Dr. Hafize Gaye Erkan başkanlığında toplanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizini beklentilere paralel biçimde 500 baz puan artırdı. Böylece yeni yönetimiyle 5. faiz artışına imza atan TCMB, bir haftalık repo faizini %30’dan %35’e yükseltmiş oldu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Metinde neler var?</h2>Metinde öncelikle haziran ayı toplantı metninden bu yana olduğu gibi, “Kurul, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için parasal sıkılaştırma sürecinin devamına karar vermiştir” ifadelerine yer verildi.Ekim ayı metninde önceki aylardan farklı olarak, ücret ve kur kaynaklı maliyet yönlü baskılar ile vergi düzenlemelerinin enflasyona geçişinin büyük ölçüde tamamlandığı, fakat yurt içi talepteki güçlü seyir, hizmet fiyatlarındaki katılık ve enflasyon beklentilerindeki bozulmanın enflasyonda yukarı yönlü baskı oluşturmaya devam ettiği ifade edildi.“Dış finansman koşullarındaki iyileşme” ifadesi Ekim metninden çıkarılırken bu ifadenin yerine “dış finansman koşullarındaki dengeli seyir” ifadesinin eklendiği, ayrıca “turizm gelirlerinin cari işlemler hesabına desteği” ifadesinin yerini de “talepteki dengelenmenin cari işlemler hesabına desteği” ifadesine bıraktığı görüldü.Ekim ayı metninde sıkılaştırmanın gerektiği ölçüde güçlendirileceği, sadeleşme sürecinin kademeli olarak devam ettiği ve ayrıca TL mevduata dönüşümün ilave adımlarla destekleneceği de belirtilerek, “Bu kapsamda, Türk lirası mevduat payının artırılmasına yönelik ilave adımlarla parasal aktarım mekanizması güçlendirilmeye devam edilecektir. Kurul, faiz artırımının yanı sıra, parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları almayı sürdürecektir” ifadeleri kullanıldı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Uzmanlar ne diyor?</h2>Faiz artış kararının olası etkilerini ve TCMB’yi bu karara götüren süreçleri sizler için uzmanlara sorduk.Konuyla ilgili Aposto’ya konuşan İstanbul Topkapı Üniversitesi Rektörü&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/emrealkin1969" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Emre Alkin</a>, TCMB’nin aldığı 500 baz puanlık faiz kararına ilişkin,“Sayın Cumhurbaşkanı’nın dünkü İsrail-Hamas çıkışından sonra piyasalar allak bullak olunca sene sonuna kadar yapması gereken faiz artışını bir seferde yaparak piyasaları teskin etmek istedi. Böylelikle iki mesaj verdi; sadece ekonomiyi değil aynı zamanda siyaseti ve diplomasiyi de takip ediyorum, gereken neyse de onu anında yapıyorum tereddüt etmiyorum, dedi” açıklamasında bulundu.Kararın etkileriyle alakalı yorum yapan Alkin, kararın ardından başta borsa olmak üzere piyasalarda bir miktar toparlanma görüldüğünü, fakat politika faizindeki artışın kredi kartı faizlerinde de artışa sebep olarak talep tarafını etkileyeceğini ifade etti.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Bu açıdan piyasalarda en azından borsa tarafında bir toparlanma oldu. Ancak bu yükselen faizler aynı zamanda kredi kartı faizlerini de yükseltiyor. Yani enflasyonla talep üzerinden mücadele devam ediyor, talebi boğarak enflasyonu düşürmeye çalışıyor Merkez Bankası. Bunda da ısrarlı olduğunu görüyoruz.”</blockquote>Konuyla ilgili Aposto’ya konuşan <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/arzovaone" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova</a>, Merkez Bankası’nın politika faizini 500 baz puan artırmakla ortalama beklentiler çerçevesinde hareket ettiğini söyleyerek, “Böylece yeni politika faizimiz %35’e dayandı. Ancak öncelikle Merkez Bankası'nın iletişimindeki noksanlığın bütün bir hafta boyunca hatta geçtiğimiz haftadan bu yana faize ilişkin beklentilerin en uçlarda savurulmasına neden olduğunu belirtmekte fayda var. Bu iletişimsizlik konusuna acilen çözüm bulmak lazım” ifadelerini kullandı.Karar metnindeki detaylara da değinen Arzova, “PPK karar metninde ‘Yurt içi talepteki güçlü seyir, hizmet fiyatlarındaki katılık ve enflasyon beklentilerindeki bozulma ise enflasyonda yukarı yönlü baskı oluşturmaya devam etmektedir’ denilmiş. Açıklanan veriler durumun tam da böyle olduğunu söylüyor aslında”&nbsp;diyerek, söz konusu başlıkları açıkladı.Öncelikle ‘yurt içi talepteki güçlü seyir’ başlığıyla ilgili açıklanan verileri karşılaştıran Arzova, tüketim malları kapasite kullanım oranında artışın sürdüğüne fakat dayanıklı tüketim malları tarafında bir sıkılaşmanın bulunduğuna dikkat çekti.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Ekim 2023 kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 0,1 puan artarak 77,4 oldu. Fakat tüketim mallarında Eylül 2023’e oranla 0,5 puanlık bir artış söz konusu. Dayanıklı tüketim mallarından ise 0,4 puanlık bir azalış var. Dayanıksız tüketim mallarında kapasite kullanım oranı artışı 0,6 puan. Yatırım malları kapasite kullanım oranında da 0,5 puanlık bir artış var. Sıkılaşma dayanıklı tüketim malları üzerinde daha etkili olmuş gözüküyor. Bu daralma önümüzdeki aylarda daha da sertleşebilir. İş insanlarından sesin yükselmesinin sebeplerinden biri de bu gibi duruyor.&nbsp;Göstergelere göre mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi de Ekim 2023’de bir önceki aya göre 0,2 puan artarak 105,3 seviyesinde gerçekleşmiş. &nbsp;Mevcutta kayıtlı siparişlerin küçük de olsa artış gösteriyor olması talep koşullarının hala sıcak olduğunun da bir göstergesi aslında.”</blockquote>TCMB’nin attığı makroihtiyati çerçevede sadeleşme adımlarının etkilerine de değinen Arzova, “Temmuz 2023’de ‘Üretimi Kısıtlayan Faktörler’den birinin %13,1 ile talep yetersizliği olduğu belirtilmişken, sıkılaşma adımları sonrası talep yetersizliği kısıtı 0,7 puanlık artışla 13,8’e yükselmiş. Mali imkansızlıklar (krediye ulaşım vs.) kısıtı ise 0,5 puan azalmış. Şirketler en azından Temmuz 2023’e göre daha rahat krediye ulaşıyorlar. Bu da normalleşme adımlarının getirdiği bir sonuç gibi duruyor” ifadelerini kullandı.Arzova ayrıca, PPK metninde yer alan ‘hizmet fiyatlarındaki katılık’ ifadelerine de atıf yaparak, “Ekim 2023’de hizmetler sektöründe güven endeksi %0,5 artarken, perakende ticaret sektöründe %3,3 azalmış. Enflasyonla mücadelede hizmetler sektöründeki katılığın ne kadar zor çözüleceğinin de bir göstergesi aslında. Ekim 2023’de son üç aylık dönemde hizmetlere olan talep %0,9 artmış. İçeride enflasyonla mücadelede en temel sorunlardan birinin hizmet enflasyonu katılığı olduğu gözüküyor” dedi.

Aposto Gündem

Karar metninde enflasyon görünümünde belirgin iyileşme sağlanana kadar parasal sıkılaştırmanın süreceği vurgulandı.

Faizler beklentiler dahilinde

Merkez bankaları yapıları gereği beşeri olmaktan çok teknik kurumlardır. Para politikası araçlarının getirdiği büyük güç ve bağımsızlık ilkesi ise uygulamalarda hükümetlerle zaman zaman ayrışan söylemlerin yükselmesine yol açabilir. Diğer bir ifadeyle, merkez bankalarının aksiyon setleri hükümetlerin her zaman hoşuna gitmeyebilir.Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın başkanlık süresi boyunca sürekli olarak faiz oranları üzerinden Fed Başkanı Jerome Powell ile atışması buna bir örnek olarak gösterilebilir.&nbsp;Buradaki ayrışma çoğu zaman büyük savrulmalara yol açmaz ve kurumlar arasındaki uzlaşı bir şekilde sağlanır. Bu durum da sürdürülebilir bir denge mekanizmasının temelini oluşturur.Zaman zaman hükümetler ile merkez bankası yönetimleri arasındaki uyumsuzluklar ise ekonomi politikalarının ya da hedeflenen sonuçlara ulaşmak için kullanılan araçların etkinliğini kısıtlayabilir. Böylesi durumlarda ise sertleşen demeçler ve hatta görevden alınan merkez bankası başkanları görebiliriz. Bu aksiyonlar ise kamuoyunda merkez bankasının bağımsızlığı konusundaki tartışmalarını alevlendirir.&nbsp;Ülkemizde de 2016 yılından bu yana buna benzer bir durumun varlığından bahsetmek mümkün. Merkez Bankası’nın bağımsızlığı ilkesi ile hükümetin ekonomi politikaları arasındaki uyumsuzluk kendini yönetim kadrosundaki ani değişimler ve beraberinde gelen söylem güncellemeleri ile gösteriyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yakın geçmiş</h2>Nisan 2016’da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı görev süresini dolduran Doç. Dr. Erdem Başçı, görevi yeni başkan Murat Çetinkaya’ya devretti. Başçı görev süresi boyunca enflasyonla başarılı bir şekilde mücadele ederek, manşet enflasyonu tek haneye indirmeyi başarmış bir merkez bankacısıydı. Görevi devrettiği sırada manşet enflasyon %6,5 seviyesindeyken, TCMB’nin politika faizi (1 hafta vadeli repo faizi) %7,5’ti.&nbsp;Yeni başkan Çetinkaya görevinin ilk iki yılında politika faizinde güçlü değişimler yapmadı. 2018 yılına girildiğinde TCMB politika faizi %8 seviyesi ile tek hanede bulunuyordu.&nbsp;ABD Merkez Bankası (Fed) tarafından başlatılan faiz artırım serisiyle birlikte küresel çapta değerlenme eğilimine giren USD, TL karşısında da değer kazanmaya başladı. Öyle ki 2018 yılına 3,70 seviyelerinde başlayan USD/TL kuru, aynı yılın haziran ayında 4,68’e kadar yükseldi. Bu durum elbette ki artan maliyetler nedeniyle manşet enflasyonun da yükselmesine neden oldu ve 2018 Haziran’da TÜFE yıllık bazda %15,3’e yükselerek son 15 yılın en yüksek seviyesini gördü.Çetinkaya yönetimindeki TCMB bu durum karşısında hemen harekete geçti ve haziran ayı Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini 850 baz puan artırarak %16,5’e yükseltti. Kurum bununla da yetinmedi. Siyasi çalkantılar nedeniyle USD kurunda daha yüksek artışlar görülmesi üzerine baskıyı hafifletebilmek adına daha sert faiz artışları yaptı ve politika faizi Eylül 2018’de %24’e yükseltildi.Faiz artışlarının sonuçları da beklendiği şekilde görüldü. 2018’in Eylül ayında 6,33 seviyelerinde bulunan USD kuru, 2019 yılına girildiğinde 5,33’e kadar geriledi. 2018’in Aralık ayında %25’e kadar yükselen manşet enflasyon ise 2019 Haziran’da %15,8 seviyesine düştü.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Faiz indirimleri</h2>6 Temmuz 2019 tarihinde TCMB Başkanı Murat Çetinkaya henüz görev süresini tamamlamadan görevden alındı. Piyasa çevrelerinde Çetinkaya’nın gerçekleştirdiği faiz artışlarının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hoşuna gitmediği ve görevden alımının bu yüzden gerçekleştiği konuşuldu. Erdoğan, birkaç ay sonra yaptığı açıklamasında, “TCMB (başkanını) görevden alma yetkisini de aldık, laf dinlemiyordu. Yeni arkadaş ile devam ettik, dedik ki faiz oranlarını düşüreceğiz" ifadelerini kullanacaktı.&nbsp;Beklendiği üzere Çetinkaya’nın görevden alınmasının ardından TCMB faiz indirimlerine başladı. Başkan Uysal yönetiminde düzenlenen ilk PPK toplantısında 425 baz puan faiz indirimi yapılarak politika faizi %19,75’e düşürüldü. Burada da kalınmadı. TCMB politika faizini 2020 yılının Mayıs ayına kadar toplamda 1575 baz puan düşürerek %8,25 seviyesine indirdi. Böylece Murat Uysal, Cumhuriyet tarihinde görevi süresince en fazla faiz indirimi yapılan TCMB Başkanı olarak tarihe geçmiş oldu.Faiz indirimlerinin yan etkileri özellikle döviz kurlarında görüldü. Uysal’ın göreve geldiği Temmuz 2019’da 6,33 olan USD/TL kuru, Ağustos 2020’ye gelindiğinde 7,29’a kadar yükseldi. Manşet enflasyon ise %11,3 ile çift hanelerde seyretti.TCMB eylül ayı PPK toplantısında 200 baz puan faiz artışına giderek duruma müdahale etmeye çalıştı fakat bu artış yeterli olmadı ve USD/TL kurundaki artış sürdü.Ekonomik büyümede de istenen başarının sağlanamaması üzerine Murat Uysal göreve getirildikten 16 ay sonra görevden alınarak yerine maliye eski bakanı Naci Ağbal getirildi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ağbal dönemi</h2>Ağbal’ın göreve gelmesi, ilk etapta kamuoyunda soru işaretleriyle karşılandı. Merkez Bankası’nın içinden yetişmemiş olan ancak siyasi hayatı boyunca ekonomi ile iç içe olan Ağbal, piyasa algısını çok kısa süre içinde değiştirdi. Politika faizini enflasyon normalleşene kadar yüksek tutma taahhüdü veren Ağbal, TCMB’nin piyasaya müdahalelerinin sıfırlanacağını da ilan etti.&nbsp;18 Mart 2021 tarihli Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini 100 baz puanlık beklentilere karşı 200 baz puan artıran Ağbal, bu adımla birlikte göreve geldiği kasım ayından bu yana toplam 875 baz puan artırım yapmış oldu. Ağbal, mart ayı toplantısının 2 gün sonrasında ise bir gece yarısında görevden alındı ve görevden alınan üçüncü merkez bankası başkanı olarak tarihe geçti. Ağbal görevinde sadece beş ay kalabildi.&nbsp;Naci Ağbal tarafından uygulanan yüksek faiz politikası, uzun süredir artış yönünde olan USD kurunu geriletmeyi başarmıştı. Ağbal’ın göreve geldiği 7 Kasım 2020 tarihinde 8,51 seviyesine bulunan USD/TL kuru, Mart 2021’de 7,56’ya kadar gerilemişti.Ağbal’ın görevden alınmasının ardından CDS’te yukarı yönlü bir hareket yaşanırken TL hızla değer kaybetti. Birkaç aylık süre içinde yeniden hizalanan piyasa algısı bu kararla birlikte tamamen değişti.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ve bugün…</h2>Naci Ağbal’ın ardından göreve 2015 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi’nden Bayburt milletvekili olarak seçilen Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu atandı.&nbsp;Göreve gelişinin erken dönemlerinde mevcut politikanın korunacağı, politika faizinin enflasyonun üzerinde tesis edileceği taahhüdünde bulunan Kavcıoğlu, ilerleyen dönemde para politikası uygulamalarını genişletici maliye politikalarına yakınlaştırmaya başladı.&nbsp;Eylül 2021’de başlayan faiz indirimi serisi ile (ilk adım 100 baz puandı ve politika faizi enflasyonun altına geriledi) politika faizi 15 ayda %19’dan %9’a çekildi. Bu süreçte yaşanan kur şoku ve beraberinde gelen enflasyonist baskı “yeni politikanın geçiş süreci” olarak değerlendirildi ve bu görüş korunmaya devam ediliyor.&nbsp;Bu süreçte Nisan 2021’de 8,23 seviyesinde seyreden USD/TL kuru, şu sıralarda 18,87 seviyesinden işlem görüyor. Manşet enflasyon ise Ekim 2022’de %85,5’e kadar yükselerek 24 yılın zirvesini kaydetti.&nbsp;Bugün ülkemizde merkez bankası bağımsızlığına ve bunun gerekliliğine dair tartışmalar geride kalmış durumda. Ekonomi yönetimi, ekonomik hedeflere ilişkin kararları bütünsel olarak ve birbirlerini dengeleyici değil, destekleyici olarak alıyor. Söz konusu uygulama modelinin fayda-maliyet analizi ise bundan sonraki yıllarda daha sağlıklı bir şekilde yapılacaktır.&nbsp;

EXANTE

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın yakın geçmişte aldığı para politikası kararları piyasaları ne yönde şekillendirdi?

TCMB ve para politikasının yakın geçmişi

Dünya genelinde enflasyon oranlarının artması ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle enerji ve gıda fiyatlarında yaşanan artışlar, merkez bankalarının para politikalarını sıkılaştırmasına neden oldu. Geçen hafta, ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere birçok merkez bankası faiz artırımına gitti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD Merkez Bankası (Fed),&nbsp;mayıs ayı toplantısında 2000 yılından bu yana ilk defa 50 baz puanlık faiz artırımına giderek politika faizini %0,75-%1 aralığına çıkardı. Karar metninde, “Enflasyon risklerine karşı oldukça dikkatliyiz,” ifadesi yer alırken Fed Başkanı Jerome Powell, 75 baz puanlık faiz artışını aktif olarak düşünmediklerini belirtti.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilanço küçültmesi: Fed Açık Piyasa Komitesi, 1 Haziran'dan itibaren bilançonun aylık 47,5 milyar dolar civarında küçültüleceğini, üç ayın sonunda ise aylık küçültme miktarının toplamda 95 milyar dolara kadar ulaşacağını belirtti.</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık Merkez Bankası (BOE), politika faizini 25 baz puan artışla %1'e çıkardı. Böylece banka faizi, 13 yılın zirvesine ulaştı. 2022 yılı büyüme beklentisini %3,75 seviyesinde koruyan banka, enflasyonun ekim ayında %10'un üzerine çıkacağını tahmin etti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Avustralya Merkez Bankası, 12 yıl sonra ilk kez faiz artırımına giderek faiz oranlarını %0,35'e yükseltti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çekya Merkez Bankası, politika faizini 75 baz puan artışla %5,75 seviyesine çıkardı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Brezilya Merkez Bankası, politika faizini 1 puan artışla %12,75'e çıkarırken artışların devam edeceğine ilişkin sinyal verdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Körfez ülkelerinin merkez bankaları,&nbsp;Fed’in kararına paralel olarak faiz artırımına gitti.&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 0px; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Suudi Arabistan Merkez Bankası, repo faizi oranını 50 baz puan artışla %1,75'e; ters repo oranını da %1,25'e yükseltti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Katar Merkez Bankası, mevduat oranını 50 baz puan artışla %1,50'ye, repo faizi oranını 50 baz puan artışla %1,75'e çıkardı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası,&nbsp;gecelik mevduat oranını 50 baz puan artırdı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kuveyt Merkez Bankası, faiz oranını 25 baz puan artırarak %1,75’ten %2’ye çıkardı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bahreyn Merkez Bankası,&nbsp;bir hafta vadeli mevduat faizini 50 baz puan artırarak %1,75'e yükseltti.</li></ul></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hong Kong Para Politikası Kurulu,&nbsp;politika faizini 50 baz puan artışla %1,25'e yükseltti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hindistan Merkez Bankası,&nbsp;enflasyonu dizginlemek için iki yıldır ilk kez faiz artırımına giderek faizi %4’ten %4,40’a yükseltti.</li></ul>Neden önemli?&nbsp;Hâlihazırda “faiz artırımı”, enflasyonla mücadele ve olası bir resesyondan kaçınma açısından merkez bankalarının elindeki en etkili strateji olarak öne çıkıyor. Fed’in politika faizini aylardır beklendiği gibi 50 baz puan artırmasının ardından gerçekleşen artışlar, "Fed'in politikalarının takip edildiği" şeklinde yorumlanıyor.

Pareto

Merkez bankalarının enflasyonla mücadelesi

• <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/ingiltere-merkez-bankasi-faizi-13-yilin-zirvesine-cikardi-2305797" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Birleşik Krallık Merkez Bankası</a> (BOE), politika faizini 25 baz puan artışla %1'e çıkardı. Böylece banka faizi 13 yılın zirvesine ulaştı. 2022 yılı büyüme beklentisini %3,75 seviyesinde koruyan banka, enflasyonun ekim ayında %10'un üzerine çıkacağını tahmin etti.<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1651772851033.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Bank of England" ratio="1.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Andy Rain / EPA<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Çekya'dan faiz artışı:&nbsp;Çekya Merkez Bankası da politika faizini 75 baz puan artışla %5,75 seviyesine çıkardı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Brezilya'dan artış:&nbsp;Brezilya Merkez Bankası politika faizini 1 puan artışla %12,75'e çıkarırken artışların devam edeceğine ilişkin sinyal verdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Körfez ülkelerinde de artış:&nbsp;Suudi Arabistan Merkez Bankası repo faizi oranını 50 baz puan artışla %1,75'e; ters repo oranını da %1,25'e yükseltti. Katar Merkez Bankası mevduat oranını 50 baz puan artışla %1,50'ye, repo faizi oranını 50 baz puan artışla %1,75'e çıkardı. Birleşik Arap Emirlikleri Merkez Bankası da gecelik mevduat oranını 50 baz puan artırdı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hong Kong da artırdı:&nbsp;Hong Kong Para Politikası Kurulu, politika faizini 50 baz puan artışla %1,25'e yükseltti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perspektif: ABD Merkez Bankası'nın politika faizini beklendiği gibi 50 baz puan artırmasının ardından gerçekleşen artışlar "Fed'in politikalarının takip edildiği" şeklinde yorumlandı.</li></ul>

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Kamu bankaları faiz indirecek… Ucuz krediyi kapanlar döviz ve altın alacak… Döviz kurları daha hızlı artacak… Kur artışı enflasyonu, enflasyon faizi artıracak… Aldıkları dövizi yüksek kurdan satıp yüksek faize koyacaklar… Başladığımız yere daha fakir ve daha işsiz döneceğiz…" CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu&nbsp;</blockquote>Erdoğdu bu ifadeleri, kamu bankaları Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank'ın kurumsal kredi faiz oranlarında indirim kararı almasının ardından kullandı. İndirim, ticari kredileri ve konut kredilerini kapsıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?&nbsp;</h2>TCMB tarafında uzun süredir farklı gelişmeler yaşanıyor. İlk gelişme 13 Ekim’de Cumhurbaşkanı Erdoğan&nbsp;ile TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun görüşmesinin ardından iki Başkan Yardımcısı ile bir Para Politikası Kurulu (PPK) üyesinin görevden alınmasıyla yaşandı.&nbsp;Gelişmeyle dolar 9,18 TL'yi gördü.Atamaların ardından 15 Ekim günü CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Kavcıoğlu’yla görüşeceğini açıkladı. Açıklamayla aynı gün bir görüşme gerçekleştirildi. Kılıçdaroğlu görüşmeyle ilgili "Sıcak siyasetin Merkez Bankası'na müdahale etmesini istemiyoruz bunu sayın başkana ifade ettik." derken, Kavcıoğlu’ysa “Karşılıklı görüş alışverişinde bulunduk” açıklamasını yaptı.21 Ekim’de gerçekleşen PPK toplantısında TCMB 200 baz puan indirime giderek politika faizini %16 olarak belirledi. Bu gelişme hakkında birçok ekonomist kararın iktisadi gerekçelerle alınmadığı ve bu nedenle&nbsp;“doğru bir adım olmadığını”&nbsp;dile getirdi.&nbsp;Bu gelişmenin piyasalara etkisi çok hızlı oldu, kararın açıklanmasının ardından&nbsp;dolar 9,49'la rekor tazeledi.Türkiye’de her gün devam eden gelişmeler ve piyasalardaki “güvensizliğin”&nbsp;de etkisiyle dolar 9,85’i&nbsp;gördü; bu arada birçok kez rekor tazeledi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Reuters’tan öngörü&nbsp;</h2>Reuters karardan bir gün önce üst düzey bir bankacılık kaynağının kamu bankalarının merkez bankasının haftalık repo faizini 200 baz puan indirimine paralel olarak pazartesi günü faiz indireceğini söyledi. Nitekim kaynak yanılmadı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Halkbank’tan yalanlama: Halkbank ortak açıklamadan önce sabah saatlerinde Reuters'ın yayımladığı haberi yalanladı. Böyle bir indirimin söz konusu olmadığını söyledi.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ayrıntılar&nbsp;</h2>TCMB’nin faiz indiriminin ardından dün kamu bankaları Ziraat Bankası, Vakıfbank ve Halkbank kurumsal kredi faiz oranlarında ürün ve vade yapısına göre 200 baz puana kadar değişen oranlarda indirim yaptığını duyurdu. Bankaların ortak açıklamalarında oran değişikliğiyle konutta 1 milyon liranın altındaki kredi için faizin %1,29'a indiği vurgulandı ve “1 milyon TL üzerindeki tutarlarda ise %1,34 faiz oranı uygulanmaya başlanacaktır" denildi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kim ne dedi?&nbsp;</h2>Ağustos sonunda Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan,&nbsp;bireysel kredilerin sınırlandırılması ve özenle takip edilmesi için bankalarla görüşmelerin sürdüğünü söylemişti. Kamu bankalarının faiz indiriminin ardından karara tepki gösterildi.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu? Bireysel kredileri frenlemek için çeşitli yasal düzenlemeler yapılırken, konut kredisi faizlerini indirmek ne anlama geliyor? Ticari krediler içinde batık oranının en yüksek olduğu sektörün inşaat sektörünün olması, gerekçe olabilir mi? - Prof. Dr. Şenol Babuşçu</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Kamu bankaları aylık %1,29’dan, yıllık %15,5’tan konut kredisi veriyor. Buna karşın 10 yıllık hazine tahvil faizi %20,52. Devlet %20,5’tan borçlanıp, bunun %5 altı faizle kredi dağıtıyor. Müteahhitleri yüzdürmek için sade vatandaşın cebinden zarar yazıyor. - BirGün yazarı Hayri Kozanoğlu&nbsp;</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Kamu bankaları 1 milyon TL'ye kadar olan kredinin faizini 1,29'a indirmiş. Yıllığı %16,5 eder. Enflasyon %20'ye vurmuşken iyi faiz. Kredi çeker döviz alırım kâr ederim. Niye harcayayım? Bunu düşündü mü aklıevveller? Temmuz 2019-2020 arası denenmiş ve enflasyon patlatmış bir yol. Şaşkınlar.&nbsp;- İktisatçı Mustafa Sönmez</blockquote><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Perspektif</h2>TCMB’nin son faiz indirimi ve bunun kamu bankalarındaki yansıması konusunda görüşlerini Aposto!’yla paylaşan ekonomist Enes Özkan; beklenmedik çıkışların ve öngörülemedik hamlelerin Türkiye’nin risk primini artırdığına dikkat çekiyor.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Siz faizleri insanlar daha çok kredi kullansın diye düşürüyorsunuz fakat Türkiye’deki mevduat miktarı, çoğu zaman alınmak istenen kredi miktarını karşılamıyor. Zaten Türkiye’de bir tasarruf açığı var. Bu gibi durumlarda aslında Merkez Bankası para tabanını genişleterek kendisi ticari bankalara kredi sağlıyor.“</blockquote>Enflasyonu ciddi bir biçimde yükselteceği için TCMB’nin bunu yapmaması gerektiğini savunan Özkan, bu durumda kredi ihtiyacı olan bankaların yurt dışındaki başka bankalardan ya da banka konsorsiyumlarından sendikasyon kredisi denen büyük miktarlı krediler kullandıklarını belirtiyor. Risk primi&nbsp;ve dolayısıyla faizler yüksek olduğundan, bankalar dışarı borçlanırken daha çok faiz ödemek zorunda kalıyor.Ekonomiyi kısa vadede biraz canlandırıp seçime gitme gibi bir plan olabileceğinden söz etse de Özkan, bu duruma çok ihtimal vermediğini söylüyor.&nbsp;“Faizleri indirdiler ama kamu bankalarının hamlesiyle konut kredisinde faiz 1,29’a indi. Bundan bir önceki kredi kampanyasında konut kredisinde faiz 0,64’tü. Faizler hâlâ çok çok yüksek. Bu faiz indiriminin anlamlı olabilmesi için çok daha büyük yapılması gerekiyor, ki onun da daha yıkıcı etkileri olur.”&nbsp;diyen Özkan, yapılan hamlelerde herhangi bir şeyin&nbsp;hedeflendiğini düşünmüyor.&nbsp;

Kamu bankaları faiz indirdi, şimdi ne olacak? 

• Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal, 2021 Para ve Kur Politikası'nı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZGE3MTk3OGVkYzdhMDAwNzU3ZmY0ZiZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYmxvb21iZXJnaHQuY29tJTI1MkZhZ2JhbC1kYW4tMjAyMS1wYXJhLXBvbGl0aWthc2ktc3VudW11LTIyNzA3Mjc="">açıkladı</a>. Ağbal, fiyat istikrarının ekonomik istikrarın ön koşulu olduğunu belirterek enflasyonu düşürmeye kararlı olduklarını ve gerekirse parasal duruşun daha da sıkılaştırılacağını söyledi.<ul><li>Diğer yandan: Önümüzdeki yıl para politikasının sade ve anlaşılabilir bir çerçevede uygulanacağını vurgulayan Ağbal, TCMB'nin tek fonlama kanalının bir hafta vadeli repo faizi olacağını sözlerine ekledi.</li></ul>

repo faizi ile ilgili hikayeler