<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pratikler, ilhamlar ve motivasyonlar üzerinden içine ve dünyaya bakan&nbsp;İçimdeki Dünya,&nbsp;bireysel deneyimlerle bilimsel araştırmaları birleştirerek hayatta esnek olma hâli üzerine düşünüyor.</h3><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bir bambu dalı gibi bükülmekKuru bir ağaç dalı gibi kırılmak, ya da bir bambu dalı gibi bükülmek... Hangi metafor kulağa daha hoş geliyor? "Resilience" yani güçlü ve esnek olma hâli bize bir bambu dalı gibi güçlü olmayı ama aynı zamanda eğilip bükülebilmeyi anlatıyor.&nbsp;Resilience kavramını tanımlamak için Oxford Sözlüğü'ne başvurduğumuzda bize iki anlam veriyor:&nbsp;1.&nbsp;Şok, yaralanma gibi hoş olmayan bir deneyimden sonra insanların veya diğer canlıların hızlı bir şekilde iyileşme yeteneği.2.&nbsp;Bir maddenin büküldükten, gerildikten veya basıldıktan sonra orijinal şekline dönme yeteneği.Bu sayıda bahsedeceğimiz resilience tüm bu anlamları kapsıyor ancak daha fazlası;&nbsp;hayatta esnek ve dayanıklı olmak&nbsp;üzerine odaklanıyor.&nbsp;Bu iş bir beceri istiyor evet, ancak korkmayalım, herkes için öğrenilebilir bir beceri bu.&nbsp;Bir iyimserlik hâli değil resilience&nbsp;becerisinin bize kazandırdığı. Ya da her şeyi alttan alma, paspas olma durumu değil. Bahsettiğimiz hâl, olumsuz koşullar altında, yağmurda, fırtınada, ölümde, hastalıkta bazen dayanıklı bir şekilde dimdik ayakta kalabilmek; ancak ayakta kalacak, dimdik olacak durum yoksa da esneyerek kendini yeni ve değişen koşullara adapte edebilmektir. Ve belki de en önemlisi, bu ikisi arasında farkındalıkla ayrım yaparak doğru zamanda doğru kararı verebilmektir.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/i/esnemenin-gucu-dayanikliligin-dokunulmazligi" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Devamını oku</a><p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/n/icimdeki-dunya" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Abone ol</a>

Editörün Seçkisi

Resilience aslında oldukça geniş bir kavram. Muhtemelen denk gelmişsinizdir, şirketler bu kavramı kurumsal yapıları içinde de zaman zaman kullanıyorlar.Örneğin McKinsey firması tarafından, temmuz bülteninde yayınlanan bir <a fr-original-style="" href="https://www.mckinsey.com/capabilities/risk-and-resilience/our-insights/resilience-for-sustainable-inclusive-growth" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalede</a>, resilience için "zorluklarla başa çıkma, şoklara dayanma ve zaman içinde ortaya çıkan aksaklıklar ve krizlere sürekli olarak uyum sağlama ve hızlanma yeteneği olarak görülmelidir" deniyor ve liderlerin şu an özellikle iş alanında bu özellik üzerine yoğunlaştığını belirtiliyor. Şirketler de, her bir insan gibi yaşayan organizmalar olarak, artık bu kavrama daha çok önem vermeye başladılar. Tabii büyük organizmanın krizlere uyum sağlayabilmesi için, öncelikle o büyük organizmanın çatısı altında yer alan her bir bireyin kendi özelinde esneklik ve dayanıklılık geliştirmesinin önemi yadsınamaz.Burada yine güzel bambumuza dönelim. Amerikalı yazar Garr Reynolds "<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=9g8T8MsFIp0" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lessons From the Bamboo</a>"&nbsp;konuşmasında bambuların, her zaman her şeye hazır olmak konusunda bize ders verdiğinden bahsediyor. Krizler de zaten, o an neye hazırlıksız isek, o alandan yakalar bizi. Bazı şeylere de hiç hazırlanmak mümkün olmaz ve yine öyle zamanlarda savrulmamak için hem esnek hem de dayanıklı olmak gerekir. Dayanıklılık, zorlukları hızla aşmak ve esneklik de olumsuz bir olaydan sonra gelişmemize izin veren özellikler geliştirebilmemize izin vermektir aslında bu durumlarda.Şirketlerin ve kurumların yine son yıllarda resilience için başvurdukları bir uygulama bilinçli farkındalık, yani mindfulness olmuştur. Özellikle esneklik ve farkındalık el ele ilerlemektedir. Çünkü adaptasyon geliştirmek istediğimizde bunu farkındalık olmaksızın yapmamız neredeyse imkânsızdır.&nbsp; Aynı zamanda dayanıklılık geliştirmek de bilinçli farkındalıkla yakından ilgilidir. 2021 yılında gerçekleştirilen bir <a fr-original-style="" href="https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.700742/full" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırma</a>, farkındalık temelli uygulamanın ve fiziksel aktivitenin dayanıklılığın gelişimi üzerindeki etkisini değerlendirmiş ve araştırmanın bulguları, farkındalık temelli uygulamanın daha yüksek bireysel dayanıklılık seviyelerine yol açabileceğini göstermiştir.Bakın bu noktada sizlerin de bu konuda neler yapabileceğine dair güzel bilgiler paylaşmak isterim. Florida Devlet Üniversitesi'nde öğrenciler, üniversitenin akademik işlerden sorumlu başkan yardımcısı tarafından da onaylanan bir proje geliştirmişler. "Student Resilience Project" Öğrenci Esneklik ve Dayanıklılık Projesi&nbsp;adı altındaki bu ekip,&nbsp;pandemi sırasında stres ve kaygıyla başa çıkmak için, herkesin kullanımına ve paylaşıma açık bir içerik yaratmış. İçerikte, esneklik ve dayanıklılık geliştirmek için çeşitli "topraklanma" egzersizleri var. Topraklanma, ekip tarafından insanların çevreleriyle yeniden bağlantı kurmalarına yardımcı olarak stres ve kaygının üstesinden gelmelerine yardımcı olan bir teknik olarak belirtilmiş.Benim çok hoşuma gitti. Herkese açık olan pratiklere <a fr-original-style="" href="https://strong.fsu.edu/wp-content/uploads/2020/04/GroundingToolkit.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a> ulaşabilirsiniz...Sadece İngilizce olarak mevcut, ama İngilizceniz yoksa Google çeviri hizmeti yardımcı olacaktır.Bunun dışında resilient&nbsp;olmaya başlamak için birkaç ipucu da işinize yarayabilir:&nbsp;<ul fr-original-style="list-style-type: circle; padding-inline-start: 20px;" style="list-style-type: circle; padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sağlığınızın farkına varın. Bugün sağlıklı olmanız, yarın da bu durumun devam edeceği anlamına gelmiyor. O yüzden fiziksel olarak bedeninize ve beslenmenize, zihinsel olarak gün içinde kafanızın içinde nelerin dönüp dolaştığına dikkat edin. Dayanıklı olmak için sağlıklı bir beden ve zihin gerektiğini unutmayın.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Polyanna olmanıza gerek yok ancak mümkün olduğu kadar bardağın dolu tarafını görmeye çalışmak işe yarayacaktır.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İlham alın. Size ilham veren kişilere ve şeylere daha fazla vakit ayırın.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Deneyip yanılmaktan korkmayın. Bu zamana kadar bunu yaparsam ne olur&nbsp;diye çekinerek başladığım her şey daha sonradan bir&nbsp;iyi ki&nbsp;oldu benim için.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kendinizi sürekli bir yalnızlık içine hapsedip, egonuzun esiri olmayın. Bu yaşam içinde etrafımızda başkalarının olmasına ihtiyacımız var. Arayın, sorun, iletişim hâlinde olun, birbirinizden beslenin.</li></ul>Son olarak unutmayalım ki, dayanıklı olmak, esnek olmak, bizi duygusal buhranlardan, acılardan, hayattaki gerçeklerden kurtarmıyor. Sadece tüm bunlar olurken, hayatla beraber akabilmemizi sağlıyor. Zaten önemli olan da her şeye rağmen hayat yolumuzda her alanda korkusuzca ilerleyebilmek. Her birimiz bu çabaya değeriz.&nbsp;

İçimdeki Dünya

Korkusuzca ilerleyebilmek...

Her alanda esnek ve dayanıklı

Resilience kavramını bedenleyebilmek, yani kendimizi esnek ve güçlü kılabilmek için hiç şüphesiz ki zihnimiz kadar bedenimize de ihtiyacımız var.&nbsp;Beden tarama meditasyonu, farklı vücut bölümleri ve mevcut duyumlar hakkında farkındalık kazanmanıza izin veren kısa bir meditasyon. Bu meditasyon, bedeninizin farkındalığını ayaklardan başa ya da baştan ayaklara zihinsel olarak ayarlayarak çalışır.&nbsp;Amaç vücudunuzla bağlantı kurmak, stresi azaltmaktır ve yönlendirici ile fiziken bir arada bulunulmasa dahi uygulaması oldukça başarılı olan bir meditasyondur. Hatta&nbsp;2021'de yapılan bir&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8322236/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırma</a>, bu meditasyonun sanal olarak kolaylaştırıcılar ile yapıldığında da stres ve kaygıyı etkili bir şekilde azalttığını tespit etmişlerdir.Beden taraması, dikkatin kademeli olarak vücudun bir bölümünden diğerine yönlendirildiği ve duyumlar ortaya çıktıkça sadece dikkatin o duyumlara doğru getirilmesi için yönlendirme yapılmasıyla, gittikçe içe doğru dönmeyi amaçlayan bir uygulamadır. Uzun süreli, sessiz bir iç gözleme davet eder uygulayanı. Bu şekilde beden bilinci desteklenir. Sağ elimiz o gün nasıl hissediyor, sol bacağımızda nasıl hisler var... Tüm bunları acele etmeksizin gözlemleriz. Beden bilinci arttıkça kişinin bedeniyle zihinsel ilişkisi de gelişmeye başlar. Bu da resilience&nbsp;geliştirmek için olmazsa olmazlardandır. Beden bilincimiz olmadıkça, ne nasıl hissettiğimizi anlamak mümkün olur, ne de bedenimizi dayanıklı hâle getirmek.Google dünyasında birçok beden tarama meditasyonuna ulaşmak mümkün. Benim sesimle, vücudumuza gülümsemeli bir beden tarama meditasyonu uygulamak isterseniz kendine 15 dakika ayırarak güzelce yerleş ve&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/episode/68bqfnctb1fXNeXwX8LES9?si=8eb2ea0bb5494bf4" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradan</a>&nbsp;yönlendirmeli olarak deneyimlemeye başla!

Tepeden tırnağa bir rahatlama

Beden tarama meditasyonu nedir?

Kuru bir ağaç dalı gibi kırılmak, ya da bir bambu dalı gibi bükülmek... Hangi metafor kulağa daha hoş geliyor? "Resilience" yani güçlü ve esnek olma hâli bize bir bambu dalı gibi güçlü olmayı ama aynı zamanda eğilip bükülebilmeyi anlatıyor.&nbsp;Resilience kavramını tanımlamak için Oxford Sözlüğü'ne başvurduğumuzda bize iki anlam veriyor:&nbsp;1.&nbsp;Şok, yaralanma gibi hoş olmayan bir deneyimden sonra insanların veya diğer canlıların hızlı bir şekilde iyileşme yeteneği.2.&nbsp;Bir maddenin büküldükten, gerildikten veya basıldıktan sonra orijinal şekline dönme yeteneği.Bu sayıda bahsedeceğimiz resilience tüm bu anlamları kapsıyor ancak daha fazlası;&nbsp;hayatta esnek ve dayanıklı olmak&nbsp;üzerine odaklanıyor.&nbsp;Bu iş bir beceri istiyor evet, ancak korkmayalım, herkes için öğrenilebilir bir beceri bu.&nbsp;Bir iyimserlik hâli değil resilience&nbsp;becerisinin bize kazandırdığı. Ya da her şeyi alttan alma, paspas olma durumu değil. Bahsettiğimiz hâl, olumsuz koşullar altında, yağmurda, fırtınada, ölümde, hastalıkta bazen dayanıklı bir şekilde dimdik ayakta kalabilmek; ancak ayakta kalacak, dimdik olacak durum yoksa da esneyerek kendini yeni ve değişen koşullara adapte edebilmektir. Ve belki de en önemlisi, bu ikisi arasında farkındalıkla ayrım yaparak doğru zamanda doğru kararı verebilmektir.Asya'da insanlar yeni eve taşınma hediyesi olarak genellikle bambu götürürmüş. Bunun sebebi bambunun hem çok güçlü bir bitki hem de inanılmaz derecede esnek olması ve bu sebeple de çok sevilmesiymiş. Kış mevsiminde ne kadar kar yağarsa yağsın, tüm o karın ağırlığı altında bambu bitkisi dallarını yerlere kadar eğer, sonra karlar eridikçe tekrar eski yüksekliğine geri dönermiş. Bambu dışardan ne kadar narin görünürse görünsün, içinde çok büyük bir dayanıklılığa ve uyumlanabilme gücüne sahipmiş.Zor bir çocukluk ve ergenlik dönemi yaşadığımı söyleyemem. Ancak oldukça erken yaşta yaşadığım büyük bir kaybın, canım babamın, beni hayata karşı çok daha dayanıklı ve uyumlanabilir hâle getirdiğini, yani küçük yaşlardan itibaren resilience pratiğimi başlatmak durumunda kaldığımı söylemem mümkün. Çünkü bir şeylerin sizin iradeniz olmadan değişebildiğini, sahiplik alanınızdan çıkabildiğini, planlarınızın alt üst olabildiğini gördüğünüzde, ortada tek bir gerçek oluyor; yeni koşullara ve değişime uyumlanmak. Uyumlanana kadar da, yaşadığınız duygulara, zorlu hislere dayanıklı olmak. Aksi takdirde hayat size rağmen ilerliyor ve elinden tutup ardına düşmezseniz, siz hayatın ardından bakakalıyorsunuz.Esnek ve dayanıklı olmak için, tek başınıza bir savaş vermeniz gerektiğini zannediyorsanız yanılıyorsunuz. Bambular, tek başına çok güçlüler evet ancak köklerinden başka bambularla bir araya geldiklerinde çok daha güçlü ve esnek özelliklere sahip oluyorlar; birbirlerine bağlanıyor ve bu bağlantıdan besleniyorlar.Hamilelik sürecim, çalıştığım şirketin uyguladığı evden çalışma politikasıyla aynı döneme denk gelince konforlu bir hamilelik dönemi geçirdim diyebilirim. Pandemi kalıntıları halen devam etmekteydi ve bu yüzden her ne kadar gezme alışkanlıklarımı mümkün olduğunca devam ettirsem de, dört duvar arasında daha çok vakit geçiriyordum. Yogamı ve meditasyonumu yapıyor, işlerimi hallediyor, çalışıyor ve çoğunlukla kendi kendime yettiğim huzurlu zamanlar geçiriyordum.Bir süre sonra fark ettim ki, yakın arkadaşlarım ve ailemle konuşmalar dışında gittikçe içe dönük bir hâle bürünmeye başladım. Kendi kendime yetme hâli, sanki beni ele geçirmiş gibiydi. Birçok durumla baş edebilir ve pandeminin getirdiği değişen koşullara adapte olabilir hissediyordum. Yine de bir süre sonra o bahsettiğim köklenme ve köklerimi dünya ile bağlayarak beslenme hâlini kaybetmeye başladığımı hissettim. İşte bu noktada, sadece kendi kendimize "ben böyle iyiyim, güçlüyüm ve her türlü koşula uyum sağlayabilirim" demek bizi bir süre sonra yetersiz hissetmeye itebilir. Çünkü yaşadığımız dünyada koşullar sürekli değişiyor. Bu değişimi yaratan en önemli kaynaklardan biri ilişkiler, yani diğer insanlar. Bu yüzden resilience geliştirirken, bambunun köklerini aklımızdan çıkarmamalı, ilişki bağlarımızı mümkün olduğunca sıkılaştırmaya çalışmalıyız.Kendimize şu soruları sorarak başlayabiliriz:1.&nbsp;Yaşananlar veya yaşanacaklarla, dayanıklı ve güçlü bir şekilde baş etmek için hangi yetenek ve kaynaklara sahibim? Bugüne kadar beni güçlü kılan deneyimlerim neler?2. Hayatın akışına uyum sağlamaya gönüllü müyüm? Sahip olduklarıma sıkı sıkıya tutunmaktansa, her zaman farklı senaryoların mümkün olduğunu görebilmem için neler gerekli? Yaşadığım durumların farklı bir yüzünün de olabileceğini fark edebiliyor muyum?&nbsp;Neticede "resilient" olmak için bir süper kahraman olmaya gerek yok. Sadece biraz farkındalık ve inanç yeterli. Esneklik ve dayanıklılık geliştirmek için mutlaka kendinizi bir mağaraya kapatmanız ve orada kendi kendinizle kalmanız değil beklenen. Aksine belki yukarda bahsettiğim gibi, kendinize bir topluluk oluşturup, köklerinizi birbirine örerek de bu yolculuğa çıkmak mümkün olabilir... Hatta hayallerimden birinin, yıllardır içinde olduğum hukuk alanında hukukçulara özgü bir resilience eğitimi olduğunu da söylemeden geçemeyeceğim. O kadar çok sıkıntı, süre baskısı, müzakere gerginliği içinde geçiyor ki hukukçuların yaşamı, gerçekten esnek ve dayanıklı olmaya en çok ihtiyacı olan meslek gruplarından bir tanesi olduğunu düşünüyorum. <div data-cviv="false" data-ved="2ahUKEwinptnPrJ77AhVGRPEDHY0FAA4Qz_AEegQIBRAP" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">William Shakespeare'in Hamlet'inde söylediği gibi:</div><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(143, 178, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(143, 178, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><div data-cviv="false" data-ved="2ahUKEwinptnPrJ77AhVGRPEDHY0FAA4Qz_AEegQIBRAP" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Ah bu katı, kaskatı beden bir dağılsa&nbsp;Eriyip gitse bir çiy tanesinde sabahın!"</div></blockquote><div data-cviv="false" data-ved="2ahUKEwinptnPrJ77AhVGRPEDHY0FAA4Qz_AEegQIBRAP" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hadi bir mum yakın, indirin biraz gardları. Yumuşak bir battaniyeye sarın kendinizi bu yaklaşan kış günlerinde ve gevşetin bedeni, kaskatı olmak kimseye yaramıyor, yere düşünce hemen parçalanıp, ilk fırtınada kırılmak istemiyorsanız...</div>

Güçlü, esnek ve bir arada...

Bir bambu dalı gibi bükülmek

Son haftalarda yoğun bir şekilde gündemimizde olan doğal afetler hem lokal hem de globalde milyonlarca kişinin hayatını etkilemekte. Bu hafta başında açıklanan ve iklim krizinin gidişatı üzerine çok önemli bir kaynak olarak kabul edilen IPCC’de de gördüğümüz gibi, bu doğal afetler çok sıkıntılı bir geleceğin ufak bir göstergesi. Döngüsel ekonomik bir sisteme geçiş sürecinde olsak da, lineer ekonominin yarattığı olumsuz etkilerin sonuçlarına uzun bir süre katlanmak zorunda kalacağız. Raporda bizi en çok etkileyen noktalardan birisi, şu an tamamen gezegene zarar veren süreçlerimizi durdursak bile, önümüzdeki 20–30 yıl bugüne kadar verilen zararların sonuçları ile yüzleşmek zorunda kalacağız. Ama merak etmeyin, döngüsel ekonominin temelinde yatan bir kavram imdadımıza yetişiyor;&nbsp;resilience! Resilience’ın döngüsel ekonomi içindeki yerine ve tüm canlılarla, doğaya sunduğu kavramsal çözümlere geçmeden önce kelimenin kökenine inmemiz gerekiyor.Nedir, nereden gelmektedir? Türkçeye dayanıklılık, elastikiyet, çabuk iyileşme* gücü olarak çevrilen Resilience kelimesi, atlamak anlamına gelen Latince “salire” fiilinden türetilmiştir. “Re” ön eki “geri” veya “tekrar” anlamına gelir. Bu nedenle, “Resilience” kelimenin tam anlamıyla geriye atlamakla ilgilidir. Fizik ve malzeme biliminde ise bir malzemenin yüklenildiğinde elastik olarak deforme olma yeteneğini tanımlar. Terim aynı zamanda psikoloji biliminde de sıklıkla kullanılmaktadır. 1970'lerde:<a fr-original-style="" href="https://psychcentral.com/lib/learning-from-resilient-kids" rel="noopener nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Emmy Werner’in “Kauai’nin Çocukları”</a> başlıklı çığır açan çalışmasında araştırmaya katılan ve çok zor şartlar altında büyüyen 210 kişinin üçte biri başarılı yetişkinler olarak belirlenir. İşte bu kişileri tanımlamak için “dayanıklı*” kelimesi kullanılmıştır ve bu özelliğin üç faktör ile belirlenebileceği savunulmuştur; genetik, ailelerinin özellikleri ve daha geniş sosyal çevrelerinin özellikleri. Kavram psikolojide incelenirken insanların zorlu koşulların üstesinden gelme yeteneğini kazanıp bunu sonraki zorlu koşullarda da uygulayabilmesini incelerken; teknolojide yalnızca özne insanlar değil, sistemler olmakta ve zorlu koşullar yerine “yıkıcı olaylar*” terimi kullanılmaktadır.<img src="https://images.aposto.com/2021/7/3/1629309954312.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yıkıcı olaylar insan yapımı, teknolojik, doğal afet, çevresel gibi farklı nedenlerle meydana gelebilir ve farklı sistemleri etkileyebilir. Örneğin, doğal afetler (deprem, sel gibi )sonucunda barınma sistemleri yerle bir olabilirken, teknolojik sebepli yıkıcı olaylarda ise (kesintiler, siber saldırı) ray sistemleri çalışmaz duruma gelebilir. Ya da çevresel olaylardan dolayı (kuş gribi, Covid-19) sağlık sistemi sarsılıp hizmetleri kesintiye uğrayabilir.Günümüzde artık sıkça duymaya başladığımız iklim değişikliği, plansız şehirleşme, demografik değişim veya terörizm gibi durumlar, yaşanılan çevreyi ve dolayısıyla canlıları zor koşullar altında bırakıyor. Bu olayların artışı ise hassasiyetteki yani “hasar görülebilirlik*”teki artışı da beraberinde getiriyor. Bu durumda bizlerin ve geleceğin toplumlarının bu zorluklarla yüzleşmesi ve doğru çözümleri geliştirmesi gerekiyor.Soru şu, peki ya nasıl? Öncelikle tüm toplumun işleyişi için güvenlikle ilgili sistemler olan kritik altyapı sistemlerinin önemi anlaşılmalıdır. Aşağıda örnekleri verilen bu kritik altyapıların yaşanabilecek yıkıcı olaylara karşı darbe alma olasılığı mümkün olduğunca azaltılmalı, direngen olması sağlanmalı ve darbe aldığı durumda ise hızlıca yeniden yapılanmaya imkan sağlayan bir sistemin oluşturulması gerekmektedir.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tedarik Zincirleri (Enerji, Su, Gıda, Acil Durum ve Kurtarma Hizmetleri,…)</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgi ve İletişim (İnternet, Telefon,…)</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ulaşım (Limanlar, Havaalanları, Demiryolları,…)</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kritik Endüstriyel Tesisler (Kimya Sanayii, Nükleer Santraller, Rafinerileri,…)</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bankacılık ve Finans</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Devlet Kurumları ve Kamu Binaları</li></ul>Elastikiyet süreci nasıl takip edilir? Hadi şimdi gelin hep birlikte bu sistemlerin nasıl olması ve işlemesi gerektiğini düşünelim. Örnek olarak ise; ülkemizin de yakın geçmişte deneyimlediği deprem felaketini ele alarak başlayalım ve süreçleri deprem öncesi, sırası ve sonrası diye kategorize edelim.“ÖNCESİ”: Sistemin ilk aşaması sadece olasılıklara dayanarak depreme karşı önlem almayı hedefler. Bu kısımda önceki olaylar incelenir, sıklıkları ve büyüklüklerine bakılır. Ardından mühendislik verileri ile desteklenerek senaryolar hazırlanır, bulunan bölgede meydana gelebilecek büyüklükteki depremlere dayanıklı olacak altyapı standartları belirlenir. Son olarak da bu standartlara uygun bina inşası yapılır ya da var olan binalar restore edilir ve felaket sırasında uygulamaya konacak olan kurtarma/müdahale planı hazırlanır.“SIRASI”: İkinci aşamada öncesi kısmında da tanımlanan senaryolara ve önceliklere göre felaket sırasında alınacak yardım aksiyonları belirlenir ve felaket meydana geldiğinde bu aksiyonlar yine belirlenen bu öncelik sırasına göre uygulanır.“SONRASI”: Son aşama olan felaketin sonrasında ise yeniden inşa ve öğrenme adımları atılır.<img src="https://images.aposto.com/2021/7/3/1629309906834.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.83" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Burada konuya uygun olduğunu düşündüğümüz iki örneği paylaşmak istiyoruz. Biri 2010 yılında Haiti’de meydana gelen 7Mw büyüklüğündeki 100,000–316,000 ölümle sonuçlanan deprem felaketi ve diğeri ise bundan 15 yıl önce Kobe’de meydana gelen 6.9 şiddetindeki 5502–6434 ölümle sonuçlanan deprem felaketi. Peki neydi benzer büyüklükteki depremlerin, bu kadar farklı ölçülerde sonuçlar doğurmasının<a fr-original-style="" href="https://www.bbc.co.uk/bitesize/guides/z3sg87h/revision/2" rel="noopener nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;sebepleri</a>?&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2021/7/3/1629309921391.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.30" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kobe’de binaların daha güçlü olması mı?</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Haiti’de hastanelerin dahi yıkılması mı?</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kobe’nin kazazedelere anında yardım gönderebilmesi için önceden bir yardım planı hazırlamış ve organize olmuş olması mı?</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Felaket sırasında Haiti’nin tüm iletişim ağlarının çökmesi ve gerekli yardım çağrılarını yapamaması mı?</li></ul>Şunu anlamamız gerekiyor; Afetler olabilir, eğer bilinçli bireyler ve toplumlar olmamaya devam edersek, afetler beklediğimizden çok daha yıkıcı sonuçlara da sebep olabilir. Fakat biz toplumların bu gerçekleşmesi olası olan olaylara karşın hazırlık/plan yapması gerekiyor. Tüm seçenekleri göz önünde bulundurarak aksiyon almamız ve “resilient” olabilmek için toparlanmayı organize etmemiz çok önemli. Fakat en az tüm bunlar kadar önemli bir şey varsa o da deneyimlerden öğrenmek. Yaşadıklarımızı unutmayıp, felaketlerin sonrasında bunlardan ders çıkarmak belki de yaşanan felakete ve kayıplara en büyük saygı olabilir.Risk yönetimi nedir? Bu noktada aslında şimdiye kadar konuştuğumuz risk mühendisliği çalışmalarını da içeren ve bir çerçevede toplayan<a fr-original-style="" href="https://www.un-spider.org/risks-and-disasters/disaster-risk-management" rel="noopener nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;“Risk Yönetimi”</a> adımları oldukça önemli bir konumda yer alıyor.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bağlam oluşturma: İlk durumu tanımlayın, güvenlik ve sağlık gibi amaçları tanımlayın.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tehlikeleri tanımlama: Hasar senaryolarını tanımlayın. Bu, tehlike kaynağının ve kişilerin veya nesnelerin maruz kalmasının tanımlanmasını içerir.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Riskleri hesaplama: Olayların olasılıklarını ve sonuçlarını tahmin edin veya belirtin.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Riskleri değerlendirme: Risklerin kabul edilebilir olup olmadığına karar verin. Bu, önceden tanımlanmış kriterlerle risk seviyelerinin karşılaştırmasını veya maliyet ve faydaların karşılaştırmasını içerebilir.</li><li data-selectable-paragraph="" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Riskleri azaltılması: Kabul edilmeyen riskler için başlangıç durumunu değiştirin veya sigorta gibi harici çözümler bulun.</li></ul>Umarız toplumlar olarak “Resilience” döngüsüne ve risk yönetimine gereken önemi vererek başımıza gelmesi olası olan felaketlere karşı hazırlıklı bir konumda olabiliriz. Siz değerli okuyucularımızdan yazının içeriğini günlerdir içinde bulunduğumuz felaketlerle ilişkilendirip düşünmenizi rica ediyoruz. Sistemimizin en büyük eksiği nerede? Görüşlerinizi dilerseniz&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeu1Asx-FRE8s0RIlK05TLgkSbmxPOttaRgN6U46ZbZNuS-mQ/viewform?usp=sf_link" rel="noopener nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">anketimiz</a> üzerinden bizlerle paylaşabilirsiniz.İyi haftalar dileriz!<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/seymaburcugulsen/" rel="noopener nofollow" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Şeyma Burcu Gülşen</a>*dayanıklılık, elastikiyet, çabuk iyileşme: resilience *dayanıklı: resilient *yıkıcı olaylar: disruptive event *hasar görülebilirlik: vulnerability

resilience ile ilgili hikayeler