Herkese Merhaba!Fütürist Bülten’de bu hafta, insanı bütüncül&nbsp;olarak inceleyip genel iyilik (wellness) ve zihinsel iyilik (mental wellness) kavramlarını ele alıyoruz. Ardından bu kavramların beslenme ve beslenme okuryazarlığı ile ilişkisini inceliyoruz.Keyifli okumalar dileriz.

Fütüristler Derneği tarafından haftalık olarak yayınlanan makalelerden oluşan bültendir.

Fütürist Bülten

Mental Wellness ve Wellness Işığında Beslenme Okuryazarlığı

Wellness ve Mental Wellness

Herkese merhaba. Fütürist Bülten'in 39. sayısında yenilenebilir enerji teknolojilerine hızlı bir giriş yapıp her bir teknoloji türünü detaylarıyla ele alıyoruz. Keyifli okumalar dileriz.

Hidroelektrik, Rüzgar, Güneş ve Daha Fazlası

Yenilenebilir Enerji Teknolojilerine Giriş

Herkese Merhaba!Fütürist Bülten bu hafta, Dune serisinin devam filminin Türkiye’de vizyona girmesi şerefine bilim kurgu arkasındaki bilimin detaylarını fütüristik bir bilim kurgu olan Dune evreni özelinde ele alıyor.Keyifli okumalar dileriz.

Bilim Kurgu Arkasındaki Bilim

DUNE

Herkese Merhaba!Fütürist Bülten bu hafta, Dubai Gelecek Vakfı’nın (Dubai Future Foundation) hazırladığı, geleceğin teknolojik, toplumsal ve çevresel trendlerini inceleyen Küresel 50 Gelecek Fırsatları Raporu’nu ele alıyor.Bu raporda gelecek vizyonları, belirsizlikler, varsayımlar ve 10 ana megatrendi detaylandırılarak, sağlık, doğa, toplumlar, sistemler ve dönüşümsel yenilikler olmak üzere beş ana kategoride toplam 50 fırsatı tanımlanıp, bu fırsatların dünya çapında hükümetler, iş dünyası ve sivil toplum için nasıl faydalar sağlayabileceğini ele alınıyor.Keyifli okumalar dileriz.

The Global 50 Report Dubai Future Foundation 

Dubai Gelecek Vakfı Küresel 50 Gelecek Fırsatları Raporu (2024)

Herkese Merhabalar!Fütürist Bülten'in 36. sayısına hoş geldiniz. Bu sayımızda tarihsel süreç, çevre duyarlılığı ve gelecek projeksiyonları ekseninde elektrikli araçların serüvenine odaklanıyoruz.Herkese keyifli okumalar dileriz.

Tarihsel Süreci, Çevre Duyarlılığı ve Gelecek Projeksiyonu

Elektrikli Araçlar

6 Mart Çarşamba gününden herkese merhaba.Fütürist Bülten'de bu hafta, Sayısal<span data-sheets-root="1" data-sheets-userformat='{"2":705,"3":{"1":0},"9":0,"10":1,"12":0}' data-sheets-value='{"1":2,"2":"Dijital İkiz Teknolojisi: Geleceğin Sanal Yansıması"}' fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">&nbsp;İkiz (Digital Twin) Teknolojisi konusunu ele alıyoruz.Keyifli okumalar dileriz.

Geleceğin Sanal Yansıması

Sayısal İkiz Teknolojisi

Fütürist Bülten'in 21 Şubat sayısından herkese merhaba!Bu hafta, yapay anlayış (AI) ve insan psikolojisinin geleceği üzerine kapsamlı bir incelemeye yer veriyoruz. İşten çıkarılma, ekonomik değişimler, sosyal etkileşim, etik ve ahlaki konular, bilişsel gelişim, gizlilik, insan-makine iş birliği, öğrenme modelleri, teknoloji bağımlılığı ve duygusal etkileşim gibi çeşitli konularda yapay anlayışın insan zihnine etkilerini derinlemesine incelen bu yazıyı keyifle okumanızı dileriz.

Yapay Anlayış (AI) Gelecekte İnsan Psikolojisini Nasıl Etkileyecek? 

Yapay Anlayış ve Gelecekte İnsan Psikolojisi

Şubat ayının ilk sayısından herkese merhaba.Geçtiğimiz hafta gündeme düşen, Neuralink'in ürettiği ve ilk kez bir insanda denenen Telephaty isimli beyin implantı konusunu ele alıyoruz. Tam olarak ne olduğu, nasıl ve ne amaçla kullanıldığı ve gelecekteki potansiyel kullanımlarının yer aldığı bu yazımızı keyifle okumanızı dileriz.

Elon Musk’ın Beyin İmplantı Girişimi Neuralink İlk Kez Bir İnsanda Denendi!

Neuralink

Fütürist Bülten'in 32. sayısından herkese merhaba!Bu haftanın konusu Dijital Hastanelerle Geleceğe Yolculuk ve Dönüşen Hastane Yönetimleri. Bu yazıda, sağlık sektöründeki dijital dönüşümün hastane yönetimine olan etkileri, teknolojik yeniliklerin sağlık hizmetlerini nasıl kökten değiştirdiği ve gelecekte beklenen gelişmelerle birlikte sağlık yöneticilerinin önündeki yeni sorumluluklar vurgulanmaktadır.Keyifli okumalar dileriz.

Dijital Hastanelerle Geleceğe Yolculuk ve Dönüşen Hastane Yönetimleri

Dijital Hastaneler

2024 yılının ilk Fütürist Bülten'inden herkese merhabalar!2024 için geleceği şekillendirecek teknolojilere genel bir bakış sunduğumuz bu yazı, hayli heyecan verici! Bu teknolojilerin yaratacağı etkiler oldukça geniş kapsamlı ve çeşitli alanları etkileyebilir.Bu rehber niteliğindeki yazımızı okumaktan keyif alacağınızı umuyoruz.

2024'te en çok hangi teknolojiler gelecek için devrim yapacak?

2024'te Teknolojiler

Sosyal farkındalık hakkında yayımlanan makaleler ve yayınlar

Sosyal Farkındalık

Haber

Yazan: Ahmet Çakar, Girişimci-Sanatçı-Yazar"Can Boğazdan Gelir"O zaman gelsin;Modern tıp uygulamaları insanı mekanik bir varlık olarak ele almaktadır. Ancak insan; inancı, hayata bakış açısı, yemesi-içmesi, alışkanlıkları gibi birçok nedenden dolayı çevresi ile sürekli etkileşim halindedir. [1] Bu bağlamda insan, 3 boyuta sahip olan biyolojik, psikolojik ve sosyal (biyo-psiko-sosyal model) bir varlıktır.&nbsp;Dolayısıyla günümüzde sağlık, sadece hastalıkların yokluğu olarak değil, aynı zamanda fiziksel, zihinsel ve sosyal iyilik hali olarak tanımlanmaktadır. Bu holistik yaklaşım, mental wellness (zihinsel iyilik) ve wellness (genel iyilik) kavramlarını ön plana çıkarmaktadır.Özellikle pandeminin getirdiği değişimlerle gerek çevrenin güncel durumu gerekse küresel tehditler ve trendler ışığında gidişat incelendiğinde, dinamik ve belirsizliği yüksek bir düzen olduğu görülmektedir.&nbsp;Teknolojinin gelişimiyle, değişimlere hızla adapte olmak önem kazanmaktadır. Hızlı adaptasyonun gereklilikleri ise hem bedensel hem de zihinsel olarak sağlıklı ve dayanıklı olmak, ek olarak da sağlık ve dayanıklılık için uygulanabilecek yöntemlere hakim olmaktır.Yöntemler öncesinde kavramların geneline bakıldığında ise ilk kavram olan wellness, genel sağlık ve refahı ifade etmektedir. Genel sağlığın fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal olmak üzere 4 adet boyutu bulunmaktadır. 2. kavram olan mental wellness zihinsel sağlığı vurgulamaktadır. Zihinsel iyilik, stres yönetimi, duygusal denge ve kendine bakım unsurlarını kapsar.Bu iki kavram, bireyin yaşam kalitesini artırmak ve potansiyelini en üst düzeye çıkarmak için beslenme okuryazarlığı ile doğrudan ilişkilidir. Bu bağlamda beslenme okuryazarlığı, iyiliğe giden yoldaki alet çantasında bulundurulabilir.Beslenme okuryazarlığı, sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmek için gerekli bilgi ve becerileri içerir. Bu bilgi ve becerilere, yiyecek etiketlerini okuma, besin değerlerini anlama ve sağlıklı seçimler yapma yeteneği örnek verilebilir.Mental Wellness ve Beslenme İlişkisiZihinsel sağlık, genel sağlığımızın ayrılmaz bir parçasıdır ve beslenme, bu denklemin önemli bir bileşenidir.&nbsp;Örneğin beslenme ve zihinsel sağlık arasındaki ilişkinin incelendiği 2022 yılındaki bir çalışmaya göre şehirleşme, globalleşme ve yaşam şeklindeki değişimler bağlamında; hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenme ile obezite arasında, obezite ile de duygudurum bozuklukları arasında korelasyon bulunmaktadır. Buna karşın, yeme düzeni değişimi, rasyonel beslenme (tavsiye edilene göre), psikobiyotikler ve antioksidanlar gibi etkenlerle duygudurum bozuklukları yerini zihinsel iyilik ve zihinsel dayanıklılığa bırakabilmektedir. [2]<img src="https://images.aposto.com/2024/4/2/1715662576497.png" width="550" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.01" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Araştırmalar, omega-3 yağ asitleri, kompleks karbonhidratlar ve yeterli protein alımının, depresyon ve anksiyete gibi zihinsel sağlık sorunlarının yönetiminde yardımcı olabileceğini göstermektedir. Bireyin duygusal, psikolojik ve sosyal iyiliği sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile desteklendiğinde, stres yönetimi, odaklanma ve genel mutluluk seviyelerinde iyileşmeler gözlemlenebilir.Wellness, bireyin genel iyiliğini ve yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Fiziksel aktivite, yeterli uyku ve dengeli bir diyet, wellness kavramının temel unsurlarıdır. Sağlıklı beslenme, vücudumuzun ihtiyaç duyduğu yakıtı sağlar ve kronik hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca, enerji seviyelerini yükseltir ve bireyin günlük aktivitelerde daha verimli olmasını sağlar.Mental wellness ve wellness, bireyin yaşam kalitesini artırmak için beslenme okuryazarlığı ile iç içe geçmiştir. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmek, zihinsel ve fiziksel sağlığımızı destekler ve bizi daha mutlu, daha üretken ve daha dengeli bir yaşama yönlendirir. Bu nedenle, her bireyin beslenme okuryazarlığı kazanması ve bu bilgileri günlük yaşamında uygulaması büyük önem taşımaktadır.Genel iyilik ve zihinsel iyilik konusunda kendini geliştirmek isteyen okuyucularımıza, konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için, Shawn M. Talbott PhD.’nin “Mental Fitness, Maximizing Mood, Motivation &amp; Mental Wellness by Optimizing the Brain-Body-Biome” [3] adlı kitabını tavsiye ediyoruz.Kaynaklar:[1] Korucu, K., Söylemez, Ş., Oksay, A.(2021). Biyopsikososyal Yaklaşım ve Gelişim Süreci, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt:12,Sayı:30, 699-700, ISSN:1308-9552[2] Grajek, M., Krupa‐Kotara, K., Białek-Dratwa, A., Sobczyk, K., Grot, M., Kowalski, O., &amp; Staśkiewicz, W. (2022). Nutrition and mental health: A review of current knowledge about the impact of diet on mental health. Frontiers in Nutrition, 9.&nbsp;https://doi.org/10.3389/fnut.2022.943998[3] Talbott, S. (2021). Mental fitness: Maximizing Mood, Motivation, &amp; Mental Wellness by Optimizing the Brain-Body-Biome.&nbsp;Turner Publishing Company.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-width: medium; border-bottom-style: none; border-bottom-color: currentcolor; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi bulten@futurizm.org adresine e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.

Mental Wellness ve Wellness 

Yazan: Doç. Dr. Arzu Baloğlu, Marmara Üniversitesi, IT Uzman Mentör, Denetçi, Yazar.Fosil yakıtların aşırı kullanımı ile tetiklenen iklim değişikliği sorunları, alternatif enerji kaynaklarının önemini açıkça vurgulamaktadır. Yenilenebilir enerjinin kullanımını teşvik eden üç temel faktör; enerji güvenliği, ekonomik etkiler ve günün sonunda karbondioksit emisyonunu zamanla azaltmaktır.OECD (2012) verilerine göre uygun koşullar sağlandığında rüzgâr, en rekabetçi yenilenebilir enerji kaynağı türüdür.Temiz Enerji Teknolojileri kavramı iki şekilde ele alınmaktadır:<ol fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerji arzı teknolojileri.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Enerji verimliliği teknolojileri.</li></ol>Enerji arzı teknolojileri, kavram olarak rüzgâr, hidrotermal, akarsu ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi için kullanılır. Enerji verimliliği teknolojileri ise enerji verimliliğini artırmak için kullanılır. Örneğin, Kombine ısı ve elektrik santralleri (KIES), sanal santrallar (VS), tüketimi ve performansı doğru bir şekilde ölçen ve yöneten akıllı sayaçlar buna örnektir. Enerji sektörünün dönüştürülmesi ve geleneksel enerjinin yenilenebilir enerji ile değiştirilmesinin, teknolojik değişim ve pazar oluşumu ile ilişkili evrimsel bir süreç olduğuna dikkat etmek gerekir.Yenilenebilir Enerji Tedarik Teknolojileri:Yenilenebilir enerji arzı mevcut yeni teknolojiler ile sürekli olarak artmaktadır. Son yıllarda yapılan büyük yatırımlar ve gelişmiş teknolojiler, ülkelerin yenilenebilir enerjiyi farklı kaynaklardan ve daha uygun maliyet ile üretmesini sağlamıştır. Çeşitli kaynaklardan alınan bilgiye göre ise önümüzdeki yıllarda 100 MW'ın üzerinde yenilenebilir enerji üreten ülke sayısının önemli ölçüde artacağı tahmin edilmektedir.Geleneksel enerji üretimiyle gelen bazı olumsuz ve geri dönüşümsüz dış faktörler nedeniyle, yenilenebilir enerji tedarik teknolojilerinin geliştirilmesi ve teşvik edilmesine çok ihtiyaç vardır. Bu teknolojiler birim üretim maliyeti açısından geleneksel yakıtlara göre uyumsuz olabilir. Ancak çevresel ve sosyal etkiler gibi ilgili dışsal faktörler hesaba katılırsa, uyumlu hale gelebilirler. Ayrıca, ölçek ekonomisinin birim üretim maliyetini düşürmede kilit rol oynayabileceğine dikkat edilmelidir. Üretim ve dağıtım maliyetleri ve teknolojileri, her iki ana enerji türü arasında fazla farklılık göstermez.Hidroelektrik Teknolojileri:Hidroelektrik, dünya çapında elektrik üretiminde kullanılan en büyük yenilenebilir enerji kaynağıdır. Hidroelektrik enerji üretimi OECD verilerine göre son 50 yılda önemli ölçüde artmıştır.Şu anda hidroelektrik geliştirme, yüksek ilk yatırımı (düşük işletme maliyetine rağmen yüksek sermaye maliyeti) ve ortaya çıkardığı çevresel kaygılar nedeniyle zor bir döneme girmiştir. Büyük nüfusların yerinden edilmesi nedeniyle sosyal dengeyi bozmakta ve bu nedenle yerel halk için bazı sorunlar yaratmaktadır. Ayrıca baraj yapımının kalıcı bir yatırım olması, enerji şirketlerinin batık maliyetlerinin çıkarılamaması ve büyük mühendislik çalışmaları sebebiyle çevrenin olduğu kadar yatırımcılar da hidroelektrik santrali inşaatından etkilenmektedir.Öte yandan hidroelektrik tarım, evsel ve endüstriyel kullanım için su temin edebilmesi, temiz olması ve enerji depolama yeteneği olması nedeniyle caziptir.Dünyadaki ilk en&nbsp;büyük kurulu güce sahip hidroelektrik santrali, Brezilya ve Paraguay tarafından ortaklaşa geliştirilen Parana Nehri üzerine kurulmuş olan Itaipu'dur.Santralin ilk kapasitesi, 1984 yılında 12,6 GW iken 2006 yılında 14 GW'a çıkarılmıştır. 2020 yılı itibariyle dünyanın en fazla ikinci enerji üreten barajıdır. Her biri 700 MW sağlayan 20 adet jeneratör ünitesine sahiptir. Dünyanın en büyük hidroelektrik santrali ise Çin de Yangtze Nehri üzerindedir. Bu barajın kapasitesi 22.500 MW'dir.Hidroelektrik santral inşaatı projelerinin yerel ekonomileri canlandırabileceğini iddia edenler vardır. Öte yandan doğanın katliamı, bir başka şekilde kaynaklardan istifade yerine daha çok zarar verme şeklinde düşünenler ve itiraz edenlerin haklı tarafları kaçınılmaz.Rüzgâr Enerjisi Teknolojileri:Günümüzde rüzgâr türbinleri, geleneksel enerji santralleri kadar elektrik üretebilmektedir. Rüzgâr enerjisinde en önemli katkıya sahip ülkeler sırasıyla 62, 47 ve 29 GW kurulu kapasite ile Çin, ABD ve Almanya'dır. Küresel kümülatif rüzgar enerjisi kapasitesi 2023'te 1021 GX'a ulaşmıştır.Fosil yakıtla çalışan sistemlerle ekonomik olarak en çok rekabetçi konumda olan yenilenebilir teknoloji, rüzgâr türbinleridir. Genel olarak yenilenebilir enerji teknolojileri; güneş, rüzgâr ve biyokütle gibi enerji kaynağına göre sınıflandırılır. Fakat her yenilenebilir enerji türünün güneş radyasyonu, kütle çekim &nbsp;kuvvetleri ve radyoaktif bozunmadan kaynaklanan ısı olmak üzere üç temel enerji kaynağından birinden geldiği vurgulanmaktadır. Rüzgâr, hidro, dalga, okyanus termal ve biyokütle enerjisi de dolaylı olarak güneş enerjisiyle üretilmektedir.<img src="https://images.aposto.com/2024/3/1/1714408062590.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.15" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Güneş Enerjisi Teknolojileri:Son birkaç on yılda araştırmacılar, konut, ticari ve endüstriyel tüketim için güneş enerjisinin ekonomik fizibilitesini araştırdılar. Doğal kaynakların sınırlı olması nedeniyle Japonya ve Almanya gibi sanayi ülkeleri, güneş enerjisi gibi alternatif enerji kaynaklarını aramaya yöneldi.1990'ların başlarında Japonya, daha sonra da Almanya güneş fotovoltaiklerinden (PV) büyük ölçekli elektrik üretiminden yararlanmaya başladı. Şu anda, her iki ülke de milyarlarca dolarlık güneş enerjisi sanayi ile güneş enerjisi teknolojilerinin üretiminde öncü konumdadır. Sanayi ihtiyaçları açısından Çin, kapsamlı bir güneş enerjisi kapasitesi geliştirmiş, ucuz işgücü ve devlet sübvansiyonlarından yararlanarak da güneş enerjisi üretim maliyetlerini düşürmüştür.Öte yandan, güneş teknolojilerinin bazı olumsuz etkileri de vardır. Bunlar: binaların estetiği üzerindeki görsel etki, rutin ve kazara kimyasal madde salınımı, arazi kullanımı, büyük PV sistemlerinin ekosistemler üzerindeki etkisi ve güneş termal enerji için gerekli inşaat faaliyetleridir.Güneş PV pazarı, son 5 yılda olağanüstü bir büyüme tanık oldu. Pazar, 2007'de 9.564 MW'tan 2011'de 69.371 MW'a yükseldi. Dünya genelinde güneşten elektrik kapasitesi 2023 yılında 800 gigawatın üzerine çıkmıştır.Rüzgâr enerjisine benzer şekilde, güneş enerjisi de hava koşullarına bağlıdır. Bulutlar ve hava kirliliği gibi hava koşullarındaki değişiklikler güneş enerjisi üretimini etkileyebilir. Güneş enerjisinin sadece gün ışığı saatlerinde kullanılabilir olması nedeniyle rüzgâr ve güneş enerjisi arasında önemli bir fark vardır. Bu nedenle güneş enerjisi üretimi mevsime, konuma ve günün saatine göre değişir.Jeotermal Enerji Teknolojileri:Jeotermal enerji, Dünya'da üretilen ve depolanan bir tür termal enerjidir. Jeotermal enerji, Dünya çekirdeğinde 4.000°C'ye ulaşan ana sıcaklık ile radyoaktif bozunma sonucu oluşur. Kullanım alanlarına ise sıcak su, ısıtma-soğutma, kaplıca, termal turizmi, sera ve gıdaların işlenmesi örnekleri verilebilir.Jeotermal enerjinin erişilebilirliğini ölçmek için tek baskın faktör, jeotermal gradyan değildir. Kayaların geçirgenliği, yüzeye akan ısı hızını belirleyen faktördür ve jeotermal enerjinin kullanımında önemli bir başka ölçüm olarak kabul edilir.&nbsp;Jeotermal enerjinin rüzgâr ve güneş enerjisine göre büyük bir avantajı vardır ki bu da yıl boyunca 7/24 saat kullanılabilir olmasıdır. 73 jeotermal santralinin incelendiği bir araştırmadan elde edilen verilere göre, jeotermal kaynaklar tarafından üretilen CO2 emisyonunun 55 g/kWh olduğu tahmin edilmektedir. Jeotermal sıvı tekrar yer altına enjekte edilirse bu değer sıfıra düşebilir.Dünyada jeotermal elektrik üretiminde ilk 5 ülke ABD (3,722 MW), Endonezya (2,276 MW), Filipinler (1,918 MW), Türkiye (1,710 MW) ve Yeni Zelanda (1,037 MW)'dır. Yine jeotermal ısı ve kaplıca uygulamalarındaki ilk beş ülke Çin, ABD, İsveç, Türkiye ve Japonya'dır. 2015-2020 yılları arasında jeotermal elektrik üretimi büyümesinde Türkiye dünya birincisiydi. 2020-2023 yıllarında ise ABD'nin ardından ikinci sırada yer almıştır.Diğer Yenilenebilir Enerji Kaynakları:Biyokütle, okyanus dalgaları ve gelgitler dâhil olmak üzere bazı başka yenilenebilir enerji kaynakları vardır. Biyokütlenin çok bilinen tanımı bitkiler, insanlar, deniz yaşamı ve hayvanlar tarafından yapılan canlı bitki ve organik atıklar olarak ifade edilebilir.Biyokütleden elektrik, yakıt, kimyasal hammadde gibi çeşitli enerji türleri elde edilebilir. Hammadde olarak biyokütlenin kükürt içeriği kömürden daha düşüktür. Bu nedenle yanma sonucu daha düşük emisyon oluşur.Bu makalede yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimine ana katkılarından dolayı hidro, rüzgâr, güneş ve jeotermal enerjiler kısaca kavram olarak araştırılmış ve paylaşılmıştır.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi bulten@futurizm.org adresine e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.

Yazar: Birce Nur Altunsu M.A.,&nbsp;Fütüristler Derneği Ürünler ve Projeler Yöneticisi, Vodafone Dijital Dönüşüm Projeleri Yöneticisi&nbsp;Hepimizin merakla beklediği, Amerikalı yazar Frank Herbert tarafından 1965 yılında fütüristik bir bakış açısıyla yazılan bilim kurgu serisi Dune’un devam filmi, 1 Mart’ta Türkiye’de vizyona girdi. Bu film, Frank Herbert'in öngörülerine dayanan bir fütüristik spekülasyonlar bütünü olarak öne çıkıyor ve izleyicilere, insanlığın geleceğine dair heyecan verici bir bakış sunarak onları bugünden yarına doğru bir yolculuğa çıkarıyor.&nbsp;İlk filmine kıyasla daha aksiyon odaklı geçen devam filminde, Dune evrenini daha yakından tanıma fırsatı bulduk. Bu bağlamda, feodal bir düzenin hüküm sürdüğü evrenin merkezinde “Arrakis” gezegeni yer alır. Gezegen, melanj&nbsp;adı verilen bir madde açısından zengin olsa da gezegenin önemi içinde barındırdığı sınırlı değildir.&nbsp;Melanj kelimesi, Arapça kökenli bir kelime olan malanj kelimesinden türetilmiştir. Bu kelime, eski Arap dilinde "melanj" veya "melanç" olarak kullanılır ve genellikle "karışım" veya "karışık madde" anlamına gelir. Filmde melanj, hem uzay yolculuklarını hızlandıran bir yakıt hem yaşam süresini uzatan bir ilaç hem de insan zihnini dönüştürebilen bir güçtür.&nbsp;Yazarın gelecekle alakalı en önemli öngörülerinden birisi, dünyadaki kaynakların bilinçsizce kullanılması sonucunda karşılaşılan kıtlık ve bu kıtlıktan doğan teknolojiyle geliştirilmiş işlevsel maddelerdir. Film, melanjın etkilerini ve insanlığın bu maddeye olan bağımlılığını derinlemesine incelerken, gelecekteki teknolojik gelişmelerin insan doğasını nasıl etkileyebileceğini gözler önüne serer. &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2024/3/2/1713294957128.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Öte yandan Arrakis'in çorak toprakları ve kıt su kaynakları, insanlığın doğal kaynakları koruma ve sürdürülebilirlik konusunda yeni yollar bulma ihtiyacını vurgular. Bu noktada, Fremenlerin Stillsuit adı verilen özel kıyafetleri önem kazanır. Bu kıyafetler, ter ve idrar yoluyla kaybedilen suyu geri kazanarak içilebilir suya dönüştürme yeteneğine sahiptir. Stillsuitler, Arrakis'in sert koşullarında yaşamak için vazgeçilmez bir unsurdur ve aynı zamanda uzay yolculuklarında da kullanılabilecek pratik ve sürdürülebilir bir çözümdür. Stillsuitlerin tasarımı günümüzdeki uzay kıyafetlerinin maliyeti düşük, giyimi konforlu, ağırlığı hafif, daha az işlevsel versiyonlarıdır.Teknolojik gelişmelerin doğayla uyumlu bir şekilde ilerlediğini gösteren bir diğer unsur ise Ornithopterlerdir. Bu araçlar, doğadan ilham alınarak tasarlanmış ve kuşların uçuş mekanizmalarını taklit ederek havada süzülen araçlardır. Uzay gemilerinden farklı olarak, Ornithopterler çevreye daha az zarar verir ve doğanın hassasiyetini göz önünde bulundurur. Bu da, teknolojinin doğayla uyumlu bir şekilde ilerleyebileceğini ve insanlığın gezegeni keşfetme yolunda doğal dengeleri koruyabileceğini gösterir. Ornithopterler aynı zamanda, Arrakis gezegenindeki zorlu koşullarda ve çöl manevralarında da etkili bir şekilde kullanılabilen araçlardır. Fremenler, bu araçları çölde hareket etmek için sıkça kullanır ve onları kendi ihtiyaçlarına göre uyarlar.Dune evreninde var olan bir diğer teknoloji olan Holtzman Kalkanı teknolojisi, bireylerin ve nesnelerin fiziksel saldırılara karşı korunmasını sağlayan bir cihazdır. Bu kalkanlar, özellikle savaş alanlarında ve çatışma durumlarında kullanılır. Kalkanlar, fiziksel nesnelerin etkilerini absorbe ederek veya yansıtarak kullanıcıyı korur. Ancak, Dune evreninde bu teknolojinin bir dezavantajı vardır. Kalkanlar, yavaşça gelen saldırılara karşı etkili olmakla birlikte, hızlı ve yoğun enerji saldırılarına karşı daha az etkilidir. Bu nedenle, yavaşça gelen bir saldırı, kalkanı rahatlıkla geçebilirken hızlı ve yoğun bir enerji atılımı kalkanın içerisindeki nesneye veya kişiye zarar verebilir.&nbsp;Yazarın teknolojiye olan bakış açısını dezavantajı olan bir kalkan yaratmasından anlamış oluruz.&nbsp;Kalkanların hızlı ve yoğun enerji saldırılarına karşı zayıf olması, karakterlerin savaş stratejilerini ve taktiklerini çeşitlendirmek için daha yaratıcı ve entelektüel bir yaklaşım geliştirmek zorunda kalmalarını sağlar. Yazar, hiçbir teknoloji mükemmel değildir ve her birinin kendi zayıf noktaları bulunur argümanını savunur.Dune'un devam filmi, sadece gelecekteki teknolojik ve ekolojik gelişmeleri değil, aynı zamanda insanlığın doğası ve evrenle olan ilişkisini de sorgular. İnsanlığın, doğayı anlamak ve doğal kaynakları korumak için teknolojiyi nasıl kullanabileceğini ve bu süreçte kendi doğasını nasıl değiştirebileceğini keşfetme yolculuğu, izleyicilere ilham verici bir deneyim sunar.&nbsp;Sonuç olarak, Dune'un devam filmi, fütüristik bir perspektiften insanlığın geleceğine dair derinlemesine bir bakış sunar. Film, Frank Herbert'in vizyonunu modern bir şekilde yorumlayarak, izleyicilere geleceğin ne olabileceği konusunda heyecan verici bir düşünce deneyimi sunar.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi <a fr-original-style="" href="mailto:bulten@futurizm.org" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulten@futurizm.org</a>'a e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.

Yazar: Özge Mermer,&nbsp;Fütüristler Derneği Üyesi, Öğrenciİklim değişikliği ve küresel ısınmanın gündemde olduğu günümüzde otomobil üreticilerinin hedefi doğaya saygılı, çevreci çözümlere yönelmek oldu. Tabii ki akla ilk gelen, egzoz emisyonunu yok etmek amacıyla petrol bazlı yakıt kullanan geleneksel araçların üretiminin azaltılması, hatta tamamen kaldırılması olacaktır.Tarihte bilinen ilk elektrik motorlu araç1835 yılında ABD'nin Vermont eyaletinde Thomas Davenport tarafından üretildi. Araç, iki elektromıknatıs, bir pivot ve bir batarya kullanılarak yapılmış küçük bir lokomotifti. 1920'den itibaren üretimler devam etti ve belli bir yüzde ile elektrikli araç kullanımı çoğaldı, ancak beygir gücünün yetersizliği ve uzun yolda kullanımının verimli olmayışı nedeniyle elektrikli araçlar tercih edilmemeye başlandı.1960'lı yıllardan itibaren benzinli otomobillerin seri üretimiyle birlikte Amerika ve Avrupa'da hava kirliliğine bağlı ölümler arttı ve tekrar elektrikli otomobillere yönelindi. Toyota, Honda gibi çeşitli firmalar elektrikli araç üretimini hızlandırıp, bu kategoride öncü oldular.2006 yılında şu an dünya devi olan Tesla, elektrikli otomobil üretimiyle karşımıza çıktı. Tesla, diğer araçlardan farklı olarak, tek şarjla 200 km. gidebilecek şekilde tasarlanmıştı.2010 yılında hem fiyatı hem de performansı ile 6 yılda 250.000 adetten fazla satan Nissan Leaf ilk kez piyasaya çıktı. Şu an dünyada en çok satan elektrikli otomobil olan Nissan Leaf, 2019 yılında yeni modelini de piyasaya çıkardı.[1]Benzinle çalışan araçlarda, yakıt ve hava sıkışıp bir patlama yaratır, bujiler sayesinde de bu hava/yakıt karışımı çıkan kıvılcımlarla ateşlenir. En basit anlatımla, bu patlamadan ortaya çıkan enerji motora güç verir ve aracı hareket ettirir. Elektrikli araçlarda ise, adı üstünde, motor elektrikle ve elektromıknatıslar kullanılarak çalışır. Diğer fark ise akümülatörlerindedir. Motoru elektrikle hareket ettirmek için elektrikli araçlarda batarya bulunur. Bu bataryalar genellikle lityum iyon akü teknolojisine dayanır; bir anlamda cep telefonunun piline benzer. Son olarak elektrikli otomobillerde araç içi elektrik dönüştürücülerin yani inverter cihazların kullanımı, benzinli otomobillere göre diğer önemli farkı yaratır. Aracın çalıştırılması için batarya tarafından sağlanan doğrudan akımın dönüştürülmesi gerektiğinde, inverter cihaz tam da bu işlevi görür; elektrik üretmez ama akım türünü değiştirir.<img src="https://images.aposto.com/2024/2/2/1710878401528.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.33" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Çevre DuyarlılığıPeki, bu araçlar gerçekten çevreye karşı duyarlı mı? Bu konuda çok tartışma var. Belki bir fosil yakıt kaynaklı olmamakla birlikte, motorları çalıştıran lityum iyon akülerin üretimi için gerekli minerallerin çıkarılması gezegenimizde devasa ekolojik sonuçlar doğuruyor. Bu sorunu iyileştirme çalışmaları devam ederken, yine de elektrikli otomobilleri şu anki en çevreci araç olarak nitelendirebiliriz.Bu araçlar çevre dostu olmasının yanı sıra, sürücüye sağladığı pek çok avantajı da içeriyor. Bunlardan en çok konuşulanı, otonom teknolojisidir. Otonom teknolojisi, sürücüye gerek kalmadan kendi kendine sürüş teknolojisine verilen isimdir. Şu an tamamen olmasa da belli ölçüde gerçekleştiriliyor. Örnek olarak park teknolojisi ve sensör paketleri gösterilebilir. Bu teknoloji, araçların çevresel koşulları bilgisayar teknolojisiyle algılayıp ona göre hareket etmesi sağlanarak hayata geçiriyor.Otonom teknolojisi, sadece koordinatlara değil, diğer araçlara da bağlı olduğu için, elektrikli araçlara diğer araçlarla bağlantı kurup ona göre yol alacak bir teknoloji de geliştirilmektedir. Bu sayede beklenmedik problemler de azaltılmış olacak.Bu problemleri azaltmak adına, nesne tanıma teknolojisi kullanılarak yoldaki yayaları ve trafik levhalarını algılayarak daha güvenli bir yolculuk sunacak araçların da geliştirilmesi hedefleniyor.[2]Gelecek ProjeksiyonuBirçok ülke, elektrikli otomobilleri benimsemeyi ve kullanmayı teşvik etmek amacıyla cazip fırsatlar sunmaya başladı. Örnek olarak Norveç, elektrikli otomobil kullananlara köprülerden geçerken veya park ederken ücret alınmamasını sağladı. Fransa ise, elektrikli ve hibrit otomobillere olan talebi canlandırmak için son dönemde birden fazla girişim başlattı. Örneğin, ülkede elektrikli ve hibrit otomobiller için 6 bin Euro'ya kadar satın alma desteği ve eski dizel aracın takası için de 4 bin Euro'ya kadar destek programı sunuldu. Ayrıca Paris'te 2030 yılından itibaren şehirde fosil yakıtlarla çalışan arabaların trafiğe çıkmasına izin verilmeyecek.[3]Gelecekte, elektrikli araçlara, yol güvenliği ve çevresel algılama sistemleri, biyo-sensörler ve sağlık takibi, daha hafif ve dayanıklı malzemeler, yol iletişim ve etkileşim sistemleri, esnek şarj yöntemleri ve depolama çözümleri, yakınsama teknolojileri ve entegrasyon gibi özellikler eklenebilir. Bu gelişmeler, elektrikli araçları daha cazip kılacak ve standart araçların çevreye verdiği zararları azaltacak, böylece hükümetlerin elektrikli araç kullanımını zorunlu kılacak yasalar çıkarmasına yol açacaktır.Hem teknolojik gelişme hem de dünyamızın geleceği adına bir devrim olan bu araçlara yakından bakmak önemlidir.Kaynaklar:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">[1] https://ev.hedeffilo.com/elektrikli-arac-tarihcesi</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">[2] https://ev.hedeffilo.com/ev-nedir/avantajlar-dezavantajlar</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">[3] https://www.oggusto.com/gentlemen/otomobil/en-cok-elektrikli-araba-kullanan-ulkeler</li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi&nbsp;<a fr-original-style="" href="mailto:bulten@futurizm.org?utm_source=aposto" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulten@futurizm.org</a>'a e-posta göndererek bizlere iletebilirsiniz.

Yazar:&nbsp;Aytül Kısacık, Fütüristler Derneği Eğitim Programları Grubu Lideri, Pazarlama UzmanıSayısal&nbsp;ikiz teknolojisi, son yıllarda endüstride ve teknoloji dünyasında önemli bir konum kazanmıştır. Bu teknoloji, fiziksel varlıkların sanal ortamlarda gerçek zamanlı olarak oluşturulması ve taklit edilmesini sağlar. Şu anda mevcut olan Endüstri 4.0 teknolojilerinden biri olan&nbsp;sayısal&nbsp;ikiz teknolojisinin kullanımına NASA'nın öncülük ettiği söyleniyor, ancak ilk olarak 1991'de David Galernter "Mirror Worlds" adlı kitabında dile getirmiştir. 2002'de Dr. Michael Grieves,&nbsp;sayısal&nbsp;ikiz kavramını resmi olarak duyuran kişi olarak kabul ediliyor. 2010'lu yılların başlarında, nesnelerin interneti (IoT) ve bulut bilişim teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte,&nbsp;sayısal&nbsp;ikiz teknolojisi daha da gelişmiştir. Bu dönemde, sensörlerin ve veri analizi algoritmalarının kullanımıyla gerçek dünyadaki nesnelerin&nbsp;sayısal&nbsp;ikizleri oluşturulmaya başlanmıştır. Yapay&nbsp;anlayış (zeka), makine öğrenmesi,&nbsp;nesnelerin&nbsp;interneti (IoT),&nbsp;öbekzincir, bulut bilişim, artırılmış gerçeklik (AR) ve haberleşme teknolojilerinin gelişimi ile&nbsp;sayısal&nbsp;ikiz teknolojisi son yıllarda yükselişe geçmiştir.Türkçe'de yaygın olarak kullanılan Dijital İkiz (Digital Twin) kavramı, Fütüristler Derneği'nin hazırladığı '<a fr-original-style="" href="https://destekdukkan.com/magaza/urun/gelecek-bilgisi-terimleri-sozlugu" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Gelecek Bilgisi Terimleri Sözlüğü'</a> kapsamında 'Sayısal İkiz' olarak önerilmiştir. Sayısal İkiz Teknolojisi kavramının tanımına değinecek olursak;Sayısal ikiz, gerçek dünyadaki fiziksel bir varlığın tam bir dijital kopyasıdır. Bu kopya, sensörler ve diğer veri kaynakları aracılığıyla gerçek dünyadaki durumu gerçek zamanlı olarak yansıtır. Bu teknoloji, nesnelerin tasarımından üretimine, işletilmesine ve bakımına kadar birçok alanda kullanılabilir. Sayısal ikiz, nesnelerin performansını izlemek, simülasyonlar yapmak, veri analizi yapmak ve karar alma süreçlerini optimize etmek için kullanılır. Bu teknolojide üç unsurun bulunması gerekiyor: ürün, sensörler ve ürünün sayısal ikizi. Ürün gerçek dünyadaki bir fiziksel varlık olarak kabul edebiliriz, bu ürüne ait verileri alacak sensörler bulunmalı ve bu sensörler verileri sanal ortama taşımalıdır. Taşıma sonucunda sayısal bir ikizi meydana gelir. Sayısal ikiz teknolojisi içerisinde birden fazla teknolojiyi barındırır: Simülasyon-Tasarım, Nesnelerin İnterneti-Sensör Teknolojisi, Veri Analitiği-Makine Öğrenmesi-Yapay Zeka. Bu teknolojiler kullanılarak gerçeği ile eşzamanlı güncellenebilen bir sistemdir.<img src="https://images.aposto.com/2024/2/1/1709569265569.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kullanım AlanlarıSayısal&nbsp;ikiz teknolojisinin kullanım alanları oldukça geniştir;1. Endüstriyel Üretim: Fabrikalardaki makinelerin ve üretim hatlarının performansını izlemek ve optimize etmek için dijital ikizler kullanılır. Örneğin, otomobil üretiminde, montaj hattındaki her bir parçanın ve robotun durumu gerçek zamanlı olarak takip edilir. Bir arızanın tespit edilmesi durumunda, sayısal ikizler sayesinde sistem otomatik olarak durdurulabilir ve hata giderilene kadar üretim süreci askıya alınabilir. Bu sayede, üretim verimliliği artar ve operasyonel maliyetler düşer.2. Akıllı Şehirler: Şehir altyapısının yönetimi ve bakımı için sayısal ikizler kullanılabilir. Örneğin, bir akıllı şehir projesinde trafik akışını optimize etmek için yoğun trafik noktalarında kamera ve sensörlerle donatılmış bir altyapı kurulabilir. Bu sensörler sayesinde trafik yoğunluğu, araç hareketleri ve yol durumu gibi veriler gerçek zamanlı olarak toplanır ve sayısal ikizler aracılığıyla analiz edilir. Böylece trafik sıkışıklığı minimize edilir, ulaşım süreçleri optimize edilir ve enerji tüketimi azaltılır.3. Sağlık Sektörü: Hastanelerde ve sağlık tesislerinde, hasta bakımı ve tıbbi ekipmanların yönetimi için sayısal ikizler kullanılabilir. Örneğin bir hastanede hasta yataklarının ve tıbbi cihazların konumları, durumları ve kullanımı sayısal ikizler aracılığıyla izlenebilir. Bu sayede hastane yönetimi, hasta takibi ve tıbbi ekipmanların bakımı daha etkin bir şekilde yapılabilir. Ayrıca hastane personeli ve hasta güvenliği için önlemler alınabilir ve acil durumlar daha hızlı ve etkili bir şekilde yönetilebilir.4. Otomotiv Endüstrisi: Otomobil üreticileri, araçların tasarımı ve üretimi sürecinde sayısal ikizleri kullanarak yeni modellerin geliştirilmesini ve test edilmesini sağlarlar. Örneğin, bir otomobilin aerodinamik özelliklerini simüle etmek için sayısal ikizler kullanılabilir. Bu sayede, tasarım süreci hızlanır, maliyetler düşer ve daha güvenli ve verimli araçlar üretilir. Ayrıca, araçların bakımı ve onarımı sürecinde de sayısal ikizler kullanılabilir. Örneğin, bir aracın motor performansı sayısal ikizler aracılığıyla izlenebilir ve motor arızaları önceden tespit edilerek önlem alınabilir.5. Eğitim ve Simülasyon: Eğitim ve simülasyon alanında, uzaktan eğitimde kullanılabileceği gibi, sayısal ikizler özellikle tehlikeli veya pahalı gerçek dünya senaryolarının simülasyonu için kullanılabilir. Örneğin, bir uzay istasyonunun içindeki atmosfer koşullarını simüle etmek için sayısal ikizler kullanılabilir. Bu sayede uzay görevlerinin planlanması ve gerçekleştirilmesi daha güvenli ve etkili bir şekilde yapılabilir. Ayrıca tıbbi müdahale simülasyonları yapılabilir ve tıp öğrencileri gerçek dünya deneyimi kazanabilir.Sayısal&nbsp;ikiz teknolojisi, gerçek dünyadaki nesnelerin sanal bir kopyasını oluşturarak birçok alanda fayda sağlar. Endüstriyel üretimden akıllı şehirlere ve sağlık sektörüne kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir. Bu teknolojinin önümüzdeki yıllarda daha da yaygınlaşması ve gelişmesi beklenmektedir. İnsana hizmet eden ve birçok alanda çözüm olabilecek bir teknoloji olarak&nbsp;sayısal&nbsp;ikiz teknolojisinin gelecekte kullanılması birçok alanda hayatımızı kolaylaştıracaktır.Kaynaklar:Boschert, S., Heinrich, C., &amp; Rosen, R. (2018). Next Generation Digital Twin. ResearchGate. <a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://secure-web.cisco.com/19IlKFAb6GOTvJ3iPjh7oFuQ1wSlmEERd9Jc2x0w5rcQmGtlzeKiRn8heVfMBvypp3Y-snsGQJETLPbDTqkquGw9WMHfj9NFRmhu14mi-GTcQlY97d-6zoX68chaCxagbxZWn2Mm9mfwncK4OfxzHiMb5GiuqiUI3xzaIfrz92DR0ZrUxnl4VK0gdVEAAqH1rfxgQML5fYiSWf13N9BA7h3IAjGvuA1PSStKCwwruL8xgJI8K_LGogOxt9uLhYr9BEDLwP8MsYiAlVr-1Y5qgAi1jrXT6QTEqyJhXYw0f0hOEnxjXJJLrZxbOZjGry9iKlwK9PIHuyO1GRZHcGceLJvpN_4eWIn6MiyeR-90PkkeTxkDkxx7pbWIkCvwzyIz5iCxoxukUbqgIoRvQKh01o2x5SdJHIKGzU-Vnc79RKWQUQzM5SEnL5RqQ1Zoini-knPzVvaxgai4j7xAeIaDQMvDwTgtURYNiyzXyMGkYVq7XlZazAy7knGgwn17KFvgvRTq1kpZAQrdJwJgnOoplSA/https%253A%252F%252Flink.apos.to%252Fc%252F9jncPUI2Emlo%253Fc%253DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%2526sub%253D646395e85dd12e0007e6248b%2526s%253Demail&source=gmail&ust=1709712531778000&usg=AOvVaw3-3-tHKRPVJ070F5EfFgxc" fr-original-style="" href="https://secure-web.cisco.com/19IlKFAb6GOTvJ3iPjh7oFuQ1wSlmEERd9Jc2x0w5rcQmGtlzeKiRn8heVfMBvypp3Y-snsGQJETLPbDTqkquGw9WMHfj9NFRmhu14mi-GTcQlY97d-6zoX68chaCxagbxZWn2Mm9mfwncK4OfxzHiMb5GiuqiUI3xzaIfrz92DR0ZrUxnl4VK0gdVEAAqH1rfxgQML5fYiSWf13N9BA7h3IAjGvuA1PSStKCwwruL8xgJI8K_LGogOxt9uLhYr9BEDLwP8MsYiAlVr-1Y5qgAi1jrXT6QTEqyJhXYw0f0hOEnxjXJJLrZxbOZjGry9iKlwK9PIHuyO1GRZHcGceLJvpN_4eWIn6MiyeR-90PkkeTxkDkxx7pbWIkCvwzyIz5iCxoxukUbqgIoRvQKh01o2x5SdJHIKGzU-Vnc79RKWQUQzM5SEnL5RqQ1Zoini-knPzVvaxgai4j7xAeIaDQMvDwTgtURYNiyzXyMGkYVq7XlZazAy7knGgwn17KFvgvRTq1kpZAQrdJwJgnOoplSA/https%3A%2F%2Flink.apos.to%2Fc%2F9jncPUI2Emlo%3Fc%3DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%26sub%3D646395e85dd12e0007e6248b%26s%3Demail" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://www.researchgate.net/publication/325119950_Next_Generation_Digital_Twin</a>Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (2020). Dr. Mustafa Umut DEMİREZEN - Dijital İkiz Teknolojisi / TRT Radyo 1. YouTube. <a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://secure-web.cisco.com/1OJJ5L1ZwMPQcaALy5iDJgtCv8XZZ0pmezaPidKUzzQkgrzEISCjGVf26jhQVjaqAZ2bcyyCmf8QatNyBrgqW6el1RQcl15shUDXjVadkk5fRXoB57vonWOaw_IrMoHq2OEEA1M_RQQpLo2nvOsURZJWTHAXXU9x1ESoHkFX_fdrs43sMXnpu51QrvEe4bmFj-Y7YebmUnfUZxrWtseSEvxKwXq01QYBzV2wNUWUScrK3sfLq2Caa4vsCB7rFp5WD1jW3zQhUdc6xLnwguIfyNh886Y51357GhGbfeKJvyA8utLErBMBinxjAx_h9db9XBG8iyxew9jG47zpJXdP9soaA0fH2_9gHncIvftnWGVddXgwy6m6TXDn-4vUFxvqqkUwbHFFzSDbiWoaKzwCdU7QbfKwW-xWXSt0DUxi0e3YYsu_Cx-3w0F92UVHqAVFeEClp3g2xtg5IAkFo0_JKDynKXqBKz4i2uUJSSBx8j3PRn7E1_XvaZOGWYzw48xwKoF13bkSrnkbf57Cd4Q8X_Q/https%253A%252F%252Flink.apos.to%252Fc%252FAyBt_z0odP9w%253Fc%253DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%2526sub%253D646395e85dd12e0007e6248b%2526s%253Demail&source=gmail&ust=1709712531778000&usg=AOvVaw3tPpqJb14rJnKG7RX1RC-M" fr-original-style="" href="https://secure-web.cisco.com/1OJJ5L1ZwMPQcaALy5iDJgtCv8XZZ0pmezaPidKUzzQkgrzEISCjGVf26jhQVjaqAZ2bcyyCmf8QatNyBrgqW6el1RQcl15shUDXjVadkk5fRXoB57vonWOaw_IrMoHq2OEEA1M_RQQpLo2nvOsURZJWTHAXXU9x1ESoHkFX_fdrs43sMXnpu51QrvEe4bmFj-Y7YebmUnfUZxrWtseSEvxKwXq01QYBzV2wNUWUScrK3sfLq2Caa4vsCB7rFp5WD1jW3zQhUdc6xLnwguIfyNh886Y51357GhGbfeKJvyA8utLErBMBinxjAx_h9db9XBG8iyxew9jG47zpJXdP9soaA0fH2_9gHncIvftnWGVddXgwy6m6TXDn-4vUFxvqqkUwbHFFzSDbiWoaKzwCdU7QbfKwW-xWXSt0DUxi0e3YYsu_Cx-3w0F92UVHqAVFeEClp3g2xtg5IAkFo0_JKDynKXqBKz4i2uUJSSBx8j3PRn7E1_XvaZOGWYzw48xwKoF13bkSrnkbf57Cd4Q8X_Q/https%3A%2F%2Flink.apos.to%2Fc%2FAyBt_z0odP9w%3Fc%3DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%26sub%3D646395e85dd12e0007e6248b%26s%3Demail" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://www.youtube.com/watch?v=XtRJM-f-iAs</a>Data Science Earth (2021). Dijital İkiz Nedir? YouTube. <a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://secure-web.cisco.com/1jAuE1euERgh4TjcskvsmPhGSK6N_h9PPaSNhYC51-M_GUM2p3_dt2ExWateDvgqLiw783rmunbl1qvG4fxQV3ERLyUCdgtNqm8sIlXZ5iB4RLFzBVJ9igV_jESXYjVE3wHc837h2lugW-TU6u399HCOSi464F5NJSDwFUPMLwgl1gsF0Plv2LWLBJ-EL32sh2v3-CPOT9QvXlwLm8wxoBwtzCCwiFqiABoKgXF7WsudTP9uR9kA9WLr3OUN_M1V8PLJtcXcv4OB0Wv4VvbaPNGjff7NtmkeV1bWxw0mgxNZ27dWqXLJztJmcTB5hi33csQnBHMi7pSAXwEMZj7WfFqzP3mvVX3BUoxMSKLYozcyljY7E3z_CEikBhspOHkLPyMRobPnfY8wLhb5qmZg7M98ixf6u9NH2ZjxJ7p483r9argyAa3w-i4n5_AGItNukbwRCiigmzbz92IqAXPhEqlYLSlozUK8dtkgtXTf1aWXwjNdUpl3B0jNP8VD937tCd_XjSMjv2tt4AxfdAlztPA/https%253A%252F%252Flink.apos.to%252Fc%252FWU5TgjPWSOMn%253Fc%253DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%2526sub%253D646395e85dd12e0007e6248b%2526s%253Demail&source=gmail&ust=1709712531778000&usg=AOvVaw1zEsurAvFQuHcTA2edlYov" fr-original-style="" href="https://secure-web.cisco.com/1jAuE1euERgh4TjcskvsmPhGSK6N_h9PPaSNhYC51-M_GUM2p3_dt2ExWateDvgqLiw783rmunbl1qvG4fxQV3ERLyUCdgtNqm8sIlXZ5iB4RLFzBVJ9igV_jESXYjVE3wHc837h2lugW-TU6u399HCOSi464F5NJSDwFUPMLwgl1gsF0Plv2LWLBJ-EL32sh2v3-CPOT9QvXlwLm8wxoBwtzCCwiFqiABoKgXF7WsudTP9uR9kA9WLr3OUN_M1V8PLJtcXcv4OB0Wv4VvbaPNGjff7NtmkeV1bWxw0mgxNZ27dWqXLJztJmcTB5hi33csQnBHMi7pSAXwEMZj7WfFqzP3mvVX3BUoxMSKLYozcyljY7E3z_CEikBhspOHkLPyMRobPnfY8wLhb5qmZg7M98ixf6u9NH2ZjxJ7p483r9argyAa3w-i4n5_AGItNukbwRCiigmzbz92IqAXPhEqlYLSlozUK8dtkgtXTf1aWXwjNdUpl3B0jNP8VD937tCd_XjSMjv2tt4AxfdAlztPA/https%3A%2F%2Flink.apos.to%2Fc%2FWU5TgjPWSOMn%3Fc%3DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%26sub%3D646395e85dd12e0007e6248b%26s%3Demail" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://www.youtube.com/watch?v=BD6ItWalbFo</a>Singh, M., Fuenmayor, E., Hinchy, E. P., Qiao, Y., Murray, N., &amp; Devine, D. (2021). Digital Twin: Origin to Future. Applied System Innovation, 4(2), 36. <a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://secure-web.cisco.com/1JeT3g8PFxgfjPp5PMBo9DcBHwCbFMaEFDgzl2f74HTVRi-QngD7vhLaRqCNRJ1wS0sykfmEO778EftjB2WR_TC6bIxwMSBOtXpEWRcje-mmekbQjrshOKQ9jeWm2HuTlr4bdwTTRzzElxz_HUG_9ec9v1sWaf4C24kgVoKgxWOwo8jJGINUE8UpDKcTHDCfI1ZI2_hxV6z6TfgAHjfumQEOi2I3b9g-aPJ6wVzlhGWbXTfuAF_kllM5SLgI6r--adQOyElHoZLd-URRZgfM7nvNFOGqxGI8FIVjdAEk8J60VuLSLIQPgQfL5yves-qXSmBplNw6J1X2DWyFiqfiirBO45VrNnRq3nsOfPiuj9j0OD60rYgJ3J7PqnVD6snDwnB8o6xy6Ir3U-TO1e6jsKf2hI-RoBTpoUY0MLfCoBlp45DK0amDb6T8KVuiqrV5HyfA2mdPbpBDAQrTrQANL-LMI8E3YsgjAqvp6MuYfFypa1MXrPnbXdgeVsFYzEjFE-dZy-PFQXMWpbCLboK3n1w/https%253A%252F%252Flink.apos.to%252Fc%252F6iUsn9RwHY99%253Fc%253DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%2526sub%253D646395e85dd12e0007e6248b%2526s%253Demail&source=gmail&ust=1709712531778000&usg=AOvVaw0GTBgLynjpC1TiASCjpmgs" fr-original-style="" href="https://secure-web.cisco.com/1JeT3g8PFxgfjPp5PMBo9DcBHwCbFMaEFDgzl2f74HTVRi-QngD7vhLaRqCNRJ1wS0sykfmEO778EftjB2WR_TC6bIxwMSBOtXpEWRcje-mmekbQjrshOKQ9jeWm2HuTlr4bdwTTRzzElxz_HUG_9ec9v1sWaf4C24kgVoKgxWOwo8jJGINUE8UpDKcTHDCfI1ZI2_hxV6z6TfgAHjfumQEOi2I3b9g-aPJ6wVzlhGWbXTfuAF_kllM5SLgI6r--adQOyElHoZLd-URRZgfM7nvNFOGqxGI8FIVjdAEk8J60VuLSLIQPgQfL5yves-qXSmBplNw6J1X2DWyFiqfiirBO45VrNnRq3nsOfPiuj9j0OD60rYgJ3J7PqnVD6snDwnB8o6xy6Ir3U-TO1e6jsKf2hI-RoBTpoUY0MLfCoBlp45DK0amDb6T8KVuiqrV5HyfA2mdPbpBDAQrTrQANL-LMI8E3YsgjAqvp6MuYfFypa1MXrPnbXdgeVsFYzEjFE-dZy-PFQXMWpbCLboK3n1w/https%3A%2F%2Flink.apos.to%2Fc%2F6iUsn9RwHY99%3Fc%3DlxJzfyrr7fyIdEF0QVTGg%26sub%3D646395e85dd12e0007e6248b%26s%3Demail" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://doi.org/10.3390/asi4020036</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi&nbsp;<a fr-original-style="" href="mailto:bulten@futurizm.org" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulten@futurizm.org</a>'a e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.

Yazar: Halit Danagöz, Fütüristler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi, Elektrik Elektronik MühendisiYapay&nbsp;anlayışın (AI) gelecekteki insan psikolojisi üzerindeki etkisi karmaşık ve çok yönlü bir konudur. İnsanları hem olumlu hem olumsuz etkileyen yönleri vardır.1. İşten Çıkarılma ve Ekonomik Değişimler:Otomasyon ve yapay anlayış, belirli endüstrilerde işlerin yerinden edilmesine yol açarak potansiyel olarak ekonomik değişimlere ve iş piyasasında değişikliklere neden olabilir. Bu, psikolojik strese, kaygıya ve bireylerin uyum sağlama ve yeni beceriler edinme ihtiyacına yol açabilir.2. Sosyal Etkileşimdeki Değişiklikler:Yapay anlayış destekli iletişim araçlarının, sosyal medyanın ve sanal asistanların yükselişi, insanların sosyal etkileşimlerinin doğasını değiştirebilir. İnsanlar yeni sosyal normlar, iletişim tarzları ve beklentiler geliştirerek kişilerarası ilişkileri etkileyebilir ve potansiyel olarak psikolojik refahı etkileyebilir.3. Etik ve Ahlaki Hususlar:Karar verme algoritmaları ve otonom sistemler gibi yapay anlayışın etik sonuçları ahlaki ikilemlere yol açabilir ve insan psikolojisini etkileyebilir. Yapay anlayış sistemlerinde önyargı, hesap verebilirlik ve şeffaflıkla ilgili sorunlar, bireylerin teknolojiye ve kurumlara olan güvenlerini yeniden değerlendirmesine neden olabilir.4. Bilişsel Yeteneklerin Arttırılması:Yapay anlayış, beyin-makine ara yüzleri ve bilişsel güçlendirme gibi araçlar aracılığıyla insanın bilişsel yeteneklerini geliştirme potansiyeline sahiptir. Bu, insanların anlayışı, hafızayı ve problem çözmeyi algılama biçiminde değişikliklere yol açarak öz saygıyı ve kişisel yetenek kavramlarını etkileyebilir.5. Gizlilik Kaygıları:Yapay anlayış sistemleri tarafından gözetim ve veri toplamanın arttırılması gizlilikle ilgili endişeleri arttırabilir. Bu farkındalık, insan davranışını etkileyebilir, karar alma süreçlerinin değişmesine yol açabilir ve kişisel bilgiler üzerinde algılanan kontrol kaybı nedeniyle potansiyel olarak psikolojik refahı etkileyebilir.<img src="https://images.aposto.com/2024/1/4/1707997024819.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.76" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">6. İnsan-Makine İş birliği:Yapay anlayış günlük hayata daha fazla entegre oldukça insanların makinelerle daha yakın iş birliği yapması gerekebilir. Bu, ekip çalışması dinamiklerini, liderlik yapılarını ve bireysel rolleri etkileyerek iş tatmini ve profesyonel kimlik gibi psikolojik yönleri etkileyebilir.7. Eğitim ve Öğrenme Modelleri:Kişiselleştirilmiş öğrenme platformları gibi eğitimdeki yapay anlayış, bireylerin bilgi edinme biçimini değiştirebilir. Sürekli öğrenme ve uyum ihtiyacı, motivasyon, öğrenme stilleri ve eğitime yönelik tutumlar gibi psikolojik yönleri etkileyebilir.8. Yapay Anlayışa Bağımlılık:Karar verme, problem çözme ve bilgi alma konusunda yapay anlayışa artan güven, bireysel özerkliği ve öz yeterliliği etkileyebilir. İnsanlar teknolojiye bağımlı bir ortamla karşılaştıklarında farklı başa çıkma mekanizmaları ve psikolojik tepkiler geliştirebilirler.9. Yapay Anlayış ile Duygusal Etkileşim:Yapay anlayış sistemleri daha karmaşık hale geldikçe insan duygularını anlayacak ve bunlara yanıt verecek şekilde tasarlanabilir. Bu, insanların makinelerle kurduğu bağı etkileyebilir ve potansiyel olarak psikolojik refahı ve sosyal davranışı etkileyebilir.10. Varoluşsal ve Felsefi Sorular:Son derece gelişmiş yapay anlayışın gelişimi, bilincin doğası, kişisel farkındalık ve insan olmanın tanımı hakkında varoluşsal ve felsefi soruları gündeme getirebilir. Bu düşüncelerin insan psikolojisi üzerinde derin etkileri olabilir, kimlik ve amaç hakkındaki bakış açılarını etkileyebilir.Özetle, yapay anlayışın insan psikolojisi üzerindeki etkisinin önemli ve çeşitli olması muhtemeldir; iş, sosyal etkileşimler, etik, biliş, mahremiyet, eğitim ve daha pek çok konuya değinmektedir. Yapay anlayış gelişmeye devam ettikçe araştırmacıların, politika yapıcıların ve bir bütün olarak toplumun, yapay anlayışın insan yaşamına olumlu ve psikolojik açıdan sağlıklı bir şekilde entegre olmasını sağlamak için bu değişiklikleri ele alması gerekecektir.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi&nbsp;<a fr-original-style="" href="mailto:bulten@futurizm.org" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulten@futurizm.org</a>'a e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.

Yazar:&nbsp;Didem Şahin, Fütüristler Derneği Üyesi, Dijital Ürün Lideri-RPAElon Musk geçtiğimiz Pazartesi, şirketi Neuralink tarafından üretilen Telepathy adlı beyin implantının ilk kez bir insanda denendiğini X üzerinden duyurdu. Yıllarca süren beklemenin ardından gerekli izinlerin alınmasıyla 2023 sonbaharında klinik deney için aday bulma süreci başladı. Ve beklenen an nihayet geldi.Şirketin genel faaliyet alanı beyin-bilgisayar arayüzü (brain computer interface, BCI) geliştirmek olsa da Elon Musk nihai hedefin “yapay zekayla simbiyoz” olduğunu söyledi.Nihai hedefe giden yolda şimdilik ilk adım ise felçli bireylerin, beyin sinyalleri yardımıyla imleç ya da klavye kontrol etmelerini sağlamak. Çalışmanın hedef kitlesi omurilik yaralanması veya ALS (Amyotrofik Lateral Skleroz) hastalığı nedeniyle 4 uzvu da felçli olan 22 yaş üstü bireyler olup tamamlanmasının 6 yıl sürmesi beklenmekte (Mullin,&nbsp;2024).Şirket broşüründe prosedür şu şekilde özetleniyor: beynin hareket niyetini kontrol eden bölgesine robotik cerrahi ile Telepathy adlı implant yerleştirilir. Yerleşim sonrası demir para büyüklüğündeki implant, beyin sinyallerini kaydedip çözümlenmek üzere kablosuz olarak bir mobil uygulamaya iletir.Neuralink operasyonu yapacak robotun kendileri tarafından tasarlanmış olup birden fazla esnek mili beyne hızlıca yerleştirme yeteneğine sahip olduğunu söylüyor. Her mil, beyindeki elektrik sinyallerini algılayan elektrotlu kablo alanları ve kablonun sinyalin elde edilmesi ve yükseltilmesini sağlayan elektriksel bir sistemle iletişim kurduğu duyu alanı içeriyor (The Verge, 2019; TechBrackets, 2019).Sinyal kaydı için geliştirilmiş “Uygulamaya Yönelik Entegre Devre” (Application Specific Integrated Circuit); programlanabilir 256 yükseltici, çip içi analog-dijital dönüştürücü ve bilgiyi serialize edecek çevresel devre içeriyor. Bu sistemle nöronlardan alınan bilgi ikili koda dönüştürülüp beyin fonksiyonunu daha iyi anlamak ve bu fonksiyonu geri simüle edebilmek amaçlanıyor (Musk,&nbsp;2019; Wiggers,&nbsp;2020). Günümüz teknolojisi ile tek nöronu algılamak için Telepathy elektrotlarının boyutu çok büyük olsa da nöron gruplarını anlayabilmek mümkün.Elon Musk operasyon sonrası hastanın durumunun iyi olduğunu ve ilk sonuçların umut verici nöron aktivitesi artışı gösterdiğini belirtmekte. Fakat hasta, iyileştikten sonra cihazı kullanmak için birkaç hafta süren bir eğitimden geçecek. Yani hastanın Telepathy ile bir bilgisayar veya diğer bir cihazı kontrol ederek yarar sağlayıp sağlamayacağını zaman gösterecek.2004’ten beri devam eden çeşitli akademik çalışmalar sayesinde Neuralink’in hastası BCI kullanan ilk hasta olmasa da yakın zamana kadar BCI’lar kalın kabloları ve büyük boyutları nedeniyle araştırma laboratuvarlarının duvarları arasında kalmıştı. Neuralink ise kablosuz olan, yaygın cihazların 10 katı sayıdaki her biri insan saç telinden daha ince elektrot içeren yeni nesil ürünü ile bu duvarı yıkacağa benziyor. Alanın uzmanları BCI’ların engelli bireyler başta olmak üzere birden fazla uygulama alanı olduğunu söylüyor.BCI’lar üzerinde akademik çalışmalar yapan Pittsburgh Üniversitesi Oftalmoloji bölümünden Yrd. Doç. Dr. Xing Chen’e göre BCI teknolojisi, yakın gelecekte sinirsel veya duyusal yitimi bulunan bireylerin çevresiyle olan etkileşimini kökünden değiştirerek bu bireylerin daha bağımsız yaşamalarına katkı sağlayacak. Buna ek olarak Kings College Londra’dan Prof. Anne Vanhoestenberghe, yakın zamanda yapılan bir akademik çalışmada BCI kullanan hastanın beyniyle bir video oyunu kontrol etmeyi bile başarabildiğini iletiyor. Bunun, sistemin ve hastanın beraber eğitilmesiyle ve sistemin belli davranış desenlerini (tıklama, imleç hareketi vb.) tanımasıyla mümkün olduğunu da ekliyor (Shah, 2024).<img src="https://images.aposto.com/2024/1/4/1706824856062.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fakat BCI’ların yazının bu kısmına kadar bahsettiğimizden çok daha farklı bir alanda da faydalı olacağı da uzmanlar tarafından öngörülmekte: duygu regülasyonu.Musk, Neuralink’in duygu ve hormon regülasyonunda kullanılabileceğini, Chen da bunun potansiyel dahilinde olduğunu iletiyor. Bu alanda gerçekleşecek çığır açıcı bir gelişme ile OKD (Obsesif-Komplusif&nbsp;Bozukluk) veya ilaca dirençli depresyon hastalarının tedavisi mümkün olabilir. Fakat yine Chen’e göre Neuralink’in ürünü, beyinde günümüzde bu hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar kadar derine inemediğinden bu alanda kullanım için çok daha fazla araştırma gerektiğini de ekliyor. Ek olarak Vanhoestenberghe, araştırmacıların BCI teknolojisini obeziteyi tetikleyen zihinsel ve bilişsel durumları anlama üzerine kullanılma potansiyelini denediklerini belirtiyor (Shah,&nbsp;2024).BCI çeşitli kullanım alanı potansiyeli ve faydaları oluğu kadar riskleri de olan bir teknoloji.Bu risklerin başında implantın ameliyatla yerleştirilmesinden gelen cerrahi riskler (kanama, enfeksiyon vb.) sonrasında anormal beyin uyarılması kaynaklı epilepsi veya epilepsi nöbetleri geliyor. Bunun dışında BCI’ların uzun dönemdeki stabilitesi hakkında bir bilgi bulunmuyor. BCI vücuda giren yabancı bir madde olduğundan bağışıklık sistemi tarafından reddedilme durumunda kullanıcıların sağlık sorunları yaşaması ihtimal dahilinde.Risklerin büyüklüğü ve belirsizlik nedeniyle teknoloji şu anda sadece bu riski alarak daha fazla fayda edebilecek durumda ve başka tedavi alternatifi bulunmayan hastalıklara sahip kişilerde deneniyor. Klinik deneylere katılan bireylerin bir diğer motivasyonu ise risk ne kadar büyük olsa da gelecek nesillerin aynı medikal durumla karşılaştığında alternatif bir tedaviye sahip olması ve fayda sağlaması.Peki BCI’ın cep telefonu kadar yaygın ve olmazsa olmaz olduğu bir gelecek ne kadar yakın?Neuralink’in bilim kurgu filminden fırlamış gibi görünen bir amacı ve “yapay zekâ ile simbiyoz” gibi fütüristik bir mottosu olsa da uzmanlar yaygın kullanımın yakın zamanda muhtemel olmadığını belirtiyor. Chen’e göre teknolojinin şu anki amacı yüksek derecede engeli bulunanlara yardım etmek, sağlıklı-ortalama bir bireyin kullanımı değil.Şirketlerin bu teknoloji ile insanların aklını okuması ve bunu ticari amaçlar için kullanması veya kullanıcıların tüm anılarını çipe yüklemesi gibi senaryolar ise gerçeklikten uzak. En azından şimdilik.Çalışmanın insanı yapay zekâ ile bir hale getirmek konusunda kayda değerliğini zaman gösterecek.Fakat umut verici bir cihaz yolunda kritik bir kilometre taşı olacağı kesin.Kaynaklar:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mullin, E. (2024). Elon Musk says a human patient has received Neuralink’s brain implant. WIRED. <a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://www.wired.com/story/elon-musk-neuralink-human-patient-brain-implant/&source=gmail&ust=1706911550723000&usg=AOvVaw2kBWu3MC002Y4_G16pGgaW" fr-original-style="" href="https://www.wired.com/story/elon-musk-neuralink-human-patient-brain-implant/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://www.wired.com/story/elon-musk-neuralink-human-patient-brain-implant/</a></li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Verge (2019). Elon Musk unveils Neuralink’s plans for brain-reading ‘threads’ and a robot to insert them. Wayback Machine Elizabeth Lopatto, The Verge.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TechBrackets (2019). Elon Musk’s Neuralink Aims to Merge Human Brain With A.I. Wayback Machine Dinker.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Musk, E. (2019). Neuralink. "An integrated brain-machine interface platform with thousands of channels". J Med Internet Res. 21 (10). e16194. bioRxiv 10.1101/703801. Doi:10.2196/16194. PMC 6914248. PMID 31642810. S2CID 201192799.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Biran, R.; Martin, D. C.; Tresco, P. A. (2005). "Neuronal cell loss accompanies the brain tissue response to chronically implanted silicon microelectrode arrays". Experimental Neurology. 195 (1): 115–126. doi:10.1016/j.expneurol.2005.04.020. ISSN 0014-4886. PMID 16045910. S2CID 14077903.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hanson, Timothy L.; Diaz-Botia, Camilo A.; Kharazia, Viktor; Maharbiz, Michel M.; Sabes, Philip N. (2019). "The "sewing machine" for minimally invasive neural recording". bioRxiv: 578542. doi:10.1101/578542. S2CID 92316726.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Wiggers, K. (2020). "Neuralink demonstrates its next-generation brain-machine interface". VentureBeat.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Shah, S. (2024). How implanted brain chips like Neuralink could change our lives. TIME. <a data-saferedirecturl="https://www.google.com/url?q=https://time.com/6590258/nueralink-brain-implant-chip-first-human/&source=gmail&ust=1706911550723000&usg=AOvVaw1A_VJh7FRrMFA7ftk919N3" fr-original-style="" href="https://time.com/6590258/nueralink-brain-implant-chip-first-human/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">https://time.com/6590258/nueralink-brain-implant-chip-first-human/</a></li></ul><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi&nbsp;<a fr-original-style="" href="mailto:bulten@futurizm.org" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulten@futurizm.org</a>'a e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.

Yazan: Sinem Genç, Fütüristler Derneği Proje Yöneticisi, Odyolog, Deneyim UzmanıSağlık, insan hayatının en değerli unsurlarından biri olarak her zaman özel bir konumu işgal etti. Ancak günümüzde, teknolojinin sağlık sektörüne getirdiği yeniliklerle birlikte sağlık hizmetleri klasik sınırlarını aşarak dijital bir dönüşümle karşı karşıya. Bu dijitalleşme, hastane yönetiminin temelini değiştirirken sağlık hizmetlerinin niteliğini ve erişilebilirliğini kökten dönüştürüyor.Hastane yönetimi, sağlık sektörünün hızla değişen dinamiklerine ayak uydurarak teknolojik dönüşüme önemli bir şekilde katkıda bulunuyor. Şu ana baktığımızda geleneksel dosya ve klasörlerin yerini, hızlı, güvenli ve etkili bir hasta bilgi yönetiminin aldığını görebiliyoruz. Yapay anlayış, büyük veri analizi ve blokzincir&nbsp;gibi teknolojiler, hastane yönetim sistemlerini daha akıllı ve verimli hale getiriyor. Bu sayede hasta verilerinin daha etkili kullanılması, tedavi planlarının kişiselleştirilmesi ve operasyonel süreçlerin iyileştirilmesi mümkün oluyor.Tele Sağlık, hastaların uzaktan sağlık hizmetlerine erişimini artırıyor. Bu, hasta memnuniyetini yükseltirken, sağlık profesyonellerine de daha geniş bir kitleye ulaşma imkânı sunuyor. Uzaktan takip ve danışmanlık gibi uygulamalar, hastaların yaşadığı bölgelere bağımsızca hizmet sunma potansiyeli taşıyor. Teknolojiyi kullanarak hasta deneyimine verilen önem artmaya başlıyor. Dijital randevu sistemleri, hasta takip uygulamaları ve interaktif iletişim araçları, hastaların sağlık süreçlerini daha etkin bir şekilde yönetmelerine olanak tanıyor.Kısaca, geleceğe doğru atılan adımlar, sağlık sektörünü kökten değiştirmeye devam ediyor. Gelecek vizyonunda hastane yönetimi, teknolojik dönüşümle birlikte önemli bir evrim geçiriyor. Peki gelecekte daha farklı neler göreceğiz? Bundan 20 yıl sonra hastane yönetimi nasıl şekillenecek?Dijital hastanelerle sağlık deneyimi, teknolojinin sunduğu olanaklarla tamamen dönüşecek. Beklenen değişimlerde en önemli rol tabii ki teknolojinin olacak.Yapay Anlayış ve Robotik Entegrasyonu ile Sağlık Yöneticileri Dönüşümü&nbsp;Gelecekte hastaneler, yapay anlayış destekli robotların günlük işleri üstlenerek sağlık profesyonellerini daha karmaşık görevlere yönlendireceği bir döneme girecek. Bu sadece operasyonel süreçleri hızlandırmakla kalmayacak, aynı zamanda hasta iletişimini daha insana dokunan bir düzeye taşıyacak.Sağlık yönetici ve liderlerinde ise yapay anlayış ve büyük veri analitiği gibi ileri teknolojilerin etkin bir şekilde kullanılabilmesi, hastane operasyonlarını optimize etme ve hızlı kararlar alma becerisi gerektirecek. Bu teknolojik yetkinlikler, liderlik profillerine entegre edilecek.Şu an yapılmakta olan dijital platformlar aracılığıyla hasta iletişimi gelecekte daha da güçlenecek. Dijital randevu sistemleri, hasta takip uygulamaları ve telekonferans seçenekleri, giyilebilir teknolojilerle birleşecek ve hastaların sağlık süreçlerini daha iyi yönetmelerine ve daha kişiselleştirilmiş bir sağlık deneyimi yaşamalarına olanak tanıyacak. Bireylerin genetik profilleri temelinde, özel tedavi planları oluşturulacak, hastaların daha etkili ve uygun sağlık hizmetleri almasına olanak tanınabilecek. Geleceğin sağlık yöneticileri de sağlık teknolojilerinin liderliğini üstlenecek.Sanal Gerçeklik Destekli Hastaneler ve YönetimHasta deneyimi, sanal gerçeklik uygulamaları ile daha da zenginleşecek. Özellikle fizik tedavi, rehabilitasyon ve zihinsel sağlık alanlarında kullanılacak olan sanal gerçeklik, hastaların tedavi sürecine daha fazla katılımını sağlayarak bir yandan etkili bir deneyim sunacak, diğer yandan da tedavi olumlu sonuçlarını arttıracak.Sağlık yöneticileri de bireyselleştirilmiş sağlık hizmetlerini merkeze alacaklar. Genetik tabanlı tedaviler, kişiselleştirilmiş ilaçlar ve hasta deneyimini iyileştirecek yenilikler, sağlık yöneticilerinden hastaların özel ihtiyaçlarına odaklanmalarını bekleyecek. Hasta odaklı liderlik, sağlık sistemlerini daha etik, adil ve duyarlı hale getirecek.Geleceğin hastane yönetimi, sağlık sektöründeki paydaşlar arasındaki iş birliğini de arttıracak. Bu iş birliği, hastaların sağlık verilerini daha etkili paylaşma ve bu verilere erişme konusunda sorunsuz bir deneyim yaşamalarını sağlayacak. Bu da hastaların tedavileri hakkında daha bilinçli kararlar almalarına yardımcı olacak.Bu heyecan verici dönemde hastane yönetimi, teknolojinin sunduğu fırsatları en iyi şekilde kullanarak sağlık hizmetlerini daha insan odaklı, erişilebilir ve kişiselleştirilmiş kılma yolunda ilerliyor. Peki dijital hastaneler bize nasıl değişimler sunacak?<img src="https://images.aposto.com/2024/0/6/1705761954283.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.61" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dijital Hastanelerle Sınırların Ötesinde Sağlık!Geleceğin dijital hastanelerinde hasta odaları, sanal gerçeklik teknolojisi ile donatılmış olacak. Bu sayede hastalar, gerçek hastane ortamında bulunuyormuş gibi hissedebilecekler. Sanal gerçeklikle donatılmış hastane odaları, hastaların rahatlığını ve güvenliğini arttıracak. &nbsp;Sanal gerçeklik, özellikle uzun süreli tedavilerde hastaların rahatlamasına ve moral bulmalarına yardımcı olacak.Hasta, kendi evindeymiş gibi hissederken sağlık profesyonelleri de uzaktan müdahale edebilme imkanına sahip olacak. Bu, hasta ve doktor arasındaki bağı güçlendirirken hastane ortamının stresini en aza indirecek. Tele&nbsp;tıp ve uzaktan sağlık hizmetleri, hasta ile doktor arasındaki mesafeyi ortadan kaldırarak hızlı ve etkili müdahale sağlayacak. Bu, özellikle uzak bölgelerde yaşayan ya da ulaşım imkanları kısıtlı olan hastalar için büyük bir avantaj sağlayacak.Teknolojinin ulaştığı bir diğer zirve, genetik tabanlı tedaviler ve kişiselleştirilmiş sağlık bakımı olacak. Bireyin genetik haritasına dayalı olarak tasarlanan tedaviler, daha etkili sonuçlar elde etmeyi mümkün kılacak.Dijital hastaneler, büyük veri analitiği ve yapay anlayış kullanarak hastaların sağlık verilerini daha etkili bir şekilde değerlendirecek. Bu sayede hastalıkların erken teşhisi, tedavi süreçlerinin kişiselleştirilmesi ve hasta takibi daha etkili bir şekilde gerçekleştirilecek.Bu kapsamda dijital hastane yöneticilerinin de hızla gelişen sağlık teknolojilerini etkili bir şekilde kullanma yeteneğine sahip olması önemli olacaktır. Yüksek teknolojiye sahip dijital hastaneler, nitelikli personel gereksinimini arttıracak. Sağlık sektöründe uzmanlaşmış ve teknoloji konusunda bilgili personel bulma, eğitme ve yönetme konusunda yetenekli olunması da gerekecek.Ayrıca bu dijital hastaneler, hasta olmadan bireylerin sağlık durumunu izleme, ölçme ve değerlendirme imkanları sunarak, koruyucu sağlık önlemlerini ön plana çıkaracak. Hasta oranlarındaki düşüş ve teknolojinin sağladığı olanaklar sayesinde sağlık hizmetlerinde erken müdahaleye odaklanma önem kazanacaktır. Koruyucu sağlık, sadece bireylerin sağlık takibi ile sınırlı kalmayıp aynı zamanda hastane yönetimlerini de etkileyecek. Dijitalleşen hastane yönetimleri, öncül müdahaleye dayalı sağlık hizmetlerinden bireylerin sağlıklarını korumaya odaklanan proaktif bir modelin benimsenmesine geçiş yapacak. Bu durum, hastanelerin kaynaklarını daha etkin kullanmalarına ve sağlık sistemlerinin sürdürülebilirliğine katkı sağlıyor olacak. Bu değişim, hasta oranlarında düşüşü beraberinde getirerek toplum sağlığını iyileştirmeye ve daha sürdürülebilir bir sağlık sistemi oluşturmaya yönelik umut vadeden bir dönüşüm yaratacak.Teknolojinin gelecek yıllarda sağlık sektörüne getirdiği bir diğer devrim, nano robotlar aracılığıyla gerçekleştirilen mikro cerrahi işlemleri olacak. Bu minyatür robotlar, hassasiyetin doruk noktasına çıkarak cerrahi girişimleri daha güvenli ve etkili hale getirecek. Nano robotlarla yapılan mikro cerrahi işlemleri sırasında elde edilen verilerin güvenliği ve gizliliği ise büyük önem taşıyacak. Geleceğin Sağlık yöneticileri, hasta verilerini korumak ve uygun güvenlik önlemlerini uygulamak adına sağlık kuruluşlarını uygun bir şekilde yönlendirmelidir. Dijital hastane yöneticileri büyük bir veri güvenliği sorumluluğuna sahip olacak. Veri mahremiyeti ve güvenliğini sağlama, siber saldırılara karşı koruma önlemleri almak yöneticilerin öncelikli sorumlulukları arasında olacak.Heyecan veren diğer bir konu ise&nbsp;Holografik Telekonferanslarla Doktor Muayeneleri:Gelecekte hasta ve doktor arasındaki mesafe, holografik telekonferanslar sayesinde tamamen ortadan kalkacak. Uzaktan doktor muayeneleri, dünyanın herhangi bir noktasındaki hasta ile en üst düzeyde etkileşim ve sağlık hizmeti sunma olanağı tanıyacak.Bu teknoloji, gerçek zamanlı hologramlar oluşturarak doktorların hastalarıyla yüz yüze görüşmelerini mümkün kılar. Hasta, doktorunun gerçek boyutlu holografik bir görüntüsü ile iletişim kurarak muayene olabilecek. Holografik telekonferanslar, doktorların hastalarıyla gerçek zamanlı olarak etkileşimde bulunmasını sağladığı için tanı ve tedavi süreçlerini hızlandıracak.Sağlık yöneticileri, teknolojinin getirdiği yeni dinamiklere uyum sağlamak ve geleceğin sağlık hizmetlerini şekillendirmek adına liderlik yapması büyük önem taşıyacak.Kısacası; yeni bir başlangıcın eşiğinde duruyoruz. Sağlığımızı dijitalleştiren bu evrim, bize daha hızlı, daha etkili ve daha kişisel bir sağlık deneyimi vaat ediyor. Geleceğin sağlık yöneticileri, bu dijital dönüşümde öncü bir rol üstlenecek ve teknolojinin sunduğu olanakları en iyi şekilde değerlendirerek daha sağlıklı ve mutlu bir toplumun oluşturulmasında liderlik yapacaklar. İlerleyen günlerde sağlık, teknoloji ve insana dair yeni başlıklarda buluşmak üzere!<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sevgili Okuyucularımız,Fütürist Bülten hakkındaki görüş ve önerilerinizi&nbsp;<a fr-original-style="" href="mailto:bulten@futurizm.org" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulten@futurizm.org</a>'a e-posta atarak bizlere iletebilirsiniz.