2023, Bitcoin ve kripto paralar için oldukça çalkantılı bir sene oldu. Dünyanın en büyük kripto para alım-satım platformu FTX’in açılan davalar sonucu yok olması ve şirketin kurucusu ve "kriptonun prensi" olarak adlandırılan Sam Bankman-Fried’ın tutuklanması, bu senenin en çok konuşulan olaylarındandı. Bir başka büyük kripto platformu olan Binance’in ABD’de açılan para aklama davalarında ceza alması ve şirketin CEO’su Changpeng Zhao’nun koltuğundan olması da sektör için çanların çaldığının işaretiydi. Bu olaylara bakıldığında 2023 senesinin kripto varlıklar için kötü bir yıl olduğu algısı oluşabilir, ancak bu doğru değil. Bitcoin 2023’e 16.000 dolarlık bir seviyeyle başlayıp yılı 42.000 doların üzerinde kapattı. Peki kripto dünyasındaki bütün fırtınalara ve giderek yükselen güvensizliğe rağmen Bitcoin nasıl oldu da bir senede %160’a yakın değer kazandı?&nbsp;Bu sorunun cevabı ABD’de ve finansın kalbinin attığı Wall Street’de yatıyor. Büyük Wall Street bankaları ve portföy şirketleri, uzun yıllardır kripto paralara karşı olduklarını açıkça dile getiriyorlardı. Hatta JPMorgan’ın CEO’su Jamie Dimon, 2021 yılında verdiği bir röportajda hükümetlerin yerinde olsa kripto paraları yasaklayacağını dile getirmişti. Jamie Dimon hâlâ kripto paraların değersiz olduğunu düşünüyor, ancak geleneksel finansın diğer büyük oyuncularının fikri değişmişe benziyor.&nbsp;2023 yılı içinde Blackrock, Vanguard ve Ark Capital başta olmak üzere 13 büyük yatırım fonu, ABD Menkul Kıymetler Borsa Komisyonu SEC’e bir Bitcoin borsa yatırım fonu, yani Bitcoin ETF’i oluşturabilmek için talepte bulundu. Bitcoin’in bütün yaşananlara rağmen 2023 yılında yükselmesinin arkasındaki nedenlerden biri de bu talepti.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sahte paylaşım ve gerçek onay</h3>Kripto dünyası, bir haftadır Bitcoin ETF’lerinin onaylanacağı söylentileriyle adeta yanıp tutuşuyordu. Beklenen haber 9 Ocak Salı günü SEC’nin resmî X hesabından geldi. Paylaşımda ETF’in onaylandığı söyleniyordu. Bu tweet ile birlikte Bitcoin’in fiyatı 47 bin 900 dolara yükselirken kısa bir süre sonra SEC’den açıklama geldi. Açıklamada sosyal medya hesaplarının hacklendiği, paylaşımın gerçek olmadığı belirtiliyordu. SEC’nin açıklaması sonrası Bitcoin fiyatı yaklaşık 45.000 dolar seviyesine düştü.&nbsp;Spot Bitcoin ETF hisselerinin listelenmesi ve alım-satımına resmî onay 11 Ocak Perşembe günü gerçekten gelse de SEC Başkanı Gary Gensler, Bitcoin'in spekülatif, değişken bir varlık olduğunu ve aynı zamanda fidye yazılımı, kara para aklama, yaptırımlardan kaçınma ve terörün finansmanı gibi yasa dışı faaliyetler için de kullanıldığını belirterek, "Bugün belirli spot Bitcoin ETF hisselerinin listelenmesini ve alım satımını onaylamış olsak da Bitcoin'i onaylamadık veya uygun bulmuyoruz" dedi.Yine de yeni düzenleme, Bitcoin’e yatırım yapmak isteyenlere kripto dünyasının risklerini törpüleyebilmek adına yeni bir alternatif sunuyor. Bunun nasıl mümkün olduğunu kavrayabilmek için önce borsa yatırım fonlarını, yani ETF’leri ve nasıl bir çalışma prensipleri olduğunu anlamak gerekiyor.&nbsp;Yatırım uzmanı ve Finansal Okuryazarlık Derneği Başkanı Attila Köksal, ETF’leri şu şekilde özetliyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9);" style="color: rgb(9, 9, 9); margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"İngilizce açılımı Exchange-Traded Fund olan ETF, Türkçede Borsa Yatırım Fonu olarak biliniyor. İlk borsa yatırım fonu, ABD'de 1993 yılında ihraç edildi ve bu, yatırım araçları alanında yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Borsa yatırım fonları, aynı hisse senetleri gibi borsalarda işlem gören bir yatırım fonu türüdür. Bunlar genellikle hisse senedi, emtia, tahvil ve para birimlerine dayalı varlık sınıflarını takip ederler. Artık kripto para da bunların arasına girdi. Geleneksel yatırım fonlarından farklı olarak, ETF'ler işlem günü boyunca piyasa fiyatından alınıp satılabilir. Bu da yatırımcılara bireysel hisse senetlerinin sağladığı esneklik ve likiditeyle birlikte portföylerini çeşitlendirme imkanı sunar."</blockquote>ETF kararı, Bitcoin'e bir meşruiyet damgası vuruyor ve yatırımcıların geleneksel ürünlerdekine benzer korumalara sahip olmasını sağlıyor. Kararla birlikte kamuya açık beyanların ve periyodik mali dosyaların sunulması da zorunlu hâle geliyor. Bahçeşehir Üniversitesi öğretim görevlisi ve BlockchainIST direktörü Bora Erdamar, ETF onayının neden önemli olduğunu şu sözlerle yorumluyor:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Bitcoin ile kripto paralar, finansal sisteme alternatif bir sistem tasarımı olduğu için hep bu dünyadan daha kopuk şekilde ilerliyordu. Geleneksel finans dünyası bu anlamda Bitcoin ve kripto paralara karşı hep mesafeliydi. Spot Bitcoin ETF'si ise artık Bitcoin'in geleneksel finans dünyasının en prestijli pazar yeri sayılabilecek borsalarıyla yanyana yer alması demek. Bu beraberinde neyi getirecek? Dünyanın en büyük fonlarının müşterilerine sundukları yatırım araçları arasında Bitcoin'in de yer almasını ve böylece Bitcoin'in prestij kazanmasını...  Geleneksel finans oyuncularının hâlihazırda tanıdıkları ve müşterisi oldukları portföy yönetim şirketlerinin yatırım fonlarında Bitcoin seçeneğiyle de karşılaşması, müşterilerin de buna daha kolaylıkla, güvenle yatırım yapılabilmesini beraberinde getirecek. Geleceğe baktığımızda da geleneksel finans dünyasıyla kripto para ekosistemi arasındaki boşluğun kapanmaya başlayacağını, bu iki dünyanın birbirlerine yaklaşacağını, ETF'in tabiri caizse bu iki dünya arasında bir köprü görevi göreceğini söyleyebiliriz."</blockquote>Bora Erdamar’ın da belirttiği gibi Bitcoin ETF’i geleneksel finans ile kripto ekosistemi arasında bir köprü görevi görüyor. Bu kripto paralar için oldukça önemli bir adım çünkü uzun yıllardır eleştirilere maruz kalan kripto paralara kısmi de olsa bir yasal statü getiriyor. Yeni düzenleme birçoklarına göre kripto para alanında güven tesis ediyor ve bu alana yapılacak yeni yatırımların önünü açıyor. Attila Köksal da bu görüşlere şu sözleri ile katılıyor:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">&nbsp;"11 Ocak günü ABD'de sermaye piyasalarını düzenleyen ve gözeten kurum olan SEC, 11 farklı Bitcoin ETF'inin kuruluşuna onay verdi. Kripto para piyasası için çok önemli olan bu gelişme, hâlihazırda kripto paralara yatırım yapmak isteyen ama nasıl yapacaklarını bilmeyen bireysel yatırımcıların önünü açıyor. Doğal olarak bu, kripto paralara olan talebi de artıracaktır."</blockquote>ABD merkezli yatırım yönetimi şirketi VanEck, onaylanan ETF ile birlikte iki yıl içinde Bitcoin pazarına 40 milyar doların üzerinde bir yatırım gelebileceğini ve spot Bitcoin’in altından daha büyük bir pazar payına sahip olabileceğini belirtiyor. Bir başka yatırım yönetimi şirketi olan Grayscale’in CEO’su Michael Sonnenshein ise onayla birlikte Bitcoin pazarının toplamı 30 trilyon doları bulacak bir varlık grubuna erişim kazandıracağını dile getiriyor. Oluşması beklenen bu devasa talep de Bitcoin’in fiyatında ciddi bir artış beklentisi yaratıyor.&nbsp;Analistler bu olası fiyat artışını açıklamak için 20 yıl önce oluşturulan altın ETF’lerini örnek gösteriyor. Altın fiyatları altın ETF'lerinin piyasaya sürüldüğü 2004'ten 2011’e kadarki 7 yılda dört katına kadar çıkmıştı. Analistler benzer bir ivmeyi Bitcoin için de beklediklerini belirtirken fiyat artışlarının altına oranla çok daha hızlı olacağını öngörüyorlar.ETF onayı kripto çevrelerince çoğunlukla pozitif karşılansa da karşıt görüşler de mevcut. Geleneksel finans kurumlarını ve işleyişini kötü niyetli bulan bazı kişiler, kripto ekosisteminin bu sistemin dışında hareket etmesi gerektiğini savunuyor. Diğer yandan beklenen yeni talep ve Bitcoin’in ETF onayı ile daha güvenilir bir yatırım aracına dönüşmesi, kripto dünyasındaki çoğu insan tarafından coşkuyla karşılanıyor. Bora Erdamar da bu gelişmenin kripto paraların geleceğini, özellikle çokça tartışılan regülasyon çerçevesini nasıl şekillendirebileceğini şu sözler ile dile getiriyor:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Genellikle yeni teknolojilere bilinmezliğin yarattığı endişeler nedeniyle hep mesafeli yaklaşılır. Burada işin içine bir de finans dünyası giriyor. Finansın oturmuş bir düzeni, bu düzenin oturmuş oyuncuları ve dahası regülatör kurumları var. Bitcoin ve kripto paralar, tüm bunlardan azade, farklı bir dünyada, farklı bir araç.Tüm dünyada kripto paralarla ilgili düzenlemeler, bundan birkaç sene önce başladı. Ve başta daha topyekun, hatta yasaklayıcı bir yaklaşım benimsenmişti. Ancak zaman içinde, kripto varlıklar daha doğru anlaşıldıkça, tehdit olmaktan ziyade alternatif bir finansal enstrüman olabileceği fark edildikçe, risk iştahı yüksek yatırımcılar tarafından makul bir araç olarak tercih edilebileceği kabullenildikçe, konu giderek kripto paralara karşı yasaklayıcı tavırdan bu ekosistemde faaliyet gösteren hizmet sağlayıcıların düzenlenmesine doğru evrildi. Akabinde de Türkiye'de de dünyada da çeşitli lisanslama kriterlerinin getirilmesi, sorumluluk yerinin belli olması gibi yükümlülükler geldi. Gene de temkinli davranılıyordu. ETF onayı bir anda Bitcoin'e ve kripto paralara bir statü, güven ve saygınlık getirdi. Yani bunun sembolik bir anlamı var. Regülasyonlar risk yönetimi, yatırımcıların korunması gibi maddeleri yine içerecek ve içermeli de zaten, ama konunun inovatif yönünü de desteklemek, ekosistemi küçültmekten ziyade, işini iyi yapanların önünü açmak da önem kazandı."</blockquote>İlk izlenim ve yorumlara göre bu onay, hem geleneksel finans hem de kripto ekosistemini memnun eden bir kazan-kazan durumuna işaret ediyor. Yeni yeni inşa edilen güven bunun temelini oluştururken kripto para borsalarına olan ilginin nasıl etkileneceği bir tartışma konusu. Burada borsa yatırım fonları, yönetim giderlerinin düşük olmasıyla da öne çıkıyor. Attila Köksal yönetim giderleriyle ilgili şunları anlatıyor:<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Aktif yönetilen yatırım fonlarının yıllık yönetim giderleri, binde 6 ila yüzde 2 arasındayken, borsa yatırım fonlarının yönetim giderleri ortalamada binde 2'nin altında. Hatta bazı ETF'lerde bu gider, on binde 2'ye kadar düşüyor. Türkiye'de borsa yatırım fonları oldukça yeni. Borsa İstanbul'da hâlihazırda Ziraat Portföy, AK Portföy, QNB Finans ve Osmanlı Portföy tarafından ihraç edilmiş olan ETF'ler işlem görüyor."</blockquote>Attila Köksal’ın belirttiği üzere ETF’ler oldukça düşük yönetim giderlerine sahip, bu da onları en cazip kılan özelliklerinden biri. Büyük yatırım kuruluşları müşterileri çekebilmek için düşük maliyet savaşına girecek gibi gözüküyor. Bloomberg’de çıkan haberlere göre bu alanın en büyük isimlerinden Blackrock ve Grayscale, hazırladıkları yeni fonlarda yatırımcı maliyetlerini piyasa ortalamasının altına indirmeye çalışıyor. 11 Ocak'a kadar Bitcoin’e yatırım yapmak isteyenlerin adresi Binance ve FTX gibi kripto para pazar yerleriyken son dönemde bu büyük kuruluşlarda çıkan skandallar güvensizliği artırdı. Kripto pazar yerlerindeki yüksek komisyon ve maliyetler de mevcut Bitcoin yatırımcılarının, yatırımlarını geleneksel finans kuruluşlarına taşıma ihtimalini doğuruyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gelecekte bizi neler bekliyor?</h3>Finans kuruluşları yeni gelişmelerle birlikte 2024 yılı için Bitcoin fiyat tahminlerini güncelledi. VanEck gibi kurumlar 2024 yılında Bitcoin fiyatında tarihî yükselişler görülebileceğini belirtiyor. Ayrıca Mayıs ayı sonuna kadar aralarında VanEck, Ark 21Shares ve Hashdex'in de bulunduğu çok sayıda Ethereum spot ETF başvurusu hakkında da karar çıkması, beklentiler arasında. Kripto para ekosistemi ise ETF’in kripto paralar ile finans dünyası arasında başlayan ilişkinin ilk perdesi olacağını düşünüyor. Bora Erdamar geleceğe dair öngörülerini şu şekilde paylaşıyor.<blockquote fr-original-style="" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); padding-left: 5px; box-sizing: border-box;">"Stabil coin'ler dediğimiz, başta dolar olmak üzere itibari para birimlerine endeksli kripto paralar var. Bunlara Avrupa'da avro açısından, ABD'de dolar açısından finansal istikrarı tehlikeye atar mı endişesiyle yaklaşılırken, şu anda stabil coin'ler bir proje olarak değerlendirilmeye başlanmıştır diye düşünüyorum. ETF'ler sonrasında bu stabil coin'ler ikinci bir köprü olabilir. Üçüncü aşamada da şu anda dünyada pek çok ülkede merkez bankaları tarafından üzerinde çalışılan Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (CBDC'ler) de üçüncü bir köprü proje olabilir.&nbsp;Dolayısıyla biz regülasyonların artık geleneksel finans dünyası oyuncularıyla kripto para ekosistemindeki oyuncuların birlikte iş yapmasına ve proje geliştirmesine olanak sağlayacak şekilde ilerleyeceğini söyleyebiliriz. ETF onayıyla beraber, düzenlemeler daha ılımlı, işin inovatif yönünü vurgulayacak şekilde tasarlanabilir. Bu da geleneksel finans kuruluşlarının hem ETF'ler üzerinden hem de algının iyileşmesi sayesinde kendi projelerini bu ekosistem içinde yer almalarını kolaylaştıracak şekilde tasarlamasının önünü açabilir.&nbsp;Geçen haftalarda, Türkiye'de iki banka, kripto paralarla ilgili projelerini duyurdu. Bunlardan biri özel bir kripto projesi platformuydu, diğeri ise bir kripto alım-satım platformunu satın aldı. Diğer bankalarda da rafta buna benzer projeler bekliyor. Regülasyonlarda bankaların bu tip projelerinin önünün açık olacağı, hatta destekleneceği vurgusu olursa, ekosistemin gelişeceği; geleneksel finansla yeni nesil finansın birbirlerine yaklaşacağı öngörülebilir."</blockquote>Finans dünyasındaki beklentiler heyecan ve umut verici olsa da kripto paraların geleceğine dair soru işaretleri hâlâ yüzde yüz giderilmiş değil. Geçmişte yaşanan skandallar ve olumsuzlukların etkileri hâlâ kendini hissettiriyor. Ancak ortada kesin olan bir şey var ki o da kripto paraların gündemdeki yerini kolay kolay kaptırmayacağı.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu yazıyı podcast kanalımız Aposto Altı Otuz’un podcast serisi Aposto Mercek’ten de <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/5GGB1a5uTnOZ1aqXMXwbUa?nd=1&dlsi=bddd7586a7934915" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dinleyebilirsiniz</a>.

Aposto Gündem

SEC'in uzun süren tartışmaların ardından spot Bitcoin ETF'lerini onaylaması, kripto para ekosisteminde yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülüyor. Finansal Okuryazarlık Derneği Başkanı Attila Köksal ve BlockchainIST direktörü Bora Erdamar yorumlarını paylaştı.

SEC'in tarihî Bitcoin kararı ne anlama geliyor?

ABD'nin en büyük bankaları 2023'ün ilk altı ayında işten çıkarma maliyetleri için 1 milyar dolardan fazla harcama yaptı. Bu, Wall Street'in Covid-19 salgını esnasında yaşanabilecek aşırı genişlemeyi engellemek için attığı adımların bedeli niteliğinde bir harcama oldu.Birçok Wall Street firması, Covid-19 salgını sırasında evden çalışmanın verimliliğe zarar verdiği bir dönemde ticaret ve anlaşma yapma atağıyla başa çıkmak için personel sayılarını çok agresif bir şekilde artırdıklarını kabul ediyor.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir yandan: Wall Street'in en büyük işverenleri bu yıl toplu olarak 11 binden fazla işten çıkarma açıkladı. Yöneticiler, yıl ilerledikçe daha fazla işten çıkarma yapıp yapmayacakları ve daha fazla kıdem tazminatı ödeyip ödemeyecekleri konusunda bölünmüş durumda.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Goldman Sachs: Ticaret ve yatırım bankacılığındaki yavaşlamadan özellikle etkilenen banka, Çarşamba günü yatırımcılara yılın ilk yarısında kıdem tazminatı maliyetleri için 260 milyon dolar harcadığını söyleyerek son işten çıkarmalar için ücret alan en son büyük banka oldu. Goldman bu yıl yaklaşık 3 bin 400 çalışanını, ya da toplam personelinin yaklaşık %7'sini işten çıkardı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Morgan Stanley:&nbsp;Salı günü, bu yıl yaklaşık 3 bin çalışanını işten çıkaran kurum, personel azaltımı için 300 milyon dolardan fazla harcama yaptığını söyledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Citigroup: Banka, geçtiğimiz hafta kıdem tazminatı çeklerinin giderlerine 450 milyon dolar eklediğini söyledi. Ek olarak, geçtiğimiz ay başladığı 5 bin kişilik işten çıkarmayı neredeyse tamamladığını duyurdu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Wells Fargo:&nbsp;Pandemi sırasında genişlemeyen birkaç büyük bankadan biriydi, çünkü kısmen çeşitli yasal ve uyum ihlallerinin ardından düzenleyici bir varlık sınırı altında faaliyet gösteriyordu. Banka yatırımcılara, bu yıl 5 bin ve 2020'nin orta noktasından bu yana 40 bin kişi azalan personel sayısının bu yıl daha da düşmesini beklediğini söyledi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bank of America: Banka, Salı günü yaptığı açıklamada, ikinci çeyrekte 4 bin kişi ya da toplam işgücünün yaklaşık %2'sini işten çıkardığını bildirdi. BofA, pozisyonları ortadan kaldırma biçimiyle büyük kıdem tazminatı çekleri ödemek zorunda kalmaktan kaçındı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JPMorgan Chase: Bu eğilime karşı koyan tek büyük banka oldu. Bankanın çalışan sayısı ikinci çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %8 artarak 300 bine yükseldi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yorumlar: Options Group'tan Michael Karp,&nbsp;"Yatırım bankacılığında daha fazla küçülme olacağını düşünüyorum. Yılın geri kalanında, büyük firmaların çoğunda "bir işten çıkarma, iki işe alım" durumu yaşanacak" açıklamasında bulundu.</li></ul>

Pareto

Yöneticiler, Covid-19 salgını sırasında gerçekleştirdikleri yoğun işe alımların bedelini ödüyor

Wall Street bankaları kıdem tazminatına 1 milyar dolar harcadı

• ABD piyasaları bilanço sezonu nedeniyle hafta başından bu yana süren ılımlı yükselişini devam ettiriyor. S&amp;P 500 endeksi günü %0,24 artışla 4,565 puandan kapatırken, Dow Jones %0,31 artışla 35,061 puandan, Nasdaq Composite ise %0,03 artışla 14,358 puandan kapattı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Önemli: Bugün gözler, Netflix ve Tesla’nın piyasa kapanışı sonrasında açıklanan ikinci çeyrek bilançolarına çevrilmiş durumdaydı. Gece yarısı yayımlanan sonuçlara göre ikinci çeyrekte yayıncılık devi Netflix hisse başına 3,29 dolar ile elektrikli otomobil devi Tesla ise hisse başına 0,91 dolar ile beklentilerin üzerinde kâr bildirdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bankacılık: Bankacılık devi Goldman Sachs, yılın ikinci çeyreğinde net kârının %58 azalarak 1,2 milyar dolara gerilediğini bildirdi. Bankanın hisse başına düşen kârı ise 3,08 dolar ile piyasa beklentisinin altında açıklandı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İlginç: İkinci el otomobil perakendecisi Carvana, alacaklıları ile yaptığı borç yapılandırma anlaşması ile toplam borcunu 1,2 milyar dolar tutarında azalttığını duyurdu. Yapılan açıklamanın ardından Carvana payları %40’tan fazla değer kazanarak 55,80 dolar seviyesine ulaştı. Halbuki Carvana, Wall Street’te en çok açığa satışa konu olan şirketlerden bir tanesiydi ve şirket paylarının %50’ye yakını açığa satılmıştı.&nbsp;</li></ul><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi: <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/638fa15966343f00068dc5cf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Açığa satış (short-selling) nedir?</a></li></ul>

Önce biraz gerilere gidelim. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki yıllarda Avrupa ve Amerika başta olmak üzere birçok ülkede sosyal devlet politikaları uygulamaya kondu. Özellikle kamu kurumlarının aldığı inisiyatiflerle üretilen zenginliğin/artı değerin görece eşit paylaştırıldığı/yeniden dağıtıldığı siyasi ve iktisadi mekanizmalarla refah rejimleri inşa edildi. Artısıyla eksisiyle farklı ülkelerde aldığı farklı biçimleriyle bu süreci daha önce başka yazılarımızda kısmen de olsa tartıştık. Hatırlamak isterseniz size özellikle “<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/vatandas-musterilesirken-ofsayttan-nasil-cikariz" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Vatandaş Müşterileşirken Ofsayttan Nasıl Çıkarız?</a>” ve “<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/polanyi-bugra-ve-adalet" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Polanyi, Buğra ve Adalet</a>” başlıklı yazılarımızı tavsiye ederiz.&nbsp;Kitlesel refah odaklı bu sosyo-ekonomik düzenin temel boyutlarından birini tam istihdam politikaları oluşturuyordu. Böylelikle toplumun geniş kesimlerinin devamlılığı ve sosyal güvenceleri olan işlerde çalışması hedefleniyordu. Kazandıkları ücret ve maaşlarla savaş sonrası dönemde büyüyen pazarda bollaşan ve çeşitlenen ürünleri satın alabilen ve kendini artık “orta sınıf” olarak gören çalışan bir grubun ortaya çıkması böylece mümkün oldu. Hani artık bugün bir efsane gibi anlatılan, tek maaşla bile ev geçindirilebilen yıllar… Babanın mavi yakalı, annenin memur olduğu ailelerin bile araba alabildiği, yazlık kooperatife yatırım yapabildiği, emekli ikramiyeleriyle ev alınan zamanlar... Dolayısıyla dert işten haz ve tatmin üretmek değil, uzun erimli ölçekte planlayabildiğin, öngörebildiğin bir hayat inşa etmekti.1980’lerle birlikte yaşanan büyük liberal dönüşümle bu düzenin bozulmaya başlamasıyla ofis veya fabrikalardaki belki tek düze belki sıkıcı ama atılma korkun olmadan sana ortalama bir hayat yaşatan ve emekliliğini öngörülebilir kılan işler hem erimeye hem de gözden düşmeye başladı. Yeni dönemde daha çok kazandıran parıltılı ve risk merkezli hayat tarzları ve bu tür hayatları pohpohlayan başta finans ve hizmet olmak üzere <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/hey-corc-versene-borc" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni sektörler öne çıkmaya başladı</a>. Michael Douglas’ın canlandırdığı Wall Street gurusu <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gordon_Gekko" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Gordon Gekko</a>’yu (1987) bu yeni düzenin simge ismi olarak düşünebiliriz belki. Ünlü yönetmen Oliver Stone’un Amerikayı sarıp sarmalamaya başlayan Wall Street maceraperestliğini eleştirmek için çizdiği bu anti-kahraman ironik bir şekilde (büyük ölçüde Michael Douglas’ın etkileyici oyunculuğu ve karizması ile) dönemin idolü oldu. Gekko tutunca Hollywood bize Gekko benzeri karakterler pompalamaya devam etti. Örneğin, yine bir “eleştiri” olan ve gerçek bir hayat hikayesine dayanan daha yakın zamanlı Scorsese’nin <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Wolf_of_Wall_Street_(2013_film)" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Wolf of Wall Street</a>’de (2013) koşullar ne olursa olsun risk alan, bunu yaparken başkalarının hayatını alt üst edip etmeyeceğine dair en ufak bir endişe ya da sorumluluk duymayanlar arasında bu kez Leonardo DiCaprio’nun canlandırdığı <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jordan_Belfort" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Jordan Belfort</a> karakteri öne çıkıyordu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/6/5/1689347232180.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.60" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gordon Gekko&nbsp;Gekkovari işler spot ışıkları altında parlarken sıradan iş kıyasıya eleştirildi. Daha sonra onlarca türevi çıkan Ricky Gervais’in The Office’i, Tina Fey’in 30 Rock’ı, Amy Poehler’ın Parks and Recreation’ı gibi yapımlarda, küçük bölgesel firmalardan (Dunder Mifflin) büyük şirketlere (NBC) ve kamu kurumlarına (Pawnee Belediyesi) her yerde iş absürttü. Avrupa Yakası’nı da benzer bir iş yeri alegorisi sunan başarılı bir yerli program olarak düşünebiliriz. Bu dizilerde iş yeri sıkıcı, işin kendisi saçma, işteki hiyerarşi anlamsızdı. İş arkadaşları da dayanışma ya da kader ortaklığı kurulacak kişiler olmaktan çok uzaktı.&nbsp;ER’dan House’a Grey’s Anatomy’ye hastane dizileri de (bu yapımların Doktorlar veya Mucize Doktor gibi yerli versiyonları), tüm CSI’ları da içeren polisiye yapımlar da (ve bunların Arka Sokaklar veya Behzat Ç. Gibi yerli versiyonları) işin kendisini aşan ve tüm hayatı saran çalışma hayatları çizerek izleyiciyi yakalamaya çalıştı. Anlam da tatmin de işten ibaret tanımlanınca aslında boğucu bir sistem karşımıza çıktı. Üstüne üstlük yeni bilgisayar ve iletişim teknolojileriyle iş her yerde her zaman yapılabilir hale gelince birçokları da biz bu dünyaya sürekli çalışmak için mi geldik demeye başladı. Üstelik işlerin artık <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/kirli-islerimizi-kime-yaptiralim" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">güvencesi yoktu</a>; herhangi bir işte uzun süre tutunabilmek, kazandığınla hayatını döndürebilmek, geleceğin için birikim veya yatırım yapmak giderek zorlaşıyordu.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/6/5/1689347286685.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.76" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Grey’s Anatomy TV dergisi kapağıBir yandan 2000’lerde hayatımıza giren sosyal medyada yaşadıkları hayatları hak etmediğini düşündüğümüz insanları görmek bu tür işlere dair hıncımızı da artırdı belki. Sıradan ve tekdüze işlerimizin bize asla sağlayamayacağı yaşamların parmağımızın ucunda ekranlarımızdan akıp geçmesi yırtmaya dair arzumuzu hepten tetikler hâle geldi.&nbsp;Ufukta kitlesel bir özgürleşme pek olası görünmüyor. Tam tersi belki de: pandemiyle, savaşla, giderek ısınan havalarla bitmek bilmeyen krizler hayata daha kısa dönemli ve bireyci bakma eğilimimizi güçlendiriyor muhtemelen. Türkiye’de bitmek bilmeyen ekonomik ve siyasi kriz ve bunun eşlikçisi kitlesel yoksullaşma insanları bireysel kurtuluş arayışlarına itiyor. Okumuşlar, sosyal ve ekonomik sermayesi olanlar Avrupa’ya ya da başka varlıklı ülkelere gitmek istiyor. Sermaye açısından çok kıt kaynaklarla idare etmek zorunda olanlar ise dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi bir sürü farklı “işle” uğraşarak gününü kurtarmaya bakıyor. Böyle bir dünyada içinde bulunduğumuz kısır döngüden ve ücret bağımlılığından yırtma hevesinin tavan yapmasına hiç şaşırmamak lazım.&nbsp;Kripto paralar ve bahisle yırtabilir miyiz?Gekkovari sıçramalar maalesef ancak peri masalları kadar gerçekçi. Bugün zenginlikleri sürekli gözümüze sokulan kişilerin pek çoğu ayrıcalıklı arka planlardan geliyor. Ülkelerindeki refah rejimi olanaklarının günümüze kadar kısmen de olsa yaşayabilen (eğitimle, barınmayla, sağlıkla ilgili) unsurlarından faydalanarak bugünkü konumlarına ulaşanlar da var tabii... Bize sürekli girişimcilik ruhu pompalansa da kalkınma iktisatçısı <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=s2fxkjKUTqg" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ha Joong Chang’ın</a> söylediği gibi girişimcilik gelişmiş ülkelerde aslında çok az seviyelerde. Gerçek girişimciler ya gelişmekte olan ya da yoksul ülkelerde ama oralarda da girişimci olmak pek para etmiyor. Chang zengin ülkelerdeki girişimci sayısının nüfusa oranının yüzde 10’u bile bulmadığını, pek çok dahi girişimcinin geniş kurumsal ağların ürünü olduğunu söylerken yoksul ülkelerde yüzde 80’lere varan girişimcilerin kurumsal yapıların zayıflığı ve ekonomik pastanın küçüklüğü nedeniyle hiç adım atamadığını söylüyor. Türkiye’de mesela, neredeyse ekonominin yarısına tekabül eden kayıtdışı sektör girişimci dolu. Otobanlarda trafik sıkışınca gördüğünüz seyyar satıcılar pekâlâ girişimci ama içinde bulundukları informellik nadiren bir ekonomik dikey hareketliliğe imkân sağlıyor.&nbsp;Öte yandan risk ve heyecan dozu artarak Gekkoculuğun hâlâ günümüzde de devam ettiğini söyleyebiliriz. Kripto paralar ve bahis sektörü riski ve heyecanı arttıran gelişmelerin başını çekiyor. Türkiye her iki alanda da dünyada önde gelen ülkelerden. Kripto para işlemlerinde bir ara dünyada <a fr-original-style="" href="https://www.ntv.com.tr/teknoloji/turkiye-kripto-paralari-en-cok-kullanan-ikinci-ulke,hWmBaRyl8UadrqLmralhlA" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ikinciydik</a>. 2026’da yasal bahis hacminin ise <a fr-original-style="" href="https://www.statista.com/statistics/1278482/turkey-online-sports-betting-revenue/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bir milyar doları</a> bulması öngörülüyor. <a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/program/the-stream/2023/4/19/whats-the-social-impact-of-africas-sports-betting-boom" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Afrika ülkelerinde bahis merakının</a> kontrolden çıkıp insanları borç batağına sürüklediği son dönemde çokça tartışılan konulardan.<img src="https://images.aposto.com/2023/6/5/1689347471377.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kenya Nairobi’de bir bahis dükkanı&nbsp;Bu alanlara eğilim insanların kurumlara güvensizliğinden ve güvenceli iş imkanlarına sahip olamamalarından kaynaklanıyor. Sistemden ve çalışma ücret bağımlılığından kurtulmak için girişilen bu maceralar sadece birkaç kişiyi mutlu edebiliyor, ya da kısa bir süre ünlü yapabiliyor. Amerika’da Dogecoin milyoneri Glauber Contessoto tam da böyle bir <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2021/05/14/podcasts/the-daily/dogecoin-cryptocurrency-bitcoin.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hikâyenin ürünü</a> mesela. Contesso kripto paralarla sadece zengin değil “ünlü” de oldu.&nbsp;Bununla birlikte kripto para piyasalarındaki canlılık çok kısa sürdü. Pandemi sırasında devletlerin piyasadaki nakit arzını teşvik ve yardımlarla artırmalarından kaynaklanan nakit bolluğuyla kripto para piyasasında müthiş bir büyüme yaşandı. Bu bolluk ortadan kalkınca da o parlak dönem sona erdi. Kripto para piyasası büyük ihtimalle alternatif bir piyasaya dönüşecek hatta belki de dönüştü bile. Ancak bu piyasanın çalışmanın zorunluluk olmaktan çıkacağı bir dünyanın habercisi olduğunu söylemek imkânsız. Bahis ise doğası gereği sıfır toplam bir şey olduğundan zaten kitlesel refah yolunda fayda getirmesi mümkün değil.&nbsp;Yurtdışı hayalleri ve çalışmakTürkiye son dönemde iyi eğitimli nüfusunu başta Almanya olmak üzere zengin ülkelere kaybediyor. Bu ülkelere gidenler çalışmaktan yırtmak peşindeki kimseler mi yoksa daha öngörülebilir bir çalışma hayatı mı arıyorlar? <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=VXGHnYut5j4" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mevcut çalışmalar</a>, ikinci alternatifin daha ağır bastığını gösteriyor. Gidenlerin çoğu saatleri kontrol altında bir çalışma hayatının, öngörülebilir ve yeterli bir gelirin, stresi görece daha az bir yaşamın peşinden koştuğu için bugün yurtdışında. Bu tür hayatların sadece Türkiye’de değil bütün dünyada az bulunur bir hâle geldiği dünyamızda kimin ne kadar hayallerine kavuşup kavuşamayacağını zaman gösterecek.&nbsp;Ama şurası kesin ki büyük ölçüde kamusal eğitim mekanizmalarımızın ürettiği beyin kapasitesini refah rejimleri sayesinde ortalama değerleri ve iş imkanlarını sunabilen ülkelere kaybediyoruz. Kısacası, filmlerin ve dizilerin yıllarca küçümsediği çalışma hayatı belki de bugün özlediklerimizin başında geliyor.&nbsp;İş ve çalışma hayatının değişen dinamikleri üzerine gözlemlerimizi paylaştığımız son iki bültenin ardından sizlere şimdilik hoşça kalın diyoruz. Eylül’de yeni kitaplar, makaleler, podcastlerle buluşmak üzere hepinize iyi bir yaz diliyoruz.

Zappa Zamanlar

Nasıl geldik bu duruma? Yırtmaya çalışanları nasıl anlarız? Çalışmaktan toptan yırtmak mümkün mü?

Çalışmadan neden yırtmak istiyoruz? 

Yapay zeka finans sektörüne de yetişti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırmacılar, Fed'in mesajlarını deşifre etmek ve hisse senetlerinin nereye gittiğine dair ipuçları için ChatGPT kullanarak manşetleri tarıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JPMorgan, Fed açıklamalarından alım satım sinyalleri üreten bir yapay zeka botunu piyasaya sürdü.&nbsp;</li></ul>Detaylar: <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2023-05-08/personal-finance-ai-won-t-beat-the-market-any-better-than-wall-street?srnd=markets-vp&leadSource=uverify%20wall" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg'den Nir Kaissar'ın haberine göre</a>, yapay zeka yakında Wall Street'in işini yapabilecek olsa da, yatırımcılardan iyisini yapması pek olası görülmüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Finansal haber akışları şirketlerin uzun vadeli beklentilerinin veya hisse senedi ve tahvillerin kısa vadeli gidişatının göstergesi değilken, tahmin değeri çok düşük olan manuel süreçleri otomatikleştirmek akıl kârı değil.</li></ul>Ancak:&nbsp;Şunu da atlamamak gerek ki, yapay zeka yaratıcılarından daha akıllı olduğunu kanıtlayarak insanları uzun süredir rahatsız eden bulmacaları çözebilir.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enflasyonun, faiz oranlarının ve diğer ekonomik önlemlerin nasıl şekilleneceğini ve bu önlemlerin varlık fiyatlarıyla nasıl kesiştiğini çözebilir.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatta ekonominin ve varlık fiyatlarının önceden fark edilmemiş itici güçlerini keşfedebilir veya yatırımcıların henüz fark etmediği ve kullanmadığı anomalileri &nbsp;bulabilir.</li></ul>Bilgi notu:&nbsp;Renaissance Technologies'in&nbsp;Medallion fonu otuz yılı aşkın bir süredir&nbsp;süper bilgisayar gücü kullanıyor ve söylendiğine göre bu sistemle yılda %40 getiri elde ediyor.&nbsp;Fakat sistemin sürekliliği için yatırımları içeriden kişilerle, fonu da 10 milyar dolarla sınırlıyor ve fon büyüklüğünü korumak için yılda iki kez kâr iade ediyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Süper bilgisayar;&nbsp;büyük bilimsel çalışmalarda, nükleer enerji araştırmalarında, hareketli animasyonlarda, akışkanların karakteristiklerini hesaplamada ve meteoroloji gibi alanlarda gereken hesaplamalar için kullanılıyor.</li></ul>Geniş açı:&nbsp;Sektör oyuncularından yapay zekayı erken adapte edenler ilk varan olmanın avantajlarından faydalanabilir; ancak kullanım arttıkça piyasayı yenen getiriler elde etme fırsatı azalacaktır.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Andrew Berkin ve&nbsp;Larry Swedroe'un The Incredible Shrinking Alpha&nbsp;adlı kitaplarında belirttikleri gibi; yöneticiler kollektif olarak daha yetenekli hale geldikçe, yüksek getiri elde etme yeteneklerinin azaldığı görülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatta, Larry Swedroe'ye göre,&nbsp;yapay zekanın piyasayı yenme girişimleri arttıkça piyasayı yenmek daha da zorlaşabilir.</li></ul>Öte yandan:&nbsp;Endeks yatırımını eleştirenler sürekli olarak piyasaların fiyatları belirlemek için aktif yöneticilere ihtiyaç duyduğundan yakınıyor. Eğer yapay zeka aktif yöneticilerin yerini alırsa endeksleyicilerin piyasa takibi kolaylaşabilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Endeks yatırımı; belirli bir piyasa endeksine benzer getiri elde etmek için kullanılan bir stratejiyi ifade ediyor, pasif bir yatırım yöntemi.</li></ul>Sonuç olarak: Yapay zekanın yatırımcılara fayda sağlamaktan ziyade zarar vermesi daha muhtemel.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son zamanlarda her yeni teknoloji,&nbsp;kaçırılmaması gereken bir yatırım fırsatı&nbsp;olarak lanse ediliyor. Kaçınılmaz olarak da, erken davranan birkaç &nbsp;yatırımcı büyük getiri elde ederken, diğer herkes fiyatlar çökmeden hemen önce zirveye yakın bir yere yığılıyor.</li></ul>Perspektif:&nbsp;Eski Google çalışanı ve&nbsp;yapay zekanın babası olarak bilinen&nbsp;Geoffrey Hinton, yapay zekânın oluşturduğu tehditlere ilişkin değerlendirmelerde&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/ai-pioneer-says-its-threat-world-may-be-more-urgent-than-climate-change-2023-05-05/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulundu</a>.Hinton, yaptığı açıklamada, iklim değişikliğini değersizleştirmek istemediğini fakat yapay zekanın insanlık için iklim değişikliğinden&nbsp;daha acil bir tehdit oluşturabileceğini söyledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği söz konusu olduğunda yapılması gerekenleri önermenin çok kolay olduğunu vurgulayan Hinton, “Yapay zeka için ne yapmamız gerektiği ise hiç net değil"&nbsp;dedi.</li></ul>

Yapay zeka teknolojisi vs. manuel piyasa takibi; uzun vadede kim kazanır?

Yapay zeka, yatırımcıdan iyi yatırım yapabilir mi?

Yapay zeka finans sektörüne de yetişti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırmacılar, Fed'in mesajlarını deşifre etmek ve hisse senetlerinin nereye gittiğine dair ipuçları için ChatGPT kullanarak manşetleri tarıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JPMorgan, Fed açıklamalarından alım satım sinyalleri üreten bir yapay zeka botunu piyasaya sürdü.&nbsp;</li></ul>Detaylar: <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2023-05-08/personal-finance-ai-won-t-beat-the-market-any-better-than-wall-street?srnd=markets-vp&leadSource=uverify%20wall" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg'den Nir Kaissar'ın haberine göre</a>, yapay zeka yakında Wall Street'in işini yapabilecek olsa da, yatırımcılardan iyisini yapması pek olası görülmüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Finansal haber akışları şirketlerin uzun vadeli beklentilerinin veya hisse senedi ve tahvillerin kısa vadeli gidişatının göstergesi değilken, tahmin değeri çok düşük olan manuel süreçleri otomatikleştirmek akıl kârı değil.</li></ul>Ancak:&nbsp;Şunu da atlamamak gerek ki, yapay zeka yaratıcılarından daha akıllı olduğunu kanıtlayarak insanları uzun süredir rahatsız eden bulmacaları çözebilir.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enflasyonun, faiz oranlarının ve diğer ekonomik önlemlerin nasıl şekilleneceğini ve bu önlemlerin varlık fiyatlarıyla nasıl kesiştiğini çözebilir.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatta ekonominin ve varlık fiyatlarının önceden fark edilmemiş itici güçlerini keşfedebilir veya yatırımcıların henüz fark etmediği ve kullanmadığı anomalileri &nbsp;bulabilir.</li></ul>Bilgi notu:&nbsp;Renaissance Technologies'in Medallion fonu otuz yılı aşkın bir süredir süper bilgisayar gücü kullanıyor ve söylendiğine göre bu sistemle yılda %40 getiri elde ediyor.&nbsp;Fakat sistemin sürekliliği için yatırımları içeriden kişilerle, fonu da 10 milyar dolarla sınırlıyor ve fon büyüklüğünü korumak için yılda iki kez kâr iade ediyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Süper bilgisayar;&nbsp;büyük bilimsel çalışmalarda, nükleer enerji araştırmalarında, hareketli animasyonlarda, akışkanların karakteristiklerini hesaplamada ve meteoroloji gibi alanlarda gereken hesaplamalar için kullanılıyor.</li></ul>Geniş açı:&nbsp;Sektör oyuncularından yapay zekayı erken adapte edenler ilk varan olmanın avantajlarından faydalanabilir; ancak kullanım arttıkça piyasayı yenen getiriler elde etme fırsatı azalacaktır.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Andrew Berkin ve Larry Swedroe'un The Incredible Shrinking Alpha&nbsp;adlı kitaplarında belirttikleri gibi; yöneticiler kollektif olarak daha yetenekli hale geldikçe, yüksek getiri elde etme yeteneklerinin azaldığı görülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatta, Larry Swedroe'ye göre, yapay zekanın piyasayı yenme girişimleri arttıkça piyasayı yenmek daha da zorlaşabilir.</li></ul>Öte yandan:&nbsp;Endeks yatırımını eleştirenler sürekli olarak piyasaların fiyatları belirlemek için aktif yöneticilere ihtiyaç duyduğundan yakınıyor. Eğer yapay zeka aktif yöneticilerin yerini alırsa endeksleyicilerin piyasa takibi kolaylaşabilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Endeks yatırımı; belirli bir piyasa endeksine benzer getiri elde etmek için kullanılan bir stratejiyi ifade ediyor, pasif bir yatırım yöntemi.</li></ul>Sonuç olarak: Yapay zekanın yatırımcılara fayda sağlamaktan ziyade zarar vermesi daha muhtemel.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son zamanlarda her yeni teknoloji, kaçırılmaması gereken bir yatırım fırsatı&nbsp;olarak lanse ediliyor. Kaçınılmaz olarak da, erken davranan birkaç &nbsp;yatırımcı büyük getiri elde ederken, diğer herkes fiyatlar çökmeden hemen önce zirveye yakın bir yere yığılıyor.</li></ul>Perspektif:&nbsp;Eski Google çalışanı ve yapay zekanın babası olarak bilinen Geoffrey Hinton, yapay zekânın oluşturduğu tehditlere ilişkin değerlendirmelerde <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/ai-pioneer-says-its-threat-world-may-be-more-urgent-than-climate-change-2023-05-05/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulundu</a>.Hinton, yaptığı açıklamada, iklim değişikliğini değersizleştirmek istemediğini fakat yapay zekanın insanlık için iklim değişikliğinden daha acil bir tehdit oluşturabileceğini söyledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği söz konusu olduğunda yapılması gerekenleri önermenin çok kolay olduğunu vurgulayan Hinton, “Yapay zeka için ne yapmamız gerektiği ise hiç net değil"&nbsp;dedi.</li></ul>

Pareto İçgörü

Yapay zeka finans sektörüne de yetişti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırmacılar, Fed'in mesajlarını deşifre etmek ve hisse senetlerinin nereye gittiğine dair ipuçları için ChatGPT kullanarak manşetleri tarıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">JPMorgan, Fed açıklamalarından alım satım sinyalleri üreten bir yapay zeka botunu piyasaya sürdü.&nbsp;</li></ul>Detaylar: <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2023-05-08/personal-finance-ai-won-t-beat-the-market-any-better-than-wall-street?srnd=markets-vp&leadSource=uverify%20wall" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg'den Nir Kaissar'ın haberine göre</a>, yapay zeka yakında Wall Street'in işini yapabilecek olsa da, yatırımcılardan iyisini yapması pek olası görülmüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Finansal haber akışları şirketlerin uzun vadeli beklentilerinin veya hisse senedi ve tahvillerin kısa vadeli gidişatının göstergesi değilken, tahmin değeri çok düşük olan manuel süreçleri otomatikleştirmek akıl kârı değil.</li></ul>Ancak:&nbsp;Şunu da atlamamak gerek ki, yapay zeka yaratıcılarından daha akıllı olduğunu kanıtlayarak insanları uzun süredir rahatsız eden bulmacaları çözebilir.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enflasyonun, faiz oranlarının ve diğer ekonomik önlemlerin nasıl şekilleneceğini ve bu önlemlerin varlık fiyatlarıyla nasıl kesiştiğini çözebilir.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatta ekonominin ve varlık fiyatlarının önceden fark edilmemiş itici güçlerini keşfedebilir veya yatırımcıların henüz fark etmediği ve kullanmadığı anomalileri &nbsp;bulabilir.</li></ul>Bilgi notu:&nbsp;Renaissance Technologies'in&nbsp;Medallion fonu otuz yılı aşkın bir süredir&nbsp;süper bilgisayar gücü kullanıyor ve söylendiğine göre bu sistemle yılda %40 getiri elde ediyor.&nbsp;Fakat sistemin sürekliliği için yatırımları içeriden kişilerle, fonu da 10 milyar dolarla sınırlıyor ve fon büyüklüğünü korumak için yılda iki kez kâr iade ediyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Süper bilgisayar;&nbsp;büyük bilimsel çalışmalarda, nükleer enerji araştırmalarında, hareketli animasyonlarda, akışkanların karakteristiklerini hesaplamada ve meteoroloji gibi alanlarda gereken hesaplamalar için kullanılıyor.</li></ul>Geniş açı:&nbsp;Sektör oyuncularından yapay zekayı erken adapte edenler ilk varan olmanın avantajlarından faydalanabilir; ancak kullanım arttıkça piyasayı yenen getiriler elde etme fırsatı azalacaktır.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Andrew Berkin ve&nbsp;Larry Swedroe'un The Incredible Shrinking Alpha&nbsp;adlı kitaplarında belirttikleri gibi; yöneticiler kollektif olarak daha yetenekli hale geldikçe, yüksek getiri elde etme yeteneklerinin azaldığı görülüyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hatta, Larry Swedroe'ye göre,&nbsp;yapay zekanın piyasayı yenme girişimleri arttıkça piyasayı yenmek daha da zorlaşabilir.</li></ul>Öte yandan:&nbsp;Endeks yatırımını eleştirenler sürekli olarak piyasaların fiyatları belirlemek için aktif yöneticilere ihtiyaç duyduğundan yakınıyor. Eğer yapay zeka aktif yöneticilerin yerini alırsa endeksleyicilerin piyasa takibi kolaylaşabilir.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Endeks yatırımı; belirli bir piyasa endeksine benzer getiri elde etmek için kullanılan bir stratejiyi ifade ediyor, pasif bir yatırım yöntemi.</li></ul>Sonuç olarak: Yapay zekanın yatırımcılara fayda sağlamaktan ziyade zarar vermesi daha muhtemel.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son zamanlarda her yeni teknoloji,&nbsp;kaçırılmaması gereken bir yatırım fırsatı&nbsp;olarak lanse ediliyor. Kaçınılmaz olarak da, erken davranan birkaç &nbsp;yatırımcı büyük getiri elde ederken, diğer herkes fiyatlar çökmeden hemen önce zirveye yakın bir yere yığılıyor.</li></ul>Perspektif:&nbsp;Eski Google çalışanı ve&nbsp;yapay zekanın babası olarak bilinen&nbsp;Geoffrey Hinton, yapay zekânın oluşturduğu tehditlere ilişkin değerlendirmelerde&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/technology/ai-pioneer-says-its-threat-world-may-be-more-urgent-than-climate-change-2023-05-05/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulundu</a>.Hinton, yaptığı açıklamada, iklim değişikliğini değersizleştirmek istemediğini fakat yapay zekanın insanlık için iklim değişikliğinden&nbsp;daha acil bir tehdit oluşturabileceğini söyledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği söz konusu olduğunda yapılması gerekenleri önermenin çok kolay olduğunu vurgulayan Hinton,&nbsp;“Yapay zeka için ne yapmamız gerektiği ise hiç net değil"&nbsp;dedi.</li></ul>

Aposto Günsonu

ABD'de bankacılık krizinin üçüncü durağı olan First Republic Bank'ın kapatıldığı, varlıklarının JPMorgan&nbsp;tarafından satın alındığı bildirildi.&nbsp;Bir adım geriden:&nbsp;JPMorgan, First Republic'i Pazartesi günü bir devlet ihalesinde satın alarak, haftalarca süren başarısız kurtarma girişimlerini ve Wall Street'in en güçlü yöneticileri ile ABD'li yetkililerin dahil olduğu görüşmeleri sonuçsuz bıraktı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anlaşma görüşmelerinin son ana kadar devam ettiği, aralarında JPMorgan'ın da bulunduğu dört teklif sahibinin Pazar gecesi yapılan açık artırmanın son turlarına kaldığını belirtildi.</li></ul>Detaylar:&nbsp;JPMorgan, First Republic Bank satın alımı için Federal Mevduat Sigorta Kurumu'na (FDIC) 10,6 milyar dolar ödeyecek.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anlaşmanın bir parçası olarak JPMorgan, First Republic'in 103,9 milyar dolarlık mevduatının 92 milyar dolarını alacak.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca, iflas eden bankanın yaklaşık 173 milyar dolarlık kredi ve 30 milyar dolarlık menkul kıymetleri içeren varlıklarının büyük kısmını da satın alacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">First Republic'in satılmasının FDIC'ye tarafına ise 13 milyar dolara mal olacağı tahmin ediliyor.</li></ul>Yorumlar:&nbsp;Bloomberg Intelligence, analizinde "JPMorgan, First Republic'i satın almasıyla, kapanışta 2,6 milyar dolarlık kazanç ve 2 milyar dolarlık yeniden yapılandırma maliyeti hariç olmak üzere, 2023-24 net gelirine %1-2 ekleyebilir" açıklamasında bulundu.Bilgi notu:&nbsp;13 Nisan itibarıyla bankanın 229,1 milyar dolarlık toplam varlığa ve 103,9 milyar dolarlık mevduata sahip olduğu kaydedildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geçtiğimiz Cuma %50'den fazla düşen hisse fiyatları, yılbaşından bu yana da değerinin yaklaşık %99'unu kaybetti.</li></ul><img data-fr-image-pasted="true" src="https://images.aposto.com/600xauto/2023/4/2/1683016319395.png" width="550" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.60" alt="FR hisse fiyatı" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><article fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne dediler?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Piper Sandler Genel Müdürü R. Scott Siefers ve Araştırma Analisti Frank Williams, anlaşmanın JPMorgan'ın "kargaşa zamanlarında ortaya çıkan sektör lideri" pozisyonunu sağlamlaştırdığını söyledi. "Endişelendiğimiz tek şey bilinmezlik. JPM zaten son derece önemli bir oyuncuydu ve şimdi 'batamayacak kadar büyük' olmanın siyasi bir endişe kaynağı olduğu bir dönemde kendisini daha da önemli hale getirmeyi başardı."</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Banka CEO'su Jamie Dimon, anlaşma sonrası yaptığı bir görüşmede, "Şehirler, okullar, hastaneler ve hükümetlere hizmet verecek kapasiteye sahibiz; IMF'ye, Dünya Bankası'na bankacılık yapıyoruz. Amerika Birleşik Devletleri'nin buna sahip olmaması gerektiğini düşünen herkes doğrudan beni arayabilir" açıklamasında bulundu.</li></ul>Ayrıca okuyun: <a fr-original-style="" href="https://www.jpmorganchase.com/content/dam/jpmc/jpmorgan-chase-and-co/investor-relations/documents/events/2023/jpmorgan-chase-acquires-substantial-majority-of-assets-and-assumes-certain-liabilities-of-first-republic-bank-conference-call-/JPMorgan_Chase_Presentation.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">JPM First Republic entegrasyon sunumu</a></article>

ABD'de üçüncü bankanın düşüşü gerçekleşti.

JPMorgan, First Republic Bank varlıklarının çoğunu satın alıyor

ABD'de bankacılık krizinin üçüncü durağı olan First Republic Bank'ın kapatıldığı, varlıklarının JPMorgan&nbsp;tarafından satın alındığı bildirildi.&nbsp;⏱️&nbsp;Bir adım geriden:&nbsp;JPMorgan, First Republic'i Pazartesi günü bir devlet ihalesinde satın alarak, haftalarca süren başarısız kurtarma girişimlerini ve Wall Street'in en güçlü yöneticileri ile ABD'li yetkililerin dahil olduğu görüşmeleri sonuçsuz bıraktı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anlaşma görüşmelerinin son ana kadar devam ettiği, aralarında JPMorgan'ın da bulunduğu dört teklif sahibinin Pazar gecesi yapılan açık artırmanın son turlarına kaldığını belirtildi.</li></ul>🔍 Detaylar:&nbsp;JPMorgan, First Republic Bank satın alımı için Federal Mevduat Sigorta Kurumu'na (FDIC) 10,6 milyar dolar ödeyecek.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anlaşmanın bir parçası olarak JPMorgan, First Republic'in 103,9 milyar dolarlık mevduatının 92 milyar dolarını alacak.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca, iflas eden bankanın yaklaşık 173 milyar dolarlık kredi ve 30 milyar dolarlık menkul kıymetleri içeren varlıklarının büyük kısmını da satın alacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">First Republic'in satılmasının FDIC'ye tarafına ise 13 milyar dolara mal olacağı tahmin ediliyor.</li></ul>📢 Yorumlar:&nbsp;Bloomberg Intelligence, analizinde "JPMorgan, First Republic'i satın almasıyla, kapanışta 2,6 milyar dolarlık kazanç ve 2 milyar dolarlık yeniden yapılandırma maliyeti hariç olmak üzere, 2023-24 net gelirine %1-2 ekleyebilir" açıklamasında bulundu.🔖 Bilgi notu:&nbsp;13 Nisan itibarıyla bankanın 229,1 milyar dolarlık toplam varlığa ve 103,9 milyar dolarlık mevduata sahip olduğu kaydedildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geçtiğimiz Cuma %50'den fazla düşen hisse fiyatları, yılbaşından bu yana da değerinin yaklaşık %99'unu kaybetti.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2023/4/2/1683016319395.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.60" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><div data-id="2330606" data-ordered="0" data-title="JPMorgan, First Republic Bank'ı satın alıyor" data-url="/jpmorgan-first-republic-bank-i-satin-alacak-2330606" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><article fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">🗣️ Ne dediler?<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Piper Sandler Genel Müdürü R. Scott Siefers ve Araştırma Analisti Frank Williams, anlaşmanın JPMorgan'ın "kargaşa zamanlarında ortaya çıkan sektör lideri" pozisyonunu sağlamlaştırdığını söyledi. "Endişelendiğimiz tek şey bilinmezlik. JPM zaten son derece önemli bir oyuncuydu ve şimdi 'batamayacak kadar büyük' olmanın siyasi bir endişe kaynağı olduğu bir dönemde kendisini daha da önemli hale getirmeyi başardı."</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Banka CEO'su Jamie Dimon, anlaşma sonrası yaptığı bir görüşmede, "Şehirler, okullar, hastaneler ve hükümetlere hizmet verecek kapasiteye sahibiz; IMF'ye, Dünya Bankası'na bankacılık yapıyoruz. Amerika Birleşik Devletleri'nin buna sahip olmaması gerektiğini düşünen herkes doğrudan beni arayabilir" açıklamasında bulundu.</li></ul>📌&nbsp;Ayrıca okuyun: <a fr-original-style="" href="https://www.jpmorganchase.com/content/dam/jpmc/jpmorgan-chase-and-co/investor-relations/documents/events/2023/jpmorgan-chase-acquires-substantial-majority-of-assets-and-assumes-certain-liabilities-of-first-republic-bank-conference-call-/JPMorgan_Chase_Presentation.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">JPM First Republic entegrasyon sunumu</a></article></div>

ABD'de üçüncü bankanın düşüşü gerçekleşti

<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/berna-%C3%B6nsel-5b707917b/?originalSubdomain=tr" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Berna Önsel, Strateji ve Yatırım Danışmanlığı Uzmanı</a><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bankacılık Sektörüne İlişkin Endişeler Yatışıyor Mu?</h3>First Citizens’ın Silicon Valley Bank’ı (SVB) satın alması ile başlanan haftada küresel endekslerde bankacılık sektörüne ilişkin endişeler nispeten yatıştı. FDIC, her iki banka için de teklif süresini 17 Mart’tan 22-24 Mart aralığına uzatmıştı. 27 Mart itibari ile 17 eski SVB şubesi First Citizen şubesi olarak açıldı. Silicon Valley Bank’taki mevduat sahipleri otomatik olarak First Citizens Bank’a aktarıldı. First Citizens Bank tarafından üstlenilen tüm mevduatlar, sigorta limitine kadar (250.000 dolar) FDIC tarafından sigortalanmaya devam edecek.&nbsp;Öte yandan FDIC, banka iflaslarından kaynaklı olarak yaklaşık 23 milyar dolar maliyetle karşı karşıya. Kurum, bu yükün bir kısmını ülkenin en büyük bankalarına ( JPMorgan, Bank of America, Wells Fargo vb.) yüklemeyi değerlendiriyor.&nbsp;FDIC, Silicon Valley Bank ve Signature Bank iflasları sonrası 128 milyar dolarlık mevduat sigortası fonunu desteklemek için Mayıs ayında sektöre yönelik bir öneri teklif edeceğini duyurmuştu. Söz konusu görüşmeler erken aşamada olsa da bu durum Wall Street’in beş büyük bankasına daha fazla ödeme yükümlülüğü yükleyebilir.&nbsp;Hafta içinde kurumlardan gelen değerlendirmelere baktığımızda, Bank of America, döviz piyasalarında artan oynaklığın henüz normale dönmemiş olması nedeni ile olası bir likidite sıkışıklığına işaret etti. Barclays ise banka mevduatlarından ikinci bir çıkış dalgası olabileceği para fonlarına ise girişlerin görüldüğünü belirtti.&nbsp;Bugün itibari ile 2023’ün ilk çeyreğini geride bırakan piyasalarda, bilanço sezonunun resmi olarak bankalar öncülüğünde başlamasına yaklaşık iki hafta kaldı. JPMorgan, Wells Fargo ve Citigroup dâhil olmak üzere Wall Street’in beş büyük bankasından üçü, sektöre ilişkin krizin ortasında 14 Nisan’da raporlama gerçekleştirecek.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2023’ün İlk Çeyreği Biterken Piyasalarda Neler Oldu? Bilanço Dönemi Beklentileri Neler?</h3>2022’yi %19 düşüşle tamamlayan S&amp;P 500 ve 23 gelişmiş ülkede 1.500′den fazla büyük ve orta ölçekli hisse senedini takip eden MSCI World Index ilk çeyrekte %3’ün üzerinde getiri elde etti.&nbsp;S&amp;P 500′ün art arda iki veya daha fazla yıl boyunca düştüğü yalnızca iki örnek bulunuyor. Bunlardan birincisi, 1973-74 arasındaki petrol kriziyle birleşen Bretton Woods sisteminin çöküşü. İkincisi, 2001, 2002 ve 2003′teki dotcom çöküşü ile görülen düşüş.FactSet’te yayımlanan rapora göre, analistler S&amp;P 500'ün önümüzdeki 12 ayda %17'lik bir potansiyel getiriye işaret ettiğini belirtiyor. Bu da endeksin yaklaşık 4620 seviyesine kadar yükseliş beklentisini beraberinde getiriyor. 4Ç22 bilanço döneminde, i) artan faiz oranları, ii) zirve seviyelerden düşüşe geçse de halen yüksek seyreden enflasyon, iii) yavaşlayan ekonomik büyüme, iv) devam eden tedarik zinciri aksaklıkları, v) işgücü açığı nedeni ile pandemiden (2Ç20) bu yana en kötü ikinci bilanço sezonu takip edildi. Analistler 2023'ün ilk yarısı için gelirde düşüş beklerken 2023'ün ikinci yarısından itibaren hasılatlarda yeniden artış bekliyor.&nbsp;Factset’ten alınan beklentilere baktığımızda 2023'ün 1. Çeyreği ve 2. Çeyreği için sırasıyla %-3,0 ve %-2,4'lük kazanç düşüşü öngörülmekte. 2023'ün 3. Çeyreği ve 4. Çeyreği için ise sırasıyla %3,7 ve %10,3'lük gelir artışı bekleniyor.&nbsp;Yılsonuna kadar, enerji sektörü en çok yükseliş beklentisi bulunan sektör. Piyasadaki son zamanlarda bankacılık sektörü ile ilgili endişeler baz alındığında, finans sektörüne ilişkin belirsizlik çeyrekte en önemli gelişme olarak değerlendirilebilir.&nbsp;Sonuç olarak 2023 1. Çeyrek kârları ve gelir büyümesi tahminlerinde, son çeyreklerde tekrar eden bir tema olan marj baskılarının devam edeceği beklentisi yer alıyor.Çeyrek bazındaki en önemli gelişmelerden birisi de 8 Ocak itibari ile Çin’in yeniden sınırlarını açması ve sıfır Kovid politikalarını sonlandırması olarak belirtilebilir. Goldman Sachs başta olmak üzere birçok kurum, Çin’in yeniden açılması ile Asya hisseleri için alım önerisi verirken Hang Seng Endeksi Ocak ayında, Ekim dip seviyelerinden dolar bazında en çok yükseliş kaydeden endeks oldu.&nbsp;STOXX 600 ise 2022 zirvelerini yeniden test etti, yılbaşından bu yana %5 yükselen endeks, diğer emsallerinden pozitif ayrıştı.&nbsp;Merkez bankalarının para politikasında sıkılaşması çeyrek boyunca sürse de faiz artırım patikalarında yavaşlamalar görüldü. Söz konusu etki ile endüstriyel metaller yıla hızla bir başlangıç yaptıktan sonra yatay seyretti. Ons altın ve gümüş gibi değerli metallerde ise yeni zirveler test edildi.Fosil enerji fiyatlarındaki çeyrek boyunca düşüşle birlikte, yeniden odak yenilenebilir enerjiye yöneldi. Elektrikli araçlar ve Avrupa’da artan teşviklerle otomobil sektörü ön plandaydı. Avrupa'da işlem gören otomobil şirketlerini takip eden iShares STOXX Europe 600 Automobiles &amp;amp; Parts UCITS ETF (EXV5) yıl başından bu yana kümülatif %18,45 yükseliş kaydetti.

Wall Street ile ilgili hikayeler