey değişmeyecek. 2007-2008 yıllarnda (hatırlayanlar olacaktır, durum baya baya feciydi) ve 2013-2014 yıllarında baraj doluluklarının düşmesiyle “kuraklık” gündeme gelmişti.&nbsp;Peki bu arada su politikaları, kuraklığa karşı mücadele için bireysel ve toplu olarak atılması gereken adımlar konuşuluyor mu? Biz söyleyelim: yalnızca belirli çevrelerde.&nbsp;Kuraklığı önlemek istiyorsak, asıl konuşmamız gereken zaman bugün; yani kuraklık kapıya dayanmadan önce. Şu anda hareket kabiliyetimizde esneklik var. Yoksa barajlar suyunu çekince, iş işten geçmiş oluyor.&nbsp;Kuraklık konusu öyle 500 kelimede anlatılabilecek bir konu değil. Hem bunun tek sebebi azalan yağış veya artan nüfus veya su kaynaklarının hunharca kullanılması değil. Yere düşen yağışın aniden yaşanması da sele yol açabiliyor. Sel ne demek? Su havzada durmuyor, denize akıp gidiyor demek. Kullanamıyorsun demek. Hidroloji gerçekten zor zanaat.Biz şimdilik size 3 istatistik verelim siz buradan başlayabilirsiniz:&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstanbul’un nüfusu son 10 yılda %13.5 artarken, aynı dönemde verilen arıtma tesislerinden yıllık ortalama su miktarları yaklaşık %30 arttı.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) paylaştığı 2021 Mayıs ayı kuraklık raporuna göre ise, Türkiye'nin %22,5'i yüksek çölleşme, %50,9'u ise orta düzeyde çölleşme hassasiyetine sahip.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">1960'lı yıllarda 4 bin metreküp olan kişi başına düşen su miktarının bugün 1340 metreküpe düştüğü bilgisi paylaşılıyor. Bu da, son 60 yıllık süreçte kişi başına düşen su miktarının 3'te bir azaldığı anlamına geliyor.</li></ul>

Kuraklık konusunu konuşmak için doğru vakit bugün. Barajlarda su kalmadığı zaman değil. 

Kuraklık

Türkiye Olağanüstü Kuraklık Yaşıyor, Durum İyiye Gitmiyor<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/6/1/1626717008083.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.61" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan son üç aylık haritalarda, Türkiye'nin doğusu ve güney Ege'de, “olağanüstü kuraklık” yaşandığı belirtti.Harita, ülke genelindeki “olağanüstü kurak” bölgelerin geçmişe göre ciddi düzeyde arttığını gösteriyor. Maalesef, şu anki öngörüler kuraklığın daha da artacağı şeklinde.Yalnız bu haberin bizim için sürpriz olmaması gerekiyor. İklim krizi olmasa bile Türkiye aslında yarı kurak bir ülke ve su kaynaklarımız aslında bize anlatıldığı gibi o kadar da bol değil.Bu yanılgıyı Yorum Journal için Kibele Projekt'in kurucu ortağı Hasan Turunçkapı kaleme almış. Kendisinin yazısına <a fr-original-style="" href="https://yorumjournal.com/irmaginin-akisina-olelim-mi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.</a>

İnsanlığın başlangıcından bu yana yiyecek yemek ve içecek temiz su bulmak en önemli problemdir. Bu problem günümüz gelişmiş ülkelerinde kısmen azalsa da dünyanın az gelirli yüzde 20’si için hala birincil sorun olmaya devam etmektedir. Bir yandan nüfus artışı diğer yandan iklim değişiklikleri, temiz gıda ve gıda güvenliğini günümüzün olduğu kadar geleceğin de asli gündem maddesi haline getirmektedir.&nbsp;Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü verilerine göre tüm dünyadaki gıda fiyatları şu anda son 10 senenin en yüksek düzeyine ulaşmış durumdadır.&nbsp;Gerek talepteki artış, gerekse de iklim krizi nedeniyle yaşanacak problemler gıda güvenliğini gündemimizin üst sıralarına taşıyacaktır.Sözünü ettiğimiz gıda ve su güvenliğini tehdit eden küresel iklim değişikliğinin sebebi ise insan faaliyetleri sırasında; çoğu kömür, petrol, doğalgaz olmak üzere fosil yakıtların yanmasıyla ortaya çıkan “sera gazları”dır. Atmosferin dengesini bu sera gazlarını yayarak değiştirdiğimizde atmosferin buna tepkisi; aşırı hava olayları, fırtınalar ve kuraklık biçiminde oluyor. Günlük hayatta artık daha sık karşılaşmaya başladığımız bu aşırı olayların ardındaki kaynağı doğru algılamamız, ileride karşılaşacağımız ciddi problemlerin çözümü için de en mühim noktadır.Türkiye iklim krizine paralel olarak gittikçe ağırlaşan bir kuraklık ile savaşmaya çalışıyor. Peki, kuraklık tam olarak ne anlama geliyor? Kuraklık, yağış tutarı normal düzeyinin oldukça altında olduğunda ortaya çıkan, arazi kaynakları ve üretim sistemlerini olumsuz biçimde etkileyerek ciddi hidrolojik dengesizliklere yol açan doğal oluşumlu bir olay olarak tanımlanır.&nbsp;Kuraklığın ölçülebilmesi için başta meteorolojik, tarımsal ve hidrolojik kuraklık yaklaşımları olmak üzere çeşitli yaklaşımlardan yararlanılmaktadır. Bu üçünden farklı olarak sosyo ekonomik kuraklık yaklaşımı olarak bilinen yaklaşım ise ölçülebilir fiziksel bir olgudan ziyade, kuraklığın sosyo ekonomik sistemlere etkisini incelemektedir.Meteorolojik kuraklık incelendiğinde iki ana olgu çevresinde geliştiği görülür;&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İlki, yağış yapısında doğal olarak beklenen değişim, yani bir bölgenin normalden uzun süre ortalamaların altında yağış alması durumudur. Normallerin altındaki ortalama yağış miktarı, akarsu akışlarının ve yeraltı suları seviyesinin azalmasına yol açtığı gibi toprağın nemliliğinde de düşüşe neden olur.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Meteorolojik kuraklığı oluşturan diğer elemanlar ise yüksek sıcaklıklar, hızını artıran rüzgarlar, düşük atmosferik nem miktarı ve bulutlulukla birlikte artan buharlaşma olarak sıralanabilir.&nbsp;</li></ul>Yani bir yandan yağış miktarının azalması, diğer yandan artan sıcaklık ve azalan nemden dolayı zaten azalmış olan suyun kaybı, meteorolojik kuraklığın ana sebepleridir.Havadaki nem ve toprağın aldığı yağış azalsa bile toprağın su miktarı hemen azalmaz. Ayrıca burada önemli olan toprağın nemini kaybetmesinden ziyade; toprağın nemini, bitkilerin bu neme tam da ihtiyaçları olduğu zamanda kaybetmesidir. Bu sebeptendir ki&nbsp;tarımsal kuraklık&nbsp;genelde uzun süren meteorolojik kuraklığın ardından ortaya çıkar ve tarımdan elde edilen ürün miktarında ciddi azalmalara yol açar.İnsanların enerji üretimi ve tarım gibi faaliyetleri nedeniyle suya olan ihtiyaç dönemsel değişiklikler gösterdiği için, meteorolojik kuraklık ile nehirlerin akış miktarıyla barajların, göllerin ve yeraltı sularının seviyelerindeki düşüş olarak tanımladığımız&nbsp;hidrolojik kuraklık&nbsp;eş zamanlı olmayabilir. Başka bir deyişle, suyu ne zaman kullanacağımızı biz belirlediğimiz için, su girdisinin azaldığı zamanla bizim suya ihtiyaç duyduğumuz ve onun eksildiğini fark ettiğimiz zamanlar farklı olabilir.Son senelerde yaşamakta olduğumuz kuraklık İstanbul’a özgü bir olgu değil.&nbsp;Meteoroloji Genel Müdürlüğünün yaptığı değerlendirmelere göre, son 12 ayda ülkemizin büyük kısmı hafifle olağanüstü arasında değerlendirilebilecek meteorolojik kuraklık yaşamaktadır.&nbsp;İklim kaynaklı sorunlar nedeniyle önemli ihraç ürünlerimizden fındık ve kayısı rekoltesinde de önemli düşüşler görülmüştür.Durumun bu denli kötü olmasının iki temel sebebi var. Bunlardan birincisi, son senelerde gerçekten kötü bir kuraklık geçiriyor olmamız. Ama daha önemlisi, bu kuraklığın geçici olmamasıdır. Gelecekte mutlaka bundan biraz daha yağışlı seneler olabilir, ancak yaptığımız analizler 2000 yılından bu yana geçen çoğu senenin ortalamadan biraz daha kurak olduğunu gösteriyor. Yani arada yağışlı seneler oluyor ama yağış, azalan bir trend sergiliyor. Bu durum, kuraklığın geçici olmadığını ve bizim bununla yaşamak zorunda olduğumuzu gösteriyor. Özellikle yaz aylarına girdiğimiz bu dönemde suyumuzu daha da fazla korumak zorundayız. Bu sorun üstesinden gelemeyeceğimiz büyüklükte değil. Yeter ki bizler kuraklık ve gıda problemini gündemimizin üst sıralarına taşıyalım ve bu konuda gerekli adımları atalım.

Kuraklık ile ilgili hikayeler