• Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ulusal Engelliler Konferansı'nda yaptığı konuşmada, engelli vatandaşlarının halka açık yerlere kolaylıkla erişebilmesi için 1,5 milyar avro ayrılacağını ifade ederek, 2024'ten itibaren ülkede tekerlekli sandalyelerin ücretsiz olacağını açıkladı.

Aposto Gündem

Vaat

Bu seride partilerin dezavantajlı gruplara vaatlerine yakından bakıyoruz!

Sesi Duyulmayanlar #1 Engelliler

Fırsat eşitliği denilince aklınıza ne geliyor?Belki iş arayan bir kadın ile bir erkeğin, cinsiyet ayrımı yapılmaksızın aynı işe alım sürecine tabi tutulması. Belki de bir üniversite kampüsünün, ortopedik engelli bir öğrencinin de erişebileceği şekilde yapılması.Arapçadan dilimize geçen “fırsat” kelimesi, “herhangi bir şey için en uygun zaman, uygun durum veya şart” olarak tanımlanıyor. Sunulan olanaklardan herkesin ayrım yapılmaksızın eşit biçimde yararlanması ise fırsat eşitliği olarak ifade ediliyor.İngilizcede fırsat (opportunity) sözcüğünün kökeni, motamot “limana doğru gelen” anlamındaki ob portum veniens&nbsp;deyiminden geliyor. Latince ob “-e doğru”, portus “liman” ve veniens “gelen” kelimelerinin birleşiminden oluşan bu deyim, gemileri limana doğru taşıyan elverişli esen rüzgâr&nbsp;anlamında kullanılıyor. Buna göre karşımıza çıkan “fırsat”ları, bizi gideceğimiz yere doğru götüren bir rüzgâr olarak düşünebiliriz bir nevi. Peki bu rüzgâr, acaba herkes için eşit mi esiyor?&nbsp;Türkiye’de engelli bireylerin %60’ı ilkokuldan sonra okumayı bırakıyor. Kalan yüzde kırklık kesimden liseyi bitirenler ise yine birtakım engellerle karşılaşıyor. Tercih döneminde sıralamasına göre seçim yapan çoğunluğa kıyasla engelli bireylerin üniversite seçiminde önceliği başka. Üniversitenin, fakültenin ve bölümün erişilebilirliği…&nbsp;Üniversitelerimizin kaçının derslikleri, yemekhaneleri veya kütüphaneleri engelli bireylerin kullanımına uygun şekilde tasarlanıyor? Görünürde erişilebilir olan binaların rampaları, gerçekte bir tekerlekli sandalyenin inip çıkması için fazla dik olabiliyor. Maalesef ki günümüzde ülkemizde, herkesin istediği her yere ve her türlü hizmete, bağımsız ve güvenli olarak ulaşabilmesi ve bunları kullanabilmesi söz konusu değil. Bu nedenle, özellikle eğitim ve istihdamda herkesin sunulan olanaklardan eşit biçimde yararlanması mümkün olmuyor.

Fırsatlar ve engeller

Üniversite Seçerken Neye Dikkat Ediyorsunuz?

Azınlık grubu; ırkı, dini, cinsel yönelimi, etnik kökeni gibi özellikleri bakımından nüfusun geri kalanından sayıca daha az ve daha dezavantajlı konumda olan bir grubu ifade ediyor. Bir milyarı aşkın nüfusuyla engelli bireyler, dünyanın en büyük azınlık grubunu oluşturuyor. Türkiye’de Ulusal Engelli Veri Sistemi’ne kayıtlı iki buçuk milyonun üzerinde engelli birey bulunuyor. Lakin bu sayı, Engelli Sağlık Kurulu Raporu almak için yetkili hastanelere başvurmayan ve hizmet almak için devletle temasa geçmeyen kişileri kapsamadığından sisteme kayıtlı olmayan kişiler ile birlikte engelli bireylerin ülke nüfusunun %13’ünü oluşturduğu tahmin ediliyor.&nbsp;Bir sonraki dışarı çıkışınızda kaldırımlara, dükkânlara, üniversitelerinize ve çalıştığınız iş yerlerine bir göz gezdirin. Sizin kullanabileceğiniz imkânları, görme engelli veya ortopedik engelli bir birey, bağımsız ve güvenli bir şekilde kullanabilir mi mesela? Bu sorunun cevabı çoğu zaman “hayır” oluyor. Hayata 1-0 geride başlayan bu azınlık mensubu bireyler, <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/62c0348a38a4c90007bd76d7" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">20. sayımızda</a> kadınların yaşadığını anlattığımız adaletsizliklere benzer sorunları her gün yaşıyor.&nbsp;Engelli bir birey çocukluktan yetişkinliğe, toplum tarafından yaratılmış birçok engelle karşılaşıyor. Eşitlik ve adaleti en başta savunması gereken kurumlar bile maalesef ki bu konuda sınıfta kalıyor. Yeterli alanı olmayan baro asansörüne binemeyen, adli yardıma gelirken merdiven kullanmak zorunda bırakılan tekerlekli sandalye kullanan bir bireyin adalete erişimi olduğunu söyleyebilir miyiz gerçekten? &nbsp;

Dünyadaki en büyük azınlık grubu

Değişim Farkındalıkla Başlar

• LC Waikiki,&nbsp;dezavantajlı bireylerin giyinmelerini kolaylaştırmak için hazırladığı "LCW Limitless" koleksiyonunu sundu. Engelli bireylerin içgörüleriyle oluşturulan koleksiyonda cırt bantların bulunduğu düğmeler ve tekerlekli sandalye kullananlar için diz bölgesinde destekler bulunan pantolonlar gibi ürünler yer alıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/0/1663520287581.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Paça kısmında fermuar olan kot pantolon. pantolonun fermuarı açık ve modelin protez bacağı görünüyor." ratio="1.40" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">LC Waikiki

Pareto

Avrupa Komisyonu tarafından 12 yıldan beri her sene verilen <a fr-original-style="" href="https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1141" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Access City Award</a> ile daha erişilebilir olmak için çalışan Avrupa şehirleri ödüllendiriliyor ve çabaları görünür kılınıyor. 50 binden fazla nüfuslu her Avrupa şehrinin başvurusuna açık olan ödülün bu seneki kazananları ise 3 Aralık’ta özel bir seremoni ile açıklandı.&nbsp;Lüksemburg kentinin birincilik ödülü aldığı törende Helsinki ikinci, Barselona ise üçüncü oldu. Leuven dijital mecralarda erişilebilirlik, Palma da turizm erişilebilirliği konusunda attıkları adımlar sayesinde mansiyon ödülü aldı. Biz ise bu yazımızda birincilik ödülü alan Lüksemburg'daki yenilikçi erişilebilirlik uygulamalarına değinerek öneriler çıkarmaya çalışacağız.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ulaşım ve hareketlilik</h2>Herkes için tasarım prensipleri ile tasarlanan şehirde, bağımsız hareketi destekleyen pek çok uygulama mevcut. Özellikle toplu ulaşım konusunda rampa ile sesli ve görsel anons sistemleri bulunan otobüslerin yanı sıra durakların erişilebilirliği için çözümler de düşünülmüş. iBeaconlar ile donatılmış duraklar sayesinde beklenen otobüsün gelmesine yakın bildirim almak mümkün. Bu sayede kör bireyler de gelen otobüsleri telefonları ile takip edebiliyor.&nbsp;Dijital araçların kullanımına bir örnek de <a fr-original-style="" href="https://www.eurewelcome.lu/online/www/menuContent/373/ENG/index.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">EureWelcome uygulaması</a>. Uygulamada istasyonların ve sosyal alanların erişilebilirliğine dair bilgiler ve yönlendirmeler yer alıyor. Şehirde destek mekanizmaları da oldukça sık karşımıza çıkıyor. Call-a-Bus ve Adapto hizmetleri ile belli kriterleri sağlayan engellenen bireyler için talep ettikleri konumdan istedikleri yere ücretsiz ulaşım desteği sunuluyor. Destek mekanizmaları kapsamında önceden haber vermek kaydıyla istasyonlarda asistan desteği almak da mümkün.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Turizm</h2>Şehrin fiziksel erişilebilirliği ile ilgili genelde olumlu yorumlar yapılmış olsa da tarihi alanlardaki kaldırımların erişilebilirliği konusunda eleştiriler de <a fr-original-style="" href="https://today.rtl.lu/luxembourg-insider/practical-information/a/1727615.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mevcut</a>. Yine de bu turistik alanların gezilebilmesi için bazı çalışmalar da yapıldı.&nbsp;Hem EureWelcome uygulamasında hem de <a fr-original-style="" href="https://wheelchairtravel.org/luxembourg/attractions/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">engellenen bireylerin bloglarında</a> erişilebilir rotalara dair bilgilere ulaşılabiliyor. UNESCO ile ortak yapılan bir proje kapsamında da işaret dili seçeneği olan tekerlekli sandalye kullanıcıları için erişilebilir bir rotayı takip eden turlar hazırlandı. Basit dilli rehberler ile ise farklı bilişsel yetkinlikleri olan bireylere yönelik içerikler üretildi. Kör bireyler için oldukça işlevli olan sesli turları içeren bir <a fr-original-style="" href="https://izi.travel/en/fc76-unesco-tour-for-all/en" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">mobil uygulama</a> tasarlanarak dijital çözümlerden de faydalanıldı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kamu hizmetleri</h2>Dijital çözümlere oldukça önem veren Lüksemburg, kamu web sayfalarının ve mobil uygulamalarının erişilebilirliği için bir <a fr-original-style="" href="https://gouvernement.lu/en/dossiers/2020/accessibilite-numerique.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">taahhüt</a> yayımladı. Bu kapsamda kamu web sayfalarının ve mobil uygulamalarının erişilebilirliğini periyodik aralıklarla denetleyen ve Avrupa Komisyonu’na raporlayan bir birim kuruldu. Birim aynı zamanda dijital erişilebilirlik konusunda farkındalık yaratmaktan da sorumlu.Kamu hizmetlerinin kapsayıcılığı konusunda yapılan en ilgi çekici çalışmalardan biri de meclis kararlarının işaret dili ve transkripsiyon ile erişilebilir bir şekilde sunulması. Engellenen bireylerin kente katılımını sadece çalıştaylar düzenlemekten öteye geçiren bu erişilebilirlik uygulaması sayesinde hem kent aidiyeti artıyor hem de gerçek anlamda bir katılım sağlanabiliyor. Hâliyle alınan kararlar da daha kapsayıcı olabiliyor.Kaldırımların düz yapısı, yollardaki kılavuz izler, sesli trafik ışıkları gibi Türkiye’de de yer yer karşılaşabildiğimiz erişilebilirlik düzenlemelerinden ziyade daha yenilikçi ve ufkumuzu açabilecek düzenlemelere değinmeye çalıştık. Bu noktada bazı öğretiler çıkarmak gerekirse şöyle özetleyebiliriz:&nbsp;Dijital çözümleri daha sık ve etkili kullanmak, destek mekanizmalarının sistematikliğini sağlamak, erişilebilirlik hakkında bilgiler içeren platformlar oluşturmak, kamu hizmetlerinin erişilebilirliğini sağlamak ve denetlemek, "gerçekten" katılımcılığı sağlamak.

Spektrum

Avrupa'nın en erişilebilir kenti seçilen Lüksemburg'dan alınabilecek dersler

Avrupa erişilebilir şehir ödülleri kazananı

İstanbul’un gündeminde yıllardır ulaşım ve trafik konuları var. Son zamanlarda gündemde kapladığı yer artan taksi krizi, sokaklarda dolanan elektrikli scooterlar ve metrolara yeni gelen internet hizmeti ile beraber çoğu İstanbullunun hayatında değişimler yaşandı. Bu konuların hepsi engellenen bireyleri de etkiledi elbet. Biz de bu yazımızda doğrudan sahadan aldığımız görüşler ile birlikte bu 3 başlığın engellenen bireyleri nasıl etkilediğine değinerek sorunlara ve fırsatlara odaklanacağız.Derin Koçer’in Spektrum’da yayımlanan 31 Ağustos tarihli yazısı İstanbul’un taksi krizini veriler ile açık bir şekilde ortaya koyuyor. Yazıda “ankete katılanların %73,4’ünün trafiğin yoğun olduğu saatlerde ve özellikle yağmurlu günlerde araç bulamadıklarını söylediği” belirtiliyor, taksi sayısının azlığına dikkat çekiliyor ve İstanbul’da taksilere ulaşmanın zorluğu vurgulanıyor. Bu durumdan engellenen bireyler de derinden etkileniyor.&nbsp;Kanunen ehliyet alamayan kör bireyler ulaşım için toplu taşıma veya taksi kullanmak durumunda. Şahsi aracı olmayan, fiziksel farklılığı bulunan bireyler de toplu ulaşım araçlarının ve istasyonların erişilebilirlik eksikliklerinden ötürü toplu taşıma kullanmakta zorlanabiliyor ve taksi tercih edebiliyor. Kronik hastalığı bulunan bireyler ise pandemi döneminde toplu ulaşım araçlarından çekindikleri için taksilere yöneldi. Görüldüğü üzere engellenen bireyler için taksi kullanımı bir noktada “tek çare” olabiliyor ve özellikle acil durum anlarında yaşanan mağduriyetler hayatı ciddi anlamda etkileyebiliyor. En yakın zamanda taksi krizinin çözülmesini temenni ediyoruz.Taksi krizinin ve kronik trafik sorununun ortasında elektrikli scooterlar hem ekolojik hem de basit bir çözüm gibi gözüküyor. Ancak elektrikli scooterların bir de erişilebilirlik boyutunu tartışmak gerekli. 23 Ekim tarihli <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/kaldirimlarin-yeni-isgalcisi" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Aposto! bülteninde</a> de konu erişilebilirlik bağlamında tartışılıyor, scooterların kaldırımlara düzensizce ve belli bir standart olmaksızın park edilmesinin kör ve tekerlekli sandalye kullanıcısı bireyler için yarattığı hareketlilik sorunlarına değiniliyor.Türkiye özelinde elimizde her ne kadar veri olmasa da Kanada’da yapılan bir araştırmaya göre yayaların %69’unun yanlış park edilmiş bir e-scooter gördüğünü belirtmesi problemin yaygınlığını gözler önüne seriyor. ABD merkezli bir mikro hareketlilik şirketi olan Spin ise kaldırımlardaki dar alanlara park edildiği takdirde kullanıcıları uyaran bir yapay zeka teknolojisi kullanarak bu soruna yenilikçi bir çözüm getirmeyi hedefliyor. Süreç boyunca engelli örgütleri ile çalışmaları da dikkat çekici bir nokta. Yönetmeliklerde yapılacak düzenlemelerin yanında bu tip yenilikçi çözümlerin de yaygınlaşması mikro hareketlilik çözümlerinin kapsayıcı bir şekilde gelişmesi için önemli.İnovasyona olanak tanıyan bir gelişme de İstanbul’un metrolarına internetin gelmesi. Henüz daha geçen hafta en sık kullanılan hatlardan biri olan M2 metro hattında internet hizmeti başladı. Hâliyle dijital erişilebilirlik çözümlerinin önü de açıldı. Örneğin, özellikle kör bireylerin bağımsız hareketini destekleyen beacon teknolojisi yardımıyla çalışan mekân içi navigasyon sistemleri metro istasyonlarında kullanılabilir. Benzer şekilde Be My Eyes gibi görüntülü arama yoluyla çalışan görsel asistanlık uygulamaları da artık metro istasyonlarında hizmet verebilir. Metro istasyonlarında istasyon bilgilerinin ve haberlerin yazılı olduğu dokunmatik ekranlar bile dijital erişilebilirlik çözümleri ile kapsayıcı hâle getirilebilir. Ekranın kenarında bulunacak bir QR kodun okutulması ile içeriğin işaret dili çevirisine veya betimlemesine erişim sağlanabilir. Ayrıca, metrolarda telefonun ve internetin çekmesi bağımsız hareket konusunda kendini yeni yeni geliştiren engellenen bireyler için bir güven de oluşturacaktır. Görüldüğü üzere bu yeni gelişmenin erişilebilirlik alanında açacağı çok kapı var gibi duruyor.İstanbul’un son zamanlardaki ulaşım gündemini erişilebilirlik odağında incelemeye çalıştık. Her ne kadar bazen ulaşım çok çileli olsa da heyecan verici gelişmeler yaşanmıyor da değil. Önemli olan yeniliklere açık olmak ve kapsayıcı bakış açısını kaybetmemek.

İstanbul'daki ulaşım krizi engellenen bireyleri negatif etkilerken krize yönelik çözüm çabaları yeni fırsatlar doğuruyor. 

İstanbul’da ulaşım ve erişilebilirlik: Çileler ve fırsatlar

✍️ Türkiye’deki gibi kaldırımlara ve yollara sahip olan ülkeler için insansı robot geliştirmek bir hayli zor olabiliyor. Çünkü yollardaki engebe ve beklenmedik engeller cihazın aklının karışmasına sebep oluyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/9/6/1635617554500.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable" width="550">İsviçre’de geliştirilen yeni sanal gerçeklik ortamı teknolojisi bu sorunu ortadan kaldırmayı amaçlıyor.WIRED’da yayınlanan rapora göre robotların hareket kabiliyetlerini geliştirebilmek ve gerçek dünyaya daha iyi adapte olabilmelerini sağlayabilecek algoritmayı eğitmek için yaklaşık 4000 adet robottan oluşan sanal bir sistem kullanıldı.Araştırmacıların üzerinde çalıştığı bu teknoloji ile otonom tekerlekli sandalye gibi projeler hayata geçirilebilir ve birçok insanın hayatında fark yaratabilir.Detaylar için <a fr-original-style="" href="https://bit.ly/3pLIumK" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sanal Ortamda Eğitilen Robotlar</a> başlıklı içeriğimize göz atabilirsin.&nbsp;

<a fr-original-style="" href="https://apos.to/s/613f37a07bd0ab000613f292" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bir önceki yazımızda</a> 16 - 22 Eylül arasında kutlanan Avrupa Hareketlilik Haftası’ndan ve bu seneki sağlıklı hareketlilik temasından bahsetmiştik. Bu yazımızdaysa hafta kapsamında belirlenen bir diğer tema olan güvenli hareketliliğe engellilik ve erişilebilirlik bağlamında değineceğiz.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Trafik kazaları</h2>Öncelikle trafik kazalarına dâhil olan engellenen birey sayısı veya Türkiye’deki sesli trafik ışıkları sayısı gibi erişilebilirlik uygulamalarına dair resmî verilerin bulunmaması mevcut durum analizi yapmayı oldukça zorlaştırıyor. Yine de trafik kazalarına dair hızlıca bir medya taraması yapıldığında farklı engel gruplarından bireylerle ilgili haberler ne yazık ki karşımıza çıkmakta (Habertürk, Milliyet). Söz konusu haberlerde her ne kadar erişilebilirlik sorunlarına değinilmemiş olsa da <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/metroda-raylara-dusen-gorme-engelli-yurttas-hayatini-kaybetti-292622" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">BirGün’ün kaza haberinde</a> Altı Nokta Körler Derneği’nin açıklamasına yer veriliyor ve metro istasyonlarındaki erişilebilirlik sorunlarının altı çiziliyor.&nbsp;Tüm bunların yanında haberlerde yer almayan fiziksel erişilebilirlik eksiklikleriyle ilgili güvenlik sorunları da engellenen bireyler tarafından sıkça belirtiliyor. Hâl böyleyken hem fiziksel erişilebilirlik hem de eğitim boyutunda atılması gereken çok adım var.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fiziksel erişilebilirlik uygulamaları ve eksiklikler</h2>İBB tarafından kurulan <a fr-original-style="" href="https://uym.ibb.gov.tr/hizmetler/engelsiz-trafik" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ulaşım Yönetim Merkezi’nin web sayfasında</a> güvenli hareketlilik için hayati öneme sahip bazı fiziksel erişilebilirlik uygulamalarından bahsediliyor. Hem karşıdan karşıya rahatça geçebilmek hem de kesintisiz bir şekilde kaldırımda yürüyebilmek için rampaların, kılavuz zeminlerin ve sesli ışıkların önemi vurgulanıyor. Konunun daha altyapısal boyutunda ise kaldırımların genişliğinin tekerlekli sandalye kullanıcıları için uygun olmasının gerekliliğinden bahsediliyor.&nbsp;Ancak bu standart, altyapı olarak sağlansa bile bazen kaldırımları işgal eden masalar veya yanlış yerleştirilmiş trafik levhaları sebebiyle kaldırımın beklenmedik bir anda daralması ne yazık ki sıklıkla karşılaşılabilen bir durum. Yanlış yerleştirilen bu levhaların baş hizasında çıkıntılarının olmasıysa sadece görmeyen bireyler için değil, herkes için risk oluşturabiliyor. Öte yandan tüm standartların uygulandığı yerlerde bazen denetim eksikliğinden ötürü kılavuz zeminlerin bozulması veya sesli ışıkların arızalanması gibi durumların tespiti uzun sürebiliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yapılması gerekenler</h2>Fiziksel erişilebilirlik düzenlemelerinin tamamlayıcısı olarak bilinç ve eğitim konularında da çalışmalar yapılmalı. Ancak, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan <a fr-original-style="" href="https://ookgm.meb.gov.tr/www/motorlu-tasit-suruculeri-kursu-programlari/icerik/314" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Programları’nın</a> ne trafik mevzuatı ile ilgili kanun ve yönetmelikler hakkında bilgi vermeyi amaçlayan trafik ve çevre ders içeriklerinde, ne de ilk yardım ders programında engelliliğe dair bir içerik bulunuyor. Engelliliğe dair içerikler <a fr-original-style="" href="https://ookgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/03151417_trafik_adabY_ders_prog.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">trafik adabı ders programında</a> temel kavramlar başlığının altındaki son maddede “engelli, yaşlı, hamile vb. olanlara gösterilmesi gereken kolaylıklar” ve&nbsp;“herkesin engelli olabileceği gerçeği”&nbsp;olarak iki yerde geçiyor.&nbsp;İlgili programlarda karşıdan karşıya geçişlerde beyaz baston önceliğinden otizmli bireylerin korna sesinden tetiklenme ihtimaline kadar pek çok hakkın ve özel ihtiyacın anlatılmaması veya üstünkörü bir şekilde geçilmesi temeldeki sorunu açıkça gösteriyor. Alandaki bu eksiğe yönelik sivil toplum kuruluşları çalışmalar yürütmeye devam ediyor. Örneğin, Trafikte Haklarım Derneği, “<a fr-original-style="" href="https://www.trafiktehaklarim.org/kategori/trafikte-gorme-engelli-bireylerin-haklari" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Trafikte Görme Engelli Bireylerin Hakları</a>” projesi kapsamında hem yaklaşım ve üslup hem de geçiş üstünlüğünün getirdiği haklar konusunda video serisi hazırladı. Yurt dışından bir örnek de toplu ulaşım ile ilgili paydaşlar için uluslararası bir çatı kurum olan International Association of Public Transport’un <a fr-original-style="" href="https://cms.uitp.org/wp/wp-content/uploads/2020/08/Accessibility-Guide_UITP-IRU-EDF_2016.pdf.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">engellenen bireylere yönelik tutumsal erişilebilirlik rehberi</a>. Rehberde genel tutumlara ve üsluba yönelik maddelerin yanı sıra engel türüne özel ihtiyaçlar ve doğru yaklaşım şekilleri de yer alıyor.Handicap International, <a fr-original-style="" href="https://blog.hi.org/wp-content/uploads/2017/01/PP12_RoadSecurity.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yol güvenliği politika belgesinde</a> ilk adımı veri toplamak olarak belirtiyor. İkinci aşamada ise bu veriler aracılığıyla kamu kurumlarının ve sivil aktörlerin beraber çalışması öneriliyor. Çok paydaşlı böyle bir yapı aracılığıyla hem gerçekleştirilen fiziksel erişilebilirlik düzenlemelerinin denetlenmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması hem de gerekli eğitim içeriklerinin doğrudan sahadan deneyimler ile tasarlanması mümkün olacaktır.

tekerlekli sandalye ile ilgili hikayeler