<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2023/10/5/1700230910693.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Son yıllarda diktiklerimizi saymazsak köyde genç bağ yok. Yaşlı bağlardan gençlere kıyasla çok daha az üzüm elde ediliyor. Kuraklık ve sıcaklık artışı da eklenince bağdaki verim iyice düşüyor. Ancak şaşırtıcı bir gerçek: Düşük verim ve kuraklık üzümün lezzetini arttırıyor."<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/yedi-bin-yildir-guneydoguda" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Midin'le: 150 bin dönümde bir asma, bin gelenek</a></h3></blockquote>

apéro

<img src="https://images.aposto.com/2023/9/3/1697032894259.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">🍇 Üzümünü ye, bağını sor</h2><summary fr-original-style="" style="display: list-item; touch-action: manipulation; box-sizing: border-box;">Şarapçılık dünyasında zamanın durduğu; kültür ve tarihin asmada özetlendiği yerdeyiz. Umay Çeviker anlatıyor: Eski üzüm bağları, yaşlı asmalar ve yerel üzümler.</summary><p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#a2c3b9" color="#FFFFFFFF" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#a2c3b9 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/i/uzumunu-ye-bagini-sor" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(162, 195, 185) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OKUMAK İÇİN</a>

Miras üzüm, kolektif benlik, modern damak. Üçünün kavuştuğu yerde masaya yatırılan sorular: Eski asmalar neden ve nasıl yeniden keşfedildi? Doğal şarap hareketi nereden ve ne şekilde doğdu? Sabiha Apaydın anlattı.

Bir üzüm hâli: Doğal şarap

Nereden? 7Bilgeler, Döltenaltı Mevkii, Gökçealan Köyü, Selçuk, İzmirNe zamandan beri? 2011Kurucusu:&nbsp;Bilge Yamen&nbsp;Neden burası? Türkiye’nin miras üzümlerini korumak üzere oluşturulan Heritage Vines Of Turkey (HVOT) isimli bir proje söz konusu. Ekip bu proje kapsamında farklı üreticilerin Bayramiç’in farklı köylerinden elde edilen Karasakız üzümlerini işleyip şaraba dönüştürdüğünü hayal ediyor. 7Bilgeler Bayramiç’teki bağlarına gözü gibi bakan <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/museumofcank/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; background-color: transparent; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Can Kırış</a>’ın üzümleriyle işe koyuluyor böylece hayaller gerçek oluyor. Levon kadehini doldurmak üzere 7Bilgeler’i tercih etme sebebini şöyle açıklıyor:&nbsp;“Can’ın ve Bilge Bey’in işlerine gösterdikleri özen benim bu şarabı seçmem için yeterli.”Ben diyeyim Kuntra sen de Karasakız:&nbsp;Bozcaada ve Bayramiç’in köylerindeki bağ arazilerinde bolca dikilmiş bir üzüm cinsi. 2000’li yıllara kadar bölgede üretilen Karasakız üzümü Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası tarafından işleniyor. 1980’li yıllardan 2005 yılına kadar TEKEL’in birçok şarap ve içki üretim fabrikalarının yöneticiliğini yapan Kerim Yanık, Karasakız üzümü için şöyle diyor:&nbsp;"Ülkemizde Fransız konyak üretim yöntemleriyle kanyak üretimi ilk defa Tekirdağ Şarap Fabrikasında yapılmaya başlanmış. Türkiye’deki üzüm çeşitleri üzerinde bir dizi araştırmalar yapılmıştı. Daha sonra denemesi yapılan Çanakkale ve Bozcaada’da yetişen Karasakız üzümünün kanyak üretimine en uygun üzüm türü olduğu saptanmıştı.’’<img src="https://images.aposto.com/2023/8/4/1695916350616.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">"Çok açık yakut renginde"<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Asmalarda üzüm, sudadır gözüm: 2007’de fabrikanın kapatılmasıyla üzümler köylünün elinde kalıyor. Bu kapanmanın ardından Bayramiç bölgesindeki bazı köylere baraj yapılınca çiftçinin suya erişimi kolaylaşıyor. Suya ulaşan üretici bu gelişmeyle su istemeyen asma yerine daha çok gelir elde etmesini sağlayacak elma, Bayramiç beyazı gibi meyveleri ekmeye başlıyor. Hâl böyle olunca da Karasakız bağları teker teker sökülüyor.&nbsp;&nbsp;Doğru bilinen yanlışlar:&nbsp;Bir dönem distilasyona uygunluğu sebebiyle kıymetli görülen Karasakız bugün Türkiye’nin en hızlı yok olan bağlarını oluşturuyor. Durumu fark eden bazı şarap üreticilerinin ürettikleri kayda değer kalitedeki şaraplarla Karasakız’a ilgi tekrar uyanıyor ve bu hızlı yokoluşu kimileri kendine dert ediniyor. Bu isimlerden biri de Levon (Bağış). Levon Karasakız’dan:&nbsp;“Bağda kesildikten sonra uzun süre bekleyen ve kaliteli olması için hiç çaba sarf edilmeden uzun seneler boyunca herkesin gözünden kaçmış bir üzüm,”&nbsp;diye bahsediyor ve ekliyor: “Yıllarca yanlış tanımışız; tanıma fırsatımız olmamış. 2005’te bir eğitim yayını olarak hazırladığım Şarabın ABC’si kitabında Karasakız için düşük asitli yazmışım. Kendim işlerken fark ettim ki Karasakız için her şeyi denebilir ama düşük asitli denilemez.”&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/8/4/1695916489948.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">"Kırmızı meyve aromalarıyla"<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Peki ne denir:&nbsp;Nasıl kokar, nasıl tadar? Söz tekrar Levon'da:&nbsp;“Kırmızı meyveler, pamuk şekeri, çilek ve geride kalsa da tarçın aromalarına sahip. Düşük tanenli ama yüksek asidi sayesinde dengeli. Canlı, orta gövdeli ve damakta bıraktığı ferahlık hissiyatıyla uzun bir şarap.”&nbsp;

Bir üzüm yeniden tanımlanıyor.

Karasakız

Toplumsal Tarih

Kapadokya'nın doğası gereği sahip olduğu eşine az rastlanır toprak ve iklim karakteri, ekonominin temelleri tarıma dayanan Bizans İmparatorluğu'nun zirai üretiminde önemli aktörlerden biri olmasını sağlamış görünüyor.

Topraktan Sofraya: Kapadokya Kırsalında Bizans Zirai Üretimi

Bundan neredeyse 50 sene evvel açılan <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/alicelouisewaters" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Alice Waters</a>’ın restoranı <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/chezpanisse" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Chez Panisse</a>’le yeme-içme dünyasını etkisi altına almaya başlayan yerellik ve sürdürülebilirlik kavramları 2000’lerin başında fine-dining başta olmak üzere sektörün azımsanmayacak kadar alanında hâkim konumdaydı. Fransız klasiklerine uyma çabası ve bunun yarattığı tektipleştirme popülaritesini kaybederken doğudan batıya herkes kendi yerel ürünlerinin ve kadim tekniklerinin izini sürer hâle geldi. Küresel çapta günbegün yayılan bu akımla yeme-içme kültürü iklimsel sınırlandırmaya maruz kalan kuzeyliler ormandaki yaban otlarının ve karıncaların peşine düştü. Bu akımın Türkiye’deki yansıması da Yeni Anadolu Mutfağı oldu; anneannelerimizin tarhanası içimizi ısıtan bir çorba olmaktan çıkıp ahtapotun yanında servis edilen sosa evriliverdi. Peynirinden yağına, zeytininden keçisine, ülkedeki yenilebilir her ürün ince ince sorgulanırken bu kök arayışından şaraplar da nasibini aldı.Küresel çapta bilinen üzümlerden elde edilen şaraplar ne restorancıyı ne de yabancı turisti tatmin etmiyordu artık. Yerinde yetişmeyen üzümler şaraba istenilen karakteri katamıyor diye dert yanarken imdadımıza kadirşinas şarap üreticilerimiz yetişti. Unutulmaya yüz tutmuş endemik türlere odaklanan, eski bağları hayata döndürmeye çalışan bu insanlarla geçmişin ruhu şişelenip sofralarımıza ulaşır hâle geldi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kayıp zamanın izinde</h2>Osmanlı, 600 yıl boyunca toplumun Müslüman kesimine şarap üretmeyi yasaklarken bir anda Avrupa’nın bağlarında ortaya çıkan hastalıkla neredeyse bugünkü kadar şarabı limanlarından ihraç eder hâle geliyor. I. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’yla şarabın esas üreticileri Rum ve Ermenilerin yurtlarından edilmesiyle sadece asmalar sahipsiz kalmıyor; tüm o bilgi ve gelenekler de bir gecede göçüp gidiyor. Anadolu, mirasını modernleşme döneminde yabancı danışmanlar eşliğinde Fransız üzümleriyle ararken; bugün kayıp zamanın izinde kendi zenginliklerini keşfediş ve köklü gelenekleri sürdürmeye meylediş başlıyor.Yaşı 50’yi aşmış, kökleri derinlere ulaşan ve bu sebeple kuraklık, yağmur gibi bugün karşılaştığımız iklim sorunlarından daha az etkilenen eski bağlar, ülkemizde yok denecek kadar az ya da var ama bizim haberimiz yok diye düşünürken bir ışık hüzmesiyle <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/pasaeliwines" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Paşaeli</a> beliriyor. Trakya ve Kuzey Ege’deki eski bağların peşine düşüyor ve kimi ticari kaygılar kimi de yetiştirilmesi zor olması sebebiyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Çakal, Kolorko, Yapıncak ve Sidalan üzümlerini kurtarıyor. Etiketlerine işlediği “old vine (eski bağ)” ibaresiyle de “üzümünü ye, bağını sorma” lafına karşı duruşunu ortaya koyuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Üzümünü ye, bağını sor”</h2>Eski bağların bilgeliğine inanan bir başka üretici, Süryani şarabının temsilcilerinden <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/midinwines" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Midin</a>. Mezopotamya’nın ilk tarım ürünlerinden biri olarak kabul edilen üzümü, yaşı 80 ile 150 arasında değişen Karkuş, Mazrona ve Bılbızeki asmalarından elde ediyor. Kuşaklar boyu aktarılan geleneksel üretim teknikleriyle işleyerek sadece yetiştiği zorlu toprakların karakterini değil kadim Süryani kültürünü ve geleneğini de taşıyan şaraplar üretiyor.Batıdan doğuya doğru giderken birçoğumuzun Nuri Bilge Ceylan filmlerinden aşina olduğu Anadolu’nun bozkırlarını es geçmiyoruz. Şaraba dair hiçbir eğitimi olmayan <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/udogelveri" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Udo Hirsch</a>, alışık olduğumuz bağ görünümünün dışında, kuru zemine serdiği 300 yıllık asmalarla Hasan Dağı’nın eteklerinde binlerce yıl önce nasıl yapılıyorsa tam da o şekilde, antik küpleri toprağa gömerek Hasandede, Ketengömlek, Koku üzüm gibi Kapadokya’nın endemik türleriyle Gelveri şaraplarını üretiyor. Ürettiği şarapların namı sınırları aşıyor ve dünyanın en önemli restoranlarından biri olarak kabul edilen Noma’nın şarap menüsünde çoğu sezon bir çeşidiyle yer alıyor. Bize de Gelveri’nin yaşattığı gururla, pek çok uygarlığın dinlerine, mitlerine ve ritüellerine konu olan, yemeğin kültürel tamamlayıcısına dönüşen bu antik şarabın hazzını sürmek düşüyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Öküzgözü ve Boğazkere: Nereden nereye?</h2>Yerel üzümler denilince ilk akla gelenler; Öküzgözü ve Boğazkere’den de bahsetmek lazım. Cumhuriyetle birlikte kapıldığımız modernleşme akımı o dönem şarabı da öncelikli meselelerden biri hâline getiriyor. Yurtdışından getirilen uzmanlarla memleketin üzüm yetişen her köşesi ziyaret edilip hangilerinden şarap yapılabileceği test ediliyor. Buzbağ şarabının %70 Öküzgözü, %30 Boğazkere formülü de o çalışmalara dayanıyor ve hâlâ asıl hâliyle ortaya çıktığı Elazığ Şaraphanesi’nde üretilmeye devam ediyor.Soylu üzümlere sahip çıkanlar küçük üreticilerimizle sınırlı değil pek tabii. Geçmişin mirasının bekçilerinden <a fr-original-style="" href="https://instagram.com/meydiageotr" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mey/Diageo</a>, bünyesindeki şaraphanede sadece şirketin kendi bağlarından gelenlerle değil bölgedeki çiftçilerden de aldığı üzümlerle şarap üretimine devam ediyor. Maksadının sadece “üzüm yemek” değil bağcıyı da korumak olduğunun en yalın ispatı, pandemi döneminde sırf üreticinin üzümü bağda kalmasın diye gerçekleştirdiği 2 katı alım. Çünkü Sabiha Apaydın Gönenli’nin daha önce <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6298fed4e2adc900063d9251" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Veraison</a>’da da dediği gibi, şarap kültürü sadece içildiği kadeh ya da eşlikçisiyle sınırlı değil; üreten kişi için, üreten kişiyle, asmadan alınan üzümün varolması ve sürmesiyle başlıyor.Sayıları her geçen gün artan üreticilerimizle, kadehlerimizi esas sahiplerinden miras, asırlık asmalarımızın şarabıyla doldurup yerel üzümlerin rönesansına kaldırdığımız günlere.

Anadolu’daki old vine üreticileri, Türkiye’de çeşitlilik ve yerel üzümlerin geleceği için ne ifade ediyor?

Bağa bak üzüm olsun, şarabından içmeye yüzün olsun

Şp yayını Veraison, son sayısında organik ve biyodinamik bağcılık yöntemlerini anlatıyor, artılarını ve eksilerini tartıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Organik BağcılıkBiraz, yok yok baya geriye gidelim.&nbsp;Zirai kimyasallar kullanılmadan önce tarımda her şey organikti. Bu kadar basit aslında. Eskiden, çok eskiden dünyada sadece organik tarım vardı diyebiliriz. Sonra insanlar zirai kimyasalları kullanmaya başladı. Şimdi de geri dönmeye yönelik adımlar atılıyor; büyüklü küçüklü.&nbsp;Organik tarımda endüstriyel maddelerin kullanımı yasak. Bunları kimyasal gübre, herbisit ve pestisit örnekleri üzerinden düşünebiliriz. Endüstriyel maddelerin kullanımının toprağı besin açısından zayıflattığına ve erozyona sebep olduğuna dair olgular ve yorumlar var. Organik tarıma yönelimin ana sebepleri de bunlar zaten.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/10/4/1668081004402.png" width="550" ratio="1.64" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fakat burada şunu belirtmeliyim ki bu kimyasallar “aman!” dedirtmeyebilir. Bağdan üzüm almamıza, asmaları hastalıklardan korumamıza ve beslememize yardımcı oluyorlar sonuçta. Bitkiye ihtiyacı olanı veriyor. O yüzden onları kullanılmaması gereken, kaçınılması gereken bir araç gibi görmek pek de doğru olmayabilir. Zira konvansiyonel tarım yukarıda belirttiğim pek çok sebepten ötürü yaygın bir şekilde uygulanıyor.&nbsp;Fakat konvansiyonel tarımın organik tarımdan farkı –ve doğaya vermediği– içinde bulunduğu alanı korumaya, iyileştirmeye yönelik bir etkisi olmaması. Bütün bir ekosisteme baktığın zaman organik tarım daha duyarlı diyebiliriz. Nasıl? dersen,&nbsp;☘ Kompost kullanılıyor. Kompost uygulamasında besinler toprak ile daha yavaş iletişime geçiyor. Çünkü kompostta bu karışım bozunarak dönüşüyor. Bu da toprağın biyokütlesini artırıyor.🌿Etrafta asma dışında başka bitkiler de yetişiyor, bu da biyoçeşitliliği getiriyor. Etrafta başka bitkiler de olduğunu düşün. Bağların arasında. Aslında sen burada bu bitkiler aracılığı ile toprağı bağlıyorsun gibi düşün; simbiyotik bir ilişki oluyor. Hâliyle toprakta erozyonu önlemeye yardımcı oluyor.🐛 Toprakta yaşayan canlıları -misal solucanları-&nbsp;koruyarak bu alandaki toprak sağlığını iyileştiriyor.<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/i/biyodinamik-mi-organik-mi" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Devamını oku</a><p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/n/veraison" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Abone ol</a>

Editörün Seçkisi

Veraison

Biyodinamik mi organik mi?

Bağcılık Çeşitleri

Eylül kelimesinin kökeninin hasat festivalinden geldiğini söylesem? Bu ayın üzümle bir ilişkisi olduğuna inanmamak neredeyse imkansız. Zira kadim zamanlardan, eski uygarlıklardan gelen bir ses var. Sevgili <a fr-original-style="" href="https://www.nisanyansozluk.com/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nişanyan Sözlük</a> der ki:Arapça aylūl أيلول “Rumi takvimin yedinci ayı” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Aramice/Süryanice ˀelūl אלול “Arami/Süryani takviminin altıncı ayı” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Akatça elūlu veya elūnu “hasat festivali, bu festivalin yapıldığı ay” sözcüğü ile eş kökenlidir.Bu bilgiye istinaden bu sayıya başlığı atıverdim: Eylül ayı, hasat ayı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hasat bir festival, fikren de fiilen de.</h3>Bağ bozumu nedir, oradan başlayalım. Bağ bozumu üzümün bağdaki son vakti, şarabın ise bir nevi doğum günü. Üzümün bağdaki son vakti; çünkü üzümlerin olgunlaşıp dalından kesildiği zamana -yani hasat zamanına- bağ bozumu deniyor. Bu zamanlar iklim değişikliği sebebiyle kaysa da Kuzey Yarımkürede ortalama Ağustos ortası-Eylül gibi üzümler kesilmeye başlanıyor.Bağ bozumu, şarabın bir nevi doğum günü. Çünkü üzümlerin bağdan sonraki durağı şaraphane, üretim sürecinin başladığı yer. Bana bağ bozumu hem bitişi hem başlangıcı; hem ölümü hem doğumu anımsatır hep. Bağdan üzümün ayrılması bir bitiş gibi; asmanın yeşilden kahverengiye geçişi de ölüm gibi. (Asma kışın ölmüyor tabii ki, âdeta uyuyor.) Bağdan ayrılan üzümün şaraphaneye girmesi bir başlangıç gibi; üzümlerin şaraba dönüşümü de doğum gibi. Zaten hasadın yapıldığı sene, üretilen şarabın rekoltesi oluyor. Yani hasat senesi = bağ bozumu senesi = rekolte = vintage. Şarap şişesinin etiketinin önünde yazan yıl o şarabın rekoltesi oluyor ve “Bu şişedeki üzümlerin hasadı bu yıldı” diyor, yani “Şarap bu sene doğdu.”&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fiilen</h3>Bu dönem çok büyülü. Sanki koca bir yılın emeği o kestiğin salkımlarda saklı. Asma koca bir yıl bağda dönüşüm halinde. İlk haber ve ilk renk baharda geliyor. Tarih Kuzey Yarımkürede Mart-Nisan aralığını gösterince, bahar habercisi gibi bir tomurcuklanma başlıyor. Bu süreci büyüme döneminin başlangıcı olarak düşünebiliriz. Tomurcuklar ortaya çıkıyor, yeşil renkler beliriyor. Sonra bu tomurcuklar şişiyor, şişiyor, patlıyor. Bu patlayan tomurcuklar yeni ve genç sürgünlere dönüşüyor. Mayıs Haziran'a göz kırpana kadar bu genç sürgünler büyümeye devam ediyor. Yapraklar gelişiyor, bağda yeşil renk artıyor. Ve Haziran gibi çiçek oluşumu (çiçeklenme) başlıyor. Sonra çiçekler üzüme dönüşüyor, üzüm taneleri oluşuyor; artık salkımı seçebiliyoruz.Sonra yaz geliyor ve başlıyor sihirli dönem: véraison. Üzüm tanelerinin renk değiştirdiği ve benek benek olduğu dönem. Bu yayına adını veren bu dönem hakkında daha detaylı bilgi ve görseller <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/en-buyulu-donem" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu yazımda.</a>&nbsp;Sonraki adım artık üzümlerin olgunlaşması ve hasat edilmesi. Bütün sene emek emek büyütülen üzümler, bağdaki onca çalışmanın sonucu, şu an içinde bulunduğumuz 1-2 ayda çıkan hasatta saklı. Gerekli olgunluğa ulaşmış üzümler hasat makası ile kesiliyor. Kesilen üzüm salkımları kasalara dolduruluyor. Kasalardan römorklara, oradan da şaraphaneye doğru yola çıkıyor.&nbsp;Aşağıda <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/kuzubagwinery/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kuzubağ</a>'da katıldığım hasattan fotoğraflar paylaşıyorum, pek keyifliydi. Ne güzel insanlar tanıdım! Hikâyesi ilerleyen satırlarda.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663245996915.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.81" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663246007301.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663246031486.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663246057928.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663246068315.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.81" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663246078108.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Her sene hava koşulları; yağmur, rüzgar, güneş, su üzümlerin nasıl olacağını belirliyor. O sene yerde gökte her ne olduysa üzümlerde etkisini görüyoruz. Bu yüzden de her sene ayrı bir hikâye; her hikâye de ayrı bir hasadı getiriyor.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fikren&nbsp;</h3>Tarih boyunca üzüme yüklenen bir kutsallık var. Asmanın kışın yeşillerini bırakması, sonra baharda yeniden yeşermesi, çiçeklenmesi pek büyülü. Şaraba atfedilen kutsallık da bence bu büyülü döngüden geliyor. Sonsuz bir döngü gibi, bitmeyen. Zaman kavramı düşüyor yeniden aklıma. Üzümler oluşuyor, olgunlaşıyor, hasat ediliyor; sonra yeniden. Zaman geçiyor, dönüşüm oluyor, ama hiç bir şey yok olmuyor. Sürekli dönen bir kum saati canlanıyor gözümde.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663246890404.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Burada bereket kelimesini kullanmak istiyorum. Bağda toprağa bastığımda en çok hissettiğim şey bereketti. O kadar çok üzüm tanesi var ki etrafta; aylar önce hiçbiri yoktu, ve her biri yerini sonrakilere bırakacak. Bu döngü çok stabil, çok kararlı. İnsanlar değişiyor, iklimler değişiyor, yapılar değişiyor ama bu döngü hep aynı. Toprak hep veriyor. Her sene, her seferinde veriyor. Sonsuzluk gibi. Sanırım bereketi bu yüzden hissettim.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/8/4/1663246906996.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bağ bozumu beraber ve birlikte yapılan bir süreç. Festival havası da buradan geliyor. O üzümler birlikte kesiliyor ve beraber kutlanıyor. Kutlanan şey emek ve bereket; insanın emeği ve toprağın bereketi. Dolayısıyla hasat sadece üzüm kesmek değil; emeğin sonuçlarına ve toprağın verdiklerine bir merhaba. Bu sebeple de birçok yerde şenlikler ile kutlanıyor. Biten döneme hoşça kal, başlayacak olan yeni döneme de merhaba deniyor.

Hasat bir festival, fikren de fiilen de.

Eylül ayı, hasat ayı.

Véraison Fransızca bir bağcılık terimi, oradan başlayalım. Hikâye uzun, oldukça da romantik. Bu yayına adını vermesinin bir sebebi var, bana sorarsan pek manidar. Ama önce bağa gidelim, asmaların arasına karışalım ve bu bağcılık terimini bir anlayalım. Hikâye kendiliğinden örülecek.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bahar habercisi</h3>Tarih Kuzey yarım kürede mart-nisan aralığını gösterince, başlıyor bir tomurcuklanma. Tam tarihler bağdan bağa değişkenlik gösterse de en çok görülen ve en genele vurabileceğimiz aralıklar bunlar. O yüzden ben diyeceğim mart başı, sen diyeceksin mart ortası. Ama paylaşacağım ortalama tarihler etrafında dönecek döngü. İlerleyen satırları bunu göz önünde bulundurarak okuyalım, aman dikkat.Evet, mevsimlerden bahar. İlk haber ve ilk renk baharda geliyor. Genellikle günlük ortalama sıcaklık 10°C'yi aştığında, bahar habercisi gibi tomurcuklanma başlıyor, tomurcuklar patır patır patlıyor. Bu süreci büyüme döneminin başlangıcı olarak düşünebiliriz. Hatta kışın uyuyorlar, baharda uyanıyorlar gibi de kalabilir aklımızda. Tomurcuklar ortaya çıkıyor, yeşil yeşil renkler beliriyor. Sonra bu tomurcuklar şişiyor, şişiyor. Sonra boom! patlıyor. Aşağıdaki illüstrasyonlarda patlamadan önce ve patlamadan sonraki durumu paylaştım. Değişken zamanı <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/mevsim-bahar-olunca" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Mevsim Bahar Olunca”</a> sayısında paylaşmıştım, o dönemin detayları için seni oraya alalım.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656436177936.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.41" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu patlayan tomurcuklar yeni ve genç sürgünlere dönüşüyor. Mayıs hazirana göz kırpana kadar, yaz kendini gösterene kadar bu genç sürgünler büyümeye devam ediyor. Yapraklar gelişiyor, bağda yeşil renk artıyor. Ve haziran gibi çiçek oluşumu (çiçeklenme) başlıyor. Bahardan yaza geçiş, yani tomurcuklanmadan çiçek oluşumuna giden dönem asmanın en hızlı büyüdüğü dönem. Süreç o bağdan bu bağa, asmanın o ucundan bu ucuna değişse de büyüme hep hızlı. Çiçeklenmeyi aşağıdaki illüstrasyonlarda yine önce ve sonra olarak paylaşıyorum.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656436457260.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.41" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Üzüm salkımını andırıyor değil mi? Zaten kendileri ileride büyüyüp üzüm salkımı olacak. Çiçekler üzüme dönüşecek, taneler tane tane sayılacak. Her yiğidin yoğurt yiyişi nasıl farklıysa her üzümün oluşum ve dönüşüm süreci de farklı.&nbsp;Dolayısıyla öyle deadline falan vermek yok; herkesin takvimi kendine diyor ve genel bir anlatım ile devam ediyorum.Çiçekler üzüme dönüştü, üzüm taneleri oluştu, artık salkımı seçebiliyoruz. Hatta “koruk”&nbsp;kelimesini atıyorum ortaya, tanıdık gelen olacaktır, eminim. Koruk oluşuyor. Tatmaya kalksak acımtırak, ekşi mi ekşi, mayhoş bir tat! Şeker çıkmamış çünkü henüz sahneye, üzüme çok yüksek bir asidite hakim.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656436681360.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.41" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sonra yaz geliyor, sonbahara pek az kala başlıyor sihirli dönem: véraison.&nbsp;Kelime Fransızca, bağcılıkta bir dönemin adı. Üzüm tanelerinin renk değiştirdiği ve benek benek olduğu dönem. Bir salkıma baktığında benek benek bir desen görüyorsun sanki. Bu sebeple de véraison Türkçe’ye ben düşme ve beneklenme olarak çevrilmiş. Aşağıdaki illüstrasyondaki gibi benekler hayal edebilirsin.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656437400837.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.41" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hikâyemiz renk değişimi ile sınırlı değil. Dışarıda renkli bir cümbüş, içeride ekşiler, tatlılar.&nbsp;Peki bu dönüşüm esnasında üzümün içinde neler oluyor? Hangi fırtınalar kopuyor?&nbsp;Yazın uzayan günleri ve gelen güneş ışığı ile bir enerji çıkıyor ortaya. Bu enerji ile üzümün içerisindeki asit parçalanırken şeker çıkıyor sahneye. Üzümlerin o&nbsp;ekşi-acı-mayhoş hali yerini daha karmaşık tat bileşenlerine ve şekere bırakıyor. Kimyasal reaksiyonlar büyüsünü yapıyor ve olgunlaşma başlıyor. Üzüm kendi tadını, kokusunu, rengini buluyor. Kendine dönüyor, dönüşüyor. Öküzgözü'nü Öküzgözü yapan o rengi, Tokat’ın medarı iftiharı Narince’nin o beyaz çiçeksi notları, Shiraz’ın o baharatları işte tam olarak da bu dönemde yerini almaya başlıyor!<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656437837566.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="2.41" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Biraz da gerçek görseller paylaşacağım. Geçen sene véraison döneminden, <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/selcuku/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Selçuk Uzanır</a>’ın gözünden.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656438054731.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656438080302.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1656438111262.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Biraz romantizm</h3>Gelelim bende uyandırdığı hisse. Véraison’a asmanın yıllık hayat döngüsünün en büyüleyici zamanı dememin sebebi bu değişim ve dönüşüm. Diğer taraftan Türkçeye çevirisi de o kadar anlamlı ki. Ben düşme ve beneklenme olarak çevrilmiş. Evet, benekleniyor, benler düşüyor üzerine. Ve aslında o üzümler "ben" oluyor. Kişinin kendini bulması, keşfetmesi gibi “ben olma” dönemi olarak anlıyorum ben. Bu yüzden asmanın yaşam döngüsünün en büyüleyici dönemi olduğunu düşünüyorum.Véraison kelimesinin bendeki anlamı da kendi yaşam döngümde kocaman, zira kolumda dövmesini taşıyorum. Ben olduğum dönemi temsil ediyor benim için ve dönüşümün hep var olduğunu hatırlatıyor. Bu yayının adı da hem bağdaki bu büyülü dönemden, hem de kendi yolculuğundan geliyor. Dönüşüm hâlinde bir yolculuk, etrafı ile birlikte büyüyen, bir bütün olan. Aynı asma gibi. Logosu da aslında biraz zaman, biraz dönüşüm, biraz "ben" içeriyor. Logo <a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/estersaba.design/?igshid=YmMyMTA2M2Y=" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ester</a>’in elinden çıkmıştı, iyi ki.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/4/1656572566521.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="6.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bu dönem bana hep Turgut Uyar’ın “Bir Yazı Anlamak” şiirini anımsatır:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(183, 165, 208); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(183, 165, 208); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“umutlar sarıya bırakır kendinigül uzar karanfil kokaro zaman sorarımşimdi mive bizbir yazı o zaman anlarız belki”</blockquote>

asma ile ilgili hikayeler